Thu, 21 November 2024
Your Visitor Number :- 7256045
ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਸੰਤਾਪ ਵੱਲ ਧੱਕਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼
Posted on:- 05-07-2016
ਹੁਣ ਜਦੋਂ ਮਲੇਰਕੋਟਲਾ ਵਿਚ ਕੁਰਆਨ ਦੇ ਪੱਤਰਿਆਂ ਦੀ ਬੇਅਦਬੀ ਕਰਕੇ ਇਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਫਿਰਕੂ ਝਗੜਾ ਖੜ੍ਹਾ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਲੋਕ ਦੁਸ਼ਮਣ ਤਾਕਤਾਂ ਵਲੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਬਰਗਾੜੀ ਬੇਅਦਬੀ ਕਾਂਡ ਦੀ ਸਰਕਾਰੀ ਜਾਂਚ ਅਜੇ ਕਿਸੇ ਤਣ-ਪੱਤਣ ਨਹੀਂ ਲਾਈ ਗਈ, ਪਰ ਮਲੇਰਕੋਟਲਾ ਵਿਚ ਪੁਲਿਸ ਵਲੋਂ ਸਰਕਾਰੀ ਇਸ਼ਾਰੇ ਤੇ ਪੂਰੀ ਮੁਸਤੈਦੀ ਨਾਲ ਆਰ.ਐੱਸ.ਐੱਸ. ਦੀ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਤੋਂ ਧਿਆਨ ਪਾਸੇ ਹਟਾਉਣ ਲਈ ਆਪਣੇ ਸਿਆਸੀ ਸ਼ਰੀਕਾਂ ਵੱਲ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਸੇਧ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਤਾਂ ਬਰਗਾੜੀ ਬੇਅਦਬੀ ਕਾਂਡ ਦੇ ਸਿਲਸਿਲੇ ਨੂੰ ਚੇਤੇ ਕਰਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ ਸਭਾ ਵਲੋਂ ਕੀਤੀ ਪੜਤਾਲ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਸਾਂਝੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।
- - -ਜਦੋਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਕਿਸਾਨਾਂ, ਮਜ਼ਦੁਰਾਂ, ਮੁਲਾਜ਼ਮਾਂਅਤੇ ਹੋਰ ਤਬਕਿਆਂ ਦਾ ਆਪਣੀਆਂ ਮੰਗਾਂ ਲਈ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਦਾ ਮੈਦਾਨ ਭਖਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਬੁੱਧੀਜੀਵੀ-ਲੇਖਕ-ਕਲਾਕਾਰ ਦੇਸ਼ ਭਰ ’ਚ ਬਣ ਰਹੀ ਫ਼ਿਰਕੂ ਤੇ ਅਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਆਵਾਜ਼ ਬੁਲੰਦ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਡੇਰਾ ਸੱਚਾ ਸੌਦਾ ਸਰਸਾ ਦੇ ਮੁੱਖੀ ਵਿਰੁੱਧ ਅਕਾਲ ਤਖਤ ਤੋਂ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਹੁਕਮਨਾਮੇ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਲਏ ਜਾਣ ਕਾਰਨ ਗਰਮ ਦਲੀਏ ਸਿੱਖ ਸੰਗਠਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਤਿਖੀ ਸੁਰ ਵਿਚ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਵਿਰੋਧ ਨੂੰ ਲਕਾਂਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਯੋਗ ਹੁੰਗਾਰਾ ਨਹੀਂ ਮਿਲ ਰਿਹਾ ਸੀ ਤਾਂ ਐਨ ਉਸ ਸਮੇਂ ਫ਼ਰੀਦਕੋਟ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਬਰਗਾੜੀ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਪੱਤਰੇ ਪਾੜ ਕੇ ਖਿੰਡਾਏ ਜਾਣ ਰਾਹੀਂ ਬੇਅਦਬੀ ਕਰਨ ਦੀ ਘਟਨਾ ਵਾਪਰੀ। ਇਸ ਘਟਨਾ ਵਿਰੁੱਧ ਉੱਠੇ ਰੋਸ ਨੂੰ ਪੁਲੀਸ ਨੇ ਤਾਕਤ ਨਾਲ ਦਬਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ।
ਕੋਟਕਪੂਰਾ ਵਿਚ ਬੇਹਤਾਸ਼ਾ ਲਾਠੀ ਚਾਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਜਿਸ ਨਾਲ ਕਈ ਲੋਕ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਏ। ਬੈਹਬਲ ਕਲਾਂ ਪਿੰਡ ਦੀ ਜੂਹ ’ਚ ਪੁਲਸ ਫਾਇਰਿੰਗ ਨਾਲ ਦੋ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਇਹਨਾਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫੇਰ ਸੰਤਾਪ ਦੇ ਮੂੰਹ ’ਤੇ ਲਿਆ ਖੜ੍ਹਾ ਕੀਤਾ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ਚਿੰਤਾਜਨਕ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੀ ਛਾਣ-ਬੀਨ ਕਰਨ ਲਈ ਜਮਹੂਰੀ ਅਧਿਕਾਰ ਸਭਾ ਪੰਜਾਬ ਨੇ ਪ੍ਰੋਫ਼ੈਸਰ ਅਜਮੇਰ ਔਲਖ (ਨਾਟਕਕਾਰ) ਦੀ ਅਗਵਾਈ ’ਚ ਇੱਕ ਤੱਥ ਖੋਜ ਕਮੇਟੀ ਕਾਇਮ ਕੀਤੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਡਾ. ਪਰਮਿੰਦਰ ਸਿੰਘ (ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ), ਸੂਬਾ ਮੀਤ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸੇਵਾ ਮੁਕਤ ਪਿੰਸੀਪਲ ਬੱਗਾ ਸਿੰਘ , ਪਿ੍ਰਤਪਾਲ ਸਿੰਘ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਬੈਂਕ ਮੈਨੇਜਰ, ਨਰਭਿੰਦਰ ਪੱਤਰਕਾਰ, ਐਡਵੋਕੇਟ ਰਾਜੀਵ ਲੋਹਟਬੱਧੀ ਅਤੇ ਐਡਵੋਕੇਟ ਐਨ. ਕੇ. ਜੀਤ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਪੰਜਾਬ ਸਟੂਡੈਂਟਸ ਯੂਨੀਅਨ ਦੇ ਅਹੁਦੇਦਾਰ ਰਾਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਕਰਮਜੀਤ ਸਿੰਘ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ਸਭਾ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਮੇਟੀ ਨੂੰ ਸਥਾਨਕ ਆਗੂਆਂ ਸ੍ਰੀ ਰੇਸ਼ਮ ਸਿੰਘ ਬਰਗਾੜੀ, ਸ੍ਰੀ ਸ਼ਿਵਚਰਨ ਅਰਾਈਆਂਵਾਲਾ ਅਤੇ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰਦਿਆਲ ਭੱਟੀ ਆਦਿ ਨੇ ਸਰਗਰਮ ਸਹਿਯੋਗ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਕਮੇਟੀ ਨੇ ਪਿੰਡ ਬੁਰਜ ਜਵਾਹਰ ਸਿੰਘ ਵਾਲਾ, ਬਰਗਾੜੀ, ਬਹਿਬਲ ਕਲਾਂ, ਕੋਟਕਪੁਰਾ, ਪੰਜਗਰਾਂਈ ਖੁਰਦ ਅਤੇ ਫਰੀਦਕੋਟ ਆਦਿ ਥਾਵਾਂ ’ਤੇ ਰੋਸ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ, ਆਮ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਅਤੇ ਪੁਲਿਸ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਮਿਲਕੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਇੱਕਤਰ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਘਟਨਾ ਸਥਲਾਂ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ।
ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਾ ਮੁੱਢ ਇੱਕ ਜੂਨ 2015 ਦੀ ਘਟਨਾ: ਫ਼ਰੀਦਕੋਟ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਪਿੰਡ ਬੁਰਜ ਜਵਾਹਰ ਸਿੰਘ ਵਾਲਾ ਬਰਗਾੜੀ ਤੋਂ ਕੋਈ ਦੋ ਕੁ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਹਟਵਾਂ ਹੈ। ਲੱਗਭੱਗ 35 ਕੁ ਸੌ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਵਾਲੇ ਇਸ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਜੱਟ ਸਿੱਖ, ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਅਤੇ ਦਲਿਤ, ਲਗਭਗ ਬਰਾਬਰ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿਚ ਮਿਲ ਜੁਲ ਕੇ ਆਪਸੇ ਪ੍ਰੇਮ-ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦਾ ਰਹਿਣ ਸਹਿਣ ਜੱਟ ਸਿੱਖਾਂ ਵਰਗਾ ਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਖੇਤੀ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਤੱਕ ਕੋਈ ਮੰਦਰ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਗੁਰਦੁਵਾਰਾ ਪਿੰਡੋਂ ਬਾਹਰ ਫਿਰਨੀ ਉੱਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਪੰਚਾਇਤ ਮੈਂਬਰ ਗੁਰਜੰਟ ਸਿੰਘ ਮੁਤਾਬਿਕ ਮੌਜੂਦਾ ਗੁਰਦੁਵਾਰੇ ਦੀ ਥਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇੱਕ ਧਰਮਸ਼ਾਲਾ ਸੀ ਜਿਸਨੂੰ ਨਗਰ ਨਿਵਾਸੀ ਧਾਰਮਿਕ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਲਈ ਵਰਤਦੇ ਸਨ। ਧਰਮਸ਼ਾਲਾ ਦੀ ਇੱਕ ਅਲਮਾਰੀ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਬੀੜ ਰੱਖੀ ਹੁੰਦੀ ਸੀ। ਇਸ ਦੇ ਵਿਹੜੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਪੀਰ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ ਵੀ ਹੈ। ਮੌਜੂਦਾ ਗੁਰਦਵਾਰਾ ਅੱਸੀਵਿਆਂ ’ਚ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਆਇਆ। ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਡੇਰਾ ਸੱਚਾ ਸੌਦਾ ਸਿਰਸਾ ਨੂੰ ਮੰਨਣ ਵਾਲੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵੀ ਹਨ। 2007 ’ਚ ਡੇਰਾ ਸੱਚਾ ਸੌਦਾ ਸਿਰਸਾ ਅਤੇ ਸਿੱਖਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਉੱਠੇ ਵਿਵਾਦ ਸਮੇਂ ਵੀ ਪਿੰਡ ਦੀ ਭਾਈਚਾਰਕ ਏਕਤਾ ਨੂੰ ਕੋਈ ਆਂਚ ਨਹੀਂ ਆਈ ਸੀ।
ਗ੍ਰੰਥੀ ਗੋਰਾ ਸਿੰਘ ਮੁਤਾਬਕ *ਇੱਕ ਜੂਨ 2015 ਨੂੰ ਦੁਪਿਹਰੇ ਬਾਰਾਂ ਕੁ ਵਜੇ ਪਿੱਛੋਂ ਉਹ ਨੇੜਲੇ ਪਿੰਡ ਸਮਾਲਸਰ ਗਿਆ ਸੀ। ਗੁਰਦੁਵਾਰਾ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਉਸਾਰੀ ਚੱਲ ਰਹੀ ਸੀ, 8-10 ਮਜ਼ਦੂਰ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਮੁੱਖ ਗੁਰਦੁਵਾਰੇ ਦੇ ਗੇਟਾਂ ਨੂੰ ਕੁੰਡੇ ਲੱਗੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਛੱਪੜ ਵੱਲ ਦਾ ਗੇਟ ਆਮ ਤੌਰ ’ਤੇ ਬੰਦ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਢਾਈ ਕੁ ਵਜ਼ੇ ਮੈਂ ਵਾਪਸ ਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਸ਼ਾਮੀ 4 ਕੁ ਵਜੇ ਛੁੱਟੀ ਕਾਰਨ ਜਿਹੜੇ ਬੱਚੇ ਧਾਰਮਿਕ ਕਲਾਸਾਂ ਲਾਉਣ ਜਾਂ ਪੜ੍ਹਨ ਗੁਰਦੁਵਾਰੇ ਆਏ ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਕੁੰਡਾ ਖ਼ੋਲ੍ਹਕੇ ਅੰਦਰ ਵੇਖਿਆ ਅਤੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਪਾਲਕੀ ਵਿੱਚੋਂ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਸਰੂਪ ਗਾਇਬ ਹੈ ਅਤੇ ਰੁਮਾਲੇ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਕੀਤੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਤਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੈਂ, ਫਿਰ ਗੁਰਦੁਵਾਰਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਮੈਂਬਰ ਪੰਚਾਇਤ ਗੁਰਜੰਟ ਸਿੰਘ (ਸਾਬਕਾ ਫ਼ੌਜੀ) ਨੇ ਵੀ ਭਾਲ ਕੀਤੀ ਪਰ ਸਰੂਪ ਨਾ ਮਿਲੇ।
ਸਪੀਕਰ ਰਾਹੀਂ ਪਿੰਡ ਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਸੂਚਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਦੂਸਰੇ ਦਿਨ ਦੋ ਜੂਨ ਨੂੰ ਬਾਜਾਖਾਨਾ ਥਾਣੇ ਵਿੱਚ ਇਤਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਪੁਲੀਸ ਨੇ ਮੇਰੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਦੇ ਆਧਾਰ ’ਤੇ ਐੱਫ. ਆਈ.ਆਰ. ਨੰਬਰ 63 ਮਿਤੀ 2 ਜੂਨ 2015 ਦਰਜ ਕਰ ਲਈ।
ਬਰਗਾੜੀ ਧਰਨੇ ਨੂੰ ਜਥੇਬੰਦ ਕਰ ਰਹੇ ਜਸਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਲੱਕੀ ਨੇ ਸਭਾ ਦੇ ਵਫ਼ਦ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ *ਚੋਰੀ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਮਿਲਦਿਆਂ ਮੈਂ ਅਤੇ ਸਤਿਕਾਰ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਰੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਪੰਜਗਰਾਂਈ ਪੰਜ ਵਜੇ ਸ਼ਾਮ ਤੱਕ ਪਿੰਡ ਬੁਰਜ ਜਵਾਹਰ ਸਿੰਘ ਵਾਲਾ ਪਹੁੰਚ ਗਏ। ਦੂਸਰੇ ਦਿਨ ਦੋ ਜੂਨ ਨੂੰ ਸੰਤ ਬਲਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦਾਦੂਵਾਲ, ਭਾਈ ਪੰਥਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ, ਅਮਰੀਕ ਸਿੰਘ ਅਜਨਾਲਾ, ਭਾਈ ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਅਰਾਈਆਂ ਅਤੇ ਗੁਰਦੀਪ ਸਿੰਘ ਬਠਿੰਡਾ ਆਦਿ ਗ਼ਰਮ ਖ਼ਿਆਲੀ ਆਗੂ ਘਟਨਾ ਸਥੱਲ ’ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਏ ਸਨ।
ਪੰਚਾਇਤ ਮੈਂਬਰ ਗੁਰਜੰਟ ਸਿੰਘ ਮੁਤਾਬਿਕ ‘ਪਿੰਡ ਵਾਲਿਆਂ ਨੇ ਉੱਚ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਕੀਤੀ ਅਤੇ 4 ਜੂਨ ਨੂੰ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਗੁਰਦੁਵਾਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ ਅੰਮਿ੍ਰਤਸਰ (ਐੱਸ.ਜੀ.ਪੀ.ਸੀ.) ਨੂੰ ਇਤਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਐੱਸ.ਜੀ.ਪੀ.ਸੀ.ਦਾ ਅੰਮਿ੍ਰਤਸਰ ਤੋਂ ਕੋਈ ਨੁਮਾਇੰਦਾ ਨਾ ਪਹੁੰਚਿਆ। ਸਥਾਨਕ ਐੱਸ.ਜੀ.ਪੀ.ਸੀ. ਮੈਂਬਰ ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਬਾਠ ਅਤੇ ਤਖ਼ਤ ਸ਼੍ਰੀ ਦਮਦਮਾ ਸਾਹਿਬ ਤੋਂ ਪੰਜ ਪਿਆਰੇ ਜ਼ਰੂਰ ਪਹੁੰਚੇ। ਰੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਪੰਜਗਰਾਈਂ ਅਤੇ ਜਸਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਲੱਕੀ ਦੀ ਸਰਗਰਮ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਨਾਲ ਸੰਤ ਬਲਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦਾਦੂਵਾਲ, ਭਾਈ ਪੰਥਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ, ਅਮਰੀਕ ਸਿੰਘ ਅਜਨਾਲਾ, ਭਾਈ ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਅਰਾਈਆਂ ਅਤੇ ਗੁਰਦੀਪ ਸਿੰਘ ਬਠਿੰਡਾ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ’ਚ ਪਹਿਲਾਂ ਪੰਜ ਜੂਨ ਨੂੰ ਬਰਗਾੜੀ ਅਤੇ ਫਿਰ 11 ਜੂਨ ਨੂੰ ਡੀ.ਸੀ. ਫ਼ਰੀਦਕੋਟ ਦੇ ਦਫਤਰ ਅੱਗੇ ਧਰਨਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। 15 ਜੂਨ ਨੂੰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਉਪਰੰਤ 20 ਜੂਨ ਨੂੰ ਫ਼ਰੀਦਕੋਟ ਬੰਦ ਦਾ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਇਹਨਾਂ ਗ਼ਰਮ ਖਿਆਲੀ ਸਿੱਖ ਆਗੂਆਂ ਨੇ 20 ਜੂਨ ਨੂੰ ਮੀਟਿੰਗ ਕਰ ਕੇ ਇੱਕ ਜਾਂਚ ਦਲ ਗੱਠਤ ਕੀਤਾ। ਪਿੰਡ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸ ਜਾਂਚ ਦਲ ਨੇ 22 ਜੂਨ ਨੂੰ ਪਿੰਡ ਬੁਰਜ ਜਵਾਹਰ ਸਿੰਘ ਵਾਲਾ ਦੇ ਗੁਰਦੁਵਾਰੇ ਵਿੱਚ ਗੁਰਦੁਵਾਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕਾਂ ਅਤੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਲਕਾਂਤੋਂ ਬੰਦ ਕਮਰੇ ’ਚ ਪੁੱਛਗਿੱਛ ਕੀਤੀ ਉਸ ਵੇਲੇ ਪੁਲਸ ਵੀ ਓਥੇ ਮੌਜੂਦ ਸੀ। ਇਸ ਜਾਂਚ ਦੌਰਾਨ ਜਾਂਚ ਦਲ ਦੇ ਇੱਕ ਮੈਂਬਰ ਨੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਇੱਕ ਦਲਿਤ ਨੌਜਵਾਨ ਨਾਲ ਦੁਰ ਵਿਵਹਾਰ ਕੀਤਾ ਜਿਸ ’ਤੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਲਕਾਂਨੇ ਜਬਰਦਸਤ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਜਾਂਚ ਦਲ ਨੂੰ ਜਾਂਚ ਅਧੂਰੀ ਛੱਡ ਕੇ ਜਾਣਾ ਪਿਆ। ਪਿੰਡ ਵਾਲਿਆਂ ਨੇ ਗ਼ਰਮ ਖ਼ਿਆਲੀ ਸੰਗਠਨਾਂ ਦੇ ਇਸ ਵਿਹਾਰ ਪ੍ਰਤੀ ਰੋਸ ਜ਼ਾਹਰ ਕਰਦਿਆਂ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪਿੰਡ ’ਚ ਦਾਖਲੇ ’ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਾ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਮਸਲਾ ਪਿੰਡ ਦੁਆਰਾ ਹੀ ਸੁਲਾਝਾਉਣ ਦਾ ਫ਼ੈਸਲਾ ਕੀਤਾ। ਜਸਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਲੱਕੀ ਅਨੁਸਾਰ ਜਾਂਚ ਦਲ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਰੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਪੰਜਗਰਾਈਂ ਨੇ ਥੱਪੜ ਮਾਰਨ ਦੀ ਗਲਤੀ ਕਰ ਲਈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤੂਲ ਦੇ ਦਿੱਤੀ। ਇਸ ਜਾਂਚ ਦਲ ਨੇ ਅਧੂਰੀ ਜਾਂਚ ਦੇ ਆਧਾਰ ’ਤੇ ਹੀ ਗ੍ਰੰਥੀ ਗੋਰਾ ਸਿੰਘ, ਪ੍ਰਧਾਨ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ, ਮੈਂਬਰ ਪੰਚਾਇਤ ਗੁਰਜੰਟ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਦੋ ਡੇਰਾ ਪ੍ਰੇਮੀਆਂ ਦੇ ਨਾਮ ਦੋਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਤੌਰ ’ਤੇ ਪੁਲੀਸ ਨੂੰ ਦੇ ਕੇ, ਉਹਨਾਂ ਖਿਲਾਫ਼ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਨ ਨੂੰ ਕਿਹਾ।
ਗ੍ਰੰਥੀ ਗੋਰਾ ਸਿੰਘ, ਗੁਰਦੁਵਾਰਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਮੈਂਬਰ ਪਚਾਇਤ ਗੁਰਜੰਟ ਸਿੰਘ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ’ਪੁਲੀਸ ਨੇ ਐੱਫ.ਆਈ.ਆਰ. ਦਰਜ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੂਰੇ ਪਿੰਡ ਦੀ ਤਲਾਸ਼ੀ ਲਈ, ਪੁੱਛ ਗਿੱਛ ਕੀਤੀ, ਫੋਨ ਰਿਕਾਰਡਿੰਗ ਦੇ ਵੇਰਵੇ ਲਏ ਅਤੇ 25 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੇ ਘੇਰੇ ਅੰਦਰ ਡੇਰਿਆਂ ਗੁਰਦਵਾਰਿਆਂ ’ਤੇ ਪੁੱਛਾਂ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਸ਼ੱਕੀ ਸਾਧਾਂ-ਸੰਤਾਂ ਤੋਂ ਪੜਤਾਲ ਕੀਤੀ। ਗੁਰਦੁਵਾਰੇ ਨਾਲ ਲਗਦੇ ਛੱਪੜ ਦਾ ਪਾਣੀ ਪਿੰਡ ਵਾਸੀਆਂ ਤੋਂ ਕਢਵਾ ਕੇ, ਹਲਾਂ ਅਤੇ ਕਰਾਹਿਆਂ ਨਾਲ ਵਹਾ ਕੇ ਪਾਵਨ ਬੀੜ ਲੱਭਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ’। ਸਭਾ ਦੀ ਟੀਮ ਦੇ ਸਵਾਲ ਦੇ ਜੁਵਾਬ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਪੁਲਸ ਨੇ ਕਿਤਿਓਂ ਕੋਈ ਫਿੰਗਰ ਪਿ੍ਰੰਟ ਜਾਂ ਪੈੜਾਂ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਨਹੀਂ ਲਏ ਅਤੇ ਨਾਂ ਹੀ ਵਿਗਿਆਨਕ ਢੰਗ ਨਾਲ ਤਫਤੀਸ਼ ਕੀਤੀ। ਸ਼ੱਕੀ ਫ਼ੋਨਾਂ ਦੀ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨਾਲ ਪੈੜ ਨੱਪਣ ਦੀ ਥਾਂ ਇੱਕ ਬੇਦੋਸ਼ੇ ਦਲਿਤ ਨੌਜਵਾਨ ਨੂੰ ਕੁੱਟ ਧਰਿਆ।
ਇਹਨਾਂ ਸਾਰੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂਦੇ ਬੇਸਿੱਟਾ ਰਹਿਣ ਤੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਲਕਾਂਨੇ ਸਾਂਝੇ ਤੌਰ ’ਤੇ ਫੈਸਲਾ ਕਰ ਕੇ ਤਖਤ ਸ਼੍ਰੀ ਦਮਦਮਾ ਸਾਹਿਬ ਤਲਵੰਡੀ ਸਾਬੋ ਜਾਕੇ ਪਸ਼ਚਾਤਾਪ ਵਜੋਂ ਪਾਠ ਕਰਾਉਣ ਅਤੇ ਅਰਦਾਸ ਕਰਾ ਕੇ ਮਾਮਲਾ ਨਿਬੇੜ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਪੁਲੀਸ ਨੇ ਵੀ ਮਾਮਲਾ ਠੰਡੇ ਬਸਤੇ ਪਾ ਦਿੱਤਾ। ਸਥਾਨਕ ਮੈਂਬਰਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸ਼ਿਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਬਾਦਲ ਦਾ ਹਲਕਾ ਇੰਚਾਰਜ਼ ਹਰਦਾਸ ਸਿੰਘ, ਬਰਗਾੜੀ ਤੋਂ ਅਕਾਲੀ ਆਗੂ ਗੁਰਦਿੱਤ ਸਿੰਘ ( ) ਅਤੇ ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਮਲੂਕਾ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਆਏ ਪਰ ਇਹਨਾਂ ਤੋ ਇਲਾਵਾ ਕੋਈ ਵੱਡਾ ਲੀਡਰ ਪਿੰਡ ’ਚ ਨਹੀਂ ਆਇਆ।
ਘਟਨਾਵਾਂ ’ਚ ਨਵਾਂ ਮੋੜ:- ਜਦੋਂ 24 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਅਕਾਲ ਤਖ਼ਤ ਤੋਂ ਸਿੰਘ ਸਹਿਬਾਨਾਂ ਨੇ 2007 ਵਿੱਚ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਡੇਰਾ ਸੱਚਾ ਸੌਦਾ ਸਿਰਸਾ ਦੇ ਮੁਖੀ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਪੈਰੋਕਾਰਾਂ ਦੇ ਸਮਾਜਿਕ ਬਾਈਕਾਟ ਦਾ ਹੁਕਮਨਾਮਾ ਵਾਪਸ ਲੈਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ, ਤਾਂ 24-25 ਸਤੰਬਰ ਦੀ ਦਰਮਿਅਨੀ ਰਾਤ ਨੂੰ ਗੁਰਦੁਵਾਰਾ ਪਿੰਡ ਬੁਰਜ ਜਵਾਹਰ ਸਿੰਘ ਵਾਲਾ ਅਤੇ ਬਰਗਾੜੀ ਦੇ ਗੇਟਾਂ ਉੱਪਰ ਦੋ ਹੱਥ ਲਿਖਤ ਪੋਸਟਰ ਲੱਗੇ ਦੇਖੇ ਗਏ। ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਬੇਹੱਦ ਭੜਕਾਊ ਅਤੇ ਨੀਵੀਂ ਪਧਰ ਦੀ ਸੀ। ਇਹਨਾ ਪੋਸਟਰਾਂ ’ਚ ਚੋਰੀ ਹੋਏ ਧਾਰਮਿਕ ਗ੍ਰੰਥ ਦੇ ਪੱਤਰੇ ਪਾੜਕੇ ਸੁੱਟਣ ਦੀ ਧਮਕੀ ਵੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਪੁਲੀਸ ਨੇ ਗੁਰਦੁਵਾਰਾ ਪਿੰਡ ਬੁਰਜ ਜਵਾਹਰ ਸਿੰਘ ਵਾਲਾ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ’ਤੇ ਇਹਨਾਂ ਪੋਸਟਰਾਂ ਸਬੰਧੀ ਐੱਫ.ਆਈ.ਆਰ.117 ਮਿਤੀ 25-9-2015 ਦਰਜ਼ ਕਰ ਲਈ। ਬਰਗਾੜੀ ਪਿੰਡ ਦੇ ਗੁਰਦਵਾਰੇ ਦੇ ਬਾਹਰ ਲੱਗੇ ਅਜਿਹੇ ਪੋਸਟਰ ਨੂੰ ਤਾਂ ਨਸ਼ਟ ਹੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਇਹਨਾਂ ਪੋਸਟਰਾਂ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਰੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਪੰਜਗਰਾਈ ਨੇ ਗ਼ਰਮ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਹੱਥ ਲਿਖਤ ਪਰਚਾ ਗੁਰਦੁਵਾਰਾ ਪਿੰਡ ਬੁਰਜ ਜਵਾਹਰ ਸਿੰਘ ਵਾਲਾ ਦੀ ਕੰਧ ’ਤੇ ਲਗਾ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਨੂੰ ਵੀ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਨਸ਼ਟ ਕਰ ਦਿਤਾ ਗਿਆ। ਪਰ ਪੁਲੀਸ ਨੇ ਇਹਨਾਂ ਹੱਥ ਲਿਖਤਾਂ ਦੇ ਦੋਸ਼ੀਆਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਲਈ ਕੋਈ ਕਦਮ ਨਹੀਂ ਪੁੱਟਿਆ।
ਬਰਗਾੜੀ ਵਿਖੇ ਬੇਅਦਬੀ ਦੀ ਘਟਨਾ:-12 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਸਵੇਰੇ 4-5 ਵਜੇ ਬਰਗਾੜੀ ਪਿੰਡ ਦੇ ਗੁਰਦੁਵਾਰੇ ਦੇ ਬਾਹਰ, ਫਿਰਨੀ, ਗਲੀਆਂ ਅਤੇ ਮੁੱਖ ਸੜਕ ’ਤੇ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਪੱਤਰੇ ਖਿਲਰੇ ਦੇਖੇ ਗਏ। ਇਹਨਾਂ ਪੱਤਰਿਆਂ ਨੂੰ ਪਿੰਡ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਅਤੇ ਪੁਲੀਸ ਨੇ ਚੁੱਕਿਆ ਅਤੇ ਗੁਰਦੁਵਾਰੇ ਅੰਦਰ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ। ਬਰਗਾੜੀ ਨਿਵਾਸੀ ਸ਼ਰਮਾ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਸਨੇ ਖੁਦ ਕੁੱਝ ਪੱਤਰੇ ਪੁਲੀਸ ਦੇ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਲਿਆਂਦੇ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਤੋਂ ਉਂਗਲਾਂ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਹਾਸਲ ਕਰ ਕੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਦੋਸ਼ੀ ਦੀ ਪਹਿਚਾਨ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ ਪਰ ਪੁਲੀਸ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਅਣਗੋਲਿਆਂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੰਤ ਬਲਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦਾਦੂਵਾਲ, ਭਾਈ ਪੰਥਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ, ਭਾਈ ਬਖਤੌਰ ਸਿੰਘ, ਭਾਈ ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਖ਼ੋਸਾ, ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਜਿਉਣ, ਦਲੇਲ ਸਿੰਘ ਡੋਡ, ਚਮਕੌਰ ਸਿੰਘ ਭਾਈਰੂਪਾ, ਅਮਰੀਕ ਸਿੰਘ ਅਜਨਾਲਾ, ਗੁਰਦੀਪ ਸਿੰਘ ਬਠਿੰਡਾ ਸਮੇਤ ਅਕਾਲੀ ਦਲ 1920, ਅਕਾਲੀ ਪੰਚ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਗ਼ਰਮ ਖ਼ਿਆਲੀ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਦੇ ਆਗੂ ਅਤੇ ਕਾਰਕੁੰਨ ਪਹੁੰਚ ਗਏ। ਇਹਨਾਂ ਨੇ 113 ਪੱਤਰਿਆਂ ਨੂੰ ਪੁਲਸ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਕਰਕੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਢੰਗ ਨਾਲ ਜਾਂਚ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਨ ਦੀ ਥਾਂ, ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪਾਲਕੀ ’ਚ ਰੱਖ ਕੇ ਪਹਿਲਾਂ ਬਰਗਾੜੀ, ਫਿਰ ਤਿੰਨ ਕੋਨੀ ਕੋਟਕਪੂਰਾ ਅਤੇ ਅੰਤ ਨੂੰ ਫ਼ਰੀਦਕੋਟ ਚੌਂਕ ਕੋਟਕਪੂਰਾ ਵਿੱਚ ਧਰਨਾ ਦਿੱਤਾ।
13 ਅਕਤੂਬਰ ਦੀ ਸਵੇਰ ਨੂੰ ਪੁਲਿਸ ਧਰਨਾਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਗਿਫ਼ਤਾਰ ਕਰ ਕੇ 30-40 ਕਿਲੇਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ’ਤੇ ਛੱਡ ਆਈ ਅਤੇ ਚੌਂਕ ਖ਼ਾਲੀ ਕਰਵਾ ਦਿੱਤਾ। ਪਰ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਵਜ਼ੇ ਦੇ ਲੱਗਭੱਗ ਫਿਰ ਧਰਨਾਕਾਰੀ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਫ਼ਰੀਦਕੋਟ ਚੌਂਕ ਵਿੱਚ ਆ ਗਏ। ਸ਼ਹਿਰ ਵਾਸ਼ੀਆਂ ਮੁਤਾਬਿਕ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਨੌਜਵਾਨ ਡਾਗਾਂ ਅਤੇ ਨੰਗੀਆਂ ਕਿਰਪਾਨਾਂ ਨਾਲ ਲੈਸ ਸਨ। ਉਹ ਖ਼ਾਲਿਸਤਾਨ ਜਿੰਦਾਬਾਦ, ਭਿੰਡਰਾਂਵਾਲਾ ਜਿੰਦਾਬਾਦ ਦੇ ਨਾਹਰੇ ਲਾ ਰਹੇ ਸਨ। ਸਟੇਜ ਤੋਂ ਬੁਲਾਰੇ ਐੱਸ.ਜੀ.ਪੀ. ਸੀ., ਸਿੰਘ ਸਹਿਬਾਨਾਂ ਅਤੇ ਡੇਰਾ ਸੱਚਾ ਸੌਦਾ ਸਿਰਸਾ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਜਜ਼ਬਾਤੀ ਅਤੇ ਉਤੇਜਿਤ ਭਾਸ਼ਣ ਦੇ ਰਹੇ ਸਨ। ਸ਼ਹਿਰ ਵਾਸੀਆਂ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹ ਮਹੌਲ ਭੈ-ਭੀਤ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਲੱਗਾ। ਇਸ ਦਿਨ ਬਾਜਾਖਾਨਾ, ਬਰਗਾੜੀ, ਬਹਿਬਲ ਕਲਾਂ, ਢਿੱਲਵਾਂ ਆਦਿ ਥਾਵਾਂ ’ਤੇ ਵੀ ਧਰਨੇ ਲੱਗ ਗਏ। ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਰੰਗਤ ਦੇਣ ਲਈ ਸ਼ੋਸਲ ਮੀਡੀਏ ਅਤੇ ਮੁਬਾਈਲ ਫ਼ੋਨਾ ਦੀ ਜ਼ੋਰ ਸ਼ੋਰ ਨਾਲ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਧਰਨਾਕਾਰੀ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ’ਤੇ ਬੇਅਦਬੀ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਗਿ੍ਰਫ਼ਤਾਰ ਕਰਨ ਅਤੇ ਡੇਰਾ ਸਚਾ ਸੌਦਾ ਦੇ ਮੁਖੀ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਮੁਆਫ਼ੀ ਰੱਦ ਕਰਨ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਸੰਤ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਢੱਡਰੀਆਂ ਵਾਲਾ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿਚ ਆਪਣੇ ਪੌਰੋਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਧਰਨੇ ਵਾਲੀ ਜਗ੍ਹਾ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ।
14 ਅਕਤੂਬਰ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ:-ਚਸਮਦੀਦ ਸ਼ਹਿਰੀਆਂ ਮੁਤਾਬਿਕ 14 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਸਵੇਰੇ ਸਵਾ ਕੁ ਚਾਰ ਵਜ਼ੇ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਘੇਰਾ ਸਖ਼ਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਧਰਨਾਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸੁਰ ਬਦਲ ਕੇ ਸਾਂਤ ਰਹਿਣ ਦੇ ਐਲਾਨ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੇ। ਇਸ ਮੌਕੇ ਪੰਜਾਬ ਪੁਲਸ ਦਾ ਏ.ਡੀ.ਜੀ.ਪੀ. ਹੋਰ ਉੱਚ ਪੁਲਸ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਚੌਂਕ ’ਚ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ। ਚੌਂਕ ਨੂੰ ਖਾਲੀ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਗਿ੍ਰਫ਼ਤਾਰੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈਆਂ ਅਤੇ ਪੁਲਸ ਲੱਗਭੱਗ 1000 ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਬੱਸਾਂ ੱਚ ਬੈਠਾ ਕੇ ਲੈ ਗਈ। ਧਰਨਾਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਖ਼ਬਰ ਮਿਲੀ ਕਿ ਪੁਲਸ, ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਗਿਰਫਤਾਰ ਕਰਕੇ ਜੇਲ੍ਹ ਭੇਜਣ ਦੀ ਥਾਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਛੱਡ ਆਈ ਹੈ। ਇਸ ਖਬਰ ਕਾਰਣ ਹੋਰ ਗਿ੍ਰਫ਼ਤਾਰੀਆਂ ਦੇਣ ਤੇ ਤਕਰਾਰ ਹੋ ਗਿਆ। ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਪੁਲੀਸ ਵੱਲੋਂ ਇੱਕ ਸੰਤ ਨੂੰ ਧੱਕੇ ਮਾਰ ਕੇ ਗੱਡੀ ਵਿੱਚ ਚੜਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਨੇ ਭੜਕਾਹਟ ਪੈਦਾ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਪੁਲੀਸ ਨੇ ਅੰਨਾ ਲਾਠੀਚਾਰਜ ਕੀਤਾ, ਅੱਥਰੂ ਗੈਸ ਦੇ ਗੋਲੇ ਛੱਡੇ ਅਤੇ ਹਵਾਈ ਫਾਇਰ ਕੀਤੇ। ਧਰਨਾਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਇੱਟਾ ਰੋੜਿਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ। ਪੁਲਸ ਨੇ ਗਲੀਆਂ ’ਚ ਭੱਜੇ ਜਾਂਦੇ ਧਰਨਾਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਜਬਰ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਬਣਾਇਆ। ਸ਼ਹਿਰ ਵਾਸੀਆਂ ਨੇ ਧਰਨਾਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਪੁਲਸ ਜਬਰ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਆਪਣੇ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪਨਾਹ ਦਿੱਤੀ। ਸ਼ਹਿਰ ਵਾਸੀਆਂ ਦੇ ਦੱਸਣ ਅਨੁਸਾਰ ਧਰਨੇ ਵਿੱਚ ਸਥਾਨਕ ਸਹਿਰੀਆਂ ਦੀ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਮਾਮੂਲੀ ਸੀ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ’ਚ ਧਰਨਾਕਾਰੀ ਬਾਹਰਲੇ ਪਿੰਡਾਂ, ਕਸਬਿਆਂ ਅਤੇ ਦੂਸਰੇ ਸੂਬਿਆਂ (ਰਾਜਸਥਾਨ ਅਤੇ ਹਰਿਆਣੇ) ਤੋਂ ਆਏ ਸਨ। ਸਥਾਨਕ ਰਾਮਗੜੀਆ ਬਰਾਦਰੀ ਨੇ ਲੰਗਰ ਦੀ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਈ। ਪੁਲਸ ਨੇ 6 ਵਜ਼ੇ ਸਵੇਰ ਤੱਕ ਚੌਕ ਖ਼ਾਲੀ ਕਰਵਾ ਕੇ ਆਵਾਜਾਈ ਚਾਲੂ ਕਰਵਾ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਜ਼ੁੰਮੇਵਾਰ ਲੋਕਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਲਾਠੀਚਾਰਜ ਵੇਲੇ ਕੋਈ ਸਿਵਲ ਅਧਿਕਾਰੀ ਉੱਥੇ ਮੌਜੂਦ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪਰ ਇਸ ਘਟਨਾ ਤੋਂ ਬਾਦ ਸਥਾਨਕ ਐੱਸ.ਡੀ.ਐੱਮ. ਸ. ਹਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਆਇਆ ਜਿਸਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਸਿਰ ’ਤੇ ਪਟਕੇ ਅਤੇ ਪੈਰੀਂ ਚਪਲਾਂ ਨਾਲ ਚੌਂਕ ਨੇੜੇ ਠਾਣੇ ’ਚ ਵੜਦਿਆਂ ਦੇਖਿਆ।
