ਅਮਰੀਕੀ ਪ੍ਰਚੂਨ ਵਪਾਰ ਤੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਹਾਲਤ ਵਿਖਾਉਂਦੀ ਪਿਆਜ਼ ਦੀ ਖੇਤੀ –ਪੀ. ਸਾਈਨਾਥ

Posted on:- 13-02-2013

ਨਿਊਯਾਰਕ ਸ਼ਹਿਰ ਤੋਂ 60 ਮੀਲ ਦੂਰ ਇੱਕ ਖੇਤੀ ਫਾਰਮ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਦੇਖਣ ਲਈ ਗਏ। ਫਾਰਮ ਦੇ ਮਾਲਕ ਕਰਿਸ ਪਾਵਲੈਸਕੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, ‘‘ਮੇਰੇ ਪਿਆਜ਼ ਮੋਟੇ ਆਕਾਰ ਦੇ ਹਨ, ਪਤਾ ਹੈ ਕਿਉਂ?'' ਉਸ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਪੁੱਛਿਆ। ‘‘ਗ੍ਰਾਹਕ ਅਜਿਹੇ ਪਿਆਜ਼ ਪਸੰਦ ਕਰਦੇ ਹੋਣਗੇ।'' ਸਾਡਾ ਜਵਾਬ ਸੀ। ‘‘ਨਹੀਂ, ਪਿਆਜ਼ ਦਾ ਸਾਈਜ਼ ਵੀ ਖ਼ੁਦਰਾ ਸਟੋਰਾਂ ਵਾਲੇ ਤੈਅ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਤਕਰੀਬਨ ਹਰ ਚੀਜ਼ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੁਕਮਾਂ ਮੁਤਾਬਿਕ ਚਲਦੀ ਹੈ।''

ਕਰਿਸ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਸ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ 1903 ਵਿੱਚ ਪੋਲੈਂਡ ਤੋਂ ਅਮਰੀਕਾ ਆਇਆ ਸੀ। ਇੱਕ ਸਦੀ ਤੋਂ ਉਹ ਇਸ ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਖੇਤੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਕਰਿਸ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਚੌਥੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦਾ ਵਾਰਿਸ ਹੈ। ‘ਤਕਰੀਬਨ ਸਭ ਕੁਝ' ਵਿੱਚ ਖੇਤੀ ਵਸਤਾਂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਵਾਲਮਾਰਟ, ਸ਼ਾਪ ਰਾਇਟਸ ਆਦਿ ਸਟੋਰਾਂ ਵਾਲੇ ਇਹ ਪਿਆਜ਼ 1.49 ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 1.89 ਡਾਲਰ ਪ੍ਰਤੀ ਪੌਂਡ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਵੇਚਦੇ ਹਨ, ਜਦ ਕਿ ਕਰਿਸ ਵਰਗੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਤੋਂ 17 ਸੈਂਟ ਦੇ ਭਾਅ ਖਰੀਦੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਵੀ ਵਧੀ ਹੋਈ ਕੀਮਤ ਹੈ। 1983 ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 2012 ਤੱਕ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਔਸਤ 12 ਸੈਂਟ ਪ੍ਰਤੀ ਪੌਂਡ ਕੀਮਤ ਮਿਲੀ ਹੈ। ਖੇਤੀ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸਾਰੀਆਂ ਖਾਦਾਂ, ਕੀੜੇਮਾਰ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ ਚੌਖਾ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਪਰ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ 50 ਪੌਂਡ ਦੇ ਪਿਆਜ਼ ਦੇ ਥੈਲੇ ਲਈ 6 ਡਾਲਰ ਮਿਲੇ ਸਨ, ਜਦ ਕਿ ਇਸੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਪ੍ਰਚੂਨ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ ਚੌਖਾ ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਵੱਡੇ ਸਟੋਰਾਂ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਦੂਰੀ ਦੀ ਵੀ ਕੋਈ ਸਮੱਸਿਆ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਪੀਰੂ, ਚੀਨ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਸਸਤੇ ਭਾਅ ਖੇਤੀ ਵਸਤਾਂ ਖਰੀਦੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਸਥਾਨਕ ਮੰਡੀ ਵਿੱਚ ਜਿਣਸਾਂ ਦੇ ਭਾਅ ਡਿੱਗ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਟੋਰਾਂ ਦੀਆਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਸ਼ਾਖ਼ਾਵਾਂ ਹਨ।

‘‘ਤੁਹਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ ਕੋਈ ਆਪਣਾ ਖਾਣਾ ਆਪ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ?'' ਉਸ ਨੇ ਸਾਡੇ ਗਰੁੱਪ ਨੂੰ ਮੁਖ਼ਾਤਿਬ ਹੁੰਦਿਆਂ ਪੁੱਛਿਆ। ਕੁਝ ਨੇ ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿਰ ਹਿਲਾਇਆ। ਇੱਕ ਪਿਆਜ਼ ਉਸ ਨੇ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਲੈ ਕੇ ਕਿਹਾ, ‘‘ਉਹ ਇਸ ਸਾਈਜ਼ ਦਾ ਪਿਆਜ ਉਗਾਉਣ ਨੂੰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦਾ ਅੱਧਾ ਹਿੱਸਾ ਤੁਸੀਂ ਕੱਟ ਕੇ ਵਰਤ ਲਵੋਗੇ ਅਤੇ ਬਾਕੀ ਦਾ ਅੱਧਾ ਅਕਸਰ ਬੇਕਾਰ ਜਾਵੇਗਾ। ਜਿੰਨਾ ਬੇਕਾਰ ਕਰੋਗੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਹੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖਰੀਦੋਗੇ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵੱਡੇ ਸਾਈਜ਼ ਦਾ ਪਿਆਜ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਰਣਨੀਤੀ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ। ਜ਼ਿਆਦਾ ਲਾਭ ਕਮਾਉਣ ਦੀ ਨੀਤੀ।''