ਗ਼ੈਰ ਸਰਕਾਰੀ ਸੂਤਰ੍ਹਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਪੁਲਸ ਨੇ 66 ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਸਿਵਲ ਹਸਪਤਾਲ ਕੋਟਕਪੂਰਾ ਚੋਂ ਮੁੱਢਲੀ ਸਹਾਇਤਾ ਦੇ ਕੇ ਫ਼ਾਰਗ ਕਰਵਾਉਣ, 12 ਧਰਨਾਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ਼ ਫ਼ਰੀਦਕੋਟ ਚ ਭਰਤੀ ਕਰਵਾਉਣ ਅਤੇ 6 ਗੰਭੀਰ ਜ਼ਖ਼ਮੀਆਂ ਨੂੰ - ਜਿਹਨਾਂ ਚੋਂ 4 ਅਤੀ ਗੰਭੀਰ ਸਨ, ਲੁਧਿਆਣੇ ਦਾਖ਼ਲ ਕਰਵਾਉਣਾ ਪ੍ਰਵਾਨ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ 17 ਪੁਲੀਸ ਕਰਮਚਾਰੀ ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਹੋਏ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਚੋਂ 8 ਨੂੰ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ਼ ਫ਼ਰੀਦਕੋਟ ਦਾਖ਼ਲ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ। ਬਾਜਾਖਾਨਾ ਥਾਣਾ ਦੇ ਮੁੱਖੀ ਸ. ਗੁਰਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਭੁੱਲਰ ਨੇ ਬੁਰਜ ਜਵਾਹਰ ਸਿੰਘ ਵਾਲਾ, ਬਰਗਾੜੀ ਅਤੇ ਬਹਿਬਲ ਕਲਾਂ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇਣ ਤੋਂ ਤਾਂ ਟਾਲਾ ਵੱਟਿਆ ਪਰ ਕੋਟਕਪੂਰਾ ਦੀ ਘਟਨਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪੁਲਸ ਕਰਮਚਾਰੀ ਦਾ ਹੱਥ ਨਕਾਰਾ ਹੋਣ ਦੀ ਗੱਲ ਆਖੀ, ਪਰ ਓਹ ਇਸ ਪੀੜਤ ਪੁਲਸ ਕਰਮਚਾਰੀ ਦਾ ਵੇਰਵਾ ਦੱਸਣ ਤੋਂ ਅਸਮਰੱਥ ਰਿਹਾ। ਇਸ ਮੌਕੇ 200 ਤੋਂ ਵੱਧ ਲਕਾਂਨੂੰ ਗਿ੍ਰਫ਼ਤਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਪੁਲਸ ਨੇ ਐੱਫ. ਆਈ. ਆਰ ਨੰਬਰ 192 ਮੁਤਾਬਿਕ 15 ਪਛਾਤੇ ਅਤੇ 1000 ਅਣਪਛਾਤੇ ਲਕਾਂਵਿਰੁੱਧ ਪਰਚਾ ਦਰਜ ਕੀਤਾ। ਸਭਾ ਦੀ ਟੀਮ ਕੋਲ ਕੁਝ ਲਕਾਂਨੇ ਲਾਠੀਚਾਰਜ ਦੌਰਾਨ ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਅਤੇ ਇਲਾਜ ਅਧੀਨ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਚੋਂ ਇੱਕ ਪੁਲਸ ਕਰਮਚਾਰੀ ਦੀ ਮੌਤ ਦੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਪਰ ਇਸਦੀ ਕਿਸੇ ਪਾਸਿਓਂ ਕੋਈ ਪੁਸ਼ਟੀ ਨਹੀਂ ਹੋਈ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਮਹਿਜ਼ ਇੱਕ ਅਫਵਾਹ ਸੀ।
ਧਰਨਾਕਾਰੀਆਂ ਲਈ ਲੰਗਰ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰ ਰਹੇ ਇੱਕ ਨੌਜ਼ਵਾਨ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ 14 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਸਵੇਰੇ ਕੋਟਕਪੂਰਾ ਵਿਖੇ ਲਾਠੀਚਾਰਜ ਸਮੇਂ ਪੁਲਸ ਨੂੰ ਅਚਾਨਕ ਪਾਣੀ ਦੀ ਬੁਛਾੜਾਂ ਵਾਲੀ ਗੱਡੀ ਪਿੱਛੇ ਹਟਾਉਣੀ ਪਈ ਜਿਸ ਦੀ ਲਪੇਟ ਚ ਆ ਕੇ ਕੁਝ ਪੁਲਸ ਕਰਮਚਾਰੀ ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਹੋ ਗਏ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਅੱਗ ਦੀ ਲਪੇਟ ਵਿੱਚ ਆਏ ਇੱਕ ਪੁਲਸ ਵਹੀਕਲ ਵਿੱਚ ਬੈਠੇ ਪੁਲਸ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦੇ ਬਚਾਓ ਲਈ ਜਦੋਂ ਇੱਕ ਨੌਜ਼ਵਾਨ ਅੱਗੇ ਆਇਆ ਤਾਂ ਪੁਲਸ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਵੀ ਗਿ੍ਰਫ਼ਤਾਰ ਕਰ ਲਿਆ।
ਪੁਲਸ ਫਾਇਰਿੰਗ ’ਚ ਦੋ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੇ ਮਾਰੇ ਜਾਣ ਦੀ ਘਟਨਾ: ਪਿੰਡ ਵਾਸੀਆਂ ਅਨੁਸਾਰ 14 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਸਵੇਰੇ ਸਾਢੇ ਕੁ ਤਿੰਨ ਵਜ਼ੇ ਕੋਟਕਪੂਰੇ ਵੱਲ ਜਾ ਰਹੀ ਵੱਡੀ ਪੁਲਸ ਫੋਰਸ ਨੇ ਬਾਜਾਖਾਨਾ, ਬਰਗਾੜੀ, ਬਹਿਬਲ ਕਲਾਂ ਅਤੇ ਢਿੱਲਵਾਂ ਦੇ ਧਰਨੇ ਚੁਕਵਾ ਦਿੱਤੇ। ਬਹਿਬਲ ਕਲਾਂ ਦੇ ਧਰਨੇ ’ਤੇ ਬੈਠੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਗਿਫ਼ਤਾਰ ਕਰ ਕੇ ਜੈਤੋ ਥਾਣੇ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ। ਇਹਨਾਂ ਗਿ੍ਰਫਤਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਲਕਾਂਵਿਚ ਰੋਸ ਫੈਲ ਗਿਆ ਅਤੇ ਬਹਿਬਲ ਕਲਾਂ ਦੇ ਲਕਾਂਨੇ ਫੇਰ ਧਰਨਾ ਲਾ ਦਿੱਤਾ। ਕੋਟਕਪੂਰਾ ’ਚ ਲਾਠੀਚਾਰਜ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਢਿੱਲਵਾਂ ਚ ਦੁਬਾਰਾ ਲੱਗੇ ਧਰਨੇ ਨੂੰ ਪੁਲਸ ਨੇ ਅੱਥਰੂ ਗੈਸ ਦੇ ਗੋਲਿਆਂ ਅਤੇ ਹਵਾਈ ਫਾਇਰਾਂ ਦੀ ਦਹਿਸ਼ਤ ਨਾਲ ਖਿੰਡਾ ਦਿੱਤਾ। ਜਦੋਂ ਪੁਲਸ ਨੇ ਬਹਿਬਲ ਕਲਾਂ ਦੇ ਧਰਨਾਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਧਰਨਾ ਫੌਰਨ ਚੁੱਕਣ ਦਾ ਅਲਟੀਮੇਟਮ ਦਿੱਤਾ ਤਾਂ ਪਿੰਡ ਵਾਲਿਆਂ ਨੇ ਗਿ੍ਰਫ਼ਤਾਰ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਰਿਹਾਈ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਧਰਨਾ ਮੁੱਖ ਸੜਕ ਚੁੱਕ ਲਿੰਕ ਰੋੜ ਵੱਲ ਲਾ ਲਿਆ। ਪਰ ਪੁਲਸ ਨੇ ਇਹ ਧਰਨਾ ਵੀ ਲਾਠੀ ਚਾਰਜ ਤੇ ਅਥਰੂ ਗੈਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਕੇ ਖਦੇੜ ਦਿਤਾ। ਇਸ ਦੀ ਸੂਚਨਾ ਮਿਲਣ ’ਤੇ ਓਥੇ ਨੇੜਲੇ ਪਿੰਡਾਂ ਚੋਂ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਮਰਦ ਪੁੱਜਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਏ। ਸਵੇਰੇ 10 ਕੁ ਵਜੇ ਲਿੰਕ ਰੋੜ ’ਤੇ ਦੂਬਾਰਾ ਇਕਠੇ ਹੋਏ ਧਰਨਾਕਾਰੀਆਂ ’ਤੇ ਦਹਿਸ਼ਤ ਪਾਉਣ ਲਈ ਪੁਲਸ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਵਹੀਕਲ ਭੰਨਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਅਤੇ ਲਕਾਂਉੱਪਰ ਲਾਠੀਚਾਰਜ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਲਕਾਂਨੇ ਆਪਣੇ ਬਚਾ ਲਈ ਰੋੜੇ ਵਰਤੇ। ਫੱਟੜ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਸਿੰਘ ਮੁਤਾਬਿਕ ਪੁਲਸ ਨੇ ਬਿਨਾ ਕਿਸੇ ਚਿਤਾਵਨੀ ਤੋਂ ਲਕਾਂਤੇ ਸਿੱਧੇ ਫਾਇਰ ਕਰਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੇ। ਇਸ ਫਾਇਰਿੰਗ ਚ ਦੋ ਨੌਜਵਾਨ - ਕਿ੍ਰਸ਼ਨ ਭਗਵਾਨ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਗੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਮਾਰੇ ਗਏ। ਕਿ੍ਰਸ਼ਨ ਭਗਵਾਨ ਸਿੰਘ ਵਾਸੀ ਬੀਰਬਲ ਖ਼ੁਰਦ ਦੇ ਪੇਟ ਚ ਅਤੇ ਗੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਵਾਸੀ ਸਰਾਵਾਂ ਦੇ ਅੱਖ ਥੱਲੇ ਚਿਹਰੇ ’ਤੇ ਗੋਲੀ ਲੱਗਣ ਨਾਲ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਮੌਕੇ ’ਤੇ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦੇ ਪੈਰ ਦੀ ਉਂਗਲ ਅਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਸਿੰਘ ਦੀ ਬਾਂਹ ਵਿੱਚ ਗੋਲੀ ਲੱਗੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਅਲਵੇਲ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਬੇਅੰਤ ਸਿੰਘ ਵੀ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਏ। ਪੁਲਸ ਨੇ *ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਤਾਕਤ ਦੀ ਵਰਤੋਂਂ ਦੇ ਕਾਨੂੰਨ ਦੀਆਂ ਧੱਜੀਆਂ ਉਡਾਉਂਦਿਆਂ, ਲਕਾਂਨੂੰ ਜਾਨੋ ਮਾਰਣ ਦੇ ਇਰਾਦੇ ਨਾਲ ਗੋਲੀਆਂ ਚਲਾਈਆਂ। ਪੁਲਸ ਵਲੋਂ ਕੀਤੇ ਲਾਠੀਚਾਰਜ ਨਾਲ 15 ਹੋਰ ਵਿਅਕਤੀ ਵੀ ਫੱਟੜ ਹੋਏ।
ਬਦਲਾ ਖੋਰੀ ਦੇ ਗੁੱਸੇ ’ਚ ਅੰਨੀ ਹੋਈ ਪੁਲੀਸ ਨੇ ਧਰਨਾਕਾਰੀਆਂ ਦਾ ਟੈਂਟ, ਜਨਰੇਟਰ, 10-15 ਮੋਟਰਸਾਈਕਲ, ਇੱਕ ਸਕੂਟਰ, ਤਿੰਨ ਮੇਜ਼, ਲੰਗਰ ਦੇ ਬਰਤਨ,ਦੋ ਟਰਾਲੀਆਂ, ਇੱਕ ਸਾਈਕਲ,ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਇੱਕ ਬੱਸ ਅਤੇ ਬੁਲੈਰੋ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇੱਕ ਅਣਪਛਾਤੀ ਗੱਡੀ ਵੀ ਸਾੜ ਦਿੱਤੀ। (ਕੋਟਕਪੂਰੇ ਵਿਚ ਵੀ ਲਾਠੀ ਚਾਰਜ ਦੌਰਾਨ ਪੁਲਸ ਵਲੋਂ ਵਹੀਕਲ ਭੰਨਣ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਅੱਗ ਲਾਉਣ ਦੀ ਕਾਰਵਾਈ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਜਿਸ ਬਾਰੇ ਲਕਾਂਨੇ ਤੱਥ ਖੋਜ ਟੀਮ ਨੂੰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਸੀ)। ਆਪਣੀਆਂ ਇਹਨਾਂ ਜਾਬਰ ਅਤੇ ਗੈਰ ਕਾਨੂਨੀ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਤੇ ਪਰਦਾ ਪਾਉਣ ਲਈ ਪੁਲਸ ਨੇ ਇਸ ਘਟਨਾ ਸਬੰਧੀ, ਧਰਨਾਕਾਰੀਆਂ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਬਾਜਾਖਾਨਾ ਥਾਣੇ ’ਚ ਇੱਕ ਝੂਠੀ ਐੱਫ.ਆਈ.ਆਰ.ਨੰਬਰ 129 ਦਰਜ ਕਰ ਲਈ ਪਰ ਇਸ ਵਿੱਚ ਪੁਲੀਸ ਗੋਲੀ ਨਾਲ ਮਾਰੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਅਤੇ ਫੱਟੜ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦਾ ਕੋਈ ਵੇਰਵਾ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ। ਗੋਲੀਆਂ ਚਲਾਉਣ ਅਤੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੁਲੀਸ ਉੱਥੋਂ ਭੱਜ ਗਈ। ਉਸਨੇ ਮਾਰੇ ਗਏ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਲਾਸ਼ਾਂ ਚੁੱਕਣ ਅਤੇ ਜਖਮੀਆਂ ਨੂੰ ਇਲਾਜ ਲਈ ਚੁੱਕ ਕੇ ਹਸਪਤਾਲ ਲਿਜਾਣ ਦੀ ਵੀ ਖੇਚਲ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਉਸ ਦਾ ਕਾਨੂੰਨੀ ਅਤੇ ਇਖਲਾਕੀ ਫਰਜ਼ ਬਣਦਾ ਸੀ। ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਮੁਤਾਬਿਕ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪੁਲੀਸ ਨੇ 14 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਦੇਰ ਸ਼ਾਮ ਤੱਕ ਕੋਟਕਪੂਰਾ ਅਤੇ ਬਹਿਬਲ ਕਲਾਂ ’ਚ ਵਾਪਰੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੀ ਕੋਈ ਜਾਣਕਾਰੀ ਉਪਲਬਧ ਨਹੀਂ ਕਰਵਾਈ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪੁਛਣ ’ਤੇ ਡੀ.ਐੱਸ.ਪੀ.ਦਾ ਜਵਾਬ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਮਾਮਲਾ ਮੇਰੇ ਪੱਧਰ ਦਾ ਨਹੀਂ ਡੀ.ਜੀ.ਪੀ. ਦੇ ਪੱਧਰ ਦਾ ਹੈ।
ਬੈਹਬਲ ’ਚ ਦੋ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੇ ਮਾਰੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬੇਅਦਬੀ ਅਤੇ ਜਬਰ ਵਿਰੋਧੀ ਰੋਸ ਲਹਿਰ ਨੇ ਪੂਰੇ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਲਪੇਟ ’ਚ ਲੈ ਲਿਆ ਅਤੇ ਪੂਰੀ ਸਰਕਾਰੀ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਬੇਹਰਕਤ ਰਹੀ। ਥਾਂ ਥਾਂ ਲੱਗੇ ਧਰਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਗ਼ਰਮ ਖ਼ਿਆਲੀ ਤੱਤਾਂ ਨੇ ਨੰਗੀਆਂ ਕਿਰਪਾਨਾਂ ਲਹਿਰਾਕੇ, ਭੜਕਾਊ ਭਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਭਿੰਡਰਾਂਵਾਲੇ ਦੀਆਂ ਤਸਬੀਰਾਂ ਦੀ ਖ਼ੁੱਲੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਅਤੇ ਖਾਲਿਸਤਾਨੀ ਨਾਹਰਿਆਂ ਨਾਲ ਮਹੌਲ ਨੂੰ ਉਤੇਜਿਤ ਅਤੇ ਦਹਿਸ਼ਤਜਦਾ ਕਰਨ ਦੀ ਪੂਰੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਪਰ ਲਕਾਂਨੇ ਤੁਹੱਮਲ ਬਣਾਈ ਰੱਖਿਆ। ਮਿ੍ਰਤਕ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੇ ਪੋਸਟ ਮਾਰਟਮ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗ਼ਰਮਦਲੀਏ ਦੋਹਾਂ ਦਾ ਸਸਕਾਰ ਘਟਨਾ ਸਥੱਲ ’ਤੇ ਕਰਨ ਲਈ ਬਜਿੱਦ ਸਨ ਪਰ ਦੋਹਾਂ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰਵਾਨ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ। ਇੱਕ ਮਿ੍ਰਤਕ ਨੌਜਵਾਨ ਦੀ ਮਾਤਾ ਨੂੰ ਜਦੋਂ ਇੱਕ ਗ਼ਰਮਦਲ ਆਗੂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮਾਂਤੇਰਾ ਪੁੱਤ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋ ਕੇ ਸੋਨਾ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ ਤਾਂ ਸਦਮਾ ਗ੍ਰਸਤ ਮਾਂਦਾ ਜਵਾਬ ਸੀ ਕਿ ਮੇਰਾ ਪੁੱਤ ਤਾਂ ਮਿੱਟੀ ਹੋ ਗਿਆ ਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ.।
ਦੋਹਾਂ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੇ ਸੰਸਕਾਰ ਦੇ ਮੁੱਦੇ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਗਰਮ ਦਲੀ ਆਗੂਆਂ ਦਾ ਪੀੜਤ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਲਕਾਂਨਾਲ ਟਕਰਾ ਵੀ ਹੋਇਆ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਜਬਰਦਸਤੀ ਸੰਸਕਾਰ ਰੋਕਣ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂਵੀ ਕੀਤੀਆਂ, ਪਰ ਕਾਮਯਾਬ ਨਹੀਂ ਹੋਏ। ਗਰਮ ਦਲੀਏ ਆਗੂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ ਕਿ (1) ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਸਾਰੇ ਗਿਰਫਤਾਰ ਵਿਅਕਤੀ ਰਿਹਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਖਿਲਾਫ਼ ਪੁਲਸ ਵਲੋਂ ਦਰਜ਼ ਕੇਸ ਵਾਪਿਸ ਨਹੀਂ ਲਏ ਜਾਂਦੇ ਓਦੋਂ ਤੱਕ ਮਾਰੇ ਗਏ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦਾ ਦਾਹ-ਸੰਸਕਾਰ ਨਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ, (2) ਦੋਹਾਂ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦਾ ਸੰਸਕਾਰ ਘਟਨਾਂ ਵਾਲੀ ਥਾਂ ’ਤੇ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ, ਜਿਥੇ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਗੁਰਦਵਾਰਾ ਬਣਾਇਆ ਜਾਵੇ। ਸਬੰਧਿਤ ਪਰਿਵਾਰ ਅਤੇ ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਲੋਕ ਅਜੇਹਾ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਸਨ। ਆਖਿਰ ਕਿ੍ਰਸ਼ਨ ਭਗਵਾਨ ਸਿੰਘ ਦਾ ਸੰਸਕਾਰ 15 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਬਹਿਬਲ ਖ਼ੁਰਦ ਵਿਚ ਅਤੇ ਗੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦਾ 16 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਪਿੰਡ ਸਰਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। 16 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਹੀ ਧਰਨਾਕਾਰੀਆਂ ਦੀਆਂ ਮੰਗਾਂ ਮੰਨਦੇ ਹੋਏ ਉਪ ਮੁਖ ਮੰਤਰੀ ਸੁਖਬੀਰ ਬਾਦਲ ਨੇ ਧਰਨਾਕਾਰੀਆਂ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਦਰਜ ਕੇਸ ਵਾਪਸ ਲੈ ਕੇ ਗਿ੍ਰਫ਼ਤਾਰ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਰਿਹਾ ਕਰਨ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਨਾਲ ਹੀ ਉਸੇ ਦਿਨ ਅਕਾਲ ਤਖਤ ਵੱਲੋ ਡੇਰਾ ਸਚਾ ਸੌਦਾ ਦੇ ਮੁਖੀ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਮੁਆਫ਼ੀ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ।
ਦੋਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਫੜਨ ਦੀ ਕਹਾਣੀ:- ਪੰਜ ਗਰਾਈਂ ਪਿੰਡ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਨੇ ਸਭਾ ਦੀ ਟੀਮ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ 17 ਅਕਤੂਬਰ ਦੀ ਸਵੇਰ ਪੁਲੀਸ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਲੜਕਿਆਂ - ਰੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਤੇ ਜਸਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਪੰਜਗਰਾਈਂ ਵਾਸੀ ਗੁਰਲਾਲ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਅਮਨ ਦੀਪ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਘਰੋਂ ਚੁੱਕ ਲਿਆ ਅਤੇ ਮਹਿਣੇ ਠਾਣੇ ਲੈ ਗਏ। ਰੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੂੰ 19 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਫਰੀਦਕੋਟ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ ਅਤੇ ਫੇਰ ਐਮ.ਆਰ.ਆਈ. ਲਈ ਅਪੋਲੋ ਹਸਪਤਾਲ ਲਧਿਆਣਾ ਲਿਜਾਇਆ ਗਿਆ। ਯਾਦ ਰਹੇ ਕਿ ਕੋਟਕਪੂਰਾ ਲਾਠੀਚਾਰਜ ਦੌਰਾਨ ਰੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦੀ ਰੀੜ ਦੀ ਹੱਡੀ ’ਤੇ ਗੰਭੀਰ ਚੋਟ ਆਈ ਸੀ। ਉਹਨਾ ਇਹ ਵੀ ਪ੍ਰਵਾਨ ਕੀਤਾ ਕਿ ਰੁਪਿੰਦਰ ਦੇ ਇਲਾਜ ਲਈ ਡੁਬੱਈ ਅਤੇ ਆਸਟਰੇਲੀਆਾ ਤੋਂ ਕੁੱਝ ਮਾਇਕ ਸਹਾਇਤਾ ਆਈ ਸੀ। ਉਹ ਪਹਿਲਾਂ ਆਲ ਇੱਡੀਆ ਸਿੱਖ ਸਟੂਡੈਂਟਸ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ (ਮਹਿਤਾ) ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਹੁਣ ਸਤਿਕਾਰ ਕਮੇਟੀ ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮੀ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਦਰਸ਼ਨ ਸਿੰਘ, ਗੁਰਲਾਲ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਅਮਨ ਦੀਪ ਸਿੰਘ ਨੂੰ 19 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
20 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਅਖਬਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਬੇਅਦਬੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸ਼ੱਕੀਆਂ ਦੇ ਸਕੈਚ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸੂਹ ਦੇਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਕਰੋੜ ਰੁਪੈ ਦਾ ਇਨਾਮ ਦੇਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਵੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। 21 ਅਕਤੁਬਰ ਨੂੰ ਪੁਲਸ ਅਧਿਕਾਰੀ ਸਹੋਤਾ ਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਬੇਅਦਬੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਫੜ੍ਹੇ ਗਏ ਹਨ ਜਿਸ ਨਾਲ ਘਟਨਾਵਾਂ ’ਚ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਹੱਥ ਵੀ ਨੰਗਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਨੇ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਕਿ ਪਿੰਡ ਦੇ ਸਰਪੰਚ ਨੇ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਦੋਸ਼ੀ ਹੋਣ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਪਰ ਦੂਸਰੇ ਦਿਨ ਪਿੰਡ ਦੀ ਪੰਚਾਇਤ ਨੇ ਮੁਖ ਮੰਤਰੀ ਦੇ ਦਾਅਵਿਆਂ ਦਾ ਖੰਡਣ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਜਦੋਂ ਸਭਾ ਦੀ ਟੀਮ ਨੇ ਬਾਜਾਖਾਨਾ ਥਾਣਾ ਮੁਖੀ ਗੁਰਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਭੁੱਲਰ ਤੋਂ ਜਾਰੀ ਸਕੈਚਾਂ ਅਤੇ ਗਿ੍ਰਫ਼ਤਾਰ ਕੀਤੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੀਆਂ ਤਸਬੀਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਨੇੜਤਾ ਨਾ ਹੋਣ ਸਬੰਧੀ ਸਵਾਲ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਉਹ ਕੋਈ ਤਸੱਲੀਬਖਸ਼ ਜਵਾਬ ਨਾ ਦੇ ਸਕੇ। 27 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਅਦਾਲਤ ਵਿਚ ਪੁਲੀਸ ਨੇ ਰੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦੇ ’ਲਾਈ ਡਿਟੈਕਟਰ ਟੈਸਟ’ ਦੀ ਆਗਿਆ ਮੰਗੀ। ਰੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਇਸ ਬਾਰੇ ਪੰਥਕ ਸੰਗਠਨਾ ਨਾਲ ਸਲਾਹ ਮਸ਼ਵਰਾ ਕਰਕੇ ਹੀ ਕੁਝ ਕਹਿਣ ਦੀ ਗੱਲ ਕਹੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰ ਨੇ 2 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਇਹਨਾਂ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਵਿਰੁੱਧ ਕੇਸ ਵਾਪਸ ਲੈ ਲਿਆ।
ਅਕਤੂਬਰ ਦੇ ਅਖ਼ੀਰ ਤੋਂ ਫ਼ਿਰੋਜ਼ਪੁਰ ਦੇ ਪਿੰਡ ਨਾਰੂਸ਼ਾਹ ਮਿਠੜੀ, ਤਰਨਤਾਰਨ ਦੇ ਪਿੰਡ ਬਾਠ,ਮੁਕਤਸਰ ਦੇ ਪਿੰਡ ਬਰੀਵਾਲਾ ਨੇੜੇ ਸਰਾਏਨਾਗਾ, ਲਧਿਆਦੇ ਦੇ ਪਿੰਡ ਘਬੱਦੀ, ਬਠਿੰਡਾ ਦੇ ਪਿੰਡ ਗੁਰੂਸਰ ਜਲਾਲ ਆਦਿ ਥਾਵਾਂ ’ਤੇ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਬੇਅਦਬੀ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਾ ਸਿਲਸਿਲਾ ਚਲ ਪਿਆ ਜੋ 15-20 ਦਿਨ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ। 25 ਅਕਤੂਬਰ ਤੱਕ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਲੱਗਭੱਗ ਹਰ ਕਾਰੇਬਾਰ ਠੱਪ ਰਿਹਾ। ਇਸ ਮੌਕੇ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਸਿਆਸਤ ਤੋਂ ਹਾਸ਼ੀਆ ਗ੍ਰਸਤ ਹੋਈਆਂ ਖਾਲਿਸਤਾਨੀ ਸਿੱਖ ਸਿਆਸਤ ਧਿਰਾਂ ਦੇ ਹੱਥ ਫਿਰਕੂ ਜ਼ਹਿਰ ਫੈਲਾਉਣ ਦਾ ਮੋਕਾ ਆਇਆ। ਖਾਲਸਤਾਨੀ ਤੱਤਾਂ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਵੱਲੋਂ ਕਾਲੀ ਦਵਾਲੀ ਮਨਾਉਣ ਦੇ ਸੱਦੇ ਹੇਠ ਪਿੰਡਾਂ ੱਚ ਮਾਹੌਲ ਦਹਿਸ਼ਤਜਦਾ ਬਨਾਉਣ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ’ਚ ਹਿੰਦੂ ਸਿੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡੀਆਂ ਪਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਗਰਮਦਲੀਆਂ ਨੇ ’ਸਰਬੱਤ ਖਾਲਸੇ’ ਦੇ ਨਾਂ ਹੇਠ ਇਕੱਠ ਕਰ ਕੇ ਅਕਾਲ ਤਖ਼ਤ ਦੇ ਸਥਾਪਤ ਜਥੇਦਾਰਾਂ ਦੀ ਥਾਂ ਆਪਣੇ ਨੁਮਾਇੰਦੇ ਥਾਪ ਲਏ। ਚੇਤੇ ਰਹੇ ਇਸ ਪੂਰੇ ਘਟਨਾਕ੍ਰਮ ਦੌਰਾਨ ਲੱਗੇ ਧਰਨਿਆਂ ਅਤੇ ਸਰਬੱਤ ਖਾਲਸੇ ਵਿੱਚ ਵਿਰੋਧੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਰ ਕੇ ਕਾਂਗਰਸ ਅਤੇ ਆਪ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਵਿੰਗੇ ਟੇਡੇ ਢੰਗਾਂ ਨਾਲ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਕੀਤੀ। ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਅੰਮਿ੍ਰਤਸਰ ਦੇ ਮੁਖੀ ਸਿਮਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਮਾਨ ਨੇ ਘਟਨਾਕ੍ਰਮ ’ਤੇ ਟਿਪਣੀ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ *’ਸਰਬੱਤ ਖਾਲਸੇ’ ਦਾ ਏਜੰਡਾ ਸਪੱਸ਼ਟ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਖਾਲਿਸਤਾਨ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਵਾਲਿਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਪਾਰਟੀਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਪਤਾ ਸੀ।
ਸਿੱਟੇ: ਹਾਸਲ ਤੱਥਾਂ ਦੇ ਆਧਾਰ ਤੇ ਸਭਾ ਸਮਝਦੀ ਹੈ ਕਿ:
ਬੁਰਜ ਜਵਾਹਰ ਸਿੰਘ ਵਾਲਾ ਦੇ ਗੁਰਦਵਾਰੇ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਟਿੱਪਣੀ ਕਿ ’ਸਰੂਪ ਚੋਰੀ ਹੋਣ ਅਤੇ ਵਰਕੇ ਪਾੜਕੇ ਸੁੱਟਣ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਬੜੀਆਂ ਡੂੰਘੀਆਂ ਹਨ’ ਬੜੀ ਸਾਰਥਕ ਹੈ। ਸਭਾ ਦੀ ਪੜਤਾਲੀਆ ਟੀਮ ਨੂੰ ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਹਰ ਪਿੰਡ ਅਤੇ ਕਸਬੇ ਚੋਂ ਸੁਣਨ ਨੂੰ ਮਿਲੇ। ਇਹ ਘਟਨਾਵਾਂ ਉਦੋਂ ਵਾਪਰੀਆਂ ਜਦੋਂ ਬਦਤਰ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਜਿਉਣ ਹਾਲਤਾਂ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਲਈ ਜਥੇਬੰਦਕ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂਦੇ ਰਾਹ ਪੈਣ ਦੀ ਚੇਤਨਤਾ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਪ੍ਰਰੇਣਾ ਸਰੋਤ ਬਣ ਰਹੀ ਸੀ। ਐਨ ਓਸ ਮੌਕੇ ਵਾਪਰੀਆਂ ਇਹ ਘਟਨਾਵਾਂ ਲਕਾਂਦੀ ਜਥੇਬੰਦ ਹੋਣ ਦੀ ਚੇਤਨਤਾ ਅਤੇ ਤਾਕਤ ਨੂੰ ਧਾਰਮਿਕ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ’ਚ ਗੁੰਮਰਾਹ ਕਰਨ ਅਤੇ ਭੜਕਾਉਣ ਦੀ, ਹਾਕਮਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਸੋਚੀ ਸਮਝੀ ਚਾਲ ਹੈ। ਰਾਜ ਭਾਗ ’ਤੇ ਕਾਬਜ ਗੈਰ ਜਮਹੂਰੀ ਧਿਰਾਂ ਦੀਆਂ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਚੋਂ ਵਕਤੀ ਫਾਇਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਭਾਵੇਂ ਕਿਸੇ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਹੋਇਆ ਹੋਵੇ ਪਰ ਇਸ ਘਟਨਾਕ੍ਰਮ ਦੀ ਧੁੱਸ ਲੋਕ ਵਿਰੋਧੀ ਰਾਜ ਦੀ ਉਮਰ ਲੰਮੇਰੀ ਕਰਨ ਦੀ ਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਸਿੱਟੇ ’ਤੇ ਪਹੁੱਚਣ ਲਈ ਇਹ ਤੱਥ ਧਿਆਨ ਗੋਚਰੇ ਹਨ:-
ੳ. ਸਿੱਖ ਧਾਰਮਕ ਗ੍ਰੰਥ ਦਾ ਚੋਰੀ ਹੋਣਾ; ਉਸ ਨੂੰ ਲੱਭਣ ਵਿੱਚ ਪੁਲਸ ਅਤੇ ਪੂਰੇ ਪ੍ਰਸਾਸ਼ਣ ਦਾ ਰੋਲ - ਜਿਵੇਂ ਪਾਸੇ ਹੋਏ ਰੁਮਾਲਿਆਂ, ਪਾਲਕੀ, ਗੁਰਦਵਾਰੇ ਵਿੱਚ ਵਿਛੀ ਹੋਈ ਦਰੀ/ ਗਲੀਚੇ, ਲਾਏ ਗਏ ਭੜਕਾਊ ਪੋਸਟਰਾਂ ਅਤੇ ਪਾੜ ਕੇ ਸੁੱਟੇ ਪੱਨਿਆਂ ਤੋਂ ਉਂਗਲਾਂ ਦੇ ਨਿਸਾਨ ਨਾ ਲੈਣਾ; ਲਾਏ ਗਏ ਭੜਕਾਊ ਪੋਸਟਰਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਸਮੇਂ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਲਿਖਾਈ ਦਾ ਮੇਲ, ਵਰਤੀ ਗਈ ਭਾਸ਼ਾਂ ਦੀ ਵਿਗਿਆਨਕ ਢੱਗ ਨਾਲ ਤਫਤੀਸ਼ ਤੋਂ ਟਾਲਾ ਵੱਟਣਾ ਅਤੇ ਮੋਬਾਈਲ ਟਾਵਰਾਂ ਰਾਹੀ ਦੋਸ਼ੀਆਂ ਦੀ ਗਤੀ ਵਿਧੀਆਂ ਦੀ ਪੈੜ ਨੱਪਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਛੱਪੜ ਨੂੰ ਖਾਲੀ ਕਰਨਾ, ਕਰਾਹਾ/ ਹਲ ਚਲਾਉਣ ਰਾਹੀਂ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਅੱਖੀਂ ਘੱਟਾ ਪਾਉਣ ਦੀ ਕਾਰਵਾਈ ਪੁਲਸ ਦੇ ਰੋਲ ਨੂੰ ਸ਼ੱਕੀ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਪੁਲਸ ਵੱਲੋਂ ਫਿੰਗਰ ਪਰਿੰਟ ਨਾ ਲੈਣਾ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਦੋਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਦੀ ਕਾਰਵਾਈ ਹੈ। ਪਹਿਲੇ ਪੋਸਟਰ ’ਚ ਵਰਤੀ ਗਈ ਭਾਸ਼ਾ (ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵੱਲ ਸ਼ਰਧਾ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਅਤੇ ਡੇਰਾ ਸੱਚਾ ਸੌਦਾ ਦੇ ਮੁਖੀ ਨੂੰ ਬਾਬਾ ਕਹਿਣਾ - ਕਿਉਂਕਿ ਡੇਰਾ ਪ੍ਰੇਮੀ ਆਪਣੇ ਮੁਖੀ ਨੂੰ ਪਿਤਾ ਜੀ ਸ਼ਬਦ ਨਾਲ ਸੰਬੋਧਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ) ਕਿਸੇ ਡੇਰਾ ਪ੍ਰਮੀ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਨਹੀਂ ਜਾਪਦੀ, ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਿ ਗਰਮ ਦਲੀਆਂ ਨੇ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ।
ਅ. ਕੋਟਕਪੂਰਾ ਅਤੇ ਬਹਿਬਲ ਕਲਾਂ ’ਚ ਰੋਸ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰ ਰਹੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਧਾਰਮਿਕ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰ ਅੰਦਾਜ਼ ਕਰ ਕੇ, ਨਿਯਮਾਂਅਤੇ ਕਾਨੂੰਨ ਦੀਆਂ ਧੱਜੀਆਂ ਉੜਾ ਕੇ, ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਭੜਕਾਹਟ ਅਤੇ ਚਿਤਾਵਨੀ ਤੋਂ ਲਾਠੀ ਚਾਰਜ ਅਤੇ ਫਾਇਰਿੰਗ ਕਰ ਕੇ ਦੋ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੀ ਜਾਨ ਲੈਣਾ ਅਤੇ ਕਈਆਂ ਨੂੰ ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਕਰਨਾਂ ਸਪਸ਼ਟ ਰੂਪ ਚ ਮੁਜਰਮਾਨਾ ਕਾਰਵਾਈ ਹੈ ਜਿਸ ਨੇ ਮਾਹੌਲ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵਿਗਾੜਨ ਚ ਵੱਡਾ ਰੋਲ ਅਦਾ ਕੀਤਾ।
ੲ. ਪੁਲਸ ਨੇ ਬੀੜ ਚੋਰੀ ਹੋਣ ਅਤੇ ਪੱਤਰੇ ਪਾੜੇ ਜਾਣ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੇ ਸਬੰਧ ਚ ਪਹਿਲਾਂ ਰੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਜਸਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਗਿ੍ਰਫਤਾਰ ਕਰ ਲਿਆ, ਉਹਨਾਂ ਖਿਲਾਫ਼ ਪੁਖਤਾ ਸਬੂਤ ਹੋਣ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ, ਇਸ ਘਟਨਾ ਪਿਛੇ ਵਿਦੇਸੀ ਹੱਥ ਹੋਣ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਵੀ ਲਾਇਆ, ਪਰ ਕੁਝ ਦਿਨ ਬਾਦ ਹੀ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਨਿਰਦੋਸ਼ ਕਹਿ ਕੇ ਰਿਹਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਜਾਨਣ ਦਾ ਹੱਕ ਹੈ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਗਿਰਫਤਾਰ ਕਿਹੜੇ ਸਬੂਤਾਂ ਦੇ ਆਧਾਰ ’ਤੇ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਫਿਰ ਨਿਰਦੋਸ਼ ਕਿਸ ਆਧਾਰ ਤੇ ਕਿਹਾ। ਪਰ ਸਰਕਾਰ ਇਹ ਸਾਰੇ ਤੱਥ ਛੁਪਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਘਟਨਾ ਸਾਡੇ ਗੈਰ ਜਮਹੂਰੀ ਹਾਕਮਾਂਵੱਲੋਂ ਪੁਲਸ ਅਤੇ ਅਦਾਲਤਾਂ ਦੀ ਆਵਦੇ ਸਿਆਸੀ ਹਿਤਾਂ ਲਈ ਨੰਗੀ ਚਿੱਟੀ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਦੀ ਉਘੜਵੀਂ ਮਿਸਾਲ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਅਸਲ ਦੋਸ਼ੀਆਂ ਤੋਂ ਧਿਆਨ ਲਾਂਭੇ ਕਰਕੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਬਚਾ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਸ. ਕਾਨੂੰਨ ਅਨੁਸਾਰ ਪੰਜਾਬ ਚ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਗੁਰਦਵਾਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ, ਗੁਰਦਵਾਰਿਆਂ ਦੇ ਸੁਚਾਰੂ ਪ੍ਰਬੰਧ ਲਈ ਮੁਖ ਤੌਰ ਤੇ ਜ਼ਿੰਮੇਦਾਰ ਹੈ। ਆਪਨੇ ਅਥਾਹ ਵਸੀਲਿਆਂ ਅਤੇ ਸਿਆਸੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਇਹਨਾਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੌਰਾਨ ਇਸ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਖਿਧ ਰਹੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕੀਤੇ ਗੁਰਵਾਰਿਆਂ ਦੀਆਂ ਗੋਲਕਾਂ ਜਾਂ ਜਮੀਨਾਂ ਤੇ ਕਬਜ਼ੇ ਦਾ ਮਾਮਲਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਇਹ ਕਮੇਟੀ ਆਪਣੀ ਪੂਰੀ ਤਾਕਤ ਝੋਕ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਗੋਲੀਆਂ ਵਰਾਹ ਕੇ ਲਕਾਂਨੂੰ ਕਤਲ ਕਰਨ ਅਤੇ ਝੂਠੇ ਪਰਚੇ ਦਰਜ਼ ਕਰਵਾਉਣ ਤੋਂ ਵੀ ਗੁਰੇਜ਼ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀ। ਖੰਨਾ ਚਮਿਆਰਾ, ਭਾਈ ਰੂਪਾ ਅਤੇ ਹਰਿਆਣਾ ਦੀ ਵਖਰੀ ਗੁਰਦਵਾਰਾ ਕਮੇਟੀ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ’ਚ ਇਸ ਦਾ ਰੋਲ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸਪਸ਼ਟ ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਹਨ। ਪਰ ਹਥਲੇ ਮਾਮਲੇ ਚ ਇਸ ਨੇ ਇੱਕ ਜੂਨ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 12 ਅਕਤੂਬਰ ਤੱਕ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ।
ਹ) ਬਰਗਾੜੀ ਦੀ ਘਟਨਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਧਾਰਮਿਕ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਦੇ ਪੱਤਰੇ ਪਾੜੇ ਜਾਣ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਲਗਾਤਾਰ ਵਾਪਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਹੁਣ ਇਹਨਾਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਕਿਸੇ ਇੱਕ ਧਰਮ ਦੇ ਗ੍ਰੰਥ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਕਈਆਂ ਧਰਮਾਂਦੇ ਗ੍ਰੰਥ ਹਨ। ਕੁਝ ਘਟਨਾਵਾਂ ਚ ਦੋਸ਼ੀ ਫੜੇ ਵੀ ਗਏ ਹਨ। ਇਹ ਤੱਥ ਵੀ ਉਭਰ ਕੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਹੈ ਕਿ ਕੁਝ ਘਟਨਾਵਾਂ ਜਾਤੀ ਕਿੜਾਂ ਕੱਢਣ ਲਈ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ, ਫਿਰਕੂ ਨਜ਼ਰੀਏ ਤੋਂ ਨਹੀਂ। ਇਸ ਤੱਥ ਤੋਂ ਵੀ ਇਨਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਕਿ ਬਾਅਦ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ, ਇਸ ਵਰਤਾਰੇ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਤਾਕਤਾਂ ਤੋਂ ਧਿਆਨ ਲਾਂਭੇ ਕਰਨ ਦਾ ਯਤਨ ਹੋਵੇ।
ਕ) ਪ੍ਰਸ਼ਾਸ਼ਨ ਦਾ ਗੈਰ ਜਮਹੂਰੀ ਅਤੇ ਲੋਕ ਵਿਰੋਧੀ ਰਵੱਈਆ, ਕੋਟਕਪੂਰਾ, ਬਹਿਬਲ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਈ ਥਾਂਵਾਂ ਤੇ ਪੁਲਸ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੀਆਂ, ਗੈਰ ਕਾਨੂੰਨੀ ਲਾਠੀ ਚਾਰਜ ਅਤੇ ਫਾਇਰਿੰਗ ਦੀਆਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਤੋਂ ਸਾਫ਼ ਝਲਕਦਾ ਹੈ। ਪੁਲਸ ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ ਇਹਨਾਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਚ ਦੋ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੀ ਜਾਨ ਲਈ ਅਤੇ ਦਰਜਨਾਂ ਨੂੰ ਜਖਮੀ ਕੀਤਾ ਸਗੋਂ ਸਿਰੇ ਦੀ ਸੰਵੇਦਨਹੀਣਤਾ ਅਤੇ ਬੇਰਹਿਮੀ ਦਾ ਇਜ਼ਹਾਰ ਕਰਦਿਆਂ ਜ਼ਖਮੀਆਂ ਨੂੰ ਅਤੇ ਮਿਰਤਕਾਂ ਦੀਆਂ ਲਾਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਣ ਦਾ ਵੀ ਕੋਈ ਯਤਨ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜੋ ਇਸ ਦੀ ਕਾਨੂੰਨੀ ਜਿੰਮੇਵਾਰੀ ਬਣਦੀ ਸੀ।
ਖ.) ਅੱਸੀਵਿਆਂ -ਨੱਬੇਵਿਆਂ ਦੇ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਬਾਦ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ, ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਰਾਜ ਵਿਰੁੱਧ ਪੈਦਾ ਹੋਈ ਬੇਚੈਨੀ ਨੂੰ ਵਰਤਕੇ, ਧਰਮ ਅਧਾਰਿਤ ਰਾਜ ਸਿਰਜਣ ਦੇ ਸੰਕਲਪ ਨੂੰ ਲੈਕੇ ਖਾਲਿਸਤਾਨੀ ਤਾਕਤਾਂ ਸਰਗਰਮ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਹਨਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਚੌਕਸ ਹੋਣ ਦੀ ਬੇਹੱਦ ਲੋੜ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਤਾਕਤਾਂ ਦੀ ਬੇਅਦਬੀ ਦੇ ਦੋਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਲਭਣ ਚ ਕੋਈ ਦਿਲਚਸਪੀ ਨਜ਼ਰ ਨਹੀਂ ਆਈ। ਇਹਨਾਂ ਨੇ ਪਾਵਨ ਬੀੜ ਦੇ ਬਰਗਾੜੀ ਚੋਂ ਮਿਲੇ ਪੱਤਰਿਆਂ ਨੂੰ ਕਦੀ ਵੀ ਪੁਲਸ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਕਰਕੇ ਜਾਂਚ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ, ਨਾਂ ਹੀ ਇਹਨਾਂ ਪੰਨਿਆਂ ਤੋਂ ਉਂਗਲਾਂ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨਾਂ ਨੂੰ ਸਾਂਭਣ ਦਾ ਯਤਨ ਕੀਤਾ ਹੈ ਇਹਨਾਂ ਕੱਟੜ ਤਾਕਤਾਂ ਦਾ ਸਾਰਾ ਜ਼ਰ ਹਾਕਮ ਪਾਰਟੀ ਅਤੇ ਉਸ ਵੱਲੋਂ ਧਾਰਮਿਕ ਸਿਖ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੀ ਆਪਣੀ ਸਿਆਸਤ ਲਈ ਨੰਗੀ ਚਿੱਟੀ ਵਰਤੋਂ ਖਿਲਾਫ਼ ਲਕਾਂਦੇ ਗੁੱਸੇ ਨੂੰ ਆਪਨੇ ਹਿਤ ਵਿਚ ਵਰਤਣ ’ਤੇ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਗੁਰਦਵਾਰਿਆਂ ਰਾਹੀਂ ਦਿਵਾਲੀ ਨਾ ਮਨਾਉਣ ਦੇ ਦਿੱਤੇ ਹੁਕਮਾਂਰਾਹੀਂ ਇਹਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਮਨਸੂਬੇ ਜੱਗ ਜਾਹਰ ਕੀਤੇ ਹਨ।
ਗ.) ਇਸ ਸਾਰੇ ਘਟਨਾ ਕ੍ਰਮ ਦੌਰਾਨ ਪੁਲਸ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲੈਣ ਦੇ ਹੱਕ ਨੂੰ ਪੈਰਾਂ ਹੇਠ ਦਰੜਿਆ ਹੈ। ਵੱਖ ਵੱਖ ਘਟਨਾਵਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਥਾਣਿਆਂ ਚ ਦਰਜ਼ ਐੱਫ. ਆਈ. ਆਰ. ਜਨਤਕ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀਆਂ ਸਗੋਂ ਲੁਕੋ ਕੇ ਰਖੀਆਂ ਹਨ। ਜਖਮੀ ਹੋਏ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਅਤੇ ਦੋਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਨਾਂਵਾਂ ਦੇ ਵੇਰਵੇ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੇ। ਕੇਸਾਂ ਦੀ ਪੁਲਸ ਤਫਤੀਸ਼ ਸਬੰਧੀ ਗੁੰਮਰਾਹ ਕਰਣ ਵਾਲੀਆਂ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ।
ਘ) ਪੀੜਿਤ ਪ੍ਰੀਵਾਰ ਢੁੱਕਵਾਂ ਮੁਆਵਜ਼ਾ ਅਤੇ ਨੌਕਰੀ ਲੈਣ ਦੇ ਹੱਕਦਾਰ ਹਨ। ਇਹ ਲਾਭ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਹਰ ਹਾਲ ਮਿਲਨੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਸਰਕਾਰ ਇਹਨਾਂ ਲਾਭਾਂ ਨੂੰ ਦੋਸ਼ੀ ਪੁਲਸ ਅਫਸਰਾਂ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਅਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਕਾਨੂੰਨੀ ਜ਼ੁੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਨਹੀਂ ਵਰਤ ਸਕਦੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੋਗਾ ਚ ਵਾਪਰੇ ਓਰਬਿਟ ਬੱਸ ਕਾਂਡ ਚ ਵੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਵੇਂ ਹੀ ਕੀਤਾ ਸੀ।
ਙ.) ਧਾਰਮਿਕ ਗ੍ਰੰਥ ਦੀ ਬੇਅਦਬੀ ਦੀ ਜਾਂਚ ਲਈ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੇ ਨਿਆਇਕ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਜਾਂਚ ਦਾ ਘੇਰਾ ਸਪਸ਼ਟ ਨਹੀਂ। ਕੀ ਇਸ ਘਟਨਾ ਕ੍ਰਮ ਦੌਰਾਨ ਵਾਪਰੀਆਂ ਪੁਲਸ ਜਬਰ ਦੀਆਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਵੀ ਇਸ ਦੇ ਘੇਰੇ ਵਿਚ ਹਨ ? ਕੀ ਸਰਕਾਰ ਇਸ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਨੂੰ ਮੰਨਣ ਅਤੇ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ ਪਾਬੰਦ ਹੈ? ਇਹਨਾਂ ਸਵਾਲਾਂ ਦਾ ਅਜੇ ਕੋਈ ਜਵਾਬ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਚ.) ਇਸ ਸਾਰੇ ਘਟਨਾ ਕ੍ਰਮ ਨੂੰ ਲੋਕ ਦੋਖੀ ਅਤੇ ਜਮਹੂਰੀ ਹੱਕਾਂ ਵਿਰੋਧੀ ਤਾਕਤਾਂ ਨੇ ਖੁੱਲ੍ਹ ਕੇ ਆਪਣੇ ਹੱਕ ਚ ਵਰਤਿਆ ਹੈ। ਅਕਾਲੀ ਭਾਜਪਾ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਲਕਾਂਦੇ ਜਥੇਬੰਦ ਹੋਣ ਅਤੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰਨ ਦੇ ਹੱਕ ਤੇ ਵੱਡਾ ਹਮਲਾ ਕਰਦਿਆਂ ਜਨਤਕ ਅਤੇ ਨਿੱਜੀ ਜਾਇਦਾਦ ਨੁਕਸਾਨ ਰੋਕੂ ਕਾਨੂੰਨ ( 4 1 ੨੦੧੪) ਲਈ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਤੋਂ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਹਾਸਲ ਕਰ ਲਈ ਹੈ। ਵਿਚਾਰ ਪ੍ਰਗਟਾਵੇ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ’ਤੇ ਰਕਾਂਲਾ ਕੇ ਲਕਾਂਦੀਆਂ ਸੰਘੀਆਂ ਨੱਪਣ ਲਈ ਆਈ. ਪੀ.ਸੀ. ਦੀ ਧਾਰਾ 295-ਏ ਚ ਸੋਧ ਕਰ ਕੇ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਬੇਅਦਬੀ ਲਈ ਸਜ਼ਾ ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਦੀ ਕੈਦ ਤੋਂ ਵਧਾ ਕੇ ਉਮਰ ਕੈਦ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਨਵੇਂ/ਤਬਦੀਲ ਹੋਏ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਸੰਘਰਸ਼ ਸ਼ੀਲ ਲੋਕਾਂ, ਤਰਕਸ਼ੀਲਾਂ, ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਸੋਚ ਵਾਲਿਆਂ ਅਤੇ ਨਾਸਤਿਕਾਂ ਨੇ ਬਣਨਾ ਹੈ। ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਸੰਗਠਿਤ ਹੋਣ, ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰਨ ਅਤੇ ਵਿਚਾਰ ਪ੍ਰਗਟਾਵੇ ਦੇ ਜਮਹੂਰੀ ਹੱਕਾਂ ਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧ ਮਾਰ ਪੈਣੀ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕੁੱਟਣ ਅਤੇ ਦਬਾਉਣ ਲਈ ਪੁਲਸ ਨੂੰ ਅੱਤ ਮਾਰੂ ਹਥਿਆਰਾਂ ਨਾਲ ਲੈਸ ਕਰਨ ਦਾ ਕਾਰਜ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਲਕਾਂਦੀਆਂ ਨਿੱਜੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀਆਂ ’ਚ ਚੋਰੀਓਂ ਝਾਤੀਆਂ ਮਾਰਨ ਦੇ ਇਰਾਦੇ ਨਾਲ, ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਟੈਲੀਫੋਨ ਸੁਣਨ, ਫੇਸ ਬੁੱਕ ਅਤੇ ਈ ਮੇਲਾਂ ਖੰਗਾਲਣ, ਬੈਂਕ ਖਾਤੇ ਅਤੇ ਰੇਲ-ਸਫਰ ਚੈਕ ਕਰਨ ਆਦਿ ਮਕਸਦਾਂ ਲਈ ਖ਼ੁਫ਼ੀਆ ਤੰਤਰ ਨੂੰ ਨਵੇਂ ਨਵੇਂ ਔਜਾਰ ਖਰੀਦ ਕੇ ਦਿੱਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਓਧਰ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਕਾਲੇ ਦੌਰ ਵਿਚ ਸੁੱਟਣ ਅਤੇ ਭਰਾ ਮਾਰ ਲੜਾਈ ਭੜਕਾਉਣ ਲਈ ਖਾਲਿਸਤਾਨੀ ਅਨਸਰਾਂ ਨੇ ਸੇਹ ਦਾ ਤੱਕਲਾ ਗੱਡਣ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਹਨ। ਬੀਤੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਕੋਈ ਵੀ ਸਬਕ ਨਾਂ ਸਿੱਖਦਿਆਂ, ਕਈ ਵਿਰੋਧੀ ਪਾਰਟੀਆਂ, ਆਪਣੀ ਗੱਦੀਆਂ ਦੀ ਹਵਸ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਲਈ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਹੱਲਾ ਸ਼ੇਰੀ ਦੇ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਪੁਰਾਣਾ ਇਤਿਹਾਸ ਮੁੜ ਦੁਹਰਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜਮਹੂਰੀ ਹੱਕਾਂ ਦੀ ਲਹਿਰ ਲਈ ਇਹ ਖਤਰੇ ਦੀ ਘੰਟੇ ਅਤੇ ਗੰਭੀਰ ਚੁਨੌਤੀ ਹੈ।
ਛ.) ਸਭਾ ਦੀ ਤਥ ਖੋਜ ਕਮੇਟੀ ਇਸ ਸਾਰੇ ਘਟਨਾ ਕ੍ਰਮ ਦੌਰਾਨ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਲਕਾਂਵੱਲੋਂ ਆਪਸੀ ਸਾਂਝ ਅਤੇ ਭਾਈਚਾਰਕ ਏਕਤਾ ਬਣਾਈ ਰਖਣ ਦੀ ਤਾਂਘ ਅਤੇ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਅਹਿਮ ਹਾਂ-ਪੱਖੀ ਤਥ ਵਜੋਂ ਨੋਟ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਬਰਗਾੜੀ ਵਿਚ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਪੱਤਰੇ ਪਾੜ ਕੇ ਖਿਲਾਰੇ ਜਾਨ ਦੀ ਘਟਨਾਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿਸੇ ਅਗਿਆਤ ਵਿਅਕਤੀ ਵੱਲੋਂ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿਚ ਰੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਪੰਜਗਰਾਈ ਵੱਲੋਂ ਲਾਏ ਭੜਕਾਊ ਪੋਸਟਰ, ਲਕਾਂਦੇ ਇੱਕ ਹਿੱਸੇ ਦੇ ਖਿਲਾਫ਼ ਹਿੰਸਾ ਭੜਕਾਉਣ ਦੀ ਸ਼ਾਜਿਸ਼ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸਨ। ਡੇਰਾ ਸਚਾ ਸੌਦਾ ਦੇ ਮੁਖੀ ਨੂੰ ਅਕਾਲ ਤਖਤ ਦੇ ਜਥੇਦਾਰ ਵੱਲੋਂ ਮੁਆਫੀ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣ ਦੇ ਹੁਕਮਨਾਮੇ ਤੋ ਬਾਅਦ ਕੁੱਝ ਗਰਮ ਦਲੀਏ ਆਗੂਆਂ ਵੱਲੋਂ ਗੈਰ-ਜ਼ੁੰਮੇਦਾਰ ਅਤੇ ਭੜਕਾਊ ਬਿਆਨ ਵੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਪ੍ਰੰਤੂ ਇਸ ਸਭ ਨੂੰ ਨਕਾਰਦਿਆਂ ਲਕਾਂਨੇ ਆਵਦੀ ਭਾਈਚਾਰਕ ਏਕਤਾ ਬਣਾਈ ਰੱਖੀ। ਇਸ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿਚ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ ਮਹੱਤਵ ਪੂਰਨ ਕਦਮ ਪਿੰਡ ਜਵਾਹਰ ਸਿੰਘ ਵਾਲਾ ਦੇ ਲਕਾਂਨੇ ਚੱਕਿਆ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਭੜਕਾਊ ਅਨਸਰਾਂ ਦੇ ਪਿੰਡ ’ਚ ਵੜਨ ਦੀ ਹੀ ਮਨਾਹੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਬੀੜ ਚੋਰੀ ਹੋਣ ਦਾ ਮਸਲਾ ਸਮੂਹਿਕ ਪਸ਼ਚਾਤਾਪ ਰਾਹੀਂ ਹੱਲ ਕਰ ਲਿਆ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਪਿੰਡ ਦੀ ਭਾਈਚਾਰਕ ਸਾਂਝ ’ਚ ਕੋਈ ਤਰੇੜ ਨਹੀਂ ਪੈਣ ਦਿੱਤੀ। ਵੱਖ ਵੱਖ ਥਾਂਵਾਂ ਤੇ ਲਾਏ ਗਏ ਰੋਸ ਧਰਨਿਆਂ-ਮੁਜ਼ਾਹਰਿਆਂ ਦੌਰਾਨ ਜਦੋਂ ਵੀ ਕਿਸੇ ਗਰਮ ਦਲੀਏ ਆਗੂ ਜਾਂ ਕਾਰਕੁਨ ਨੇ ਧਰਮ ਅਧਾਰਿਤ ਰਾਜ-ਖਾਲਿਸਤਾਨ, ਦੀ ਗੱਲ ਉਭਾਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਸਧਾਰਨ ਲਕਾਂਨੇ ਨਾਂ ਸਿਰਫ ਇਸ ਨੂੰ ਹੁੰਗਾਰਾ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਸਗੋਂ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਖੂਨੀ ਦੌਰ ਦੇ ਤਜਰਬੇ ਤੋਂ ਸਿਖਦਿਆਂ ਇਸ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਵੀ ਕੀਤਾ ਭਾਈ ਚਾਰਕ ਏਕਤਾ ’ਤੇ ਦੂਜਾ ਵੱਡਾ ਹੱਲਾ ਕਾਲੀ ਦਿਵਾਲੀ ਮਨਾਉਣ ਦਾ ਸੱਦਾ ਸੀ। ਇਹ ਸੱਦਾ ਦੇਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦਾ ਮੰਤਵ ਚਾਹੇ ਬੇਅਦਬੀ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਤੇ ਰੋਸ ਪ੍ਰਗਟਾਉਣਾ ਹੀ ਹੋਵੇ, ਪਰ ਗਰਮ-ਦਲੀਆਂ ਦੇ ਇੱਕ ਹਿੱਸੇ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਹਿੰਦੂ-ਸਿਖਾਂ ’ਚ ਪਾਟਕ ਪਾਉਣ ਲਈ ਵਰਤਿਆ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਅਨੇਕਾਂ ਜਨਤਕ ਜਮਹੂਰੀ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਵੱਡੀ ਪਧਰ ’ਤੇ ਪਿੰਡਾਂ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਚ ਸ਼ਾਂਤੀ ਅਤੇ ਸਦਭਾਵਨਾ ਮਾਰਚ ਕੀਤੇ ਅਤੇ ਮੁਹਿੰਮਾਂਚਲਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਅਤੇ ਵਰਤਾਰੇ ਦੇ ਦੋਸ਼ੀਆਂ ਦੀ ਗਿ੍ਰਫ਼ਤਾਰੀ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ।
ਸਭਾ ਇਸ ਸਿੱਟੇ ’ਤੇ ਪਹੁੰਚਦੀ ਹੈ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਰਾਹੀਂ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਫ਼ਿਜ਼ਾ ਨੂੰ ਫ਼ਿਰਕੂ ਰੰਗਤ ਦੇਣ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਜਮਹੂਰੀ ਹੱਕਾਂ ਦਾ ਘਾਣ ਕਰਨ ਲਈ ਮੁਖ ਦੋਸ਼ੀ ਹੈ।
ਮੰਗਾਂ: ਜਮਹੂਰੀ ਅਧਿਕਾਰ ਸਭਾ ਮੰਗ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕਿ :-
1. ਜਵਾਹਰ ਸਿੰਘ ਵਾਲਾ ਪਿੰਡ ਚੋਂ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਬੀੜ ਚੋਰੀ ਹੋਣ ਤੋਂ ਲੈਕੇ ਸਰਬੱਤ ਖਾਲਸਾ ਹੋਣ ਤੱਕ ਦੇ ਸਾਰੇ ਘਟਨਾ ਕ੍ਰਮ ਦੀ ਜਾਂਚ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਦੇ ਕਿਸੇ ਮੋਜੂਦਾ ਜੱਜ ਤੋਂ ਕਰਵਾਈ ਜਾਵੇ। ਇਸ ਜਾਂਚ ਦੇ ਮੁੱਖ ਨੁਕਤੇ ਬੇਅਦਬੀ ਦੀਆਂ ਕੁੱਲ ਘਟਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਭੜਕਾਊ ਪੋਸਟਰਾਂ ਦੀ ਪੜਤਾਲ ਕਰ ਕੇ ਦੋਸ਼ੀਆਂ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪੁਲਸੀਏ ਅਤੇ ਸਿਆਸੀ ਸਰਪ੍ਰਸਤਾਂ ਨੂੰ ਟਿੱਕਣਾ; ਰੋਸ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰ ਰਹੇ ਲਕਾਂ’ਤੇ ਲਾਠੀ ਚਾਰਜ, ਫਾਈਰਿੰਗ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਂਵਾਂ ’ਚ ਰਾਜ ਦੇ ਹੋਮ ਮਨਿਸਟਰ ਦੀ ਵੱਡੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਹੈ ਇਸ ਕਰਕੇ ਉਸਦਾ ਰੋਲ, ਬੇ ਅਦਬੀ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੇ ਸਬੂਤ ਮਿਟਾਉਣ ਲਈ ਜ਼ੁੰਮੇਵਾਰ ਪੁਲਸ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਸਿਆਸੀ ਆਗੂਆਂ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨ ਦੇਹੀ; ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਗੁਰਦਵਾਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ ਅਤੇ ਅਕਾਲ ਤਖਤ ਦੇ ਜਥੇਦਾਰ ਦਾ ਇਹਨਾਂ ਘਟਨਾਂਵਾਂ ’ਚ ਰੋਲ; ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਅਮਨ ਚੈਨ ਅਤੇ ਭਾਈਚਾਰਕ ਇੱਕਸੁਰਤਾ ਨੂੰ ਲਾਂਬੂ ਲਾਉਣ ਵਾਲੇ ਅਨਸਰਾਂ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨ ਦੇਹੀ ਆਦਿ ਹੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ।
2. ਬਹਿਬਲ ਕਲਾਂ ਚ ਬੇਅਦਬੀ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਂਵਾਂ ਤੇ ਰੋਸ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰ ਰਹੇ ਲਕਾਂਤੇ ਅੰਨ੍ਹੇ-ਵਾਹ ਫਾਇਰਿੰਗ ਕਰਕੇ ਦੋ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰ ਦੇਣ ਅਤੇ ਦਰਜਨ ਤੋਂ ਵਧ ਲਕਾਂਨੂੰ ਜਖਮੀ ਕਰਨ; ਅਤੇ ਕੋਟਕਪੂਰਾ ਵਿਚ ਵਹਿਸ਼ੀ ਲਾਠੀਚਾਰਜ ਅਤੇ ਵਹੀਕਲਾਂ ਨੂੰ ਅੱਗ ਲਾਉਣ ਅਤੇ ਭੰਨ ਤੋੜ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਂਵਾਂ ਲਈ ਜਾਹਰਾ ਤੌਰ ਤੇ ਜੁੰਮੇਵਾਰ ਪੁਲਸ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਤੋਂ ਇਹ ਜਬਰ ਕਰਵਾਉਣ ਵਾਲੇ ਸਿਆਸੀ ਆਗੂਆਂ ’ਤੇ ਢੁੱਕਵੇਂ ਮੁਕਦਮੇ ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਜਾਣ। ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਪੁਲਸ ਦੀ ਸਮੁੱਚੀ ਸਰਗਰਮੀ ’ਤੇ ਹਾਕਮ ਸਿਆਸੀ ਧਿਰ ਦੀ ਦੇਖ ਰੇਖ ਅਤੇ ਕੰਟਰੋਲ ਜੱਗ ਜਾਹਰ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਸਭਾ ਇਹ ਸਮਝਦੀ ਹੈ ਕਿ ਰੋਸ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰ ਰਹੇ ਲਕਾਂਤੇ ਅੰਨ੍ਹਾ ਜਬਰ ਢਾਉਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਪੁਲਸ ਨੇ ਸਿਆਸੀ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਦੀ ਰਜ਼ਾ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਨਹੀਂ ਲਿਆ।
3. ਸਭਾ ਦੀ ਤੱਥ ਖੋਜ ਕਮੇਟੀ ਜਿੱਥੇ ਕੀਤੇ ਵੀ ਗਈ, ਓੁੱਥੇ ਬਹੁਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਬੇਅਦਬੀ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਡੂੰਘੀ ਸ਼ਾਜਿਸ਼ ਦੱਸਦਿਆਂ, ਸ਼ੱਕ ਦੀ ਸੂਈ ਹਾਕਮ ਸਿਆਸੀ ਆਗੂਆਂ ਵੱਲ ਸੇਧਿਤ ਕੀਤੀ। ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਸੀ ਕਿ ਅਜੇਹਾ ਕਿਸਾਨਾਂ, ਖੇਤ ਮਜਦਰਾਂ, ਮੁਲਾਜ਼ਮਾਂ, ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰ ਅਤੇ ਗਰੀਬ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਆਪਣੀਆਂ ਮੰਗਾਂ ਮਸਲਿਆਂ ਤੇ ਚੱਲ ਰਹੇ ਤਿਖ਼ੇ ਘੋਲਾਂ ਨੂੰ ਤਾਰਪੀਡੋ ਕਰਨ ਲਈ ਅਤੇ ਲਕਾਂਦਾ ਧਿਆਨ ਭਟਕਾਉ ਅਤੇ ਪਾਟਕ ਪਾਊ ਮਸਲਿਆਂ ਵੱਲ ਲਿਜਾਣ ਲਈ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਲਕਾਂਦੀ ਏਕਤਾ ਤੋੜੀ ਜਾ ਸਕੇ। ਬੇਅਦਬੀ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਤੋਂ ਉਭਰੇ ਰੋਸ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਰਵੱਈਆ ਪੁਲਸ, ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਅਤੇ ਅਕਾਲੀ ਭਾਜਪਾ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਅਪਣਾਇਆ, ਉਸ ਤੋਂ ਇਹ ਸ਼ੱਕ ਹੋਰ ਡੂੰਘਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਰੇ ਘਟਨਾ ਕ੍ਰਮ ਦੀ ਇਸ ਨਜ਼ਰੀਏ ਤੋਂ ਨਿਆਇਕ ਪੜਤਾਲ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
4. ਇਸ ਮੰਦਭਾਗੇ ਅਤੇ ਦੁਖਦਾਈ ਘਟਨਾਕ੍ਰਮ ਦੀ ਆੜ ’ਚ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਜਥੇਬੰਦ ਹੋਣ, ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰਨ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਵਿਚਾਰ ਰਖਣ ਅਤੇ ਪ੍ਰਗਟਾਉਣ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਨੂੰ ਕੁਚਲਣ ਲਈ ਲਿਆਂਦੇ ਸਾਰੇ ਕਾਲੇ ਕਾਨੂਨ (ਸਰਕਾਰੀ ਅਤੇ ਨਿੱਜੀ ਜਾਇਦਾਦ ਦੀ ਰਾਖੀ ਸਬੰਧੀ ਕਾਨੂਨ ਅਤੇ ਆਈ.ਪੀ.ਸੀ. ਦੀ ਧਾਰਾ 295-ਏ ’ਚ ਸੋਧ ਕਰਕੇ ਧਰਮ ਗ੍ਰੰਥ ਦੀ ਬੇਅਦਬੀ ਲਈ ਸਜ਼ਾ ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਦੀ ਕੈਦ ਤੋਂ ਵਧਾ ਕੇ ਉਮਰ ਕੈਦ ਕਰਨਾ ਆਦਿ) ਰੱਦ ਕੀਤੇ ਜਾਣ।
5. ਹੁਣ ਤੱਕ ਦੇ ਘਟਨਾ ਕ੍ਰਮ ਤੋਂ ਇਹ ਗੱਲ ਬਿਲਕੁਲ ਸਾਫ਼ ਹੈ ਕਿ ਡੇਰਾ ਸਚਾ ਸੌਦਾ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਨਾਲ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੇ ਆਗੂਆਂ ਨੇ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਬਾਦਲ ਦੀ ਵੋਟ ਸਿਆਸਤ ਦੀਆਂ ਲੋੜਾਂ ਤਹਿਤ ਹੀ ਨਜਿਠਿਆ ਹੈ ਜੋ ਸਪਸ਼ਟ ਰੂਪ ’ਚ ਧਰਮ ਦੀ ਸਿਆਸਤ ਲਈ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਹੈ। ਇਸ ਮਸਲੇ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਅਨੇਕਾਂ ਵਾਰ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਮਾਜਿਕ ਮਾਹੌਲ ਚ ਤਲਖੀ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਰਹੀ ਹੈ, ਕੀਮਤੀ ਜਾਨਾਂ ਦੀ ਬਲੀ ਲਈ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਫੌਜਦਾਰੀ ਮੁਕਦਮੇਂ ਵੀ ਦਰਜ ਹੋਏ ਹਨ। ਇਸ ਮੁੜ ਮੁੜ ਵਾਪਰ ਰਹੇ ਵਰਤਾਰੇ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਧਰਮ ਦਾ ਸਿਆਸਤ ਵਿਚ ਅਤੇ ਸਿਆਸਤ ਦਾ ਧਰਮ ਵਿਚ ਦਖਲ ਮੁਕੰਮੱਲ ਰੂਪ ਵਿਚ ਬੰਦ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਮਕਸਦ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੇ ਕਾਨੂਨੀ ਕਦਮ ਚੁੱਕੇ ਜਾਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ। ਲਕਾਂਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹਿੱਸੇ ਵਲੋਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਹਿੱਸੇ ਦਾ ਜਾਤ, ਧਰਮ ਜਾਂ ਅਕੀਦਿਆਂ ਦੇ ਆਧਾਰ ’ਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਬਾਈਕਾਟ ਸਜ਼ਾ ਯੋਗ ਅਪਰਾਧ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
6. ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਜਾਤਾਂ, ਧਰਮਾਂਅਤੇ ਫਿਰਕਿਆਂ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ ਵੰਡੀਆਂ ਪਾਉਣ; ਧਰਮ ਅਧਾਰਿਤ ਰਾਜ ਕਾਇਮ ਕਰਨ ਅਤੇ ਲਕਾਂਦੇ ਖਾਣ-ਪੀਣ, ਪਹਿਨਣ, ਸਮਾਜਿਕ ਸਬੰਧ ਬਣਾਉਣ ਆਦਿ ਤੇ ਜਾਬਰਾਨਾ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਮੜਨ ਵਾਲੀਆਂ ਗੈਰ ਜਮਹੂਰੀ ਤਾਕਤਾਂ ਤੋਂ ਚੌਕਸੀ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਲਕਾਂਨੂੰ ਆਵਦਾ ਵਿਚਾਰ ਪ੍ਰਗਟਾਵੇ ਅਤੇ ਬੋਲਣ ਦਾ ਹੱਕ ਬੁਲੰਦ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਮੌਜੂਦਾ ਘਟਨਾ ਕ੍ਰਮ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਜਦੋਂ ਵੀ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਜਾਂ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ’ਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਤੋਂ ਇਸ ’ਚ ਰੋਲ ਸਬੰਧੀ ਸਪਸ਼ਟ ਸਵਾਲ ਪੁੱਛੇ ਜਾਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ।
ਜਾਰੀ ਕਰਤਾ:
ਪ੍ਰੋ. ਜਗਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਸੂਬਾ ਜਨਰਲ ਸਕੱਤਰ ਜਮਹੂਰੀ ਅਧਿਕਾਰ ਸਭਾ ਪੰਜਾਬ
ਇਨ੍ਹਾਂ ਚਿੰਤਾਜਨਕ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੀ ਛਾਣ-ਬੀਨ ਕਰਨ ਲਈ ਜਮਹੂਰੀ ਅਧਿਕਾਰ ਸਭਾ ਪੰਜਾਬ ਨੇ ਪ੍ਰੋਫ਼ੈਸਰ ਅਜਮੇਰ ਔਲਖ (ਨਾਟਕਕਾਰ) ਦੀ ਅਗਵਾਈ ’ਚ ਇੱਕ ਤੱਥ ਖੋਜ ਕਮੇਟੀ ਕਾਇਮ ਕੀਤੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਡਾ. ਪਰਮਿੰਦਰ ਸਿੰਘ (ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ), ਸੂਬਾ ਮੀਤ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸੇਵਾ ਮੁਕਤ ਪਿੰਸੀਪਲ ਬੱਗਾ ਸਿੰਘ , ਪਿ੍ਰਤਪਾਲ ਸਿੰਘ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਬੈਂਕ ਮੈਨੇਜਰ, ਨਰਭਿੰਦਰ ਪੱਤਰਕਾਰ, ਐਡਵੋਕੇਟ ਰਾਜੀਵ ਲੋਹਟਬੱਧੀ ਅਤੇ ਐਡਵੋਕੇਟ ਐਨ. ਕੇ. ਜੀਤ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਪੰਜਾਬ ਸਟੂਡੈਂਟਸ ਯੂਨੀਅਨ ਦੇ ਅਹੁਦੇਦਾਰ ਰਾਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਕਰਮਜੀਤ ਸਿੰਘ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ਸਭਾ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਮੇਟੀ ਨੂੰ ਸਥਾਨਕ ਆਗੂਆਂ ਸ੍ਰੀ ਰੇਸ਼ਮ ਸਿੰਘ ਬਰਗਾੜੀ, ਸ੍ਰੀ ਸ਼ਿਵਚਰਨ ਅਰਾਈਆਂਵਾਲਾ ਅਤੇ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰਦਿਆਲ ਭੱਟੀ ਆਦਿ ਨੇ ਸਰਗਰਮ ਸਹਿਯੋਗ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਕਮੇਟੀ ਨੇ ਪਿੰਡ ਬੁਰਜ ਜਵਾਹਰ ਸਿੰਘ ਵਾਲਾ, ਬਰਗਾੜੀ, ਬਹਿਬਲ ਕਲਾਂ, ਕੋਟਕਪੁਰਾ, ਪੰਜਗਰਾਂਈ ਖੁਰਦ ਅਤੇ ਫਰੀਦਕੋਟ ਆਦਿ ਥਾਵਾਂ ’ਤੇ ਰੋਸ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ, ਆਮ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਅਤੇ ਪੁਲਿਸ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਮਿਲਕੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਇੱਕਤਰ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਘਟਨਾ ਸਥਲਾਂ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ।
ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਾ ਮੁੱਢ ਇੱਕ ਜੂਨ 2015 ਦੀ ਘਟਨਾ: ਫ਼ਰੀਦਕੋਟ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਪਿੰਡ ਬੁਰਜ ਜਵਾਹਰ ਸਿੰਘ ਵਾਲਾ ਬਰਗਾੜੀ ਤੋਂ ਕੋਈ ਦੋ ਕੁ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਹਟਵਾਂ ਹੈ। ਲੱਗਭੱਗ 35 ਕੁ ਸੌ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਵਾਲੇ ਇਸ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਜੱਟ ਸਿੱਖ, ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਅਤੇ ਦਲਿਤ, ਲਗਭਗ ਬਰਾਬਰ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿਚ ਮਿਲ ਜੁਲ ਕੇ ਆਪਸੇ ਪ੍ਰੇਮ-ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦਾ ਰਹਿਣ ਸਹਿਣ ਜੱਟ ਸਿੱਖਾਂ ਵਰਗਾ ਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਖੇਤੀ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਤੱਕ ਕੋਈ ਮੰਦਰ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਗੁਰਦੁਵਾਰਾ ਪਿੰਡੋਂ ਬਾਹਰ ਫਿਰਨੀ ਉੱਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਪੰਚਾਇਤ ਮੈਂਬਰ ਗੁਰਜੰਟ ਸਿੰਘ ਮੁਤਾਬਿਕ ਮੌਜੂਦਾ ਗੁਰਦੁਵਾਰੇ ਦੀ ਥਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇੱਕ ਧਰਮਸ਼ਾਲਾ ਸੀ ਜਿਸਨੂੰ ਨਗਰ ਨਿਵਾਸੀ ਧਾਰਮਿਕ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਲਈ ਵਰਤਦੇ ਸਨ। ਧਰਮਸ਼ਾਲਾ ਦੀ ਇੱਕ ਅਲਮਾਰੀ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਬੀੜ ਰੱਖੀ ਹੁੰਦੀ ਸੀ। ਇਸ ਦੇ ਵਿਹੜੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਪੀਰ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ ਵੀ ਹੈ। ਮੌਜੂਦਾ ਗੁਰਦਵਾਰਾ ਅੱਸੀਵਿਆਂ ’ਚ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਆਇਆ। ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਡੇਰਾ ਸੱਚਾ ਸੌਦਾ ਸਿਰਸਾ ਨੂੰ ਮੰਨਣ ਵਾਲੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵੀ ਹਨ। 2007 ’ਚ ਡੇਰਾ ਸੱਚਾ ਸੌਦਾ ਸਿਰਸਾ ਅਤੇ ਸਿੱਖਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਉੱਠੇ ਵਿਵਾਦ ਸਮੇਂ ਵੀ ਪਿੰਡ ਦੀ ਭਾਈਚਾਰਕ ਏਕਤਾ ਨੂੰ ਕੋਈ ਆਂਚ ਨਹੀਂ ਆਈ ਸੀ।
ਗ੍ਰੰਥੀ ਗੋਰਾ ਸਿੰਘ ਮੁਤਾਬਕ *ਇੱਕ ਜੂਨ 2015 ਨੂੰ ਦੁਪਿਹਰੇ ਬਾਰਾਂ ਕੁ ਵਜੇ ਪਿੱਛੋਂ ਉਹ ਨੇੜਲੇ ਪਿੰਡ ਸਮਾਲਸਰ ਗਿਆ ਸੀ। ਗੁਰਦੁਵਾਰਾ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਉਸਾਰੀ ਚੱਲ ਰਹੀ ਸੀ, 8-10 ਮਜ਼ਦੂਰ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਮੁੱਖ ਗੁਰਦੁਵਾਰੇ ਦੇ ਗੇਟਾਂ ਨੂੰ ਕੁੰਡੇ ਲੱਗੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਛੱਪੜ ਵੱਲ ਦਾ ਗੇਟ ਆਮ ਤੌਰ ’ਤੇ ਬੰਦ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਢਾਈ ਕੁ ਵਜ਼ੇ ਮੈਂ ਵਾਪਸ ਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਸ਼ਾਮੀ 4 ਕੁ ਵਜੇ ਛੁੱਟੀ ਕਾਰਨ ਜਿਹੜੇ ਬੱਚੇ ਧਾਰਮਿਕ ਕਲਾਸਾਂ ਲਾਉਣ ਜਾਂ ਪੜ੍ਹਨ ਗੁਰਦੁਵਾਰੇ ਆਏ ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਕੁੰਡਾ ਖ਼ੋਲ੍ਹਕੇ ਅੰਦਰ ਵੇਖਿਆ ਅਤੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਪਾਲਕੀ ਵਿੱਚੋਂ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਸਰੂਪ ਗਾਇਬ ਹੈ ਅਤੇ ਰੁਮਾਲੇ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਕੀਤੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਤਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੈਂ, ਫਿਰ ਗੁਰਦੁਵਾਰਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਮੈਂਬਰ ਪੰਚਾਇਤ ਗੁਰਜੰਟ ਸਿੰਘ (ਸਾਬਕਾ ਫ਼ੌਜੀ) ਨੇ ਵੀ ਭਾਲ ਕੀਤੀ ਪਰ ਸਰੂਪ ਨਾ ਮਿਲੇ।
ਸਪੀਕਰ ਰਾਹੀਂ ਪਿੰਡ ਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਸੂਚਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਦੂਸਰੇ ਦਿਨ ਦੋ ਜੂਨ ਨੂੰ ਬਾਜਾਖਾਨਾ ਥਾਣੇ ਵਿੱਚ ਇਤਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਪੁਲੀਸ ਨੇ ਮੇਰੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਦੇ ਆਧਾਰ ’ਤੇ ਐੱਫ. ਆਈ.ਆਰ. ਨੰਬਰ 63 ਮਿਤੀ 2 ਜੂਨ 2015 ਦਰਜ ਕਰ ਲਈ।
ਬਰਗਾੜੀ ਧਰਨੇ ਨੂੰ ਜਥੇਬੰਦ ਕਰ ਰਹੇ ਜਸਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਲੱਕੀ ਨੇ ਸਭਾ ਦੇ ਵਫ਼ਦ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ *ਚੋਰੀ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਮਿਲਦਿਆਂ ਮੈਂ ਅਤੇ ਸਤਿਕਾਰ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਰੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਪੰਜਗਰਾਂਈ ਪੰਜ ਵਜੇ ਸ਼ਾਮ ਤੱਕ ਪਿੰਡ ਬੁਰਜ ਜਵਾਹਰ ਸਿੰਘ ਵਾਲਾ ਪਹੁੰਚ ਗਏ। ਦੂਸਰੇ ਦਿਨ ਦੋ ਜੂਨ ਨੂੰ ਸੰਤ ਬਲਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦਾਦੂਵਾਲ, ਭਾਈ ਪੰਥਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ, ਅਮਰੀਕ ਸਿੰਘ ਅਜਨਾਲਾ, ਭਾਈ ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਅਰਾਈਆਂ ਅਤੇ ਗੁਰਦੀਪ ਸਿੰਘ ਬਠਿੰਡਾ ਆਦਿ ਗ਼ਰਮ ਖ਼ਿਆਲੀ ਆਗੂ ਘਟਨਾ ਸਥੱਲ ’ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਏ ਸਨ।
ਪੰਚਾਇਤ ਮੈਂਬਰ ਗੁਰਜੰਟ ਸਿੰਘ ਮੁਤਾਬਿਕ ‘ਪਿੰਡ ਵਾਲਿਆਂ ਨੇ ਉੱਚ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਕੀਤੀ ਅਤੇ 4 ਜੂਨ ਨੂੰ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਗੁਰਦੁਵਾਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ ਅੰਮਿ੍ਰਤਸਰ (ਐੱਸ.ਜੀ.ਪੀ.ਸੀ.) ਨੂੰ ਇਤਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਐੱਸ.ਜੀ.ਪੀ.ਸੀ.ਦਾ ਅੰਮਿ੍ਰਤਸਰ ਤੋਂ ਕੋਈ ਨੁਮਾਇੰਦਾ ਨਾ ਪਹੁੰਚਿਆ। ਸਥਾਨਕ ਐੱਸ.ਜੀ.ਪੀ.ਸੀ. ਮੈਂਬਰ ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਬਾਠ ਅਤੇ ਤਖ਼ਤ ਸ਼੍ਰੀ ਦਮਦਮਾ ਸਾਹਿਬ ਤੋਂ ਪੰਜ ਪਿਆਰੇ ਜ਼ਰੂਰ ਪਹੁੰਚੇ। ਰੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਪੰਜਗਰਾਈਂ ਅਤੇ ਜਸਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਲੱਕੀ ਦੀ ਸਰਗਰਮ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਨਾਲ ਸੰਤ ਬਲਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦਾਦੂਵਾਲ, ਭਾਈ ਪੰਥਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ, ਅਮਰੀਕ ਸਿੰਘ ਅਜਨਾਲਾ, ਭਾਈ ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਅਰਾਈਆਂ ਅਤੇ ਗੁਰਦੀਪ ਸਿੰਘ ਬਠਿੰਡਾ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ’ਚ ਪਹਿਲਾਂ ਪੰਜ ਜੂਨ ਨੂੰ ਬਰਗਾੜੀ ਅਤੇ ਫਿਰ 11 ਜੂਨ ਨੂੰ ਡੀ.ਸੀ. ਫ਼ਰੀਦਕੋਟ ਦੇ ਦਫਤਰ ਅੱਗੇ ਧਰਨਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। 15 ਜੂਨ ਨੂੰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਉਪਰੰਤ 20 ਜੂਨ ਨੂੰ ਫ਼ਰੀਦਕੋਟ ਬੰਦ ਦਾ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਇਹਨਾਂ ਗ਼ਰਮ ਖਿਆਲੀ ਸਿੱਖ ਆਗੂਆਂ ਨੇ 20 ਜੂਨ ਨੂੰ ਮੀਟਿੰਗ ਕਰ ਕੇ ਇੱਕ ਜਾਂਚ ਦਲ ਗੱਠਤ ਕੀਤਾ। ਪਿੰਡ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸ ਜਾਂਚ ਦਲ ਨੇ 22 ਜੂਨ ਨੂੰ ਪਿੰਡ ਬੁਰਜ ਜਵਾਹਰ ਸਿੰਘ ਵਾਲਾ ਦੇ ਗੁਰਦੁਵਾਰੇ ਵਿੱਚ ਗੁਰਦੁਵਾਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕਾਂ ਅਤੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਲਕਾਂਤੋਂ ਬੰਦ ਕਮਰੇ ’ਚ ਪੁੱਛਗਿੱਛ ਕੀਤੀ ਉਸ ਵੇਲੇ ਪੁਲਸ ਵੀ ਓਥੇ ਮੌਜੂਦ ਸੀ। ਇਸ ਜਾਂਚ ਦੌਰਾਨ ਜਾਂਚ ਦਲ ਦੇ ਇੱਕ ਮੈਂਬਰ ਨੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਇੱਕ ਦਲਿਤ ਨੌਜਵਾਨ ਨਾਲ ਦੁਰ ਵਿਵਹਾਰ ਕੀਤਾ ਜਿਸ ’ਤੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਲਕਾਂਨੇ ਜਬਰਦਸਤ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਜਾਂਚ ਦਲ ਨੂੰ ਜਾਂਚ ਅਧੂਰੀ ਛੱਡ ਕੇ ਜਾਣਾ ਪਿਆ। ਪਿੰਡ ਵਾਲਿਆਂ ਨੇ ਗ਼ਰਮ ਖ਼ਿਆਲੀ ਸੰਗਠਨਾਂ ਦੇ ਇਸ ਵਿਹਾਰ ਪ੍ਰਤੀ ਰੋਸ ਜ਼ਾਹਰ ਕਰਦਿਆਂ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪਿੰਡ ’ਚ ਦਾਖਲੇ ’ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਾ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਮਸਲਾ ਪਿੰਡ ਦੁਆਰਾ ਹੀ ਸੁਲਾਝਾਉਣ ਦਾ ਫ਼ੈਸਲਾ ਕੀਤਾ। ਜਸਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਲੱਕੀ ਅਨੁਸਾਰ ਜਾਂਚ ਦਲ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਰੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਪੰਜਗਰਾਈਂ ਨੇ ਥੱਪੜ ਮਾਰਨ ਦੀ ਗਲਤੀ ਕਰ ਲਈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤੂਲ ਦੇ ਦਿੱਤੀ। ਇਸ ਜਾਂਚ ਦਲ ਨੇ ਅਧੂਰੀ ਜਾਂਚ ਦੇ ਆਧਾਰ ’ਤੇ ਹੀ ਗ੍ਰੰਥੀ ਗੋਰਾ ਸਿੰਘ, ਪ੍ਰਧਾਨ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ, ਮੈਂਬਰ ਪੰਚਾਇਤ ਗੁਰਜੰਟ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਦੋ ਡੇਰਾ ਪ੍ਰੇਮੀਆਂ ਦੇ ਨਾਮ ਦੋਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਤੌਰ ’ਤੇ ਪੁਲੀਸ ਨੂੰ ਦੇ ਕੇ, ਉਹਨਾਂ ਖਿਲਾਫ਼ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਨ ਨੂੰ ਕਿਹਾ।
ਗ੍ਰੰਥੀ ਗੋਰਾ ਸਿੰਘ, ਗੁਰਦੁਵਾਰਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਮੈਂਬਰ ਪਚਾਇਤ ਗੁਰਜੰਟ ਸਿੰਘ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ’ਪੁਲੀਸ ਨੇ ਐੱਫ.ਆਈ.ਆਰ. ਦਰਜ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੂਰੇ ਪਿੰਡ ਦੀ ਤਲਾਸ਼ੀ ਲਈ, ਪੁੱਛ ਗਿੱਛ ਕੀਤੀ, ਫੋਨ ਰਿਕਾਰਡਿੰਗ ਦੇ ਵੇਰਵੇ ਲਏ ਅਤੇ 25 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੇ ਘੇਰੇ ਅੰਦਰ ਡੇਰਿਆਂ ਗੁਰਦਵਾਰਿਆਂ ’ਤੇ ਪੁੱਛਾਂ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਸ਼ੱਕੀ ਸਾਧਾਂ-ਸੰਤਾਂ ਤੋਂ ਪੜਤਾਲ ਕੀਤੀ। ਗੁਰਦੁਵਾਰੇ ਨਾਲ ਲਗਦੇ ਛੱਪੜ ਦਾ ਪਾਣੀ ਪਿੰਡ ਵਾਸੀਆਂ ਤੋਂ ਕਢਵਾ ਕੇ, ਹਲਾਂ ਅਤੇ ਕਰਾਹਿਆਂ ਨਾਲ ਵਹਾ ਕੇ ਪਾਵਨ ਬੀੜ ਲੱਭਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ’। ਸਭਾ ਦੀ ਟੀਮ ਦੇ ਸਵਾਲ ਦੇ ਜੁਵਾਬ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਪੁਲਸ ਨੇ ਕਿਤਿਓਂ ਕੋਈ ਫਿੰਗਰ ਪਿ੍ਰੰਟ ਜਾਂ ਪੈੜਾਂ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਨਹੀਂ ਲਏ ਅਤੇ ਨਾਂ ਹੀ ਵਿਗਿਆਨਕ ਢੰਗ ਨਾਲ ਤਫਤੀਸ਼ ਕੀਤੀ। ਸ਼ੱਕੀ ਫ਼ੋਨਾਂ ਦੀ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨਾਲ ਪੈੜ ਨੱਪਣ ਦੀ ਥਾਂ ਇੱਕ ਬੇਦੋਸ਼ੇ ਦਲਿਤ ਨੌਜਵਾਨ ਨੂੰ ਕੁੱਟ ਧਰਿਆ।
ਇਹਨਾਂ ਸਾਰੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂਦੇ ਬੇਸਿੱਟਾ ਰਹਿਣ ਤੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਲਕਾਂਨੇ ਸਾਂਝੇ ਤੌਰ ’ਤੇ ਫੈਸਲਾ ਕਰ ਕੇ ਤਖਤ ਸ਼੍ਰੀ ਦਮਦਮਾ ਸਾਹਿਬ ਤਲਵੰਡੀ ਸਾਬੋ ਜਾਕੇ ਪਸ਼ਚਾਤਾਪ ਵਜੋਂ ਪਾਠ ਕਰਾਉਣ ਅਤੇ ਅਰਦਾਸ ਕਰਾ ਕੇ ਮਾਮਲਾ ਨਿਬੇੜ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਪੁਲੀਸ ਨੇ ਵੀ ਮਾਮਲਾ ਠੰਡੇ ਬਸਤੇ ਪਾ ਦਿੱਤਾ। ਸਥਾਨਕ ਮੈਂਬਰਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸ਼ਿਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਬਾਦਲ ਦਾ ਹਲਕਾ ਇੰਚਾਰਜ਼ ਹਰਦਾਸ ਸਿੰਘ, ਬਰਗਾੜੀ ਤੋਂ ਅਕਾਲੀ ਆਗੂ ਗੁਰਦਿੱਤ ਸਿੰਘ ( ) ਅਤੇ ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਮਲੂਕਾ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਆਏ ਪਰ ਇਹਨਾਂ ਤੋ ਇਲਾਵਾ ਕੋਈ ਵੱਡਾ ਲੀਡਰ ਪਿੰਡ ’ਚ ਨਹੀਂ ਆਇਆ।
ਘਟਨਾਵਾਂ ’ਚ ਨਵਾਂ ਮੋੜ:- ਜਦੋਂ 24 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਅਕਾਲ ਤਖ਼ਤ ਤੋਂ ਸਿੰਘ ਸਹਿਬਾਨਾਂ ਨੇ 2007 ਵਿੱਚ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਡੇਰਾ ਸੱਚਾ ਸੌਦਾ ਸਿਰਸਾ ਦੇ ਮੁਖੀ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਪੈਰੋਕਾਰਾਂ ਦੇ ਸਮਾਜਿਕ ਬਾਈਕਾਟ ਦਾ ਹੁਕਮਨਾਮਾ ਵਾਪਸ ਲੈਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ, ਤਾਂ 24-25 ਸਤੰਬਰ ਦੀ ਦਰਮਿਅਨੀ ਰਾਤ ਨੂੰ ਗੁਰਦੁਵਾਰਾ ਪਿੰਡ ਬੁਰਜ ਜਵਾਹਰ ਸਿੰਘ ਵਾਲਾ ਅਤੇ ਬਰਗਾੜੀ ਦੇ ਗੇਟਾਂ ਉੱਪਰ ਦੋ ਹੱਥ ਲਿਖਤ ਪੋਸਟਰ ਲੱਗੇ ਦੇਖੇ ਗਏ। ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਬੇਹੱਦ ਭੜਕਾਊ ਅਤੇ ਨੀਵੀਂ ਪਧਰ ਦੀ ਸੀ। ਇਹਨਾ ਪੋਸਟਰਾਂ ’ਚ ਚੋਰੀ ਹੋਏ ਧਾਰਮਿਕ ਗ੍ਰੰਥ ਦੇ ਪੱਤਰੇ ਪਾੜਕੇ ਸੁੱਟਣ ਦੀ ਧਮਕੀ ਵੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਪੁਲੀਸ ਨੇ ਗੁਰਦੁਵਾਰਾ ਪਿੰਡ ਬੁਰਜ ਜਵਾਹਰ ਸਿੰਘ ਵਾਲਾ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ’ਤੇ ਇਹਨਾਂ ਪੋਸਟਰਾਂ ਸਬੰਧੀ ਐੱਫ.ਆਈ.ਆਰ.117 ਮਿਤੀ 25-9-2015 ਦਰਜ਼ ਕਰ ਲਈ। ਬਰਗਾੜੀ ਪਿੰਡ ਦੇ ਗੁਰਦਵਾਰੇ ਦੇ ਬਾਹਰ ਲੱਗੇ ਅਜਿਹੇ ਪੋਸਟਰ ਨੂੰ ਤਾਂ ਨਸ਼ਟ ਹੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਇਹਨਾਂ ਪੋਸਟਰਾਂ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਰੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਪੰਜਗਰਾਈ ਨੇ ਗ਼ਰਮ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਹੱਥ ਲਿਖਤ ਪਰਚਾ ਗੁਰਦੁਵਾਰਾ ਪਿੰਡ ਬੁਰਜ ਜਵਾਹਰ ਸਿੰਘ ਵਾਲਾ ਦੀ ਕੰਧ ’ਤੇ ਲਗਾ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਨੂੰ ਵੀ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਨਸ਼ਟ ਕਰ ਦਿਤਾ ਗਿਆ। ਪਰ ਪੁਲੀਸ ਨੇ ਇਹਨਾਂ ਹੱਥ ਲਿਖਤਾਂ ਦੇ ਦੋਸ਼ੀਆਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਲਈ ਕੋਈ ਕਦਮ ਨਹੀਂ ਪੁੱਟਿਆ।
ਬਰਗਾੜੀ ਵਿਖੇ ਬੇਅਦਬੀ ਦੀ ਘਟਨਾ:-12 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਸਵੇਰੇ 4-5 ਵਜੇ ਬਰਗਾੜੀ ਪਿੰਡ ਦੇ ਗੁਰਦੁਵਾਰੇ ਦੇ ਬਾਹਰ, ਫਿਰਨੀ, ਗਲੀਆਂ ਅਤੇ ਮੁੱਖ ਸੜਕ ’ਤੇ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਪੱਤਰੇ ਖਿਲਰੇ ਦੇਖੇ ਗਏ। ਇਹਨਾਂ ਪੱਤਰਿਆਂ ਨੂੰ ਪਿੰਡ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਅਤੇ ਪੁਲੀਸ ਨੇ ਚੁੱਕਿਆ ਅਤੇ ਗੁਰਦੁਵਾਰੇ ਅੰਦਰ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ। ਬਰਗਾੜੀ ਨਿਵਾਸੀ ਸ਼ਰਮਾ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਸਨੇ ਖੁਦ ਕੁੱਝ ਪੱਤਰੇ ਪੁਲੀਸ ਦੇ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਲਿਆਂਦੇ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਤੋਂ ਉਂਗਲਾਂ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਹਾਸਲ ਕਰ ਕੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਦੋਸ਼ੀ ਦੀ ਪਹਿਚਾਨ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ ਪਰ ਪੁਲੀਸ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਅਣਗੋਲਿਆਂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੰਤ ਬਲਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦਾਦੂਵਾਲ, ਭਾਈ ਪੰਥਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ, ਭਾਈ ਬਖਤੌਰ ਸਿੰਘ, ਭਾਈ ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਖ਼ੋਸਾ, ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਜਿਉਣ, ਦਲੇਲ ਸਿੰਘ ਡੋਡ, ਚਮਕੌਰ ਸਿੰਘ ਭਾਈਰੂਪਾ, ਅਮਰੀਕ ਸਿੰਘ ਅਜਨਾਲਾ, ਗੁਰਦੀਪ ਸਿੰਘ ਬਠਿੰਡਾ ਸਮੇਤ ਅਕਾਲੀ ਦਲ 1920, ਅਕਾਲੀ ਪੰਚ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਗ਼ਰਮ ਖ਼ਿਆਲੀ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਦੇ ਆਗੂ ਅਤੇ ਕਾਰਕੁੰਨ ਪਹੁੰਚ ਗਏ। ਇਹਨਾਂ ਨੇ 113 ਪੱਤਰਿਆਂ ਨੂੰ ਪੁਲਸ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਕਰਕੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਢੰਗ ਨਾਲ ਜਾਂਚ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਨ ਦੀ ਥਾਂ, ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪਾਲਕੀ ’ਚ ਰੱਖ ਕੇ ਪਹਿਲਾਂ ਬਰਗਾੜੀ, ਫਿਰ ਤਿੰਨ ਕੋਨੀ ਕੋਟਕਪੂਰਾ ਅਤੇ ਅੰਤ ਨੂੰ ਫ਼ਰੀਦਕੋਟ ਚੌਂਕ ਕੋਟਕਪੂਰਾ ਵਿੱਚ ਧਰਨਾ ਦਿੱਤਾ।
13 ਅਕਤੂਬਰ ਦੀ ਸਵੇਰ ਨੂੰ ਪੁਲਿਸ ਧਰਨਾਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਗਿਫ਼ਤਾਰ ਕਰ ਕੇ 30-40 ਕਿਲੇਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ’ਤੇ ਛੱਡ ਆਈ ਅਤੇ ਚੌਂਕ ਖ਼ਾਲੀ ਕਰਵਾ ਦਿੱਤਾ। ਪਰ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਵਜ਼ੇ ਦੇ ਲੱਗਭੱਗ ਫਿਰ ਧਰਨਾਕਾਰੀ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਫ਼ਰੀਦਕੋਟ ਚੌਂਕ ਵਿੱਚ ਆ ਗਏ। ਸ਼ਹਿਰ ਵਾਸ਼ੀਆਂ ਮੁਤਾਬਿਕ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਨੌਜਵਾਨ ਡਾਗਾਂ ਅਤੇ ਨੰਗੀਆਂ ਕਿਰਪਾਨਾਂ ਨਾਲ ਲੈਸ ਸਨ। ਉਹ ਖ਼ਾਲਿਸਤਾਨ ਜਿੰਦਾਬਾਦ, ਭਿੰਡਰਾਂਵਾਲਾ ਜਿੰਦਾਬਾਦ ਦੇ ਨਾਹਰੇ ਲਾ ਰਹੇ ਸਨ। ਸਟੇਜ ਤੋਂ ਬੁਲਾਰੇ ਐੱਸ.ਜੀ.ਪੀ. ਸੀ., ਸਿੰਘ ਸਹਿਬਾਨਾਂ ਅਤੇ ਡੇਰਾ ਸੱਚਾ ਸੌਦਾ ਸਿਰਸਾ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਜਜ਼ਬਾਤੀ ਅਤੇ ਉਤੇਜਿਤ ਭਾਸ਼ਣ ਦੇ ਰਹੇ ਸਨ। ਸ਼ਹਿਰ ਵਾਸੀਆਂ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹ ਮਹੌਲ ਭੈ-ਭੀਤ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਲੱਗਾ। ਇਸ ਦਿਨ ਬਾਜਾਖਾਨਾ, ਬਰਗਾੜੀ, ਬਹਿਬਲ ਕਲਾਂ, ਢਿੱਲਵਾਂ ਆਦਿ ਥਾਵਾਂ ’ਤੇ ਵੀ ਧਰਨੇ ਲੱਗ ਗਏ। ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਰੰਗਤ ਦੇਣ ਲਈ ਸ਼ੋਸਲ ਮੀਡੀਏ ਅਤੇ ਮੁਬਾਈਲ ਫ਼ੋਨਾ ਦੀ ਜ਼ੋਰ ਸ਼ੋਰ ਨਾਲ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਧਰਨਾਕਾਰੀ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ’ਤੇ ਬੇਅਦਬੀ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਗਿ੍ਰਫ਼ਤਾਰ ਕਰਨ ਅਤੇ ਡੇਰਾ ਸਚਾ ਸੌਦਾ ਦੇ ਮੁਖੀ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਮੁਆਫ਼ੀ ਰੱਦ ਕਰਨ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਸੰਤ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਢੱਡਰੀਆਂ ਵਾਲਾ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿਚ ਆਪਣੇ ਪੌਰੋਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਧਰਨੇ ਵਾਲੀ ਜਗ੍ਹਾ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ।
14 ਅਕਤੂਬਰ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ:-ਚਸਮਦੀਦ ਸ਼ਹਿਰੀਆਂ ਮੁਤਾਬਿਕ 14 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਸਵੇਰੇ ਸਵਾ ਕੁ ਚਾਰ ਵਜ਼ੇ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਘੇਰਾ ਸਖ਼ਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਧਰਨਾਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸੁਰ ਬਦਲ ਕੇ ਸਾਂਤ ਰਹਿਣ ਦੇ ਐਲਾਨ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੇ। ਇਸ ਮੌਕੇ ਪੰਜਾਬ ਪੁਲਸ ਦਾ ਏ.ਡੀ.ਜੀ.ਪੀ. ਹੋਰ ਉੱਚ ਪੁਲਸ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਚੌਂਕ ’ਚ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ। ਚੌਂਕ ਨੂੰ ਖਾਲੀ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਗਿ੍ਰਫ਼ਤਾਰੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈਆਂ ਅਤੇ ਪੁਲਸ ਲੱਗਭੱਗ 1000 ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਬੱਸਾਂ ੱਚ ਬੈਠਾ ਕੇ ਲੈ ਗਈ। ਧਰਨਾਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਖ਼ਬਰ ਮਿਲੀ ਕਿ ਪੁਲਸ, ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਗਿਰਫਤਾਰ ਕਰਕੇ ਜੇਲ੍ਹ ਭੇਜਣ ਦੀ ਥਾਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਛੱਡ ਆਈ ਹੈ। ਇਸ ਖਬਰ ਕਾਰਣ ਹੋਰ ਗਿ੍ਰਫ਼ਤਾਰੀਆਂ ਦੇਣ ਤੇ ਤਕਰਾਰ ਹੋ ਗਿਆ। ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਪੁਲੀਸ ਵੱਲੋਂ ਇੱਕ ਸੰਤ ਨੂੰ ਧੱਕੇ ਮਾਰ ਕੇ ਗੱਡੀ ਵਿੱਚ ਚੜਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਨੇ ਭੜਕਾਹਟ ਪੈਦਾ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਪੁਲੀਸ ਨੇ ਅੰਨਾ ਲਾਠੀਚਾਰਜ ਕੀਤਾ, ਅੱਥਰੂ ਗੈਸ ਦੇ ਗੋਲੇ ਛੱਡੇ ਅਤੇ ਹਵਾਈ ਫਾਇਰ ਕੀਤੇ। ਧਰਨਾਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਇੱਟਾ ਰੋੜਿਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ। ਪੁਲਸ ਨੇ ਗਲੀਆਂ ’ਚ ਭੱਜੇ ਜਾਂਦੇ ਧਰਨਾਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਜਬਰ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਬਣਾਇਆ। ਸ਼ਹਿਰ ਵਾਸੀਆਂ ਨੇ ਧਰਨਾਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਪੁਲਸ ਜਬਰ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਆਪਣੇ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪਨਾਹ ਦਿੱਤੀ। ਸ਼ਹਿਰ ਵਾਸੀਆਂ ਦੇ ਦੱਸਣ ਅਨੁਸਾਰ ਧਰਨੇ ਵਿੱਚ ਸਥਾਨਕ ਸਹਿਰੀਆਂ ਦੀ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਮਾਮੂਲੀ ਸੀ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ’ਚ ਧਰਨਾਕਾਰੀ ਬਾਹਰਲੇ ਪਿੰਡਾਂ, ਕਸਬਿਆਂ ਅਤੇ ਦੂਸਰੇ ਸੂਬਿਆਂ (ਰਾਜਸਥਾਨ ਅਤੇ ਹਰਿਆਣੇ) ਤੋਂ ਆਏ ਸਨ। ਸਥਾਨਕ ਰਾਮਗੜੀਆ ਬਰਾਦਰੀ ਨੇ ਲੰਗਰ ਦੀ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਈ। ਪੁਲਸ ਨੇ 6 ਵਜ਼ੇ ਸਵੇਰ ਤੱਕ ਚੌਕ ਖ਼ਾਲੀ ਕਰਵਾ ਕੇ ਆਵਾਜਾਈ ਚਾਲੂ ਕਰਵਾ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਜ਼ੁੰਮੇਵਾਰ ਲੋਕਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਲਾਠੀਚਾਰਜ ਵੇਲੇ ਕੋਈ ਸਿਵਲ ਅਧਿਕਾਰੀ ਉੱਥੇ ਮੌਜੂਦ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪਰ ਇਸ ਘਟਨਾ ਤੋਂ ਬਾਦ ਸਥਾਨਕ ਐੱਸ.ਡੀ.ਐੱਮ. ਸ. ਹਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਆਇਆ ਜਿਸਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਸਿਰ ’ਤੇ ਪਟਕੇ ਅਤੇ ਪੈਰੀਂ ਚਪਲਾਂ ਨਾਲ ਚੌਂਕ ਨੇੜੇ ਠਾਣੇ ’ਚ ਵੜਦਿਆਂ ਦੇਖਿਆ।
ਗ਼ੈਰ ਸਰਕਾਰੀ ਸੂਤਰ੍ਹਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਪੁਲਸ ਨੇ 66 ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਸਿਵਲ ਹਸਪਤਾਲ ਕੋਟਕਪੂਰਾ ਚੋਂ ਮੁੱਢਲੀ ਸਹਾਇਤਾ ਦੇ ਕੇ ਫ਼ਾਰਗ ਕਰਵਾਉਣ, 12 ਧਰਨਾਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ਼ ਫ਼ਰੀਦਕੋਟ ਚ ਭਰਤੀ ਕਰਵਾਉਣ ਅਤੇ 6 ਗੰਭੀਰ ਜ਼ਖ਼ਮੀਆਂ ਨੂੰ - ਜਿਹਨਾਂ ਚੋਂ 4 ਅਤੀ ਗੰਭੀਰ ਸਨ, ਲੁਧਿਆਣੇ ਦਾਖ਼ਲ ਕਰਵਾਉਣਾ ਪ੍ਰਵਾਨ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ 17 ਪੁਲੀਸ ਕਰਮਚਾਰੀ ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਹੋਏ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਚੋਂ 8 ਨੂੰ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ਼ ਫ਼ਰੀਦਕੋਟ ਦਾਖ਼ਲ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ। ਬਾਜਾਖਾਨਾ ਥਾਣਾ ਦੇ ਮੁੱਖੀ ਸ. ਗੁਰਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਭੁੱਲਰ ਨੇ ਬੁਰਜ ਜਵਾਹਰ ਸਿੰਘ ਵਾਲਾ, ਬਰਗਾੜੀ ਅਤੇ ਬਹਿਬਲ ਕਲਾਂ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇਣ ਤੋਂ ਤਾਂ ਟਾਲਾ ਵੱਟਿਆ ਪਰ ਕੋਟਕਪੂਰਾ ਦੀ ਘਟਨਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪੁਲਸ ਕਰਮਚਾਰੀ ਦਾ ਹੱਥ ਨਕਾਰਾ ਹੋਣ ਦੀ ਗੱਲ ਆਖੀ, ਪਰ ਓਹ ਇਸ ਪੀੜਤ ਪੁਲਸ ਕਰਮਚਾਰੀ ਦਾ ਵੇਰਵਾ ਦੱਸਣ ਤੋਂ ਅਸਮਰੱਥ ਰਿਹਾ। ਇਸ ਮੌਕੇ 200 ਤੋਂ ਵੱਧ ਲਕਾਂਨੂੰ ਗਿ੍ਰਫ਼ਤਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਪੁਲਸ ਨੇ ਐੱਫ. ਆਈ. ਆਰ ਨੰਬਰ 192 ਮੁਤਾਬਿਕ 15 ਪਛਾਤੇ ਅਤੇ 1000 ਅਣਪਛਾਤੇ ਲਕਾਂਵਿਰੁੱਧ ਪਰਚਾ ਦਰਜ ਕੀਤਾ। ਸਭਾ ਦੀ ਟੀਮ ਕੋਲ ਕੁਝ ਲਕਾਂਨੇ ਲਾਠੀਚਾਰਜ ਦੌਰਾਨ ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਅਤੇ ਇਲਾਜ ਅਧੀਨ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਚੋਂ ਇੱਕ ਪੁਲਸ ਕਰਮਚਾਰੀ ਦੀ ਮੌਤ ਦੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਪਰ ਇਸਦੀ ਕਿਸੇ ਪਾਸਿਓਂ ਕੋਈ ਪੁਸ਼ਟੀ ਨਹੀਂ ਹੋਈ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਮਹਿਜ਼ ਇੱਕ ਅਫਵਾਹ ਸੀ।
ਧਰਨਾਕਾਰੀਆਂ ਲਈ ਲੰਗਰ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰ ਰਹੇ ਇੱਕ ਨੌਜ਼ਵਾਨ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ 14 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਸਵੇਰੇ ਕੋਟਕਪੂਰਾ ਵਿਖੇ ਲਾਠੀਚਾਰਜ ਸਮੇਂ ਪੁਲਸ ਨੂੰ ਅਚਾਨਕ ਪਾਣੀ ਦੀ ਬੁਛਾੜਾਂ ਵਾਲੀ ਗੱਡੀ ਪਿੱਛੇ ਹਟਾਉਣੀ ਪਈ ਜਿਸ ਦੀ ਲਪੇਟ ਚ ਆ ਕੇ ਕੁਝ ਪੁਲਸ ਕਰਮਚਾਰੀ ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਹੋ ਗਏ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਅੱਗ ਦੀ ਲਪੇਟ ਵਿੱਚ ਆਏ ਇੱਕ ਪੁਲਸ ਵਹੀਕਲ ਵਿੱਚ ਬੈਠੇ ਪੁਲਸ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦੇ ਬਚਾਓ ਲਈ ਜਦੋਂ ਇੱਕ ਨੌਜ਼ਵਾਨ ਅੱਗੇ ਆਇਆ ਤਾਂ ਪੁਲਸ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਵੀ ਗਿ੍ਰਫ਼ਤਾਰ ਕਰ ਲਿਆ।
ਪੁਲਸ ਫਾਇਰਿੰਗ ’ਚ ਦੋ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੇ ਮਾਰੇ ਜਾਣ ਦੀ ਘਟਨਾ: ਪਿੰਡ ਵਾਸੀਆਂ ਅਨੁਸਾਰ 14 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਸਵੇਰੇ ਸਾਢੇ ਕੁ ਤਿੰਨ ਵਜ਼ੇ ਕੋਟਕਪੂਰੇ ਵੱਲ ਜਾ ਰਹੀ ਵੱਡੀ ਪੁਲਸ ਫੋਰਸ ਨੇ ਬਾਜਾਖਾਨਾ, ਬਰਗਾੜੀ, ਬਹਿਬਲ ਕਲਾਂ ਅਤੇ ਢਿੱਲਵਾਂ ਦੇ ਧਰਨੇ ਚੁਕਵਾ ਦਿੱਤੇ। ਬਹਿਬਲ ਕਲਾਂ ਦੇ ਧਰਨੇ ’ਤੇ ਬੈਠੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਗਿਫ਼ਤਾਰ ਕਰ ਕੇ ਜੈਤੋ ਥਾਣੇ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ। ਇਹਨਾਂ ਗਿ੍ਰਫਤਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਲਕਾਂਵਿਚ ਰੋਸ ਫੈਲ ਗਿਆ ਅਤੇ ਬਹਿਬਲ ਕਲਾਂ ਦੇ ਲਕਾਂਨੇ ਫੇਰ ਧਰਨਾ ਲਾ ਦਿੱਤਾ। ਕੋਟਕਪੂਰਾ ’ਚ ਲਾਠੀਚਾਰਜ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਢਿੱਲਵਾਂ ਚ ਦੁਬਾਰਾ ਲੱਗੇ ਧਰਨੇ ਨੂੰ ਪੁਲਸ ਨੇ ਅੱਥਰੂ ਗੈਸ ਦੇ ਗੋਲਿਆਂ ਅਤੇ ਹਵਾਈ ਫਾਇਰਾਂ ਦੀ ਦਹਿਸ਼ਤ ਨਾਲ ਖਿੰਡਾ ਦਿੱਤਾ। ਜਦੋਂ ਪੁਲਸ ਨੇ ਬਹਿਬਲ ਕਲਾਂ ਦੇ ਧਰਨਾਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਧਰਨਾ ਫੌਰਨ ਚੁੱਕਣ ਦਾ ਅਲਟੀਮੇਟਮ ਦਿੱਤਾ ਤਾਂ ਪਿੰਡ ਵਾਲਿਆਂ ਨੇ ਗਿ੍ਰਫ਼ਤਾਰ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਰਿਹਾਈ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਧਰਨਾ ਮੁੱਖ ਸੜਕ ਚੁੱਕ ਲਿੰਕ ਰੋੜ ਵੱਲ ਲਾ ਲਿਆ। ਪਰ ਪੁਲਸ ਨੇ ਇਹ ਧਰਨਾ ਵੀ ਲਾਠੀ ਚਾਰਜ ਤੇ ਅਥਰੂ ਗੈਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਕੇ ਖਦੇੜ ਦਿਤਾ। ਇਸ ਦੀ ਸੂਚਨਾ ਮਿਲਣ ’ਤੇ ਓਥੇ ਨੇੜਲੇ ਪਿੰਡਾਂ ਚੋਂ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਮਰਦ ਪੁੱਜਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਏ। ਸਵੇਰੇ 10 ਕੁ ਵਜੇ ਲਿੰਕ ਰੋੜ ’ਤੇ ਦੂਬਾਰਾ ਇਕਠੇ ਹੋਏ ਧਰਨਾਕਾਰੀਆਂ ’ਤੇ ਦਹਿਸ਼ਤ ਪਾਉਣ ਲਈ ਪੁਲਸ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਵਹੀਕਲ ਭੰਨਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਅਤੇ ਲਕਾਂਉੱਪਰ ਲਾਠੀਚਾਰਜ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਲਕਾਂਨੇ ਆਪਣੇ ਬਚਾ ਲਈ ਰੋੜੇ ਵਰਤੇ। ਫੱਟੜ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਸਿੰਘ ਮੁਤਾਬਿਕ ਪੁਲਸ ਨੇ ਬਿਨਾ ਕਿਸੇ ਚਿਤਾਵਨੀ ਤੋਂ ਲਕਾਂਤੇ ਸਿੱਧੇ ਫਾਇਰ ਕਰਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੇ। ਇਸ ਫਾਇਰਿੰਗ ਚ ਦੋ ਨੌਜਵਾਨ - ਕਿ੍ਰਸ਼ਨ ਭਗਵਾਨ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਗੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਮਾਰੇ ਗਏ। ਕਿ੍ਰਸ਼ਨ ਭਗਵਾਨ ਸਿੰਘ ਵਾਸੀ ਬੀਰਬਲ ਖ਼ੁਰਦ ਦੇ ਪੇਟ ਚ ਅਤੇ ਗੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਵਾਸੀ ਸਰਾਵਾਂ ਦੇ ਅੱਖ ਥੱਲੇ ਚਿਹਰੇ ’ਤੇ ਗੋਲੀ ਲੱਗਣ ਨਾਲ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਮੌਕੇ ’ਤੇ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦੇ ਪੈਰ ਦੀ ਉਂਗਲ ਅਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਸਿੰਘ ਦੀ ਬਾਂਹ ਵਿੱਚ ਗੋਲੀ ਲੱਗੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਅਲਵੇਲ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਬੇਅੰਤ ਸਿੰਘ ਵੀ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਏ। ਪੁਲਸ ਨੇ *ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਤਾਕਤ ਦੀ ਵਰਤੋਂਂ ਦੇ ਕਾਨੂੰਨ ਦੀਆਂ ਧੱਜੀਆਂ ਉਡਾਉਂਦਿਆਂ, ਲਕਾਂਨੂੰ ਜਾਨੋ ਮਾਰਣ ਦੇ ਇਰਾਦੇ ਨਾਲ ਗੋਲੀਆਂ ਚਲਾਈਆਂ। ਪੁਲਸ ਵਲੋਂ ਕੀਤੇ ਲਾਠੀਚਾਰਜ ਨਾਲ 15 ਹੋਰ ਵਿਅਕਤੀ ਵੀ ਫੱਟੜ ਹੋਏ।
ਬਦਲਾ ਖੋਰੀ ਦੇ ਗੁੱਸੇ ’ਚ ਅੰਨੀ ਹੋਈ ਪੁਲੀਸ ਨੇ ਧਰਨਾਕਾਰੀਆਂ ਦਾ ਟੈਂਟ, ਜਨਰੇਟਰ, 10-15 ਮੋਟਰਸਾਈਕਲ, ਇੱਕ ਸਕੂਟਰ, ਤਿੰਨ ਮੇਜ਼, ਲੰਗਰ ਦੇ ਬਰਤਨ,ਦੋ ਟਰਾਲੀਆਂ, ਇੱਕ ਸਾਈਕਲ,ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਇੱਕ ਬੱਸ ਅਤੇ ਬੁਲੈਰੋ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇੱਕ ਅਣਪਛਾਤੀ ਗੱਡੀ ਵੀ ਸਾੜ ਦਿੱਤੀ। (ਕੋਟਕਪੂਰੇ ਵਿਚ ਵੀ ਲਾਠੀ ਚਾਰਜ ਦੌਰਾਨ ਪੁਲਸ ਵਲੋਂ ਵਹੀਕਲ ਭੰਨਣ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਅੱਗ ਲਾਉਣ ਦੀ ਕਾਰਵਾਈ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਜਿਸ ਬਾਰੇ ਲਕਾਂਨੇ ਤੱਥ ਖੋਜ ਟੀਮ ਨੂੰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਸੀ)। ਆਪਣੀਆਂ ਇਹਨਾਂ ਜਾਬਰ ਅਤੇ ਗੈਰ ਕਾਨੂਨੀ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਤੇ ਪਰਦਾ ਪਾਉਣ ਲਈ ਪੁਲਸ ਨੇ ਇਸ ਘਟਨਾ ਸਬੰਧੀ, ਧਰਨਾਕਾਰੀਆਂ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਬਾਜਾਖਾਨਾ ਥਾਣੇ ’ਚ ਇੱਕ ਝੂਠੀ ਐੱਫ.ਆਈ.ਆਰ.ਨੰਬਰ 129 ਦਰਜ ਕਰ ਲਈ ਪਰ ਇਸ ਵਿੱਚ ਪੁਲੀਸ ਗੋਲੀ ਨਾਲ ਮਾਰੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਅਤੇ ਫੱਟੜ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦਾ ਕੋਈ ਵੇਰਵਾ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ। ਗੋਲੀਆਂ ਚਲਾਉਣ ਅਤੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੁਲੀਸ ਉੱਥੋਂ ਭੱਜ ਗਈ। ਉਸਨੇ ਮਾਰੇ ਗਏ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਲਾਸ਼ਾਂ ਚੁੱਕਣ ਅਤੇ ਜਖਮੀਆਂ ਨੂੰ ਇਲਾਜ ਲਈ ਚੁੱਕ ਕੇ ਹਸਪਤਾਲ ਲਿਜਾਣ ਦੀ ਵੀ ਖੇਚਲ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਉਸ ਦਾ ਕਾਨੂੰਨੀ ਅਤੇ ਇਖਲਾਕੀ ਫਰਜ਼ ਬਣਦਾ ਸੀ। ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਮੁਤਾਬਿਕ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪੁਲੀਸ ਨੇ 14 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਦੇਰ ਸ਼ਾਮ ਤੱਕ ਕੋਟਕਪੂਰਾ ਅਤੇ ਬਹਿਬਲ ਕਲਾਂ ’ਚ ਵਾਪਰੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੀ ਕੋਈ ਜਾਣਕਾਰੀ ਉਪਲਬਧ ਨਹੀਂ ਕਰਵਾਈ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪੁਛਣ ’ਤੇ ਡੀ.ਐੱਸ.ਪੀ.ਦਾ ਜਵਾਬ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਮਾਮਲਾ ਮੇਰੇ ਪੱਧਰ ਦਾ ਨਹੀਂ ਡੀ.ਜੀ.ਪੀ. ਦੇ ਪੱਧਰ ਦਾ ਹੈ।
ਬੈਹਬਲ ’ਚ ਦੋ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੇ ਮਾਰੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬੇਅਦਬੀ ਅਤੇ ਜਬਰ ਵਿਰੋਧੀ ਰੋਸ ਲਹਿਰ ਨੇ ਪੂਰੇ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਲਪੇਟ ’ਚ ਲੈ ਲਿਆ ਅਤੇ ਪੂਰੀ ਸਰਕਾਰੀ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਬੇਹਰਕਤ ਰਹੀ। ਥਾਂ ਥਾਂ ਲੱਗੇ ਧਰਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਗ਼ਰਮ ਖ਼ਿਆਲੀ ਤੱਤਾਂ ਨੇ ਨੰਗੀਆਂ ਕਿਰਪਾਨਾਂ ਲਹਿਰਾਕੇ, ਭੜਕਾਊ ਭਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਭਿੰਡਰਾਂਵਾਲੇ ਦੀਆਂ ਤਸਬੀਰਾਂ ਦੀ ਖ਼ੁੱਲੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਅਤੇ ਖਾਲਿਸਤਾਨੀ ਨਾਹਰਿਆਂ ਨਾਲ ਮਹੌਲ ਨੂੰ ਉਤੇਜਿਤ ਅਤੇ ਦਹਿਸ਼ਤਜਦਾ ਕਰਨ ਦੀ ਪੂਰੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਪਰ ਲਕਾਂਨੇ ਤੁਹੱਮਲ ਬਣਾਈ ਰੱਖਿਆ। ਮਿ੍ਰਤਕ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੇ ਪੋਸਟ ਮਾਰਟਮ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗ਼ਰਮਦਲੀਏ ਦੋਹਾਂ ਦਾ ਸਸਕਾਰ ਘਟਨਾ ਸਥੱਲ ’ਤੇ ਕਰਨ ਲਈ ਬਜਿੱਦ ਸਨ ਪਰ ਦੋਹਾਂ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰਵਾਨ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ। ਇੱਕ ਮਿ੍ਰਤਕ ਨੌਜਵਾਨ ਦੀ ਮਾਤਾ ਨੂੰ ਜਦੋਂ ਇੱਕ ਗ਼ਰਮਦਲ ਆਗੂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮਾਂਤੇਰਾ ਪੁੱਤ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋ ਕੇ ਸੋਨਾ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ ਤਾਂ ਸਦਮਾ ਗ੍ਰਸਤ ਮਾਂਦਾ ਜਵਾਬ ਸੀ ਕਿ ਮੇਰਾ ਪੁੱਤ ਤਾਂ ਮਿੱਟੀ ਹੋ ਗਿਆ ਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ.।
ਦੋਹਾਂ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੇ ਸੰਸਕਾਰ ਦੇ ਮੁੱਦੇ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਗਰਮ ਦਲੀ ਆਗੂਆਂ ਦਾ ਪੀੜਤ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਲਕਾਂਨਾਲ ਟਕਰਾ ਵੀ ਹੋਇਆ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਜਬਰਦਸਤੀ ਸੰਸਕਾਰ ਰੋਕਣ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂਵੀ ਕੀਤੀਆਂ, ਪਰ ਕਾਮਯਾਬ ਨਹੀਂ ਹੋਏ। ਗਰਮ ਦਲੀਏ ਆਗੂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ ਕਿ (1) ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਸਾਰੇ ਗਿਰਫਤਾਰ ਵਿਅਕਤੀ ਰਿਹਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਖਿਲਾਫ਼ ਪੁਲਸ ਵਲੋਂ ਦਰਜ਼ ਕੇਸ ਵਾਪਿਸ ਨਹੀਂ ਲਏ ਜਾਂਦੇ ਓਦੋਂ ਤੱਕ ਮਾਰੇ ਗਏ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦਾ ਦਾਹ-ਸੰਸਕਾਰ ਨਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ, (2) ਦੋਹਾਂ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦਾ ਸੰਸਕਾਰ ਘਟਨਾਂ ਵਾਲੀ ਥਾਂ ’ਤੇ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ, ਜਿਥੇ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਗੁਰਦਵਾਰਾ ਬਣਾਇਆ ਜਾਵੇ। ਸਬੰਧਿਤ ਪਰਿਵਾਰ ਅਤੇ ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਲੋਕ ਅਜੇਹਾ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਸਨ। ਆਖਿਰ ਕਿ੍ਰਸ਼ਨ ਭਗਵਾਨ ਸਿੰਘ ਦਾ ਸੰਸਕਾਰ 15 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਬਹਿਬਲ ਖ਼ੁਰਦ ਵਿਚ ਅਤੇ ਗੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦਾ 16 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਪਿੰਡ ਸਰਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। 16 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਹੀ ਧਰਨਾਕਾਰੀਆਂ ਦੀਆਂ ਮੰਗਾਂ ਮੰਨਦੇ ਹੋਏ ਉਪ ਮੁਖ ਮੰਤਰੀ ਸੁਖਬੀਰ ਬਾਦਲ ਨੇ ਧਰਨਾਕਾਰੀਆਂ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਦਰਜ ਕੇਸ ਵਾਪਸ ਲੈ ਕੇ ਗਿ੍ਰਫ਼ਤਾਰ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਰਿਹਾ ਕਰਨ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਨਾਲ ਹੀ ਉਸੇ ਦਿਨ ਅਕਾਲ ਤਖਤ ਵੱਲੋ ਡੇਰਾ ਸਚਾ ਸੌਦਾ ਦੇ ਮੁਖੀ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਮੁਆਫ਼ੀ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ।
ਦੋਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਫੜਨ ਦੀ ਕਹਾਣੀ:- ਪੰਜ ਗਰਾਈਂ ਪਿੰਡ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਨੇ ਸਭਾ ਦੀ ਟੀਮ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ 17 ਅਕਤੂਬਰ ਦੀ ਸਵੇਰ ਪੁਲੀਸ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਲੜਕਿਆਂ - ਰੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਤੇ ਜਸਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਪੰਜਗਰਾਈਂ ਵਾਸੀ ਗੁਰਲਾਲ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਅਮਨ ਦੀਪ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਘਰੋਂ ਚੁੱਕ ਲਿਆ ਅਤੇ ਮਹਿਣੇ ਠਾਣੇ ਲੈ ਗਏ। ਰੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੂੰ 19 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਫਰੀਦਕੋਟ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ ਅਤੇ ਫੇਰ ਐਮ.ਆਰ.ਆਈ. ਲਈ ਅਪੋਲੋ ਹਸਪਤਾਲ ਲਧਿਆਣਾ ਲਿਜਾਇਆ ਗਿਆ। ਯਾਦ ਰਹੇ ਕਿ ਕੋਟਕਪੂਰਾ ਲਾਠੀਚਾਰਜ ਦੌਰਾਨ ਰੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦੀ ਰੀੜ ਦੀ ਹੱਡੀ ’ਤੇ ਗੰਭੀਰ ਚੋਟ ਆਈ ਸੀ। ਉਹਨਾ ਇਹ ਵੀ ਪ੍ਰਵਾਨ ਕੀਤਾ ਕਿ ਰੁਪਿੰਦਰ ਦੇ ਇਲਾਜ ਲਈ ਡੁਬੱਈ ਅਤੇ ਆਸਟਰੇਲੀਆਾ ਤੋਂ ਕੁੱਝ ਮਾਇਕ ਸਹਾਇਤਾ ਆਈ ਸੀ। ਉਹ ਪਹਿਲਾਂ ਆਲ ਇੱਡੀਆ ਸਿੱਖ ਸਟੂਡੈਂਟਸ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ (ਮਹਿਤਾ) ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਹੁਣ ਸਤਿਕਾਰ ਕਮੇਟੀ ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮੀ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਦਰਸ਼ਨ ਸਿੰਘ, ਗੁਰਲਾਲ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਅਮਨ ਦੀਪ ਸਿੰਘ ਨੂੰ 19 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
20 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਅਖਬਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਬੇਅਦਬੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸ਼ੱਕੀਆਂ ਦੇ ਸਕੈਚ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸੂਹ ਦੇਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਕਰੋੜ ਰੁਪੈ ਦਾ ਇਨਾਮ ਦੇਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਵੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। 21 ਅਕਤੁਬਰ ਨੂੰ ਪੁਲਸ ਅਧਿਕਾਰੀ ਸਹੋਤਾ ਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਬੇਅਦਬੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਫੜ੍ਹੇ ਗਏ ਹਨ ਜਿਸ ਨਾਲ ਘਟਨਾਵਾਂ ’ਚ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਹੱਥ ਵੀ ਨੰਗਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਨੇ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਕਿ ਪਿੰਡ ਦੇ ਸਰਪੰਚ ਨੇ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਦੋਸ਼ੀ ਹੋਣ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਪਰ ਦੂਸਰੇ ਦਿਨ ਪਿੰਡ ਦੀ ਪੰਚਾਇਤ ਨੇ ਮੁਖ ਮੰਤਰੀ ਦੇ ਦਾਅਵਿਆਂ ਦਾ ਖੰਡਣ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਜਦੋਂ ਸਭਾ ਦੀ ਟੀਮ ਨੇ ਬਾਜਾਖਾਨਾ ਥਾਣਾ ਮੁਖੀ ਗੁਰਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਭੁੱਲਰ ਤੋਂ ਜਾਰੀ ਸਕੈਚਾਂ ਅਤੇ ਗਿ੍ਰਫ਼ਤਾਰ ਕੀਤੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੀਆਂ ਤਸਬੀਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਨੇੜਤਾ ਨਾ ਹੋਣ ਸਬੰਧੀ ਸਵਾਲ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਉਹ ਕੋਈ ਤਸੱਲੀਬਖਸ਼ ਜਵਾਬ ਨਾ ਦੇ ਸਕੇ। 27 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਅਦਾਲਤ ਵਿਚ ਪੁਲੀਸ ਨੇ ਰੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦੇ ’ਲਾਈ ਡਿਟੈਕਟਰ ਟੈਸਟ’ ਦੀ ਆਗਿਆ ਮੰਗੀ। ਰੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਇਸ ਬਾਰੇ ਪੰਥਕ ਸੰਗਠਨਾ ਨਾਲ ਸਲਾਹ ਮਸ਼ਵਰਾ ਕਰਕੇ ਹੀ ਕੁਝ ਕਹਿਣ ਦੀ ਗੱਲ ਕਹੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰ ਨੇ 2 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਇਹਨਾਂ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਵਿਰੁੱਧ ਕੇਸ ਵਾਪਸ ਲੈ ਲਿਆ।
ਅਕਤੂਬਰ ਦੇ ਅਖ਼ੀਰ ਤੋਂ ਫ਼ਿਰੋਜ਼ਪੁਰ ਦੇ ਪਿੰਡ ਨਾਰੂਸ਼ਾਹ ਮਿਠੜੀ, ਤਰਨਤਾਰਨ ਦੇ ਪਿੰਡ ਬਾਠ,ਮੁਕਤਸਰ ਦੇ ਪਿੰਡ ਬਰੀਵਾਲਾ ਨੇੜੇ ਸਰਾਏਨਾਗਾ, ਲਧਿਆਦੇ ਦੇ ਪਿੰਡ ਘਬੱਦੀ, ਬਠਿੰਡਾ ਦੇ ਪਿੰਡ ਗੁਰੂਸਰ ਜਲਾਲ ਆਦਿ ਥਾਵਾਂ ’ਤੇ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਬੇਅਦਬੀ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਾ ਸਿਲਸਿਲਾ ਚਲ ਪਿਆ ਜੋ 15-20 ਦਿਨ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ। 25 ਅਕਤੂਬਰ ਤੱਕ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਲੱਗਭੱਗ ਹਰ ਕਾਰੇਬਾਰ ਠੱਪ ਰਿਹਾ। ਇਸ ਮੌਕੇ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਸਿਆਸਤ ਤੋਂ ਹਾਸ਼ੀਆ ਗ੍ਰਸਤ ਹੋਈਆਂ ਖਾਲਿਸਤਾਨੀ ਸਿੱਖ ਸਿਆਸਤ ਧਿਰਾਂ ਦੇ ਹੱਥ ਫਿਰਕੂ ਜ਼ਹਿਰ ਫੈਲਾਉਣ ਦਾ ਮੋਕਾ ਆਇਆ। ਖਾਲਸਤਾਨੀ ਤੱਤਾਂ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਵੱਲੋਂ ਕਾਲੀ ਦਵਾਲੀ ਮਨਾਉਣ ਦੇ ਸੱਦੇ ਹੇਠ ਪਿੰਡਾਂ ੱਚ ਮਾਹੌਲ ਦਹਿਸ਼ਤਜਦਾ ਬਨਾਉਣ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ’ਚ ਹਿੰਦੂ ਸਿੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡੀਆਂ ਪਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਗਰਮਦਲੀਆਂ ਨੇ ’ਸਰਬੱਤ ਖਾਲਸੇ’ ਦੇ ਨਾਂ ਹੇਠ ਇਕੱਠ ਕਰ ਕੇ ਅਕਾਲ ਤਖ਼ਤ ਦੇ ਸਥਾਪਤ ਜਥੇਦਾਰਾਂ ਦੀ ਥਾਂ ਆਪਣੇ ਨੁਮਾਇੰਦੇ ਥਾਪ ਲਏ। ਚੇਤੇ ਰਹੇ ਇਸ ਪੂਰੇ ਘਟਨਾਕ੍ਰਮ ਦੌਰਾਨ ਲੱਗੇ ਧਰਨਿਆਂ ਅਤੇ ਸਰਬੱਤ ਖਾਲਸੇ ਵਿੱਚ ਵਿਰੋਧੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਰ ਕੇ ਕਾਂਗਰਸ ਅਤੇ ਆਪ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਵਿੰਗੇ ਟੇਡੇ ਢੰਗਾਂ ਨਾਲ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਕੀਤੀ। ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਅੰਮਿ੍ਰਤਸਰ ਦੇ ਮੁਖੀ ਸਿਮਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਮਾਨ ਨੇ ਘਟਨਾਕ੍ਰਮ ’ਤੇ ਟਿਪਣੀ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ *’ਸਰਬੱਤ ਖਾਲਸੇ’ ਦਾ ਏਜੰਡਾ ਸਪੱਸ਼ਟ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਖਾਲਿਸਤਾਨ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਵਾਲਿਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਪਾਰਟੀਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਪਤਾ ਸੀ।
ਸਿੱਟੇ: ਹਾਸਲ ਤੱਥਾਂ ਦੇ ਆਧਾਰ ਤੇ ਸਭਾ ਸਮਝਦੀ ਹੈ ਕਿ:
ਬੁਰਜ ਜਵਾਹਰ ਸਿੰਘ ਵਾਲਾ ਦੇ ਗੁਰਦਵਾਰੇ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਟਿੱਪਣੀ ਕਿ ’ਸਰੂਪ ਚੋਰੀ ਹੋਣ ਅਤੇ ਵਰਕੇ ਪਾੜਕੇ ਸੁੱਟਣ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਬੜੀਆਂ ਡੂੰਘੀਆਂ ਹਨ’ ਬੜੀ ਸਾਰਥਕ ਹੈ। ਸਭਾ ਦੀ ਪੜਤਾਲੀਆ ਟੀਮ ਨੂੰ ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਹਰ ਪਿੰਡ ਅਤੇ ਕਸਬੇ ਚੋਂ ਸੁਣਨ ਨੂੰ ਮਿਲੇ। ਇਹ ਘਟਨਾਵਾਂ ਉਦੋਂ ਵਾਪਰੀਆਂ ਜਦੋਂ ਬਦਤਰ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਜਿਉਣ ਹਾਲਤਾਂ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਲਈ ਜਥੇਬੰਦਕ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂਦੇ ਰਾਹ ਪੈਣ ਦੀ ਚੇਤਨਤਾ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਪ੍ਰਰੇਣਾ ਸਰੋਤ ਬਣ ਰਹੀ ਸੀ। ਐਨ ਓਸ ਮੌਕੇ ਵਾਪਰੀਆਂ ਇਹ ਘਟਨਾਵਾਂ ਲਕਾਂਦੀ ਜਥੇਬੰਦ ਹੋਣ ਦੀ ਚੇਤਨਤਾ ਅਤੇ ਤਾਕਤ ਨੂੰ ਧਾਰਮਿਕ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ’ਚ ਗੁੰਮਰਾਹ ਕਰਨ ਅਤੇ ਭੜਕਾਉਣ ਦੀ, ਹਾਕਮਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਸੋਚੀ ਸਮਝੀ ਚਾਲ ਹੈ। ਰਾਜ ਭਾਗ ’ਤੇ ਕਾਬਜ ਗੈਰ ਜਮਹੂਰੀ ਧਿਰਾਂ ਦੀਆਂ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਚੋਂ ਵਕਤੀ ਫਾਇਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਭਾਵੇਂ ਕਿਸੇ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਹੋਇਆ ਹੋਵੇ ਪਰ ਇਸ ਘਟਨਾਕ੍ਰਮ ਦੀ ਧੁੱਸ ਲੋਕ ਵਿਰੋਧੀ ਰਾਜ ਦੀ ਉਮਰ ਲੰਮੇਰੀ ਕਰਨ ਦੀ ਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਸਿੱਟੇ ’ਤੇ ਪਹੁੱਚਣ ਲਈ ਇਹ ਤੱਥ ਧਿਆਨ ਗੋਚਰੇ ਹਨ:-
ੳ. ਸਿੱਖ ਧਾਰਮਕ ਗ੍ਰੰਥ ਦਾ ਚੋਰੀ ਹੋਣਾ; ਉਸ ਨੂੰ ਲੱਭਣ ਵਿੱਚ ਪੁਲਸ ਅਤੇ ਪੂਰੇ ਪ੍ਰਸਾਸ਼ਣ ਦਾ ਰੋਲ - ਜਿਵੇਂ ਪਾਸੇ ਹੋਏ ਰੁਮਾਲਿਆਂ, ਪਾਲਕੀ, ਗੁਰਦਵਾਰੇ ਵਿੱਚ ਵਿਛੀ ਹੋਈ ਦਰੀ/ ਗਲੀਚੇ, ਲਾਏ ਗਏ ਭੜਕਾਊ ਪੋਸਟਰਾਂ ਅਤੇ ਪਾੜ ਕੇ ਸੁੱਟੇ ਪੱਨਿਆਂ ਤੋਂ ਉਂਗਲਾਂ ਦੇ ਨਿਸਾਨ ਨਾ ਲੈਣਾ; ਲਾਏ ਗਏ ਭੜਕਾਊ ਪੋਸਟਰਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਸਮੇਂ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਲਿਖਾਈ ਦਾ ਮੇਲ, ਵਰਤੀ ਗਈ ਭਾਸ਼ਾਂ ਦੀ ਵਿਗਿਆਨਕ ਢੱਗ ਨਾਲ ਤਫਤੀਸ਼ ਤੋਂ ਟਾਲਾ ਵੱਟਣਾ ਅਤੇ ਮੋਬਾਈਲ ਟਾਵਰਾਂ ਰਾਹੀ ਦੋਸ਼ੀਆਂ ਦੀ ਗਤੀ ਵਿਧੀਆਂ ਦੀ ਪੈੜ ਨੱਪਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਛੱਪੜ ਨੂੰ ਖਾਲੀ ਕਰਨਾ, ਕਰਾਹਾ/ ਹਲ ਚਲਾਉਣ ਰਾਹੀਂ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਅੱਖੀਂ ਘੱਟਾ ਪਾਉਣ ਦੀ ਕਾਰਵਾਈ ਪੁਲਸ ਦੇ ਰੋਲ ਨੂੰ ਸ਼ੱਕੀ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਪੁਲਸ ਵੱਲੋਂ ਫਿੰਗਰ ਪਰਿੰਟ ਨਾ ਲੈਣਾ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਦੋਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਦੀ ਕਾਰਵਾਈ ਹੈ। ਪਹਿਲੇ ਪੋਸਟਰ ’ਚ ਵਰਤੀ ਗਈ ਭਾਸ਼ਾ (ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵੱਲ ਸ਼ਰਧਾ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਅਤੇ ਡੇਰਾ ਸੱਚਾ ਸੌਦਾ ਦੇ ਮੁਖੀ ਨੂੰ ਬਾਬਾ ਕਹਿਣਾ - ਕਿਉਂਕਿ ਡੇਰਾ ਪ੍ਰੇਮੀ ਆਪਣੇ ਮੁਖੀ ਨੂੰ ਪਿਤਾ ਜੀ ਸ਼ਬਦ ਨਾਲ ਸੰਬੋਧਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ) ਕਿਸੇ ਡੇਰਾ ਪ੍ਰਮੀ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਨਹੀਂ ਜਾਪਦੀ, ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਿ ਗਰਮ ਦਲੀਆਂ ਨੇ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ।
ਅ. ਕੋਟਕਪੂਰਾ ਅਤੇ ਬਹਿਬਲ ਕਲਾਂ ’ਚ ਰੋਸ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰ ਰਹੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਧਾਰਮਿਕ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰ ਅੰਦਾਜ਼ ਕਰ ਕੇ, ਨਿਯਮਾਂਅਤੇ ਕਾਨੂੰਨ ਦੀਆਂ ਧੱਜੀਆਂ ਉੜਾ ਕੇ, ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਭੜਕਾਹਟ ਅਤੇ ਚਿਤਾਵਨੀ ਤੋਂ ਲਾਠੀ ਚਾਰਜ ਅਤੇ ਫਾਇਰਿੰਗ ਕਰ ਕੇ ਦੋ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੀ ਜਾਨ ਲੈਣਾ ਅਤੇ ਕਈਆਂ ਨੂੰ ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਕਰਨਾਂ ਸਪਸ਼ਟ ਰੂਪ ਚ ਮੁਜਰਮਾਨਾ ਕਾਰਵਾਈ ਹੈ ਜਿਸ ਨੇ ਮਾਹੌਲ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵਿਗਾੜਨ ਚ ਵੱਡਾ ਰੋਲ ਅਦਾ ਕੀਤਾ।
ੲ. ਪੁਲਸ ਨੇ ਬੀੜ ਚੋਰੀ ਹੋਣ ਅਤੇ ਪੱਤਰੇ ਪਾੜੇ ਜਾਣ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੇ ਸਬੰਧ ਚ ਪਹਿਲਾਂ ਰੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਜਸਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਗਿ੍ਰਫਤਾਰ ਕਰ ਲਿਆ, ਉਹਨਾਂ ਖਿਲਾਫ਼ ਪੁਖਤਾ ਸਬੂਤ ਹੋਣ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ, ਇਸ ਘਟਨਾ ਪਿਛੇ ਵਿਦੇਸੀ ਹੱਥ ਹੋਣ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਵੀ ਲਾਇਆ, ਪਰ ਕੁਝ ਦਿਨ ਬਾਦ ਹੀ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਨਿਰਦੋਸ਼ ਕਹਿ ਕੇ ਰਿਹਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਜਾਨਣ ਦਾ ਹੱਕ ਹੈ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਗਿਰਫਤਾਰ ਕਿਹੜੇ ਸਬੂਤਾਂ ਦੇ ਆਧਾਰ ’ਤੇ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਫਿਰ ਨਿਰਦੋਸ਼ ਕਿਸ ਆਧਾਰ ਤੇ ਕਿਹਾ। ਪਰ ਸਰਕਾਰ ਇਹ ਸਾਰੇ ਤੱਥ ਛੁਪਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਘਟਨਾ ਸਾਡੇ ਗੈਰ ਜਮਹੂਰੀ ਹਾਕਮਾਂਵੱਲੋਂ ਪੁਲਸ ਅਤੇ ਅਦਾਲਤਾਂ ਦੀ ਆਵਦੇ ਸਿਆਸੀ ਹਿਤਾਂ ਲਈ ਨੰਗੀ ਚਿੱਟੀ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਦੀ ਉਘੜਵੀਂ ਮਿਸਾਲ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਅਸਲ ਦੋਸ਼ੀਆਂ ਤੋਂ ਧਿਆਨ ਲਾਂਭੇ ਕਰਕੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਬਚਾ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਸ. ਕਾਨੂੰਨ ਅਨੁਸਾਰ ਪੰਜਾਬ ਚ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਗੁਰਦਵਾਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ, ਗੁਰਦਵਾਰਿਆਂ ਦੇ ਸੁਚਾਰੂ ਪ੍ਰਬੰਧ ਲਈ ਮੁਖ ਤੌਰ ਤੇ ਜ਼ਿੰਮੇਦਾਰ ਹੈ। ਆਪਨੇ ਅਥਾਹ ਵਸੀਲਿਆਂ ਅਤੇ ਸਿਆਸੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਇਹਨਾਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੌਰਾਨ ਇਸ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਖਿਧ ਰਹੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕੀਤੇ ਗੁਰਵਾਰਿਆਂ ਦੀਆਂ ਗੋਲਕਾਂ ਜਾਂ ਜਮੀਨਾਂ ਤੇ ਕਬਜ਼ੇ ਦਾ ਮਾਮਲਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਇਹ ਕਮੇਟੀ ਆਪਣੀ ਪੂਰੀ ਤਾਕਤ ਝੋਕ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਗੋਲੀਆਂ ਵਰਾਹ ਕੇ ਲਕਾਂਨੂੰ ਕਤਲ ਕਰਨ ਅਤੇ ਝੂਠੇ ਪਰਚੇ ਦਰਜ਼ ਕਰਵਾਉਣ ਤੋਂ ਵੀ ਗੁਰੇਜ਼ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀ। ਖੰਨਾ ਚਮਿਆਰਾ, ਭਾਈ ਰੂਪਾ ਅਤੇ ਹਰਿਆਣਾ ਦੀ ਵਖਰੀ ਗੁਰਦਵਾਰਾ ਕਮੇਟੀ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ’ਚ ਇਸ ਦਾ ਰੋਲ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸਪਸ਼ਟ ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਹਨ। ਪਰ ਹਥਲੇ ਮਾਮਲੇ ਚ ਇਸ ਨੇ ਇੱਕ ਜੂਨ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 12 ਅਕਤੂਬਰ ਤੱਕ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ।
ਹ) ਬਰਗਾੜੀ ਦੀ ਘਟਨਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਧਾਰਮਿਕ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਦੇ ਪੱਤਰੇ ਪਾੜੇ ਜਾਣ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਲਗਾਤਾਰ ਵਾਪਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਹੁਣ ਇਹਨਾਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਕਿਸੇ ਇੱਕ ਧਰਮ ਦੇ ਗ੍ਰੰਥ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਕਈਆਂ ਧਰਮਾਂਦੇ ਗ੍ਰੰਥ ਹਨ। ਕੁਝ ਘਟਨਾਵਾਂ ਚ ਦੋਸ਼ੀ ਫੜੇ ਵੀ ਗਏ ਹਨ। ਇਹ ਤੱਥ ਵੀ ਉਭਰ ਕੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਹੈ ਕਿ ਕੁਝ ਘਟਨਾਵਾਂ ਜਾਤੀ ਕਿੜਾਂ ਕੱਢਣ ਲਈ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ, ਫਿਰਕੂ ਨਜ਼ਰੀਏ ਤੋਂ ਨਹੀਂ। ਇਸ ਤੱਥ ਤੋਂ ਵੀ ਇਨਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਕਿ ਬਾਅਦ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ, ਇਸ ਵਰਤਾਰੇ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਤਾਕਤਾਂ ਤੋਂ ਧਿਆਨ ਲਾਂਭੇ ਕਰਨ ਦਾ ਯਤਨ ਹੋਵੇ।
ਕ) ਪ੍ਰਸ਼ਾਸ਼ਨ ਦਾ ਗੈਰ ਜਮਹੂਰੀ ਅਤੇ ਲੋਕ ਵਿਰੋਧੀ ਰਵੱਈਆ, ਕੋਟਕਪੂਰਾ, ਬਹਿਬਲ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਈ ਥਾਂਵਾਂ ਤੇ ਪੁਲਸ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੀਆਂ, ਗੈਰ ਕਾਨੂੰਨੀ ਲਾਠੀ ਚਾਰਜ ਅਤੇ ਫਾਇਰਿੰਗ ਦੀਆਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਤੋਂ ਸਾਫ਼ ਝਲਕਦਾ ਹੈ। ਪੁਲਸ ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ ਇਹਨਾਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਚ ਦੋ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੀ ਜਾਨ ਲਈ ਅਤੇ ਦਰਜਨਾਂ ਨੂੰ ਜਖਮੀ ਕੀਤਾ ਸਗੋਂ ਸਿਰੇ ਦੀ ਸੰਵੇਦਨਹੀਣਤਾ ਅਤੇ ਬੇਰਹਿਮੀ ਦਾ ਇਜ਼ਹਾਰ ਕਰਦਿਆਂ ਜ਼ਖਮੀਆਂ ਨੂੰ ਅਤੇ ਮਿਰਤਕਾਂ ਦੀਆਂ ਲਾਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਣ ਦਾ ਵੀ ਕੋਈ ਯਤਨ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜੋ ਇਸ ਦੀ ਕਾਨੂੰਨੀ ਜਿੰਮੇਵਾਰੀ ਬਣਦੀ ਸੀ।
ਖ.) ਅੱਸੀਵਿਆਂ -ਨੱਬੇਵਿਆਂ ਦੇ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਬਾਦ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ, ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਰਾਜ ਵਿਰੁੱਧ ਪੈਦਾ ਹੋਈ ਬੇਚੈਨੀ ਨੂੰ ਵਰਤਕੇ, ਧਰਮ ਅਧਾਰਿਤ ਰਾਜ ਸਿਰਜਣ ਦੇ ਸੰਕਲਪ ਨੂੰ ਲੈਕੇ ਖਾਲਿਸਤਾਨੀ ਤਾਕਤਾਂ ਸਰਗਰਮ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਹਨਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਚੌਕਸ ਹੋਣ ਦੀ ਬੇਹੱਦ ਲੋੜ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਤਾਕਤਾਂ ਦੀ ਬੇਅਦਬੀ ਦੇ ਦੋਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਲਭਣ ਚ ਕੋਈ ਦਿਲਚਸਪੀ ਨਜ਼ਰ ਨਹੀਂ ਆਈ। ਇਹਨਾਂ ਨੇ ਪਾਵਨ ਬੀੜ ਦੇ ਬਰਗਾੜੀ ਚੋਂ ਮਿਲੇ ਪੱਤਰਿਆਂ ਨੂੰ ਕਦੀ ਵੀ ਪੁਲਸ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਕਰਕੇ ਜਾਂਚ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ, ਨਾਂ ਹੀ ਇਹਨਾਂ ਪੰਨਿਆਂ ਤੋਂ ਉਂਗਲਾਂ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨਾਂ ਨੂੰ ਸਾਂਭਣ ਦਾ ਯਤਨ ਕੀਤਾ ਹੈ ਇਹਨਾਂ ਕੱਟੜ ਤਾਕਤਾਂ ਦਾ ਸਾਰਾ ਜ਼ਰ ਹਾਕਮ ਪਾਰਟੀ ਅਤੇ ਉਸ ਵੱਲੋਂ ਧਾਰਮਿਕ ਸਿਖ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੀ ਆਪਣੀ ਸਿਆਸਤ ਲਈ ਨੰਗੀ ਚਿੱਟੀ ਵਰਤੋਂ ਖਿਲਾਫ਼ ਲਕਾਂਦੇ ਗੁੱਸੇ ਨੂੰ ਆਪਨੇ ਹਿਤ ਵਿਚ ਵਰਤਣ ’ਤੇ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਗੁਰਦਵਾਰਿਆਂ ਰਾਹੀਂ ਦਿਵਾਲੀ ਨਾ ਮਨਾਉਣ ਦੇ ਦਿੱਤੇ ਹੁਕਮਾਂਰਾਹੀਂ ਇਹਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਮਨਸੂਬੇ ਜੱਗ ਜਾਹਰ ਕੀਤੇ ਹਨ।
ਗ.) ਇਸ ਸਾਰੇ ਘਟਨਾ ਕ੍ਰਮ ਦੌਰਾਨ ਪੁਲਸ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲੈਣ ਦੇ ਹੱਕ ਨੂੰ ਪੈਰਾਂ ਹੇਠ ਦਰੜਿਆ ਹੈ। ਵੱਖ ਵੱਖ ਘਟਨਾਵਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਥਾਣਿਆਂ ਚ ਦਰਜ਼ ਐੱਫ. ਆਈ. ਆਰ. ਜਨਤਕ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀਆਂ ਸਗੋਂ ਲੁਕੋ ਕੇ ਰਖੀਆਂ ਹਨ। ਜਖਮੀ ਹੋਏ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਅਤੇ ਦੋਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਨਾਂਵਾਂ ਦੇ ਵੇਰਵੇ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੇ। ਕੇਸਾਂ ਦੀ ਪੁਲਸ ਤਫਤੀਸ਼ ਸਬੰਧੀ ਗੁੰਮਰਾਹ ਕਰਣ ਵਾਲੀਆਂ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ।
ਘ) ਪੀੜਿਤ ਪ੍ਰੀਵਾਰ ਢੁੱਕਵਾਂ ਮੁਆਵਜ਼ਾ ਅਤੇ ਨੌਕਰੀ ਲੈਣ ਦੇ ਹੱਕਦਾਰ ਹਨ। ਇਹ ਲਾਭ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਹਰ ਹਾਲ ਮਿਲਨੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਸਰਕਾਰ ਇਹਨਾਂ ਲਾਭਾਂ ਨੂੰ ਦੋਸ਼ੀ ਪੁਲਸ ਅਫਸਰਾਂ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਅਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਕਾਨੂੰਨੀ ਜ਼ੁੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਨਹੀਂ ਵਰਤ ਸਕਦੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੋਗਾ ਚ ਵਾਪਰੇ ਓਰਬਿਟ ਬੱਸ ਕਾਂਡ ਚ ਵੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਵੇਂ ਹੀ ਕੀਤਾ ਸੀ।
ਙ.) ਧਾਰਮਿਕ ਗ੍ਰੰਥ ਦੀ ਬੇਅਦਬੀ ਦੀ ਜਾਂਚ ਲਈ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੇ ਨਿਆਇਕ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਜਾਂਚ ਦਾ ਘੇਰਾ ਸਪਸ਼ਟ ਨਹੀਂ। ਕੀ ਇਸ ਘਟਨਾ ਕ੍ਰਮ ਦੌਰਾਨ ਵਾਪਰੀਆਂ ਪੁਲਸ ਜਬਰ ਦੀਆਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਵੀ ਇਸ ਦੇ ਘੇਰੇ ਵਿਚ ਹਨ ? ਕੀ ਸਰਕਾਰ ਇਸ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਨੂੰ ਮੰਨਣ ਅਤੇ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ ਪਾਬੰਦ ਹੈ? ਇਹਨਾਂ ਸਵਾਲਾਂ ਦਾ ਅਜੇ ਕੋਈ ਜਵਾਬ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਚ.) ਇਸ ਸਾਰੇ ਘਟਨਾ ਕ੍ਰਮ ਨੂੰ ਲੋਕ ਦੋਖੀ ਅਤੇ ਜਮਹੂਰੀ ਹੱਕਾਂ ਵਿਰੋਧੀ ਤਾਕਤਾਂ ਨੇ ਖੁੱਲ੍ਹ ਕੇ ਆਪਣੇ ਹੱਕ ਚ ਵਰਤਿਆ ਹੈ। ਅਕਾਲੀ ਭਾਜਪਾ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਲਕਾਂਦੇ ਜਥੇਬੰਦ ਹੋਣ ਅਤੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰਨ ਦੇ ਹੱਕ ਤੇ ਵੱਡਾ ਹਮਲਾ ਕਰਦਿਆਂ ਜਨਤਕ ਅਤੇ ਨਿੱਜੀ ਜਾਇਦਾਦ ਨੁਕਸਾਨ ਰੋਕੂ ਕਾਨੂੰਨ ( 4 1 ੨੦੧੪) ਲਈ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਤੋਂ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਹਾਸਲ ਕਰ ਲਈ ਹੈ। ਵਿਚਾਰ ਪ੍ਰਗਟਾਵੇ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ’ਤੇ ਰਕਾਂਲਾ ਕੇ ਲਕਾਂਦੀਆਂ ਸੰਘੀਆਂ ਨੱਪਣ ਲਈ ਆਈ. ਪੀ.ਸੀ. ਦੀ ਧਾਰਾ 295-ਏ ਚ ਸੋਧ ਕਰ ਕੇ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਬੇਅਦਬੀ ਲਈ ਸਜ਼ਾ ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਦੀ ਕੈਦ ਤੋਂ ਵਧਾ ਕੇ ਉਮਰ ਕੈਦ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਨਵੇਂ/ਤਬਦੀਲ ਹੋਏ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਸੰਘਰਸ਼ ਸ਼ੀਲ ਲੋਕਾਂ, ਤਰਕਸ਼ੀਲਾਂ, ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਸੋਚ ਵਾਲਿਆਂ ਅਤੇ ਨਾਸਤਿਕਾਂ ਨੇ ਬਣਨਾ ਹੈ। ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਸੰਗਠਿਤ ਹੋਣ, ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰਨ ਅਤੇ ਵਿਚਾਰ ਪ੍ਰਗਟਾਵੇ ਦੇ ਜਮਹੂਰੀ ਹੱਕਾਂ ਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧ ਮਾਰ ਪੈਣੀ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕੁੱਟਣ ਅਤੇ ਦਬਾਉਣ ਲਈ ਪੁਲਸ ਨੂੰ ਅੱਤ ਮਾਰੂ ਹਥਿਆਰਾਂ ਨਾਲ ਲੈਸ ਕਰਨ ਦਾ ਕਾਰਜ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਲਕਾਂਦੀਆਂ ਨਿੱਜੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀਆਂ ’ਚ ਚੋਰੀਓਂ ਝਾਤੀਆਂ ਮਾਰਨ ਦੇ ਇਰਾਦੇ ਨਾਲ, ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਟੈਲੀਫੋਨ ਸੁਣਨ, ਫੇਸ ਬੁੱਕ ਅਤੇ ਈ ਮੇਲਾਂ ਖੰਗਾਲਣ, ਬੈਂਕ ਖਾਤੇ ਅਤੇ ਰੇਲ-ਸਫਰ ਚੈਕ ਕਰਨ ਆਦਿ ਮਕਸਦਾਂ ਲਈ ਖ਼ੁਫ਼ੀਆ ਤੰਤਰ ਨੂੰ ਨਵੇਂ ਨਵੇਂ ਔਜਾਰ ਖਰੀਦ ਕੇ ਦਿੱਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਓਧਰ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਕਾਲੇ ਦੌਰ ਵਿਚ ਸੁੱਟਣ ਅਤੇ ਭਰਾ ਮਾਰ ਲੜਾਈ ਭੜਕਾਉਣ ਲਈ ਖਾਲਿਸਤਾਨੀ ਅਨਸਰਾਂ ਨੇ ਸੇਹ ਦਾ ਤੱਕਲਾ ਗੱਡਣ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਹਨ। ਬੀਤੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਕੋਈ ਵੀ ਸਬਕ ਨਾਂ ਸਿੱਖਦਿਆਂ, ਕਈ ਵਿਰੋਧੀ ਪਾਰਟੀਆਂ, ਆਪਣੀ ਗੱਦੀਆਂ ਦੀ ਹਵਸ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਲਈ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਹੱਲਾ ਸ਼ੇਰੀ ਦੇ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਪੁਰਾਣਾ ਇਤਿਹਾਸ ਮੁੜ ਦੁਹਰਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜਮਹੂਰੀ ਹੱਕਾਂ ਦੀ ਲਹਿਰ ਲਈ ਇਹ ਖਤਰੇ ਦੀ ਘੰਟੇ ਅਤੇ ਗੰਭੀਰ ਚੁਨੌਤੀ ਹੈ।
ਛ.) ਸਭਾ ਦੀ ਤਥ ਖੋਜ ਕਮੇਟੀ ਇਸ ਸਾਰੇ ਘਟਨਾ ਕ੍ਰਮ ਦੌਰਾਨ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਲਕਾਂਵੱਲੋਂ ਆਪਸੀ ਸਾਂਝ ਅਤੇ ਭਾਈਚਾਰਕ ਏਕਤਾ ਬਣਾਈ ਰਖਣ ਦੀ ਤਾਂਘ ਅਤੇ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਅਹਿਮ ਹਾਂ-ਪੱਖੀ ਤਥ ਵਜੋਂ ਨੋਟ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਬਰਗਾੜੀ ਵਿਚ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਪੱਤਰੇ ਪਾੜ ਕੇ ਖਿਲਾਰੇ ਜਾਨ ਦੀ ਘਟਨਾਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿਸੇ ਅਗਿਆਤ ਵਿਅਕਤੀ ਵੱਲੋਂ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿਚ ਰੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਪੰਜਗਰਾਈ ਵੱਲੋਂ ਲਾਏ ਭੜਕਾਊ ਪੋਸਟਰ, ਲਕਾਂਦੇ ਇੱਕ ਹਿੱਸੇ ਦੇ ਖਿਲਾਫ਼ ਹਿੰਸਾ ਭੜਕਾਉਣ ਦੀ ਸ਼ਾਜਿਸ਼ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸਨ। ਡੇਰਾ ਸਚਾ ਸੌਦਾ ਦੇ ਮੁਖੀ ਨੂੰ ਅਕਾਲ ਤਖਤ ਦੇ ਜਥੇਦਾਰ ਵੱਲੋਂ ਮੁਆਫੀ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣ ਦੇ ਹੁਕਮਨਾਮੇ ਤੋ ਬਾਅਦ ਕੁੱਝ ਗਰਮ ਦਲੀਏ ਆਗੂਆਂ ਵੱਲੋਂ ਗੈਰ-ਜ਼ੁੰਮੇਦਾਰ ਅਤੇ ਭੜਕਾਊ ਬਿਆਨ ਵੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਪ੍ਰੰਤੂ ਇਸ ਸਭ ਨੂੰ ਨਕਾਰਦਿਆਂ ਲਕਾਂਨੇ ਆਵਦੀ ਭਾਈਚਾਰਕ ਏਕਤਾ ਬਣਾਈ ਰੱਖੀ। ਇਸ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿਚ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ ਮਹੱਤਵ ਪੂਰਨ ਕਦਮ ਪਿੰਡ ਜਵਾਹਰ ਸਿੰਘ ਵਾਲਾ ਦੇ ਲਕਾਂਨੇ ਚੱਕਿਆ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਭੜਕਾਊ ਅਨਸਰਾਂ ਦੇ ਪਿੰਡ ’ਚ ਵੜਨ ਦੀ ਹੀ ਮਨਾਹੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਬੀੜ ਚੋਰੀ ਹੋਣ ਦਾ ਮਸਲਾ ਸਮੂਹਿਕ ਪਸ਼ਚਾਤਾਪ ਰਾਹੀਂ ਹੱਲ ਕਰ ਲਿਆ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਪਿੰਡ ਦੀ ਭਾਈਚਾਰਕ ਸਾਂਝ ’ਚ ਕੋਈ ਤਰੇੜ ਨਹੀਂ ਪੈਣ ਦਿੱਤੀ। ਵੱਖ ਵੱਖ ਥਾਂਵਾਂ ਤੇ ਲਾਏ ਗਏ ਰੋਸ ਧਰਨਿਆਂ-ਮੁਜ਼ਾਹਰਿਆਂ ਦੌਰਾਨ ਜਦੋਂ ਵੀ ਕਿਸੇ ਗਰਮ ਦਲੀਏ ਆਗੂ ਜਾਂ ਕਾਰਕੁਨ ਨੇ ਧਰਮ ਅਧਾਰਿਤ ਰਾਜ-ਖਾਲਿਸਤਾਨ, ਦੀ ਗੱਲ ਉਭਾਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਸਧਾਰਨ ਲਕਾਂਨੇ ਨਾਂ ਸਿਰਫ ਇਸ ਨੂੰ ਹੁੰਗਾਰਾ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਸਗੋਂ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਖੂਨੀ ਦੌਰ ਦੇ ਤਜਰਬੇ ਤੋਂ ਸਿਖਦਿਆਂ ਇਸ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਵੀ ਕੀਤਾ ਭਾਈ ਚਾਰਕ ਏਕਤਾ ’ਤੇ ਦੂਜਾ ਵੱਡਾ ਹੱਲਾ ਕਾਲੀ ਦਿਵਾਲੀ ਮਨਾਉਣ ਦਾ ਸੱਦਾ ਸੀ। ਇਹ ਸੱਦਾ ਦੇਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦਾ ਮੰਤਵ ਚਾਹੇ ਬੇਅਦਬੀ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਤੇ ਰੋਸ ਪ੍ਰਗਟਾਉਣਾ ਹੀ ਹੋਵੇ, ਪਰ ਗਰਮ-ਦਲੀਆਂ ਦੇ ਇੱਕ ਹਿੱਸੇ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਹਿੰਦੂ-ਸਿਖਾਂ ’ਚ ਪਾਟਕ ਪਾਉਣ ਲਈ ਵਰਤਿਆ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਅਨੇਕਾਂ ਜਨਤਕ ਜਮਹੂਰੀ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਵੱਡੀ ਪਧਰ ’ਤੇ ਪਿੰਡਾਂ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਚ ਸ਼ਾਂਤੀ ਅਤੇ ਸਦਭਾਵਨਾ ਮਾਰਚ ਕੀਤੇ ਅਤੇ ਮੁਹਿੰਮਾਂਚਲਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਅਤੇ ਵਰਤਾਰੇ ਦੇ ਦੋਸ਼ੀਆਂ ਦੀ ਗਿ੍ਰਫ਼ਤਾਰੀ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ।
ਸਭਾ ਇਸ ਸਿੱਟੇ ’ਤੇ ਪਹੁੰਚਦੀ ਹੈ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਰਾਹੀਂ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਫ਼ਿਜ਼ਾ ਨੂੰ ਫ਼ਿਰਕੂ ਰੰਗਤ ਦੇਣ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਜਮਹੂਰੀ ਹੱਕਾਂ ਦਾ ਘਾਣ ਕਰਨ ਲਈ ਮੁਖ ਦੋਸ਼ੀ ਹੈ।
ਮੰਗਾਂ: ਜਮਹੂਰੀ ਅਧਿਕਾਰ ਸਭਾ ਮੰਗ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕਿ :-
1. ਜਵਾਹਰ ਸਿੰਘ ਵਾਲਾ ਪਿੰਡ ਚੋਂ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਬੀੜ ਚੋਰੀ ਹੋਣ ਤੋਂ ਲੈਕੇ ਸਰਬੱਤ ਖਾਲਸਾ ਹੋਣ ਤੱਕ ਦੇ ਸਾਰੇ ਘਟਨਾ ਕ੍ਰਮ ਦੀ ਜਾਂਚ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਦੇ ਕਿਸੇ ਮੋਜੂਦਾ ਜੱਜ ਤੋਂ ਕਰਵਾਈ ਜਾਵੇ। ਇਸ ਜਾਂਚ ਦੇ ਮੁੱਖ ਨੁਕਤੇ ਬੇਅਦਬੀ ਦੀਆਂ ਕੁੱਲ ਘਟਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਭੜਕਾਊ ਪੋਸਟਰਾਂ ਦੀ ਪੜਤਾਲ ਕਰ ਕੇ ਦੋਸ਼ੀਆਂ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪੁਲਸੀਏ ਅਤੇ ਸਿਆਸੀ ਸਰਪ੍ਰਸਤਾਂ ਨੂੰ ਟਿੱਕਣਾ; ਰੋਸ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰ ਰਹੇ ਲਕਾਂ’ਤੇ ਲਾਠੀ ਚਾਰਜ, ਫਾਈਰਿੰਗ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਂਵਾਂ ’ਚ ਰਾਜ ਦੇ ਹੋਮ ਮਨਿਸਟਰ ਦੀ ਵੱਡੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਹੈ ਇਸ ਕਰਕੇ ਉਸਦਾ ਰੋਲ, ਬੇ ਅਦਬੀ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੇ ਸਬੂਤ ਮਿਟਾਉਣ ਲਈ ਜ਼ੁੰਮੇਵਾਰ ਪੁਲਸ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਸਿਆਸੀ ਆਗੂਆਂ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨ ਦੇਹੀ; ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਗੁਰਦਵਾਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ ਅਤੇ ਅਕਾਲ ਤਖਤ ਦੇ ਜਥੇਦਾਰ ਦਾ ਇਹਨਾਂ ਘਟਨਾਂਵਾਂ ’ਚ ਰੋਲ; ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਅਮਨ ਚੈਨ ਅਤੇ ਭਾਈਚਾਰਕ ਇੱਕਸੁਰਤਾ ਨੂੰ ਲਾਂਬੂ ਲਾਉਣ ਵਾਲੇ ਅਨਸਰਾਂ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨ ਦੇਹੀ ਆਦਿ ਹੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ।
2. ਬਹਿਬਲ ਕਲਾਂ ਚ ਬੇਅਦਬੀ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਂਵਾਂ ਤੇ ਰੋਸ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰ ਰਹੇ ਲਕਾਂਤੇ ਅੰਨ੍ਹੇ-ਵਾਹ ਫਾਇਰਿੰਗ ਕਰਕੇ ਦੋ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰ ਦੇਣ ਅਤੇ ਦਰਜਨ ਤੋਂ ਵਧ ਲਕਾਂਨੂੰ ਜਖਮੀ ਕਰਨ; ਅਤੇ ਕੋਟਕਪੂਰਾ ਵਿਚ ਵਹਿਸ਼ੀ ਲਾਠੀਚਾਰਜ ਅਤੇ ਵਹੀਕਲਾਂ ਨੂੰ ਅੱਗ ਲਾਉਣ ਅਤੇ ਭੰਨ ਤੋੜ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਂਵਾਂ ਲਈ ਜਾਹਰਾ ਤੌਰ ਤੇ ਜੁੰਮੇਵਾਰ ਪੁਲਸ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਤੋਂ ਇਹ ਜਬਰ ਕਰਵਾਉਣ ਵਾਲੇ ਸਿਆਸੀ ਆਗੂਆਂ ’ਤੇ ਢੁੱਕਵੇਂ ਮੁਕਦਮੇ ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਜਾਣ। ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਪੁਲਸ ਦੀ ਸਮੁੱਚੀ ਸਰਗਰਮੀ ’ਤੇ ਹਾਕਮ ਸਿਆਸੀ ਧਿਰ ਦੀ ਦੇਖ ਰੇਖ ਅਤੇ ਕੰਟਰੋਲ ਜੱਗ ਜਾਹਰ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਸਭਾ ਇਹ ਸਮਝਦੀ ਹੈ ਕਿ ਰੋਸ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰ ਰਹੇ ਲਕਾਂਤੇ ਅੰਨ੍ਹਾ ਜਬਰ ਢਾਉਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਪੁਲਸ ਨੇ ਸਿਆਸੀ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਦੀ ਰਜ਼ਾ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਨਹੀਂ ਲਿਆ।
3. ਸਭਾ ਦੀ ਤੱਥ ਖੋਜ ਕਮੇਟੀ ਜਿੱਥੇ ਕੀਤੇ ਵੀ ਗਈ, ਓੁੱਥੇ ਬਹੁਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਬੇਅਦਬੀ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਡੂੰਘੀ ਸ਼ਾਜਿਸ਼ ਦੱਸਦਿਆਂ, ਸ਼ੱਕ ਦੀ ਸੂਈ ਹਾਕਮ ਸਿਆਸੀ ਆਗੂਆਂ ਵੱਲ ਸੇਧਿਤ ਕੀਤੀ। ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਸੀ ਕਿ ਅਜੇਹਾ ਕਿਸਾਨਾਂ, ਖੇਤ ਮਜਦਰਾਂ, ਮੁਲਾਜ਼ਮਾਂ, ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰ ਅਤੇ ਗਰੀਬ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਆਪਣੀਆਂ ਮੰਗਾਂ ਮਸਲਿਆਂ ਤੇ ਚੱਲ ਰਹੇ ਤਿਖ਼ੇ ਘੋਲਾਂ ਨੂੰ ਤਾਰਪੀਡੋ ਕਰਨ ਲਈ ਅਤੇ ਲਕਾਂਦਾ ਧਿਆਨ ਭਟਕਾਉ ਅਤੇ ਪਾਟਕ ਪਾਊ ਮਸਲਿਆਂ ਵੱਲ ਲਿਜਾਣ ਲਈ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਲਕਾਂਦੀ ਏਕਤਾ ਤੋੜੀ ਜਾ ਸਕੇ। ਬੇਅਦਬੀ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਤੋਂ ਉਭਰੇ ਰੋਸ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਰਵੱਈਆ ਪੁਲਸ, ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਅਤੇ ਅਕਾਲੀ ਭਾਜਪਾ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਅਪਣਾਇਆ, ਉਸ ਤੋਂ ਇਹ ਸ਼ੱਕ ਹੋਰ ਡੂੰਘਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਰੇ ਘਟਨਾ ਕ੍ਰਮ ਦੀ ਇਸ ਨਜ਼ਰੀਏ ਤੋਂ ਨਿਆਇਕ ਪੜਤਾਲ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
4. ਇਸ ਮੰਦਭਾਗੇ ਅਤੇ ਦੁਖਦਾਈ ਘਟਨਾਕ੍ਰਮ ਦੀ ਆੜ ’ਚ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਜਥੇਬੰਦ ਹੋਣ, ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰਨ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਵਿਚਾਰ ਰਖਣ ਅਤੇ ਪ੍ਰਗਟਾਉਣ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਨੂੰ ਕੁਚਲਣ ਲਈ ਲਿਆਂਦੇ ਸਾਰੇ ਕਾਲੇ ਕਾਨੂਨ (ਸਰਕਾਰੀ ਅਤੇ ਨਿੱਜੀ ਜਾਇਦਾਦ ਦੀ ਰਾਖੀ ਸਬੰਧੀ ਕਾਨੂਨ ਅਤੇ ਆਈ.ਪੀ.ਸੀ. ਦੀ ਧਾਰਾ 295-ਏ ’ਚ ਸੋਧ ਕਰਕੇ ਧਰਮ ਗ੍ਰੰਥ ਦੀ ਬੇਅਦਬੀ ਲਈ ਸਜ਼ਾ ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਦੀ ਕੈਦ ਤੋਂ ਵਧਾ ਕੇ ਉਮਰ ਕੈਦ ਕਰਨਾ ਆਦਿ) ਰੱਦ ਕੀਤੇ ਜਾਣ।
5. ਹੁਣ ਤੱਕ ਦੇ ਘਟਨਾ ਕ੍ਰਮ ਤੋਂ ਇਹ ਗੱਲ ਬਿਲਕੁਲ ਸਾਫ਼ ਹੈ ਕਿ ਡੇਰਾ ਸਚਾ ਸੌਦਾ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਨਾਲ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੇ ਆਗੂਆਂ ਨੇ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਬਾਦਲ ਦੀ ਵੋਟ ਸਿਆਸਤ ਦੀਆਂ ਲੋੜਾਂ ਤਹਿਤ ਹੀ ਨਜਿਠਿਆ ਹੈ ਜੋ ਸਪਸ਼ਟ ਰੂਪ ’ਚ ਧਰਮ ਦੀ ਸਿਆਸਤ ਲਈ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਹੈ। ਇਸ ਮਸਲੇ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਅਨੇਕਾਂ ਵਾਰ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਮਾਜਿਕ ਮਾਹੌਲ ਚ ਤਲਖੀ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਰਹੀ ਹੈ, ਕੀਮਤੀ ਜਾਨਾਂ ਦੀ ਬਲੀ ਲਈ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਫੌਜਦਾਰੀ ਮੁਕਦਮੇਂ ਵੀ ਦਰਜ ਹੋਏ ਹਨ। ਇਸ ਮੁੜ ਮੁੜ ਵਾਪਰ ਰਹੇ ਵਰਤਾਰੇ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਧਰਮ ਦਾ ਸਿਆਸਤ ਵਿਚ ਅਤੇ ਸਿਆਸਤ ਦਾ ਧਰਮ ਵਿਚ ਦਖਲ ਮੁਕੰਮੱਲ ਰੂਪ ਵਿਚ ਬੰਦ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਮਕਸਦ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੇ ਕਾਨੂਨੀ ਕਦਮ ਚੁੱਕੇ ਜਾਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ। ਲਕਾਂਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹਿੱਸੇ ਵਲੋਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਹਿੱਸੇ ਦਾ ਜਾਤ, ਧਰਮ ਜਾਂ ਅਕੀਦਿਆਂ ਦੇ ਆਧਾਰ ’ਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਬਾਈਕਾਟ ਸਜ਼ਾ ਯੋਗ ਅਪਰਾਧ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
6. ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਜਾਤਾਂ, ਧਰਮਾਂਅਤੇ ਫਿਰਕਿਆਂ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ ਵੰਡੀਆਂ ਪਾਉਣ; ਧਰਮ ਅਧਾਰਿਤ ਰਾਜ ਕਾਇਮ ਕਰਨ ਅਤੇ ਲਕਾਂਦੇ ਖਾਣ-ਪੀਣ, ਪਹਿਨਣ, ਸਮਾਜਿਕ ਸਬੰਧ ਬਣਾਉਣ ਆਦਿ ਤੇ ਜਾਬਰਾਨਾ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਮੜਨ ਵਾਲੀਆਂ ਗੈਰ ਜਮਹੂਰੀ ਤਾਕਤਾਂ ਤੋਂ ਚੌਕਸੀ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਲਕਾਂਨੂੰ ਆਵਦਾ ਵਿਚਾਰ ਪ੍ਰਗਟਾਵੇ ਅਤੇ ਬੋਲਣ ਦਾ ਹੱਕ ਬੁਲੰਦ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਮੌਜੂਦਾ ਘਟਨਾ ਕ੍ਰਮ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਜਦੋਂ ਵੀ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਜਾਂ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ’ਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਤੋਂ ਇਸ ’ਚ ਰੋਲ ਸਬੰਧੀ ਸਪਸ਼ਟ ਸਵਾਲ ਪੁੱਛੇ ਜਾਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ।
ਜਾਰੀ ਕਰਤਾ:
ਪ੍ਰੋ. ਜਗਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਸੂਬਾ ਜਨਰਲ ਸਕੱਤਰ ਜਮਹੂਰੀ ਅਧਿਕਾਰ ਸਭਾ ਪੰਜਾਬ
Comments
ਨਜ਼ਰੀਆ
- ਵਿੱਦਿਅਕ ਢਾਂਚੇ ਵਿੱਚ ਇੰਨਾਂ ਨਿਗਾਰ ਕਿਉਂ? -ਦਵਿੰਦਰ ਕੌਰ ਖੁਸ਼ ਧਾਲੀਵਾਲ
- ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਤੇ ਟੈਕਸ ਦਾ ਬੋਝ - ਦਵਿੰਦਰ ਕੌਰ ਖੁਸ਼ ਧਾਲੀਵਾਲ
- ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਦੀ ਤਾਕੀ 'ਚੋਂ ਝਲਕਦਾ ਹੈ ਵਿਰਸਾ - ਵਰਗਿਸ ਸਲਾਮਤ
- ਵਾਤਾਵਰਨ ਦੇ ਸੰਕਟ ਬਾਰੇ ਗੱਲਬਾਤ ਨੂੰ ਕੁਰਾਹੇ ਪਾਉਣ ਵਿੱਚ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨਾਂ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ
- ਸ਼੍ਰੀਮਾਨ ਮੋਦੀ ਜੀ, ਤੁਹਾਨੁੰ ਜੋ ਦੁੱਖ ਦਾ ਅਫਸੋਸ ਹੈ, ਪਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦਿਆਲੂ ਹੋਣ ਦੀ ਵੀ ਲੋੜ ਹੈ
- ਸੁਪਨਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਵੱਧਦੀ ਮਹਿੰਗਾਈ - ਮਨਦੀਪ
- ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਚੋਣਾਂ ਨੂੰ ਤਰਸਦੀਆਂ ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਵਿੱਦਿਅਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ - ਰਸ਼ਪਿੰਦਰ ਜਿੰਮੀ
- ਮਹਿੰਗਾਈ ਦਾ ਵਧਣਾ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਤੇ ਘਾਤਕ ਹਮਲਾ -ਪ੍ਰੋਫ਼ੈਸਰ ਦਵਿੰਦਰ ਖੁਸ਼ ਧਾਲੀਵਾਲ
- ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਤ 15 ਫਿਲਮਾਂ
- ਸਾਮਰਾਜੀ ਤਾਕਤਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਘਿਰਿਆ ਯੂਕਰੇਨ - ਮਨਦੀਪ
- 'ਖਾਲਿਸਤਾਨ ਦੀ ਸਾਜ਼ਿਸ਼', ਵਿਤਕਰੇ ਦਾ ਬਿਰਤਾਂਤ ਅਤੇ ਵੀਹਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀ ਸਿੱਖ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ!
- ਚਿੱਲੀ ਵਿਚ ਖੱਬੇ ਪੱਖ ਦਾ ਮੁੜ ਉਭਾਰ -ਮਨਦੀਪ
- ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆ ਦੇ ਕਾਮਿਆਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾਲ, ਸਾਂਝਾ ਤੇ ਲੰਮਾ ਸੰਘਰਸ਼ -ਮਨਦੀਪ
- ਬੇਅਦਬੀਆਂ ਦਾ ਮੰਦਭਾਗਾ ਵਰਤਾਰਾ, ਸਿੱਖ ਚਿੰਤਕ ਤੇ ਸਮਕਾਲੀ ਪ੍ਰਕਰਣ!
- ਪੁਲਾੜ ਦਾ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਜਾਂ ਪੁਲਾੜ ਦਾ ਨਿੱਜੀਕਰਨ -ਸੁਖਵੰਤ ਹੁੰਦਲ
- ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਕਬਜ਼ੇ ਦੇ ਕੀ ਮਾਅਨੇ ਹਨ? - ਹਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਪਰਹਾਰ
- ਸਾਕਾ ਨੀਲਾ ਤਾਰਾ: ਕੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਧਿਰਾਂ ਕਦੇ ਅੰਤਰ ਝਾਤ ਮਾਰਨਗੀਆਂ? (ਭਾਗ- ਦੂਜਾ) -ਹਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਪ੍ਰਹਾਰ
- ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਕੋਵਿਡ-19 ਦੇ ਵੈਕਸੀਨਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਵਿੱਚ ਨਾਬਰਾਬਰੀ -ਸੁਖਵੰਤ ਹੁੰਦਲ
- ਸਾਕਾ ਨੀਲਾ ਤਾਰਾ: ਕੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਧਿਰਾਂ ਕਦੇ ਅੰਤਰ ਝਾਤ ਮਾਰਨਗੀਆਂ? -ਹਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਪ੍ਰਹਾਰ
- ਇਹ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਅਸਫ਼ਲਤਾ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਅਸੀਂ ਮਨੁੱਖਤਾ ਵਿਰੁੱਧ ਜੁਰਮਾਂ ਦੇ ਗਵਾਹ ਬਣ ਰਹੇ ਹਾਂ -ਅਰੁੰਧਤੀ ਰਾਏ
- ਹਰਤੋਸ਼ ਬੱਲ ਦਾ ਕਸੂਰ ਕੀ ਸੀ; ਆਖਿਰ ਉਹ ਕਹਿ ਕੀ ਰਿਹਾ ਹੈ?
- ਕਿਸਾਨੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਲਈ ਧਰਮ ਸੰਕਟ ਖੜਾ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ, ਮਾਰਕੇਬਾਜ਼ਾਂ ਦੀ ਸਿਆਸਤ? -ਹਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਪ੍ਰਹਾਰ
- ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ : ਇੱਕ ਚਿੰਤਨਸ਼ੀਲ ਵਿਚਾਰਵਾਨ -ਮਨਦੀਪ
- ਡਿਜੀਟਲ ਕਵਰੇਜ ਦਾ ਭੈਅ: ਮੰਤਰੀਆਂ ਦੀ ਸਲਾਹ 'ਤੇ ਬੀਜੇਪੀ ਨੇ ਆਲੋਚਕ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਡਿਜੀਟਲ ਪਲੈਟਫਾਰਮ ਉੱਪਰ ਸ਼ਿਕੰਜਾ ਹੋਰ ਕੱਸਿਆ
- ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਦੁਖੜੇ ਅਤੇ ਦਮ
- ਕੈਨੇਡਾ ਅਤੇ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਮਜ਼ਦੂਰ ਯੂਨੀਅਨਾਂ ਅਤੇ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਸੰਸਥਾਂਵਾਂ ਦਾ ਭਾਰਤ ਦੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਵਿੱਚ ਬਿਆਨ
- “ਟੂਲਕਿੱਟ” ਬਨਾਮ ਭਾਜਪਾ ਦਾ ਡਿਜੀਟਲ ਦਹਿਸ਼ਤਵਾਦ -ਬੂਟਾ ਸਿੰਘ
- ਜੈ ਕਿਸਾਨ ਅਤੇ ਜੈ ਜਵਾਨ ਵਿੱਚ ਪਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ ਵਖਰੇਵੇਂ -ਵਰਗਿਸ ਸਲਾਮਤ
- ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਮੁੜ ਬੇਪਰਦ - ਪਾਵੇਲ ਕੁੱਸਾ
- ਕਿਸਾਨੀ ਮੋਰਚਾ ਬਨਾਮ ਭਾਈਚਾਰਕ ਸਾਂਝ!
- ਹਰਿਆਣੇ ਦਾ 2020 ਦਾ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਅਵਲੋਕਨ: ਪੁਸਤਕ ਸੰਦਰਭ -ਡਾ. ਨਿਸ਼ਾਨ ਸਿੰਘ ਰਾਠੌਰ
- ਨਵੀਂ ਸਿੱਖਿਆ ਨੀਤੀ ਦੇ ਝਰੋਖੇ ‘ਚੋਂ: ‘ਸਮਾਰਟ ਸਕੂਲ ਨੀਤੀ’ ਦਾ ਕੱਚ-ਸੱਚ - ਯਸ਼ ਪਾਲ
- ਬਿਹਾਰ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੇ ਚੋਣ ਨਤੀਜੇ ਹੈਰਾਨੀ ਜਨਕ ਹੋਣਗੇ ! - ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗੁਲਪੁਰ
- ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਦਾ ਮਹਾਂ ਨਾਇਕ 'ਸ਼ਹੀਦ ਬੰਦਾ ਸਿੰਘ ਬਹਾਦਰ'
- ਬਲਾਤਕਾਰ ਸਮੱਸਿਆ ਅਤੇ ਹੱਲ - ਨੀਲ ਕਮਲ
- ਰਵੀਸ਼ ਕੁਮਾਰ ਦਾ ਖ਼ਤ 25 ਸਤੰਬਰ ਦੇ ਭਾਰਤਬੰਦ ਦੇ ਅੰਦੋਲਨਕਾਰੀਆਂ ਦੇ ਨਾਂ - ਰਵੀਸ਼ ਕੁਮਾਰ
- ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦਾ ਆਪਣੇ ਹੱਕਾਂ ਲਈ ਜੱਥੇਬੰਦ ਹੋਣਾ ਸਮੇਂ ਦੀ ਵੱਡੀ ਲੋੜ -ਹਰਸ਼ਵਿੰਦਰ
- ਗੌਰੀ ਲੰਕੇਸ਼ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਦਿਆਂ - ਰਾਜਪਾਲ ਸਿੰਘ
- ਨਿਧੜਕ ਪੱਤਰਕਾਰ ਗੌਰੀ ਲੰਕੇਸ਼ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਦਿਆਂ –ਬੂਟਾ ਸਿੰਘ
- ਟਿਕ-ਟਾਕ ਤੋਂ ਹੈਰਿਸ ਪਾਰਕ ਦੇ ਜੂਤ-ਪਤਾਂਗ ਤੱਕ
- ਰੈਫਰੈਂਡਮ 2020 ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਦਾ ਸੱਚ?
- ਮਹਿਲਾ ਪੱਤਰਕਾਰ ਨੂੰ ਕੱਟੜ ਹਿੰਦੂਤਵੀ ਵੱਲੋਂ ਧੋਤੀ ਲਾਹ ਕੇ ਲਿੰਗ ਦਿਖਾਉਣਾ ... ਕੀ ਇਹ ਹੈ ਰਾਮ ਰਾਜ?
- ਇਕ ਪਾਠਕ ਵੱਜੋਂ ਭਗਤ ਸਿੰਘ -ਹਰਜੋਤ ਓਬਰਾਏ
- ਮੀਡੀਆ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨਿਆਂ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਖੂੰਜੇ ਲਾਉਣ ਦੀਆਂ ਤਿਆਰੀਆਂ -ਨਿਸ਼ਾਨ ਸਿੰਘ ਰਾਠੌਰ (ਡਾ.)
- ਸਿੱਖ ਵਿਦਵਾਨ ਭੰਬਲਭੂਸੇ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਜਾਂ ਬੇਈਮਾਨ?
- ਬੱਚੇ ਮਿੱਡ -ਡੇਅ ਮੀਲ ਤੇ ਕੁੱਕ ਮਿਹਨਤਾਨੇ ਤੋਂ ਵਾਂਝੇ
- ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਸੁਸ਼ਾਂਤ ਸਿੰਘ ਰਾਜਪੂਤ -ਡਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਸਿੰਘ
- ਕੀ 'ਬਲੈਕ ਲਾਈਵਜ਼ ਮੈਟਰ' ਮੂਵਮੈਂਟ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਰੰਗ, ਨਸਲ, ਜਾਤ, ਧਰਮ, ਲਿੰਗ ਅਧਾਰਿਤ ਵਿਤਕਰੇ ਖਤਮ ਕਰ ਸਕੇਗੀ?
- ਸੁਪਨਿਆਂ ਦਾ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ : ਸਿਨੇਮਾ ਸੰਦਰਭ -ਡਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਸਿੰਘ
- ਅਧਿਆਪਨ , ਅਧਿਆਪਕ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦਾ ਰਵੱਈਆ... -ਵਰਗਿਸ ਸਲਾਮਤ
- ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਭੱਜਦਾ ਮਨੁੱਖ -ਡਾ. ਨਿਸ਼ਾਨ ਸਿੰਘ
- ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਉਭਰ ਰਿਹਾ ਫਾਸੀਵਾਦੀ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ -ਅਮਰਜੀਤ ਬਾਜੇ ਕੇ
- ਸਿਲੇਬਸ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਣ ਸਿੱਖਿਆ ਸੰਸਥਾਵਾਂ -ਡਾ. ਨਿਸ਼ਾਨ ਸਿੰਘ
- ਵਿੱਦਿਅਕ ਸੁਧਾਰਾਂ ਬਿਨਾਂ ਨਹੀਂ ਬਚੇਗਾ ਪੰਜਾਬ: ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪੁਨਰ-ਨਿਰਮਾਣ ਦਾ ਉਤਰ-ਪੂੰਜੀਵਾਦੀ ਏਜੰਡਾ
- "ਧੌਣ ’ਤੇ ਗੋਡਾ ਰੱਖ ਦਿਆਂਗੇ" - ਮਿੰਟੂ ਬਰਾੜ
- ਕੀ ਅਸੀਂ ਕਦੇ ਜੂਨ 84 ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਾ ਨਿਰਪੱਖਤਾ ਨਾਲ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਰਨ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹੋਵਾਂਗੇ? -ਹਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਪ੍ਰਹਾਰ
- ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਦੁਨੀਆਂ ਕਿਹੋ ਜਿਹੀ ਹੋਵੇਗੀ...- ਖੁਸ਼ਪਾਲ
- ਪਿੰਡ ਦੇ ਪਿੰਡੇ 'ਤੇ ਫਿਰ ਕਿਉਂ ਮਾਸ ਦੀ ਬੋਟੀ ਨਹੀਂ ! -ਡਾ. ਨਿਸ਼ਾਨ ਸਿੰਘ ਰਾਠੌਰ
- ਭਾਰਤ ਦਾ ਸਦਮਾ ਇਲਾਜ –ਖ਼ੁਸ਼ਪਾਲ
- ਅਧਿਆਪਨ , ਅਧਿਆਪਕ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦਾ ਰਵੱਈਆ...- ਵਰਗਿਸ ਸਲਾਮਤ
- ਕਰੋਨਾ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਹੂੜਮਤੀਆਂ -ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗੁਲਪੁਰ
- ਭੋਰੇ 'ਚੋਂ ਨਿਕਲਦੇ ਹੀ ਕੈਸੀ ਹੋਵੇ ਸਾਡੀ ਕਾਰਜਸ਼ੈਲੀ... -ਵਰਗਿਸ ਸਲਾਮਤ
- ਲੋਕ ਗਾਇਕ ਜਾਂ ਮੋਕ ਗਾਇਕ? -ਮਿੰਟੂ ਬਰਾੜ
- ਗਿੱਦੜ ਦਾ ਗੂੰਹ ਪਹਾੜ ਨੀ ਚਾੜੀ ਦਾ ਯਾਰੋ... -ਬੇਅੰਤ
- ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਨੂੰ ਮਾਂ ਤੋਂ ਖ਼ਤਰਾ - ਮਿੰਟੂ ਬਰਾੜ
- 'ਪਾੜੋ ਅਤੇ ਰਾਜ ਕਰੋ' ਅਤੇ 'ਪਾਟਿਆਂ ਉੱਤੇ ਰਾਜ ਕਰੋ' ਨੂੰ ਨਕਾਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ -ਵਰਗਿਸ ਸਲਾਮਤ
- ਕੋਰੋਨਾ ਚਮਤਕਾਰ : ਇੱਕ ਹੈਰਾਨੀਜਨਕ ਤੱਥ - ਹਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਚਹਿਲ
- ਆਨ ਲਾਈਨ ਪੜਾਈ ਜਾਂ ਬੱਚਿਆਂ 'ਤੇ ਅੱਤਿਆਚਾਰ –ਡਾ. ਨਿਸ਼ਾਨ ਸਿੰਘ ਰਾਠੌਰ
- ਮੇਰੇ ਜੇਲ ਜਾਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਵਾਮ ਦੇ ਨਾਮ ਖੁੱਲੀ ਚਿੱਠੀ : ਆਨੰਦ ਤੇਲਤੁੰਬੜੇ
- ਪੁਲਿਸ ਪੰਜਾਬ ਦੀ, ਸਮਾਂ ਨਹੀਂ ਵਿਚਾਰਦੀ - ਮਿੰਟੂ ਬਰਾੜ
- ਲੌਕ ਡਾਊਨ ਵਿੱਚ ਅਨੁਭਵ - ਗੁਰਬਾਜ ਸਿੰਘ ਹੁਸਨਰ
- ਆ ਕਰੀਏ ਕੁਝ ਮਸਲੇ 'ਤੇ ਗੱਲ -ਡਾ. ਨਿਸ਼ਾਨ ਸਿੰਘ ਰਾਠੌਰ
- ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਾਂ ਤੇ ਹੋਏ ਅੱਤਵਾਦੀ ਹਮਲੇ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨਾਲ ਵਿਚਾਰਨ ਦੀ ਲੋੜ? - ਹਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਹਰਜੀ
- "ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਮਾਪਿਆਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ 'ਚੋਂ ਦਰਦ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ": ਪਰਾਚੀ ਤੇਲਤੂੰਬੜੇ ਅਤੇ ਰਸ਼ਮੀ ਤੇਲਤੂੰਬੜੇ
- ਵਾਇਰਸ ਵਰਸਸ ਵਤਨ : ਇਕਜੁੱਟ ਹੋ ਕੇ ਲੜਨ ਦੀ ਲੋੜ -ਵਰਗਿਸ ਸਲਾਮਤ
- ਕਦੇ ਆਪ ਕੀ ਤੇ ਕਦੇ ਬਾਪ ਕੀ -ਮਿੰਟੂ ਬਰਾੜ
- ਇਲਾਜ ਨਾਲੋਂ ਪਰਹੇਜ਼ ਚੰਗਾ! ਨੋਵਲ ਕੋਰੋਨਾ ਵਾਇਰਸ - ਗੋਬਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਢੀਂਡਸਾ
- ਵਾਰਤਾ ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਦੀ - ਗੁਰਬਚਨ ਭੁੱਲਰ
- ਕਰੋਨਾ ਨੇ ਮਹਾਂ-ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਦਿਖਾਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਔਕਾਤ - ਮਿੰਟੂ ਬਰਾੜ
- ਬਜਟ: ਵਾਅਦੇ ਤੇ ਜੁਮਲੇ -ਨਰਾਇਣ ਦੱਤ
- ਭਾਰਤੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਦਾ ਗੰਭੀਰ ਸੰਕਟ ਅਤੇ ਬਜਟ 2020-21 -ਮੋਹਨ ਸਿੰਘ (ਡਾ:)
- ਪੱਥਰ ਪਾੜ ਕੇ ਉੱਗੀ ਕਰੂੰਬਲ 'ਸੰਨੀ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ' - ਮਿੰਟੂ ਬਰਾੜ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ
- ਔਰਤਾਂ ਤੇ ਜ਼ੁਲਮਾਂ ਦੀ ਦਾਸਤਾਨ -ਹਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਪਰਹਾਰ
- ਪੰਜਾਬੀ ਗੀਤਾਂ ਦਾ ਦਿਸ਼ਾਹੀਣ ਫਿਲਮਾਂਕਣ ਅਤੇ ਬਚਪਨ? -ਰਮਨਦੀਪ ਕੌਰ
- ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲੀ ਦੀ ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਪਛਾਣ ਕਿਵੇਂ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੋਵੇ?
- ਦਿੱਲੀ ਵਿਚ ਆਪ ਦੀ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਜਿਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ -ਸੁਕੀਰਤ
- ਸੀ. ਏ. ਏ. ਵਿਰੋਧੀ ਲੋਕ ਲਹਿਰ 'ਚ ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਦਾ ਮਹੱਤਵ -ਪਾਵੇਲ ਕੁੱਸਾ
- ਡੁੱਲ੍ਹੇ ਬੇਰ ਹਾਲੇ ਵੀ ਚੁੱਕਣ ਦੇ ਕਾਬਿਲ - ਮਿੰਟੂ ਬਰਾੜ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ
- ਕੀ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਲੋਕ ਪੱਖੀ ਪਾਰਟੀ ਹੈ ? -ਡਾ.ਗੁਰਤੇਜ ਸਿੰਘ ਖੀਵਾ
- ਇਹ ਅਮਿਤ ਆਜ਼ਾਦ ਕੌਣ ਐਂ ਭਾਈ ? - ਸੁਖਦਰਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਨੱਤ
- ਨਾਮ ਚੋਟੀ ਦੀਆਂ ਮੁਲਕਾਂ 'ਚ ਬੋਲਦਾ ਤੇ ਘਰ ਲੱਗੀ ਅੱਗ ਨਾ ਬੁੱਝੇ -ਮਿੰਟੂ ਬਰਾੜ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ
- ਧਰਮ ਦੀ 21ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸੰਗਕਿਤਾ! -ਹਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਪਰਹਾਰ
- ਮੇਰਾ ਇਸ ਦੇਸ਼ ਵਿਚੋਂ ਨਾਮ ਕੱਟ ਦਿਓ... -ਬੇਅੰਤ ਸਿੰਘ
- ਜੱਗ ਜਨਨੀ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਦੀ ਸੰਜੀਦਗੀ ? -ਗੋਬਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ‘ਬਰੜ੍ਹਵਾਲ’
- ਮੈਂ ਤੇ ਮੇਰਾ ਹਾਣੀ 'ਬਠਿੰਡੇ ਵਾਲਾ ਥਰਮਲ' -ਮਿੰਟੂ ਬਰਾੜ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ
- ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ, ਵਰਕ ਪਰਮਿਟ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਮਸਲੇ ਅਤੇ ਦੇਸੀ ਕਨੇਡੀਅਨ ਭਾਈਚਾਰਾ! -ਹਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਪਰਹਾਰ
- ਹੋਰ ਕਰੇੜਾ ਕਸ ਨੀ... - ਬੇਅੰਤ
- ਇੱਕ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਕੈਦੀ ਦੀ ਮੌਤ -ਮਾਰਤੰਡ ਕੌਸ਼ਿਕ
- ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਅਜੋਕੇ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ - ਹਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਪਰਹਾਰ
- ਇਹ ਜੰਗੀ ਮਾਹੌਲ ਹੈ - ਰਾਜਵਿੰਦਰ ਮੀਰ
- ਅਸੀਂ ਜੰਮੇਂ ਹਾਂ ਹੌਕੇ ਦੀ ਲਾਟ ਵਿੱਚੋਂ - ਮਨਦੀਪ
- ਕੈਨੇਡਾ ਦੀਆਂ ਫੈਡਰਲ ਚੋਣਾਂ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲੀ -ਸਾਧੂ ਬਿਨਿੰਗ
- ਕੀ ਮਿਸਟਰ ਟਰੂਡੋ ਦੁਬਾਰਾ ਸਰਕਾਰ ਬਣਾ ਸਕੇਗਾ? - ਹਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਪਰਹਾਰ
- ਬਰਾਜੀਲ ਦਾ ਆਰਥਿਕ-ਸਮਾਜਿਕ ਸੰਕਟ ਤੇ ਐਮਾਜ਼ੋਨ -ਮਨਦੀਪ
- ਅਰਜਨਟੀਨਾ ਦਾ ਮੁਦਰਾ ਸੰਕਟ ਸਾਮਰਾਜੀ ਆਰਥਿਕ ਸੰਕਟ ਦੀ ਅਹਿਮ ਕੜੀ -ਮਨਦੀਪ
- ਸਲਾਹੁਣਯੋਗ ਹੈ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿਭਾਗ ਦਾ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਨਿੱਤ ਨਵੇਂ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨਾਲ ਸਾਂਝ ਪਾਉਣ ਦਾ ਉਪਰਾਲਾ - ਬਲਕਰਨ 'ਕੋਟ ਸ਼ਮੀਰ'
- ਮੌਲਿਕ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਧੱਜੀਆਂ ਉਡਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿਭਾਗ - ਜੀਤ ਬਾਗੀ
- ਮੁਸਿਲਮ ਔਰਤਾਂ ਤੇ ਤਿੰਨ ਤਲਾਕ - ਗੋਬਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਢੀਂਡਸਾ
- ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਧਾਰਾ 370 ਤੋੜ ਕੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਬਸਤੀ ਬਣਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅੱਗੇ ਕੀ ਕੁਝ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ? -ਹਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਪ੍ਰਹਾਰ
- ਵੈਨਜ਼ੂਏਲਾ ਦੀ ਮਹਾਂਮੰਦੀ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ-ਸਿਆਸੀ ਨਿਰਭਰਤਾ - ਮਨਦੀਪ
- ਕਸ਼ਮੀਰ ਤਾਲੇ ਵਿਚ ਬੰਦ ਹੈ, ਖ਼ਬਰ ਨਹੀਂ –ਰਵੀਸ਼ ਕੁਮਾਰ
- ਕੀ ਸਨ ਧਾਰਾ 370 ਦੀਆਂ ਵਿਵਸਥਾਵਾਂ?
- ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੀ ਤਬਾਹੀ ਭਾਰਤ ਦੀ ਜਮਹੂਰੀਅਤ ਉੱਪਰ ਘਾਤਕ ਹਮਲਾ
- ਜਥੇਬੰਦਕ ਧਾਰਮਿਕ ਫਿਰਕਿਆਂ ਦਾ ਪੂਜਾ ਪਾਠ ਤੇ ਸਾਡਾ ਕਿਰਦਾਰ ! -ਹਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਪਰਹਾਰ
- ਗੈਰ ਕਨੂੰਨੀ ਨਸ਼ਿਆਂ ਦੀ ਤਸਕਰੀ, ਗੈਂਗਵਾਰ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਈਚਾਰਾ -ਹਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਪਰਹਾਰ
- 'ਲੈਲਾ' : ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਭਾਰਤ ਦਾ ਫਾਸੀਵਾਦੀ ਨਕਸ਼ਾ - ਮਨਦੀਪ
- ਧਰਮ ਅੱਗੇ ਆ ਰਹੀਆਂ ਸਿਧਾਂਤਕ ਚੁਣੌਤੀਆਂ -ਅਮਨਦੀਪ ਸਿੰਘ ਸਿੱਧੂ
- ਫਤਿਹਵੀਰ ਪਹਿਲਾਂ ਨਹੀਂ ਪਰ ਕੀ ਆਖਰੀ? –ਜਸਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ
- ਮੋਦੀ ਦੀ ਜਿੱਤ ਜਮਹੂਰੀ ਲਹਿਰ ਲਈ ਵੱਡੀ ਚੁਣੌਤੀ -ਮੋਹਨ ਸਿੰਘ (ਡਾ:)
- ਭਾਜਪਾ ਨੂੰ ਹਿੰਦੂ ਰਾਸ਼ਟਰ ਲਈ ਫਤਵਾ, ਸਾਊਥ ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਖਿੱਤੇ ਨੂੰ ਤਬਾਹੀ ਵੱਲ ਲਿਜਾਏਗਾ? -ਹਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਪਰਹਾਰ
- ਕੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਪੰਜਾਬ ਦੇ 13 ਸੰਸਦੀ ਹਲਕੇ?- ਜਸਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ
- ਜ਼ੁਬਾਨ ਬੰਦ ਰੱਖੋ ਸਵਾਲ ਕਰਨਾ ਦੇਸ਼ਧ੍ਰੋਹ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ -ਨਰਾਇਣ ਦੱਤ
- ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਦੇ ਗਲੇ ਦੀ ਹੱਡੀ ਬਣਿਆ ਬ੍ਰਿਕਜ਼ਿਟ –ਮਨਦੀਪ
- ਅਲਬਰਟਾ ਅਸੰਬਲੀ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਯੁਨਾਈਟਡ ਕੰਜ਼ਰਵੇਟਿਵ ਨੂੰ ਭਾਰੀ ਬਹੁਮਤ
- ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ 'ਤੇ ਚੋਣ ਆਯੋਗ ਦੀ ਚੁੱਪੀ ਲੋਕਤੰਤਰ ਲਈ ਖ਼ਤਰਨਾਕ? - ਗੋਬਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ‘ਬਰੜ੍ਹਵਾਲ’
- ਸਾਰਥਕਤਾਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਹੁੰਦੀ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਸਿਆਸਤ - ਨਿਸ਼ਾਨ ਸਿੰਘ ਰਾਠੌਰ (ਡਾ.)
- ਕੀ ਕਰੀਏ ਤੇ ਕਿੰਝ ਕਰੀਏ -ਗੁਰਦੀਪ ਸਿੰਘ ਭਮਰਾ
- ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਦੇ ਹਾਣ ਦਾ ਵੇਲਾ ਨਹੀਂ… ਗੁਰਦੀਪ ਸਿੰਘ ਭਮਰਾ
- ਜੱਲ੍ਹਿਆਂਵਾਲਾ ਬਾਗ਼ ਦਾ ਸਾਕਾ ਤੇ ਉਸਦਾ ਸੰਗਰਾਮੀ ਪੈਗ਼ਾਮ -ਰਣਜੀਤ ਲਹਿਰਾ
- ਭਾਰਤੀ ਰੌਲਟ ਐਕਟਾਂ ਦੀ ਵੀ ਪੁਨਰ-ਨਜ਼ਰਸਾਨੀ ਦੀ ਲੋੜ? - ਗੋਬਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ‘ਬਰੜ੍ਹਵਾਲ’
- ਸਿੱਖਿਆ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦਾ ਸਿਆਸੀਕਰਨ : ਕਾਰਨ ਅਤੇ ਨਤੀਜੇ - ਡਾ. ਨਿਸ਼ਾਨ ਸਿੰਘ ਰਾਠੌਰ
- ਭਾਜਪਾ ਲਈ ਸਾਹਿਤ, ਕਲਾ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ - ਮਨਦੀਪ
- ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਅਤੇ ਮੌਜੂਦਾ ਹਾਲਾਤ -ਮੁਖਤਿਆਰ ਪੂਹਲਾ
- ਕੀ ਯੂਕੇ ਯੂਰਪੀਅਨ ਯੂਨੀਅਨ 'ਚੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲ ਸਕੇਗਾ ?
- ਜੰਗ ਅਜੇ ਜਾਰੀ ਹੈ ... - ਪਰਮ ਪੜਤੇਵਾਲਾ
- ਮੇਰੀ ਨਜ਼ਰ ਵਿੱਚ ਬਲਦੇਵ ਸਿੰਘ ਸੜਕਨਾਮਾ ਦਾ ਨਾਵਲ 'ਸੂਰਜ ਦੀ ਅੱਖ'
- "ਹਿੰਦੂ" ਕੀ ਹੈ? - ਕੰਵਲ ਧਾਲੀਵਾਲ
- ਮੈਂ ਵੀ ਚੌਕੀਦਾਰ ਮੁਹਿੰਮ ਮਹਿਜ ਪਾਖੰਡ
- ਇਕ ਦੇਸ਼, ਇਕ ਚੋਣ: ਸੰਭਾਵਨਾ, ਲਾਭ ਅਤੇ ਲੋਕ-ਹਿੱਤ - ਪ੍ਰੋ: ਐਚ ਐਸ ਡਿੰਪਲ
- ਮੋਦੀ ਦੇਸ਼ ਭਗਤ ਜਾਂ ਗ਼ਦਾਰ ? - ਮੇਘ ਰਾਜ ਮਿੱਤਰ
- ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਢਾਈ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੇ ਲਈ ਨਿਊਜ਼ ਚੈਨਲ ਵੇਖਣਾ ਬੰਦ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ? ਕਰ ਦਿਉ ! – ਰਵੀਸ਼ ਕੁਮਾਰ
- ਮਿਲੋ ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ ਦੀ ਜੇਲ੍ਹਰ ਵਰਸ਼ਾ ਡੋਂਗਰੇ ਨੂੰ -ਮਾਲਿਨੀ ਸੁਬਰਮਣੀਅਮ
- ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲ ਬੰਦ ਕਰਨ ਦੀ ਬਜਾਇ ਨਿੱਜੀ ਸਕੂਲਾਂ ਨੂੰ ਨੱਥ ਪਾਉਣ ਦੀ ਲੋੜ -ਡਾ. ਇਕਬਾਲ ਸੋਮੀਆਂ
- ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਬਣਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਨਫਰਤੀ ਮਾਹੌਲ ਬਾਰੇ
- ਪਰਵਾਸ : ਸ਼ੌਂਕ ਜਾਂ ਮਜਬੂਰੀ -ਡਾ. ਨਿਸ਼ਾਨ ਸਿੰਘ ਰਾਠੌਰ
- ਵਿਗਿਆਨ ਕਾਂਗਰਸ ਜਾਂ ਸਰਕਸ -ਮੇਘ ਰਾਜ ਮਿੱਤਰ
- ਸਵਾਮੀਨਾਥਨ ਦੀਆਂ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ਾਂ ਬਾਰੇ ਸਰਕਾਰੀ ਬੇਰੁਖੀ ਕਿਉਂ? - ਮੋਹਨ ਸਿੰਘ (ਡਾ:)
- ਅਸੀ ਡਰ ਗਏ ਹਾਂ ਜਾਂ ਡਰਾ ਦਿਤੇ ਗਏ ਹਾਂ? -ਸੁਕੀਰਤ
- ਲਾਤੀਨੀ ਅਮਰੀਕੀ ਮਹਾਂਦੀਪ - ਸਪੇਨੀ ਤੇ ਅਮਰੀਕੀ ਸਾਮਰਾਜੀਆਂ ਦੀ ਲੁੱਟ-ਖਸੁੱਟ ਦਾ ਸਾਂਝਾ ਸ਼ਿਕਾਰ-ਮਨਦੀਪ
- ਭਾਰਤ ਲਈ ਅਰਜਨਟੀਨਾ ਦੀ ਆਰਥਿਕ ਮੰਦੀ ਦੇ ਸਬਕ- ਮਨਦੀਪ
- “ਮੈਰਿਜ ਪੈਲਸਾਂ`` ਤੋਂ ਜੰਝ-ਘਰਾਂ ਵੱਲ ਮੁੜਨਾ ਹੀ ਪਵੇਗਾ - ਕੇਹਰ ਸ਼ਰੀਫ਼
- ਕੀ ਪੀਰਾਂ ਜਾਂ ਬਾਬਿਆਂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ? -ਤਸਲੀਮਾ ਨਸਰੀਨ
- ਅਮੀਰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਗਰੀਬ ਲੋਕ - ਸੁਖਦੇਵ ਸਿੰਘ ਪਟਵਾਰੀ
- ਬੀ. ਸੀ. ਵਿੱਚ ਵੋਟਿੰਗ ਸਿਸਟਮ ਬਦਲਣ ਲਈ ਰਾਏਸ਼ੁਮਾਰੀ ਤੀਜੀ ਵਾਰ ਅਸਫਲ ! -ਹਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਪਰਹਾਰ
- ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਭਸੂੜੀ, 2019 ਦੀ ਦੂਰੀ - ਪਰਮ ਪੜਤੇਵਾਲਾ
- ਆਓ ਜਾਣੀਏ ਬਾਰਡਰ ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਦਾ ਹਾਲ -ਜਸਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ
- ਸ਼ੁਤਰਮੁਰਗੀ ਵਿਹਾਰ ਅਤੇ ਸਾਡੀ ਅਜੋਕੀ ਸਰਕਾਰ -ਸੁਕੀਰਤ
- ਅਖੌਤੀ ਬਾਬਿਆਂ ਕੋਲ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਫਸਣਾਂ ਰਾਜਸੱਤਾ ਅਤੇ ਸਮਝਦਾਰ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਦੇਣ - ਗੁਰਚਰਨ ਪੱਖੋਕਲਾਂ
- ਪੰਜਾਬੀ ਗੀਤਕਾਰੀ : ਸਮਝਣ ਅਤੇ ਸੰਭਲਣ ਦੀ ਲੋੜ -ਡਾ. ਨਿਸ਼ਾਨ ਸਿੰਘ ਰਾਠੌਰ
- ਜੇ ਗਲੋਬਲ ਵਾਰਮਿੰਗ ਅਤੇ ਕਲਾਈਮੇਟ ਚੇਂਜ਼ ਨੂੰ ਨਾ ਰੋਕਿਆ ਗਿਆ ਤਾਂ ਧਰਤੀ ਦੀ ਤਬਾਹੀ ਨੂੰ ਰੋਕਣਾ ਅਸੰਭਵ? -ਹਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਪ੍ਰਹਾਰ
- ਫੇਕ ਨਿਊਜ਼ ਦੇ ਜ਼ਮਾਨੇ ਵਿਚ -ਬੂਟਾ ਸਿੰਘ
- ਸਿੱਖ ਕਤਲੇਆਮ ਦੇ ਦੋ ਦੋਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਸਜ਼ਾ ਦਾ ਮਾਮਲਾ -ਮਨਦੀਪ
- ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫੇਰ ਹੱਤਿਆ! - ਗੋਬਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਢੀਂਡਸਾ
- ਇੱਕ ਸ਼ਲਾਘਾਯੋਗ ਫੈਸਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਘੋਰ ਨਿਖੇਧੀਯੋਗ ਬਿਆਨ –ਸੁਕੀਰਤ
- ਨਾਮ ਬਦਲੀ ਦੀ ਫਿਰਕੂ ਸਿਆਸਤ ਦੀ ਫਾਸ਼ੀਵਾਦੀ ਵਿਰਾਸਤ
- 'ਨਿਊ ਇੰਡੀਆ' ਦਾ ਨਵਾਂ ਜੁਮਲਾ -ਸੁਕੀਰਤ
- ਨਵੀਂ ਫ਼ਸਲ ਖ਼ਰੀਦ ਨੀਤੀ: ਕਿਸਾਨਾਂ ਨਾਲ ਫਰੇਬ -ਮੋਹਨ ਸਿੰਘ (ਡਾ:)
- ਅਕਤੂਬਰ 1947 ਅਣਦੱਸਿਆ ਸੱਚ - ਅਮਨਜੀਤ ਸਿੰਘ
- ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦਾ ਮਸਲਾ ਤੇ ਕਿਰਤ ਦੀ ਲੁੱਟ - ਵਿਨੋਦ ਮਿੱਤਲ (ਡਾ.)
- 'ਪਿੰਜਰੇ ਦਾ ਤੋਤਾ' ਬਣਿਆ ਮਾਲਕਾਂ ਦੇ ਗਲੇ ਦੀ ਹੱਡੀ -ਮਨਦੀਪ
- ਮਹਿਲਕਲਾਂ ਲੋਕ-ਘੋਲ ਦੇ ਸੰਗਰਾਮੀ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਕੀਮਤੀ ਸਬਕਾਂ ਨੂੰ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕਰੋ - ਨਰਾਇਣ ਦੱਤ
- ਕੀ ਤਾਜ ਮਹਿਲ ਭਾਰਤੀ ਸੱਭਿਅਤਾ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਨਹੀਂ ? - ਰਾਮ ਪੁਨਿਆਨੀ
- ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਪ੍ਰਤੀ ਐਨੀ ਅਣਗਹਿਲੀ ਕਿਉਂ? - ਗੋਬਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਢੀਂਡਸਾ
- ਮਰਨ ਵਰਤ ਉੱਤੇ ਬੈਠੇ ਅਧਿਆਪਕ ਬਨਾਮ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਬੇ-ਰੁਖੀ - ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਰੰਗੀਲਪੁਰ
- ਔਰਤਾਂ ਬੋਲਦੀਆਂ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ? -ਸੁਕੀਰਤ
- ਜੁਨੈਦ ਦੀ ਆਪਣੀ ਅੰਮੀ ਦੇ ਨਾਮ ਲਿਖੀ ਇੱਕ ਕਲਪਿਤ ਚਿੱਠੀ
- ਜਦੋਂ ਨਫ਼ਰਤ ਰਾਜ ਕਰਦੀ ਹੈ ਉਦੋਂ ਮਾਸੂਮੀਅਤ ਦੀ ਮੌਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ
- ਮੁੰਡੇ ਕੁੜੀਆਂ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੇ ਬਰਾਬਰੀ ਦਾ ਮਸਲਾ - ਸੋਹਜ ਦੀਪ
- ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਮਾਨਸਿਕ ਬਣਤਰ ਤੇ ਬੌਧਿਕ ਲੁੱਟ - ਡਾ. ਵਿਨੋਦ ਮਿੱਤਲ
- ਸਥਾਨਕ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਧੱਕੇਸ਼ਾਹੀ ਤੇ ਚੋਣ ਆਯੋਗ - ਗੋਬਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਢੀਂਡਸਾ
- ਘਰ-ਘਰ ਰੁਜ਼ਗਾਰ : ਹਵਾ 'ਚ ਤਲਵਾਰਬਾਜ਼ੀ -ਅਰੁਣਦੀਪ
- ਕੱਠਪੁਤਲੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਤਾਕਤ ਦਾ ਵਿਰੋਧ -ਸ਼ਾਲਿਨੀ ਸ਼ਰਮਾ
- ਯੂ.ਜੀ.ਸੀ. ਦਾ ਖਾਤਮਾ ਜਾਂ ਉਚੇਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦਾ ਖਾਤਮਾ -ਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ
- ਨਵੇਂ ਸਿਖਿਆਰਥੀਆਂ ਲਈ ਚਾਨਣ-ਮੁਨਾਰਾ ਬਣੇਗੀ ਬਲਦੇਵ ਸਿੰਘ ਬੇਦੀ ਦੀ ਪੁਸਤਕ "ਹਾਇਕੂ-ਏ-ਪੈਂਤੀ"
- ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਦੁਰਦਸ਼ਾ - ਗੋਬਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਢੀਂਡਸਾ
- ਬਰਾਬਰੀ ਦੇ ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਹੱਕ ਲਈ ਮੈਦਾਨ 'ਚ ਨਿਤਰੀਆਂ ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀਆਂ ਵਿਦਿਆਰਥਣਾਂ - ਪਰਮ ਪੜਤੇਵਾਲਾ
- ਮੋਦੀ ਨਿਜ਼ਾਮ ਫਾਸ਼ੀਵਾਦ ਤੇ ਨਾਜ਼ੀਵਾਦ ਦੇ ਰਾਹਾਂ 'ਤੇ----
- ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਦਾ ਸੰਘਰਸ਼ –ਡਾ. ਸੁਰਜੀਤ
- ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਚੋਣ ਵਾਅਦਿਆਂ ਦੀ ਪੂਰਤੀ: ਨਾ ਕੋਈ ਨੀਤੀ ਅਤੇ ਨਾ ਨੀਅਤ - ਮੋਹਨ ਸਿੰਘ
- ਸੀਮਾ ਅਜ਼ਾਦ ਦਾ ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਤਰੀ ਐੱਮ.ਵੈਂਕਈਆ ਨਾਇਡੂ ਦੇ ਨਾਂ ਖ਼ਤ
- ਆਦਰਸ਼ ਸਕੂਲਾਂ 'ਚ ਪੀ. ਪੀ. ਪੀ. ਮਾਡਲ ਦੇ ਘਪਲੇ -ਰਣਦੀਪ ਸੰਗਤਪੁਰਾ
- ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਪਟਿਆਲਾ ਦਾ 27 ਸਾਲਾ ਵਿੱਤੀ ਸਫ਼ਰ : ਇੱਕ ਜਨਤਕ ਸੰਸਥਾ ਦੀ ਨਿੱਜੀਕਰਨ ਦੀ ਗਾਥਾ - ਡਾ. ਬਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਟਿਵਾਣਾ
- ਅਮਰੀਕਨ ਸੁਸਾਇਟੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਨਿਘਾਰ ਵੱਲ -ਹਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਪਰਹਾਰ
- ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ : ਵਰ ਜਾਂ ਸਰਾਪ -ਨਿਸ਼ਾਨ ਸਿੰਘ ਰਾਠੌਰ (ਡਾ.)
- ਸਨਮਾਣ ਨਾਲ ਜਿਊਣ ਦਾ ਰਾਹ ਪੱਧਰਾ - ਗੋਬਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਢੀਂਡਸਾ
- ਅਧਿਆਪਨ ਦੀ ਕਾਲੀ ਰਾਤ -ਰਾਜੇਸ਼ ਸ਼ਰਮਾ
- ਗਾਥਾ ਕੱਚੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰਾਂ ਦੀ -ਵਿਨੋਦ ਮਿੱਤਲ (ਡਾ)
- 'ਉੱਤਰ-ਸੱਚ' ਨਹੀਂ, ਨਿਰੋਲ ਝੂਠਾਂ ਦਾ ਦੌਰ -ਸੁਕੀਰਤ
- ਉੱਜਲ ਦੁਸਾਂਝ ਦੀ ਤਾਰਿਕ ਫਤਿਹ ਦੇ ਨਾਮ ਖੁਲ੍ਹੀ ਚਿੱਠੀ
- ਮੇਰੇ ਦੋਸਤ ਤਾਰਿਕ ਫਤਿਹ ਨੂੰ ਇੱਕ ਖੁੱਲੀ ਚਿੱਠੀ
- ਧਾਰਮਿਕ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਅਤੇ ਅਸਥਾਨਾਂ ਦੀ ਬੇਅਦਬੀ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਕਿਵੇਂ ਰੁਕਣ? - ਮੇਘ ਰਾਜ ਮਿੱਤਰ
- ਸਾਡੇ ਸਾਰਿਆਂ ਦੇ ਸੁੱਤਿਆਂ-ਸੁੱਤਿਆਂ -ਸੁਕੀਰਤ
- ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਅਹਿਮ ਪੰਨਿਆਂ 'ਚ ਭਗਤ ਸਿੰਘ
- ਪ੍ਰਚੰਡ ਬਹੁਮਤ ਦਾ ਸੱਚ -ਪਰਮ ਪੜਤੇਵਾਲਾ
- ਔਰਤ ਦਿਵਸ ਮਨਾਉਣ ਦੀ ਸਾਰਥਿਕਤਾ - ਕੁਲਦੀਪ ਉਗਰਾਹਾਂ
- ਕਿਰਨਜੀਤ ਕੌਰ ਮਹਿਲ ਕਲਾਂ ਦੀ ਸ਼ਹਾਦਤ ਜਬਰ ਖਿਲਾਫ ਟੱਕਰ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਕ - ਮਨਦੀਪ
- ਮੋਦੀ ਵੱਲੋਂ ਸਿਰਜਿਆ ਤਲਿਸਮ ਟੁੱਟ ਰਿਹਾ ਹੈ ! - ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘਗੁਲਪੁਰ
- ਨੋਟਬੰਦੀ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ਦੇਸ ਦੌਰਾ -ਸੁਕੀਰਤ
- ਮੋਦੀ ਵਲੋਂ ਸਿਰਜਿਆ ਤਲਿਸਮ ਟੁੱਟ ਰਿਹਾ ਹੈ ! - ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗੁਲਪੁਰ
- ਮੈਨੂੰ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਕਿ ਮੋਦੀ ਦਾ ਨਾਮ ਨਾ ਲਵਾਂ, ਨਾ ਹੀ ਉਸ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਦਿਖਾਵਾਂ: ਪੁਣਯ ਪ੍ਰਸੂਨ ਬਾਜਪੇਈ
- ਅੱਜ ਤੋਂ ਵੀਹ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਇੰਝ ਡੁੱਬੀ ਸੀ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਜਵਾਨੀ - ਸੁੱਚਾ ਸਿੰਘ ਨਰ
- ‘ਨਾਸਤਿਕ ਕਿਤਾਬਾਂ’ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਗਠਨ ਦਾ ਜਨਚੇਤਨਾ ਨਾਲ ਟਕਰਾਅ
- ਮਹਿਲਕਲਾਂ ਲੋਕ-ਘੋਲ ਦੇ ਸੰਗਰਾਮੀ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਕੀਮਤੀ ਸਬਕਾਂ ਨੂੰ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕਰੋ
- ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਬਣੀ ਲੁੱਟ ਦੀ ਦੁਕਾਨ - ਵਾਹਿਦ
- ‘ਮੌਬ ਲਿੰਚਿੰਗ’ ’ਤੇ ਰੋਕ ਜ਼ਰੂਰੀ – ਸੰਦੀਪ ਲਧੂਕਾ
- ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਕਿਸਾਨ ਨੀਤੀ ਦੇ ਖਰੜੇ ਦੀ ਹਕੀਕਤ ਅਤੇ ਸੁਝਾਅ - ਮੋਹਨ ਸਿੰਘ (ਡਾ:)
- ਪੰਜਾਬੀਓ! ਮਸਲੇ ਵਿਚਾਰੋ, ਕੀ ਹੋਵੇ "ਏਜੰਡਾ ਪੰਜਾਬ'' - ਕੇਹਰ ਸ਼ਰੀਫ਼
- ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਨੂੰ ਮਿਲਦੇ ਚੰਦੇ ਵਿੱਚ ਪਾਰਦਰਸ਼ਤਾ ਲਿਆਂਦੇ ਬਗੈਰ ਕਾਲੇ ਧਨ ਖਿਲਾਫ਼ ਲੜਾਈ ਅਸੰਭਵ
- ਨੋਟਬੰਦੀ ਬਨਾਮ ਕਾਲਾ ਧਨ: ਅਣਗੌਲੇ ਪੱਖ - ਸੰਦੀਪ ਕੁਮਾਰ
- ਪੰਜਾਬ, ਪੰਜਾਬੀ ਅਤੇ ਚਿੱਟਾ -ਡਾ. ਨਿਸ਼ਾਨ ਸਿੰਘ ਰਾਠੌਰ
- ਪੰਜਾਬ 2016 -ਸਤਦੀਪ ਗਿੱਲ
- ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਪਿਆਰ ਸਾਨੂੰ ਮਾਰ ਰਿਹਾ ਹੈ : ਸਾਡਾ ਧਿਆਨ ਕੌਣ ਰੱਖਦਾ ਹੈ ਜਦ ਅਸੀਂ 'ਸਿੰਗਲ' ਹੁੰਦੇ ਹਾਂ ? -ਸੇਲਬ ਲੂਨਾ
- ਨੋਟ ਬੰਦੀ: ਮਿਹਨਤਕਸ਼ਾਂ ਦੀ ਜਾਮਾਂ ਤਲਾਸ਼ੀ-ਧਨਾਢਾਂ ਨੂੰ ਗੱਫੇ
- ਐਡਵੋਕੇਟ ਸੁਧਾ ਭਾਰਦਵਾਜ ਦਾ ਜਨਤਕ ਬਿਆਨ
- ਕਿਸੇ ਲੱਫ਼ਾਜ਼ ਸਿਆਸੀ ਘਾਗ ਨਾਲ ਸਿਝਣਾ ਸੌਖਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ -ਸੁਕੀਰਤ
- ਘੁੱਤੀ ਪਾ - ਮਿੰਟੂ ਬਰਾੜ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ
- ਬੋਲ ਕੇ ਲਬ ਆਜ਼ਾਦ ਹੈਂ ਤੇਰੇ... - ਪਰਮ ਪੜਤੇਵਾਲਾ
- ਅੱਜ ਅਸੀ ਜੇ ਚੁੱਪ ਰਹੇ, ਕੱਲ੍ਹ ਮੂੰਹਾਂ ਨੂੰ ਜੰਦਰੇ ਲਾਉਣਗੇ -ਸੁਕੀਰਤ
- ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਦੀ ਬੂ-ਦੁਹਾਈ ਮੁਕਾਬਲੇ - ਪਾਵੇਲ
- ਰਤਾ ਗੌਰ ਕਰਨਾ ! -ਸੁਕੀਰਤ
- ਦਿੱਲੀ ਸਰਕਾਰ ਬਾਰੇ ਕਾਨੂੰਨ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਸਪੱਸ਼ਟ ! - ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗੁਲਪੁਰ
- ਕੌਣ ਜਿੱਤਿਆ, ਕੌਣ ਹਾਰਿਆ : ਭਾਰਤ ਜਾਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ? - ਸੰਦੀਪ ਕੌਰ ਸੰਧੂ
- ਹਾਸ਼ੀਏ ਤੋਂ ਪਾਰ: ਲੋਕਤੰਤਰ ਬਨਾਮ ਜਾਤੀਵਾਦ - ਹਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ
- ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿ ਤਣਾਅ ਅਤੇ ਮੀਡੀਆ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ - ਗੁਰਤੇਜ ਸਿੰਘ
- ਗੈਰ-ਸੰਤੁਲਤ ਹੈ ਭਾਰਤ ਦੀ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿਦੇਸ਼ ਨੀਤੀ ! - ਹਰਜਿੰਦਰ ਗੁਲਪੁਰ
- ਫ਼ਿਰਕੂ ਦੰਗੇ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਇਲਾਜ :ਸ਼ਹੀਦ-ਏ-ਆਜ਼ਮ ਭਗਤ ਸਿੰਘ
- ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ : 2017 ਚੋਣਾਂ - ਸੰਦੀਪ ਕੌਰ ਸੰਧੂ
- ਰਾਜਸੱਤਾ ਸਿਆਸਤ ਵਿੱਚੋਂ, ਧਰਮ ਸੱਤਾ ਸੱਚ ਵਿੱਚੋਂ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ - ਗੁਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਪੱਖੋਕਲਾਂ
- ਜ਼ਮੀਨੀ ਹਕੀਕਤਾਂ ਨੂੰ ਪਛਾਣੋ, ਕਾਮਰੇਡ! -ਸੁਕੀਰਤ
- ਅਮਨ ਬਹਾਲੀ,ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਤਰਜੀਹ ਹੋਵੇ!- ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗੁਲਪੁਰ
- ਵੱਧਦਾ ਅੱਤਵਾਦ ਦੁਨੀਆਂ ਲਈ ਵੱਡਾ ਖ਼ਤਰਾ -ਗੁਰਤੇਜ ਸਿੰਘ
- ਦੇਸ਼-ਧ੍ਰੋਹ ਕਾਨੂੰਨ ਤੇ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਵਿਵਸਥਾ - ਗੋਬਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਢੀਂਡਸਾ
- ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਕੈਂਪਸ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਕਲਚਰ ਵਿੱਚ ਨਵਾਂ ਮੋੜ
- ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਦਿਨ-ਬ-ਦਿਨ ਨਿੱਖਰ ਰਿਹਾ ਰਾਜਸੀ ਅੰਬਰ ! -ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗੁਲਪੁਰ
- ਕਿੱਧਰ ਜਾਣ ਗ਼ਰੀਬ? - ਗੋਬਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਢੀਂਡਸਾ
- ਮੀਡੀਏ ਉੱਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਦਬਾਅ ਦੇ ਦੌਰ ਵਿੱਚ –ਸੁਕੀਰਤ
- ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਉੱਜੜੀਆਂ ਗੁਲਜ਼ਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹਾਰਾਂ ਲੋਚਦਾ ਧਰਮਵੀਰ ਗਾਂਧੀ - ਗੁਰਚਰਨ ਪੱਖੋਕਲਾਂ
- ਕੁਝ ਅਸਤੀਫ਼ੇ, ਕੁਝ ਸਵਾਲ -ਸੁਕੀਰਤ
- ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਾਦੀ `ਚ ਸੁਲਗਦਾ ਭਾਰਤੀ ਲੋਕਤੰਤਰ –ਸੰਦੀਪ ਕੁਮਾਰ
- ‘ਰਾਸ਼ਟਰ-ਪ੍ਰੇਮੀ’ ਬਨਾਮ ‘ਰਾਜ-ਧਰੋਹੀ' -ਸੁਕੀਰਤ
- ਜੀ.ਐੱਸ.ਟੀ. ਬਿੱਲ, ਨੀਤੀਆਂ ਅਤੇ ਲੋਕ – ਹੁਸ਼ਿਆਰ ਸਿੰਘ
- ਆਜ਼ਾਦ ਭਾਰਤ ਤੇ ਅਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਸਰਕਾਰਾਂ - ਗੋਬਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਢੀਂਡਸਾ
- ਪੰਜਾਬ ਅੰਦਰ ਜ਼ਮੀਨ ਉੱਤੇ ਆਪਣੇ ਹੱਕ ਦੀ ਲੜਾਈ ਲੜ ਰਹੇ ਦਲਿਤ ਕਿਸਾਨ ? -ਰਾਜੇਸ਼ ਕੁਮਾਰ
- ਇੱਕ ਸੀ ਹਿੜਮੇ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਜੋ ਬਸਤਰ ਵਿੱਚ ਕਿਤੇ ਗੁੰਮ ਹੋ ਗਿਆ - ਅਨੰਤ ਰਾਏ
- ਕਿਰਨਜੀਤ ਕੌਰ ਮਹਿਲਕਲਾਂ: ਇਤਿਹਾਸਕ ਲੋਕ-ਘੋਲ (ਭਾਗ-ਪਹਿਲਾ) - ਸਾਹਿਬ ਸਿੰਘ ਬਡਬਰ
- ਮਸਲਾ ਏ ਕਸ਼ਮੀਰ - ਗੋਬਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਢੀਂਡਸਾ
- ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੀ ਗਾਥਾ ਹੈ ਅਜ਼ਾਦੀ -ਗੁਰਤੇਜ ਸਿੰਘ
- ਗਊ ਰੱਖਿਆ ਦਲਾਂ ਦਾ ਸੱਚ -ਪ੍ਰਾਗਿਆ ਸਿੰਘ
- ਇਕ ਜੁਮਲਾ ਹੋਰ -ਸੁਕੀਰਤ
- ਕਿਰਨਜੀਤ ਕੌਰ ਮਹਿਲ ਕਲਾਂ ਸੰਘਰਸ਼ ਨਾਮਵਰ ਬੁੱਧੀਜੀਵੀਆਂ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਵਿੱਚ
- ਸਿਧਾਂਤ ਤੋਂ ਸਿਆਸਤ ਤੱਕ ਦਾ ਕਾਲਾ ਸਫਰ ਕੇਜਰੀਵਾਲ
- ਮੁਜਰਮ, ਪੁਲੀਸ ਵਾਲੇ ਰਲੇ ਵੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ -ਸਤਵਿੰਦਰ ਕੌਰ ਸੱਤੀ
- ਜੇ.ਐੱਨ. ਯੂ 'ਚ ਹਮਲਾ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਕੌਮਵਾਦ ਦਾ ਸਵਾਲ -ਰਾਜੇਸ਼ ਤਿਆਗੀ
- ਕਮਜ਼ੋਰਾਂ ‘ਤੇ ਹੁੰਦੇ ਜ਼ੁਲਮਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਸਮਾਜ ਹੋਵੇ ਲਾਮਬੰਦ - ਗੁਰਤੇਜ ਸਿੰਘ
- ਸਵੱਛ ਭਾਰਤ ਅਭਿਆਨ ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਇਸ ਵਿੱਚ ਸਹਿਯੋਗ - ਕੁਲਵਿੰਦਰ ਕੰਗ
- ਜਦੋਂ ਚੁੱਪ ਗੱਜ ਕੇ ਗੂੰਜਦੀ ਹੈ ... -ਸੁਕੀਰਤ
- ਜਦੋਂ ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਰੋਸ ਕਰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਲ ਦੂਜੇ ਪੱਖ ਤੋਂ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਦੇਖ ਸਕਦੇ? - ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ
- ਨਵੀਂ ਤੇ ਪੁਰਾਣੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਆਪਸ ‘ਚ ਬਿਠਾਵੇ ਤਾਲਮੇਲ - ਗੁਰਤੇਜ ਸਿੰਘ
- ਗੁਜਰਾਤ ਫਾਇਲਜ਼ - 3
- ਵੱਧਦੀ ਵਿਕਾਸ ਦਰ ਬਨਾਮ ਗਰੀਬ ਲੋਕ - ਗੁਰਤੇਜ ਸਿੰਘ
- ਕਦੋਂ ਸੁਲਝੇਗਾ ਡਾ. ਦਭੋਲਕਰ ਹੱਤਿਆ ਕਾਂਡ ? - ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗੁਲਪੁਰ
- ਕਸ਼ਮੀਰ ਦਾ ਰਿਸਦਾ ਹੋਇਆ ਫੱਟ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ 'ਚ ਇਨਕਲਾਬ -ਰਾਜੇਸ਼ ਤਿਆਗੀ
- ਵਿਸ਼ਵ ਵਿਆਪੀ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ‘ਚ ਵਾਧਾ ਚਿੰਤਾਜਨਕ - ਗੁਰਤੇਜ ਸਿੰਘ
- ‘ਬ੍ਰੈਗਜ਼ਿਟ’ ਦੇ ਮਾਹੌਲ ਵਿਚ ਬਰਤਾਨਵੀ ਲੋਕਾਂ ਅਤੇ ਸਿਆਸਤ ਨੂੰ ਵਾਚਦਿਆਂ -ਸੁਕੀਰਤ
- ਔਖੀਆਂ ਜਿੱਤਾਂ ਹੀ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਕਦਰ ਦੀਆਂ ਹੱਕਦਾਰ - ਗੁਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਪੱਖੋਕਲਾਂ
- ਕਦੇ ਵੀ ਫਿਰਕੂ ਅੱਗ ’ਚ ਲੂਹੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਨੇ ਯੂ. ਪੀ. ਦੇ ਲੋਕ - ਪਾਵੇਲ
- ਖ਼ਾਤਿਆਂ ਤੋਂ ਖੂਹ ਵਿੱਚ ਡਿੱਗ ਰਹੇ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੀ ਸਿਆਸਤ - ਗੁਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਪੱਖੋਕਲਾਂ
- ਉੱਤਰ ਪੂਰਬੀ ਰਾਜਾਂ ‘ਚ ਗੜਬੜੀ ਬਨਾਮ ‘ਅਫਸਪਾ’ ਕਾਨੂੰਨ - ਗੁਰਤੇਜ ਸਿੰਘ
- ਗੋਲ ਮੋਰੀ ਤੇ ਚੌਰਸ ਕਿੱਲਾ -ਜੋਗਿੰਦਰ ਬਾਠ ਹੌਲੈਂਡ
- ਆਖ਼ਰ ਕਿਵੇਂ ਬਚੇ ਜਵਾਨੀ ਤੰਬਾਕੂ ਦੇ ਕੈਂਸਰ ਤੋਂ - ਰਵਿੰਦਰ ਸ਼ਰਮਾ
- ਗੋਲੀਬੰਦੀ ਉਲੰਘਣ ਪ੍ਰਤੀ ਠੋਸ ਰਣਨੀਤੀ ਅਪਣਾਵੇ ਭਾਰਤ - ਗੁਰਤੇਜ ਸਿੰਘ
- ਯੂਰਪੀ ਯੂਨੀਅਨ ਦਾ ਸੰਕਟ -ਮਨਦੀਪ
- ਗੈਰ ਸੰਗਠਿਤ ਪੇਂਡੂ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੀ ਨਿੱਘਰਦੀ ਦਸ਼ਾ - ਗੁਰਤੇਜ ਸਿੰਘ
- ਫਰਾਂਸ ਅੰਦਰ ‘ਕਿਰਤ ਸੁਧਾਰਾਂ ਖਿਲਾਫ ਜ਼ਬਰਦਸਤ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ
- ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਸੰਤਾਪ ਵੱਲ ਧੱਕਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼
- ਸਾਡਾ ਟੈੱਟ ਪਾਸ ਜਾਂ ਸਰਾਪ? -ਰਘਵੀਰ ਸਿੰਘ
- ਆਗਾਮੀ ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾਈ ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਨਕਸ਼ - ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗੁਲਪੁਰ
- ਅਮਰੀਕਨ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੀ ਉਮੀਦਵਾਰੀ ਲਈ ਚੱਲ ਰਹੀ ਚੋਣ ਮੁਹਿੰਮ ਉੱਤੇ ਸਾਮਰਾਜੀ ਸੰਕਟ ਦਾ ਪਰਛਾਵਾਂ
- ਵਰਕਰਜ਼ ਸੋਸ਼ਲਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਅਪੀਲ
- ਝੂਠੇ ਪੁਲਿਸ ਮੁਕਾਬਲਿਆਂ ਨੂੰ ਰੋਕਿਆ ਜਾਵੇ - ਗੁਰਤੇਜ ਸਿੰਘ
- 'ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ 'ਚ ਸਿਆਸੀ ਰੋਟੀਆਂ'
- ਗੁਜਰਾਤ ਫਾਇਲਜ਼– 2
- ਫਰਾਂਸ ਦਾ ਮਜ਼ਦੂਰ ਅੰਦੋਲਨ ਨਿਰਣਾਇਕ ਦੌਰ 'ਚ ! - ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗੁੱਲਪੁਰ
- ਕੈਨੇਡਾ ਵਿੱਚ ਖਾਲਿਸਤਾਨੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਸਿਖਲਾਈ ਕੈਂਪਾਂ ਦੇ ਸਥਾਨਕ ਰਾਜਨੀਤੀ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਣ ਦੀਆਂ ਰਿਪੋਰਟਾਂ
- ਗੁਜਰਾਤ ਫਾਇਲਜ਼ -1 : “ ਸ਼ਾਹ ਸਾਹਿਬ ਤੋਂ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਨੂੰ ਡਰ ਲਗਦਾ ਹੈ ”
- ਕੀ ਕਿਸਾਨ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਵਰਤਾਰੇ ਨੂੰ ਠੱਲ੍ਹ ਪਾਵੇਗਾ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਪਾਸ ਕੀਤਾ ਕਰਜ਼ਾ ਕਾਨੂੰਨ?
- ਬਸਤਰ ਵਿੱਚ ਚੱਲ ਰਹੀ ਲੋਕ-ਵਿਰੋਧੀ ਜੰਗ ਦੇ ਪਰਥਾਏ -ਸੁਕੀਰਤ
- ਹਿੰਦੂਤਵੀ ਦਹਿਸ਼ਤਗਰਦਾਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਚਹੇਤਿਆਂ ਦੇ ‘ਅੱਛੇ ਦਿਨ’ -ਬੂਟਾ ਸਿੰਘ
- ਮੋਦੀ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਨੀਤੀ ਦਾ ਲੇਖਾ ਜੋਖਾ - ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗੁਲਪੁਰ
- ਅੰਬੇਡਕਰ, ਦਰੋਣਾ ਅਤੇ ਭਗਵੇਂ ਬ੍ਰਿਗੇਡ ਦੀ ‘ਗੁਰੂ ਦਕਸ਼ਿਣਾ’ -ਬੂਟਾ ਸਿੰਘ
- ਅਕਾਲੀ-ਕਾਂਗਰਸੀ ਹਾਕਮੀ ਕੁੱਤਾ-ਭੇੜ ਦੀ ਭੇਂਟ ਚੜਿਆ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਦਰਿਆਈ ਪਾਣੀਆਂ ਦਾ ਮਸਲਾ
- ਫ਼ੌਜ ਦੀ ਦਰਿੰਦਗੀ ਸਹਾਰੇ ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ‘ਦਿਲ ਜਿੱਤਦੀ’ ‘ਦੇਸ਼ਭਗਤੀ’ -ਬੂਟਾ ਸਿੰਘ
- ਬਲਿਊ ਸਟਾਰ 1984 ਦੇ ਨਾ ਭੁੱਲਣਯੋਗ ਇਤਿਹਾਸਕ ਵਰਤਾਰੇ - ਗੁਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਪੱਖੋਕਲਾਂ
- ‘‘ਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿਰੋਧੀ ਹੋਣਾ ਮੇਰੇ ਲਈ ਮਾਣ ਵਾਲੀ ਗੱਲ’’ -ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ
- ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਫ਼ਾਸ਼ੀਵਾਦ-ਵਿਰੋਧੀ ਅੰਦੋਲਨ ਦੀ ਲੋੜ:40ਮਹੀਨੇ ਜੇਲ੍ਹ ’ਚ ਰਹਿਣ ਬਾਅਦ ਬਰੀ ਹੋਏ ਦਲਿਤ-ਕਾਰਕੁੰਨ ਦੀ ਕੂਕ
- ਮਾਨਸਿਕਤਾ ਬਦਲਣ ਨਾਲ ਹੀ ਰੁਕਣਗੀਆਂ ਰੈਗਿੰਗ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ - ਗੁਰਤੇਜ ਸਿੰਘ
- ਹਿੰਦੂਤਵੀ ‘ਥਿੰਕ ਟੈਂਕ’ ਨੇ ਜੱਜਾਂ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਾਇਆ ਮੁਲਕ ਦੀ ‘ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਖ਼ਤਰੇ’ ਦਾ ਪਾਠ -ਬੂਟਾ ਸਿੰਘ
- ਸਾਥੀ ਸਤਨਾਮ ਦੀ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ’ਚੋਂ ਉਠਦੇ ਸਵਾਲ -ਬੂਟਾ ਸਿੰਘ
- ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਰੁਝਾਨ ਨੂੰ ਠੱਲ ਪਾਉਣ ਲਈ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਪ੍ਰਚੰਡ ਤੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ -ਨਵਕਿਰਨ ਸਿੰਘ
- ਇੱਕ ਸਵਾਲ ਸੁਹਿਰਦ ਨਾਂਵਾਂ ਅਤੇ ਸੰਸਥਾਂਵਾਂ ਵਾਸਤੇ -ਸੁਕੀਰਤ
- ਦਲਿਤ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਕਿਉਂ ਹਨ ਵਧੀਕੀਆਂ ਦੇ ਸ਼ਿਕਾਰ - ਗੁਰਤੇਜ ਸਿੰਘ
- 25 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੇ ਫਰਜੀ ਪੁਲਿਸ ਮੁਕਾਬਲੇ ਦੀ ਦਾਸਤਾਨ - ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗੁਲਪੁਰ
- ਭੁੱਲੇ ਵਿਸਾਰੇ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ’ਤੇ ਇੱਕ ਝਾਤ
- ਜਹਾਲਤ ਦਾ ਇਜ਼ਹਾਰ ਕਿ ਮਿੱਥ ਕੇ ਪਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਭੰਬਲਭੂਸਾ? -ਸੁਕੀਰਤ
- ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ’ਚ ਹੋਣ ਸਿਹਤ ਸਹੂਲਤਾਂ - ਗੁਰਤੇਜ ਸਿੰਘ
- ਫਸਲੀ ਰਹਿੰਦ ਖੂੰਹਦ ਦੇ ਹੱਲ ਲਈ ਸੁਹਿਰਦ ਯਤਨਾਂ ਦੀ ਲੋੜ - ਗੁਰਤੇਜ ਸਿੰਘ
- ਕਾਲਜਾਂ ਦੇ ਗੈਸਟ ਫੈਕਲਟੀ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੀ ਤਨਖਾਹ ਦਾ ਖ਼ਲਜੱਗਣ -ਬੇਅੰਤ ਸਿੰਘ
- ਮਈ ਦਿਵਸ ਅਤੇ ਅਜੋਕੀ ਸਮੱਸਿਆ -ਵਰਿੰਦਰ ਖੁਰਾਣਾ
- ਸੁਪਰ ਪਾਵਰ ਦੀ ਭੂਲ-ਭੁਲਈਆ ਵਿੱਚ ਉਲਝੇ ਭਾਰਤੀ ਹਾਕਮ ! - ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗੁਲਪੁਰ
- ਦਿਨੋ ਦਿਨ ਲੀਹੋਂ ਲਹਿੰਦੀ ਮੈਡੀਕਲ ਸਿੱਖਿਆ - ਗੁਰਤੇਜ ਸਿੰਘ
- ਇੱਕ ਬਾਇਓਡਾਟਾ ਦੇ ਇਵਜ ਵਿੱਚ - ਪ੍ਰੋ. ਰਣਧੀਰ ਸਿੰਘ
- ਟਕਰਾਅ ਦੇ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਏਕੇ ਦੀ ਲੋੜ ਦਾ ਸੁਨੇਹਾ -ਸੁਕੀਰਤ
- ਦੇਸ਼ ਅੰਦਰ ਗੰਭੀਰ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਪਾਣੀ ਦਾ ਸੰਕਟ - ਗੁਰਤੇਜ ਸਿੰਘ
- ਸਿੱਖਿਆ ਨੀਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਵ ਸਮੇਂ ਦੀ ਫੌਰੀ ਲੋੜ - ਇਕਬਾਲ ਸੋਮੀਆਂ
- ਆਓ ਯੁੱਗ ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਦੱਸੀਏ ਕਿ ਹੁਣ ਅਸੀ ਉਹ ਨਹੀਂ ਰਹੇ -ਗੁਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਪੱਖੋਕਲਾਂ
- ਫਸਲੀ ਵਿਭਿੰਨਤਾਂ ਦਾ ਰੌਲਾ ਕਿਸ ਗੱਲ ਤੋਂ? - ਗੁਰਚਰਨ ਪੱਖੋਕਲਾਂ
- ਕਨ੍ਹੱਈਆ ਕੁਮਾਰ ਜ਼ਿੰਦਾਬਾਦ! -ਸੁਮੀਤ ਸ਼ੰਮੀ
- ਕੀ ਇਹੋ ਜੇਹੇ ਹਲਾਤ ‘ਚ ਮੁਫ਼ਤ ਤੀਰਥ ਯਾਤਰਾ ਸੁੱਝਦੀ ਹੈ? -ਡਾ. ਅਮਰਜੀਤ ਟਾਂਡਾ
- ਆ ਸਿਤਮਗਰ ਮਿਲ ਕੇ ਆਜ਼ਮਾਏਂ... - ਐਸ ਸੁਰਿੰਦਰ
- ਕਿਸੇ ਵੀ ਇੱਕ ਦਿਨ ਦਾ ਅਖ਼ਬਾਰ: ਭਗਵੀ ‘ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ’ ਦਾ ਦਰਪਨ! -ਗੁਰਬਚਨ ਸਿੰਘ ਭੁੱਲਰ
- ਪੰਜਾਬ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੀ ਇਮਾਨਦਾਰ ਤੀਜੀ ਧਿਰ ਭਾਲਦਾ ਹੈ - ਗੁਰਚਰਨ ਪੱਖੋਕਲਾਂ
- ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਨੂੰ ਬੌਧਿਕ ਸੰਕਟ ਵਿੱਚੋਂ ਉਭਰਣ ਦੀ ਲੋੜ -ਵਿਨੋਦ ਮਿੱਤਲ (ਡਾ.)
- ਡਰੇ, ਤਾਂ ਮਰੇ -ਸੁਕੀਰਤ
- ਸਦਭਾਵਨਾ, ਸਾਂਝ ਅਤੇ ਸੰਯਮ ਨਾਲ ਸੌੜੀ ਸਿਆਸਤ ਨੂੰ ਨਜਿੱਠਣ ਦੀ ਲੋੜ - ਵਰਗਿਸ ਸਲਾਮਤ
- ਜੇਲ੍ਹ ਅੰਦਰ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਨਮੂਨੇ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ –ਰਣਜੀਤ ਲਹਿਰਾ
- ਸਮਾਜਿਕ ਅਵਸਥਾ ਨੂੰ ਕੇਵਲ ਲੋਕ ਬਦਲਦੇ ਹਨ - ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗੁਲਪੁਰ
- ਜਦੋਂ ਲਾਲ ਹਨੇਰੀ ਝੁੱਲੀ – ਰਣਜੀਤ ਲਹਿਰਾ
- ਕੀ ਭਾਰਤ ਇੱਕ ਗਣਤੰਤਰ ਹੈ? – ਐੱਸ. ਸੁਰਿੰਦਰ ਇਟਲੀ
- ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਇੱਕ ਚਿੰਤਨਸ਼ੀਲ ਵਿਚਾਰਵਾਨ - ਮਨਦੀਪ
- ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਰਣਧੀਰ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਦਿਆਂ -ਗੌਤਮ ਨਵਲੱਖਾ
- ਬਸਤਰ ਵਿੱਚ ਪੱਤਰਕਾਰ, ਵਕੀਲ ਅਤੇ ਜਮਹੂਰੀ ਕਾਰਕੁਨ ਹਕੂਮਤੀ ਦਹਿਸ਼ਤਗਰਦੀ ਦੀ ਮਾਰ ਹੇਠ
- ਸੰਸਦੀ ਖੱਬਿਆਂ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦ -ਬੂਟਾ ਸਿੰਘ
- ਸਮੁੰਦਰ ਦੀ ਆਗੋਸ਼ ਵਿੱਚ ਸਮਾ ਰਹੇ ਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਦੀਪ ਸਮੂਹ - ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗੁਲਪੁਰ
- ਧਾਰਮਿਕ ਸਥਾਨਾਂ ’ਤੇ ਬੰਦ ਹੋਵੇ ਭੇਦਭਾਵ - ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਖੋਖਰ
- ਜੇ.ਐੱਨ.ਯੂ. ਤੋਂ ਉੱਠੀ ਮਨੁੱਖੀ ਹਕੂਕ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਤੇ ਸੰਘੀ ਕੋੜਮਾ
- ਬਜਟ ਦੀ ਘੁੰਮਣ-ਘੇਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵਿਚਰਦੇ ਆਮ ਲੋਕ - ਗੁਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਪੱਖੋਕਲਾਂ
- ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਪਟਿਆਲਾ ਦੀ ਵਿਦਿਆਰਥਣ ਦੀ ਕਨ੍ਹਈਆ ਕੁਮਾਰ ਨੂੰ ਚਿੱਠੀ
- ਸਾਂਝੀਆਂ ਫ਼ੌਜੀ ਮਸ਼ਕਾਂ: ਭਾਰਤ ਦੀ ਧਰਤੀ ’ਤੇ ਫ਼ਰਾਂਸੀਸੀ ਜੰਗਬਾਜ਼ਾਂ ਦੇ ਨਾਪਾਕ ਕਦਮ – ਪਾਵੇਲ ਕੁੱਸਾ
- ਝੂਠੇ ਪੁਲਿਸ ਮੁਕਾਬਲਿਆਂ ਨੂੰ ਰੋਕਿਆ ਜਾਵੇ - ਗੁਰਤੇਜ ਸਿੱਧੂ
- ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਕੋਈ ਰਾਸ਼ਟਰ ਨਹੀਂ
- ਅੱਗ ਨਾਲ ਖੇਡਣਾ ਬੰਦ ਕਰੋ -ਸੁਕੀਰਤ
- ਆਓ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਦਾ ਮੇਲਾ ਦੇਖੀਏ - ਗੁਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਪੱਖੋਕਲਾਂ
- ਜਾਟ ਰਾਖਵਾਂਕਰਨ ਅੰਦੋਲਨ: ਵੋਟ ਸਿਆਸਤਦਾਨਾਂ ਦੇ ਕੁਰਸੀ ਭੇੜ ਨੇ ਝੁਲਾਇਆ ਝੱਖੜ –ਪਾਵੇਲ ਕੁੱਸਾ
- ਜਾਟ ਰਾਖਵੇਂਕਰਨ ਦਾ ਰਾਜਨੀਤੀਕ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ -ਅਜੈ ਕੁਮਾਰ
- ‘ਸਰਮੁ ਧਰਮੁ ਦੁਇ ਛਪਿ ਖਲੋਏ, ਕੂੜੁ ਫਿਰੈ ਪਰਧਾਨੁ ਵੇ ਲਾਲੋ’ -ਸੁਕੀਰਤ
- ਉਮਰ, ਮੇਰਾ ਵਿਦਿਆਰਥੀ
- ਕਨ੍ਹੱਈਆ ਕੁਮਾਰ ਦਾ ਭਾਸ਼ਣ
- ਅਜੋਕੀ ਔਰਤ ਅਜੇ ਵੀ ਵਧੀਕੀਆਂ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਰ - ਗੁਰਤੇਜ ਸਿੱਧੂ
- ਪੈਰਿਸ ਹਮਲੇ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਅਸਲੀਅਤ ਨੂੰ ਸਮਝਦਿਆਂ !
- ...ਇਸੇ ਲਈ ਮੈਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿਰੋਧੀ ਹਾਂ -ਮੀਨਾ ਕੰਡਾਸਵਾਮੀ
- ਕਦੋਂ ਯਕੀਨੀ ਹੋਵੇਗੀ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ - ਗੁਰਤੇਜ ਸਿੱਧੂ
- ਮੋਦੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਮੁਸਲਿਮ ਸਿੱਖਿਅਕ ਸੰਸਥਾਨਾਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਇਆ
- ਇਨਕਲਾਬੀ ਲਹਿਰ ਲਈ ਅਮੁੱਕ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਅਤੇ ਤਾਕਤ ਦਾ ਸੋਮਾ ਬਣਿਆ ਰਹੇਗਾ ਸ਼ਹੀਦ ਸਾਧੂ ਸਿੰਘ ਤਖ਼ਤੂਪੁਰਾ
- ਅੰਤਰਰਸ਼ਟਰੀ ਮਾਂ-ਬੋਲੀ ਦਿਨ ’ਤੇ ਵਿਚਾਰਨ ਲਈ ਪੰਜਾਬੀ ਲਈ ਅਹਿਮ ਇਤਿਹਾਸਕ ਮੌਕਾ -ਸਾਧੂ ਬਿਨਿੰਗ
- ਸੰਘਰਸ਼ ਦੀ ਕਿੱਸਾਗੋਈ ਜਾਂ ਜ਼ਖ਼ਮਾਂ ਅਤੇ ਜੁੜਾਵ ਦੀ ਦਾਸਤਾਂ -ਪ੍ਰੇਮ ਪ੍ਰਕਾਸ਼
- ਰੈਗਿੰਗ ਰੋਕੂ ਕਨੂੰਨ ਦੀ ਸਖਤੀ ਕਿੰਨੀ ਕੁ ਸਾਰਥਿਕ? - ਗੁਰਤੇਜ ਸਿੱਧੂ
- ਸੋਚਣ ਅਤੇ ਪੜ੍ਹਨ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਨੂੰ ਕੈਦ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਦੇ ਖਿਲਾਫ਼ ਸਾਡੇ ਸਮੇਂ ਦਾ ਇੱਕ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਅੰਦੋਲਨ: ਆਕਿਊਪਾਈ ਯੂ.ਜੀ.ਸੀ.
- ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਲੋੜ: ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ -ਡਾ.ਅਮਰਜੀਤ ਟਾਂਡਾ
- ਸੋਕੇ ਦੀ ਚਪੇਟ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ : ਘਾਹ ਦੀਆਂ ਰੋਟੀਆਂ ਖਾਣ ਨੂੰ ਮਜਬੂਰ ਹਨ ਲਾਲਵਾੜੀ ਦੇ ਲੋਕ
- ਸਾਰੇ ਇਨਸਾਫ਼ ਪਸੰਦ ਨਾਗਰਿਕਾਂ, ਬੁੱਧੀਜੀਵੀਆਂ, ਸਮਾਜਿਕ ਕਾਰਕੁੰਨਾ ਦੇ ਨਾਂ ਮਨਪ੍ਰੀਤ ਮੀਤ ਦਾ ਖੁੱਲਾ ਖ਼ਤ
- ਜਦੋਂ ਇੱਕ ਬੁਰੀ ਧਾਰਣਾ ਅਸਲੀਅਤ ਨੂੰ ਟੱਕਰਦੀ ਹੈ -ਪ੍ਰਾਗਿਆ ਸਿੰਘ
- ਅਸਲੀ ਕਿਸਾਨ ਦੀ ਹਾਲਤ ਇਉਂ ਬਣਦੀ ਹੈ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਵਾਲੀ - ਗੁਰਚਰਨ ਪੱਖੋਕਲਾਂ
- ਇੱਕ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਜਿਸਨੇ ਆਦਿਵਾਸੀ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜੀਵਨ ਬਤੀਤ ਕੀਤਾ -ਡਾ. ਏ. ਕੇ. ਅਰੁਣ
- ਮੀਡੀਆ ਬਣਾਏ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਨੇੜਤਾ -ਗੁਰਤੇਜ ਸਿੱਧੂ
- ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ ਅੰਬੇਦਕਰ ਦੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਤੋਂ ਕੌਣ ਡਰਦਾ ਹੈ ? – ਦਿਲਿਪ ਮੰਡਲ
- ਰਾਜਸੀ ਬੇਚੈਨੀ ਦੇ ਆਲਮ ‘ਚੋਂ ਗੁਜ਼ਰ ਰਿਹਾ ਪੰਜਾਬ -ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗੁਲਪੁਰ
- ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵੱਧਦਾ ਅੱਤਵਾਦ ਮਨੁੱਖਤਾ ਲਈ ਖਤਰਨਾਕ - ਗੁਰਤੇਜ ਸਿੱਧੂ
- ਵਿਸ਼ਵ ਵਪਾਰ ਸੰਸਥਾ ਦੀ ਨੈਰੋਬੀ ਮੀਟਿੰਗ ਕਿਸਾਨਾਂ ਉੱਤੇ ਮਾਰੂ ਹੱਲਾ -ਮੋਹਨ ਸਿੰਘ
- ਬਹੁ-ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਘਾਣ - ਮੁਖਤਿਆਰ ਪੂਹਲਾ
- ਚੋਣ ਹਲਕਾ ਖਡੂਰ ਸਾਹਿਬ -ਗੁਰਚਰਨ ਪੱਖੋਕਲਾਂ
- ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਦਲਿਤਾਂ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਅਜੇ ਵੀ ਚਿੰਤਾਜਨਕ - ਗੁਰਤੇਜ ਸਿੱਧੂ
- ਬਦਲੇ-ਬਦਲੇ ਸੇ ਕਿਉਂ ਨਜ਼ਰ ਆਏ ਜਨਾਬ? -ਰਣਜੀਤ ਲਹਿਰਾ
- ਆਮ ਲੋਕ ਹਮਦਰਦੀ ਭਾਲਦੇ ਹਨ ਡਰਾਮੇ ਨਹੀਂ - ਗੁਰਚਰਨ ਪੱਖੋਕਲਾਂ
- ਸ਼ਹੀਦ - ਮਿੰਟੂ ਬਰਾੜ
- ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਸਿਆਸੀ ਬਦਲ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਦੀ ਜ਼ਮੀਨੀ ਹਕੀਕਤ -ਤਨਵੀਰ ਕੰਗ
- ਨਸ਼ਿਆਂ ਦੀ ਦਲਦਲ ’ਚ ਫਸੀ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਜਵਾਨੀ - ਗੁਰਤੇਜ ਸਿੱਧੂ
- ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਦੇ ਚੱਕਰਵਿਊ ਵਿੱਚ ਫਸੀ ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ - ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗੁਲਪੁਰ
- ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਪ੍ਰਸੰਗ ’ਚ ਮੌਜੂਦਾ ਸਰਬੱਤ ਖ਼ਾਲਸਾ ਸਮਾਗਮ ਦਾ ਤੱਤ -ਸਾਹਿਬ ਸਿੰਘ ਬਡਬਰ
- ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਇੱਕ ਹੋਰ ਸੂਰਜ ਦਾ ਉੱਗਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਤਲ -ਮਨਦੀਪ
- ਮੀਡੀਆ ਬਣਾਏ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਨੇੜਤਾ -ਗੁਰਤੇਜ ਸਿੱਧੂ
- ਵਿਰੋਧ ਦਾ ਪਿਛੋਕੜ - ਅਨਿਲ ਚਮੜੀਆ
- ਬੁਰਕੀਨਾ ਫਾਸੋ ਅਤਿਵਾਦੀ ਹਮਲੇ ਦੀ ਘਟਨਾ ਦੇ ਅਸਲ ਅਰਥ ਲੱਭਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ -ਰਿਸ਼ੀ ਨਾਗਰ
- ਪੁਲਿਸ ਪ੍ਰਬੰਧਾਂ ’ਚ ਵੱਡੇ ਸੁਧਾਰਾਂ ਦੀ ਲੋੜ - ਗੁਰਤੇਜ ਸਿੱਧੂ
- ਬੀਬੀ ਹਰਸਿਮਰਤ ਕੌਰ ਦੇ ਬਹਾਨੇ ਨੂੰਹਾਂ-ਧੀਆਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੀ ਗੱਲ -ਰਣਜੀਤ ਲਹਿਰਾ
- ਡਾ. ਜੀ.ਐੱਨ. ਸਾਈਬਾਬਾ ਦੀ ਰਾਖੀ ਤੇ ਰਿਹਾਈ ਲਈ ਮੁਹਿੰਮ (ਗਰੇਟ ਬ੍ਰਿਟੇਨ)
- ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀ ਜਥੇਬੰਦਕ ਤਾਕਤ ਨੂੰ ਖੋਰਾ ਲਾਉਣ ਦੇ ਯਤਨ -ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗੁਲਪੁਰ
- ਕਿਸਾਨ ਤੋਂ ਉਗਰਾਹੇ ਟੈਕਸ ਦੀ ਸਹੀ ਵੰਡ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ -ਗੁਰਚਰਨ ਪੱਖੋਕਲਾਂ
- ਜਲਵਾਯੂ ਸੰਮੇਲਨ: ਦਾਅਵੇ ਅਤੇ ਹਕੀਕਤਾਂ -ਮਨਦੀਪ
- ਸੁਮੇਲ ਸਿੰਘ ਦਾ ਚੱਕ ਬਖਤੂ ਦੀਆਂ ਗਲੀਆਂ ਤੋਂ ਖਡੂਰ ਸਾਹਿਬ ਤੱਕ ਦਾ ਸਫ਼ਰ -ਗੁਰਚਰਨ ਪੱਖੋਕਲਾਂ
- ਪੱਥਰ ਕਹੇ ਖੁਰੀ ਜਾਨ੍ਹੇ ਆ ਯਾਰ - ਮਿੰਟੂ ਬਰਾੜ
- ਇਕ ਜੰਗੀ ਕੈਦੀ, ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ - ਅਰੁੰਧਤੀ ਰਾਏ
- ਖੇਤੀ ਸੰਕਟ ਨੂੰ ਹੋਰ ਡੂੰਘਾ ਕਰ ਗਿਆ ਸਾਲ 2015 - ਗੁਰਤੇਜ ਸਿੱਧੂ
- ਇੰਟਰਵਿਊ ਪੱਤਰਕਾਰਿਤਾ ਅਤੇ ਨਰੇਂਦਰ ਮੋਦੀ -ਅਨਿਲ ਚਮੜੀਆ
- ਸਿੱਖਿਆ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਵਪਾਰ ਸੰਸਥਾ ਦੇ ਘੇਰੇ 'ਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਦਾ ਖਦਸ਼ਾ -ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗੁਲਪੁਰ
- ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਇੱਕ ਜਾਇਜ਼ਾ - ਤੇਜਵੰਤ ਗਿੱਲ
- ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਹੀਣ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਲਈ ਸਿੱਖਿਆ - ਮਨਜੀਤ ਕੌਰ
- ਰਾਜਨਾਥ ਜੀ, ਜੇਕਰ ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ ਹੁੰਦੇ ਤਾਂ…
- ਸੰਘ ਦੀਆਂ ਨਜ਼ਰਾਂ ਵਿੱਚ ਜੇ.ਐੱਨ.ਯੂ 'ਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿਰੋਧੀ ਤੱਤਾਂ' ਦਾ ਗੜ੍ਹ - ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗੁਲਪੁਰ
- ਘਰ ਦੀ ਕੱਢੀ ਸ਼ਰਾਬ ਅਤੇ ਜੱਜ ਦਾ ਫ਼ੈਸਲਾ - ਗੁਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਪੱਖੋਕਲਾਂ
- ਸਦਭਾਵਨਾ ਰੈਲੀਆਂ ਕਿ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਤੇ ਹਿਟਲਰੀ ਫੁਰਮਾਣ –ਡਾ. ਅਮਰਜੀਤ ਟਾਂਡਾ
- ਔਰਤ ਸਸ਼ਕਤੀਕਰਨ ਬਨਾਮ ਅਪਰਾਧੀਕਰਨ -ਗੁਰਤੇਜ ਸਿੱਧੂ
- ਪ੍ਰੋ. ਰਣਧੀਰ ਸਿੰਘ (ਦਿੱਲੀ ਵਾਲੇ) ਵੱਲੋਂ 1992 ਵਿੱਚ ਗ਼ਦਰੀ ਬਾਬਿਆਂ ਦੇ ਮੇਲੇ ’ਤੇ, ਗ਼ਦਰ ਲਹਿਰ ਬਾਰੇ ਦਿੱਤੇ ਭਾਸ਼ਣ ਦੇ ਕੁਝ ਅੰਸ਼
- ਪੰਜਾਬ ਤਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਹੋਰ ਸੰਤਾਪ ਨਾਲ ਬਲ ਰਿਹਾ ਸੀ… -ਡਾ. ਅਮਰਜੀਤ ਟਾਂਡਾ
- ਬਾਲ ਦਿਵਸ ਬਨਾਮ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਦੁਰਦਸ਼ਾ - ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਰੰਗੀਲਪੁਰ
- ਪਿੰਜਰਾ ਤੋੜ -ਨਿਕਿਤਾ ਆਜ਼ਾਦ
- ਉਚੇਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦਾ ਵਧਦਾ ਸੰਕਟ - ਗੁਰਤੇਜ ਸਿੱਧੂ
- ਅਰਜਨਟੀਨਾ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਉਪਰ ਵੱਧ ਰਹੀ ਘਰੇਲੂ ਹਿੰਸਾ ਅਤੇ ਇਸ ਖਿਲਾਫ ਹੋ ਰਹੀ ਲਾਮਬੰਦੀ -ਮਨਦੀਪ
- ਸਿੱਖ ਲਹਿਰ ਦੇ ਲੋਕਮੁਖੀ ਵਿਵੇਕ ਦਾ ਸਵਾਲ
- ਬੁੱਚੜ ਮੋਦੀ ਵਾਪਸ ਜਾਓ - ਤੇਰੇ ਲਈ ਯੂ.ਕੇ. ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਥਾਂ ਨਹੀਂ !
- ਝੋਨੇ ਦੀ ਪਰਾਲੀ ਦੇ ਹੱਲ ਲਈ ਸੁਹਿਰਦ ਯਤਨਾਂ ਦੀ ਲੋੜ - ਗੁਰਤੇਜ ਸਿੱਧੂ
- ਮੈਂ ਆਪਣਾ ਇਨਾਮ ਵਾਪਸ ਕਿਉਂ ਕਰ ਰਹੀ ਹਾਂ :ਅਰੁੰਧਤੀ ਰਾਏ
- ਸੰਘ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਕਾਰਜ ਸ਼ੈਲੀ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨਾਲ ਸਮਝਣ ਦੀ ਲੋੜ - ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗੁਲਪੁਰ
- ਦੇਸ਼ ਕੀ ਬੇਟੀ 'ਗੀਤਾ' - ਮਿੰਟੂ ਬਰਾੜ
- 'ਨਵਾਂ ਜ਼ਮਾਨਾ' ਅਖ਼ਬਾਰ ਦੇ ਸੰਪਾਦਕ ਦੇ ਨਾਮ ਖੁੱਲ੍ਹਾ ਖ਼ਤ
- ਹਾਸ਼ੀਏ ’ਤੇ ਪੁੱਜੀ ਕਿਰਸਾਨੀ -ਗੁਰਤੇਜ ਸਿੱਧੂ
- ਡਿਜੀਟਲ ਇੰਡੀਆ: ਇਕ ਹੋਰ ਨਵਉਦਾਰਵਾਦੀ ਹਮਲਾ -ਮਨਦੀਪ
- ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਹਿਰ ਕਦੇ ਵੀ ‘ਸਮਾਰਟ’ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਬਣ ਸਕਦੇ? - ਸਚਿੰਦਰ ਪਾਲ ਪਾਲੀ
- ਆਯੂਰਵੈਦਿਕ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਤੀ ਠੋਸ ਰਣਨੀਤੀ ਦੀ ਲੋੜ - ਗੁਰਤੇਜ ਸਿੱਧੂ
- ਤਰਕਪਸੰਦਾਂ ਅਤੇ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀਆਂ ਨੂੰ ਸੰਤਾਪ ਆਰ ਵੀ ਹੈ, ਪਾਰ ਵੀ ਹੈ - ਵਰਗਿਸ ਸਲਾਮਤ
- ਨੇਪਾਲ ਦਾ ਮੌਜੂਦਾ ਸਿਆਸੀ ਘਟਨਾਕ੍ਰਮ ਤੇ ਮੋਦੀ ਹਕੂਮਤ ਦੀਆਂ ਚਾਲਾਂ -ਆਨੰਦ ਸਵਰੂਪ ਵਰਮਾ
- ਗਾਂ, ਗੰਗਾ, ਗ਼ੁਰਬਤ ਬਨਾਮ ਭਾਜਪਾ ਸਰਕਾਰ - ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗੁਲਪੁਰ
- ਕੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ? ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਧਰਤੀ ’ਤੇ ! -ਬਲਜਿੰਦਰ ਸੰਘਾ
- ਅਸਹਿਮਤੀ-ਸਹਿਮਤੀ ਦੇ ਦਾਇਰੇ 'ਚ - ਰਾਜਵਿੰਦਰ ਮੀਰ
- ਹਰ ਘਟਨਾ ਦਾ ਰਾਜਨੀਤੀਕਰਨ ਮੰਦਭਾਗਾ - ਗੁਰਤੇਜ ਸਿੱਧੂ
- ਨਵੀਂ ਪੀੜ੍ਹੀ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣਾ ਪਵੇਗਾ ਪੁਰਾਣੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਨਾਲ ਤਾਲਮੇਲ -ਗੁਰਤੇਜ ਸਿੱਧੂ
- ਵਹਿਸ਼ਤ ਦੀ ਇੰਤਹਾ ਹੈ ਤੇਲੰਗਾਨਾ ਦਾ ਹਾਲੀਆ ਪੁਲਿਸ ‘ਮੁਕਾਬਲਾ’ -ਬੂਟਾ ਸਿੰਘ
- ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖਕਾਂ ਦੀ ਐਵਾਰਡ ਵਾਪਸੀ,ਅਲੋਕਾਰੀ ਕਦਮ ਜਾਂ ਮਹਿਜ਼ ਪੰਜਾਬੀ ਅਦਾ ! - ਰਾਹੁਲ
- ਜਾਗੇ ਹੋਏ ਸੂਝਵਾਨੋ ਹੁਣ ਸਾਂਝੀ ਸਰਗਰਮੀ ਵੀ ਹੋਵੇ ! -ਕੇਹਰ ਸ਼ਰੀਫ਼
- ਮੁਸਲਿਮ ਆਬਾਦੀ ਅਤੇ ਸੰਪਰਦਾਇਕ ਖੌਫ਼ -ਅਨਿਲ ਚਮੜੀਆ
- ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਬੀਫ ਨਿਰਯਾਤਕ ਦਾ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰ - ਕ੍ਰਿਸ਼ਣਕਾਂਤ
- ਅਮਰੀਕਾ ਦਾ ਇਕਲੱਵਿਆ -ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ
- ਫ਼ਰਜ਼ਾਂ ’ਤੇ ਪਹਿਰਾ ਦੇ ਕੇ ਹੀ ਅਸੀਂ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਬਣਾ ਸਕਦੇ ਹਾਂ - ਵਰਗਿਸ ਸਲਾਮਤ
- ਨਾ-ਖੁਸ਼ਗਵਾਰ ਹਾਲਤਾਂ 'ਚੋਂ ਗੁਜ਼ਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਭਾਰਤ ! - ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗੁਲਪੁਰ
- ਆਮ ਆਦਮੀ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੋਈ ਮੈਡੀਕਲ ਸਿੱਖਿਆ -ਗੁਰਤੇਜ ਸਿੱਧੂ
- ਡੇਰਾ ਮੁਖੀ ਸਬੰਧੀ ਅਕਾਲ ਤਖ਼ਤ ਦੇ ਫ਼ੈਸਲੇ ਦੀ ਪ੍ਰਸੰਗਿਕਤਾ -ਹਮੀਰ ਸਿੰਘ
- ਚੁੱਘਿਆਂ ਦੇ ਕੁਲਦੀਪ ਦੇ ਸੱਥਰ ਤੋਂ. . . - ਪਾਵੇਲ ਕੁੱਸਾ
- ਕਨੇਡਾ ਦੀਆਂ ਫੈਡਰਲ ਚੋਣਾਂ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲੀ -ਸਾਧੂ ਬਿਨਿੰਗ
- ਮੁਕਤੀ ਸੰਗਰਾਮ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਦੀ ਵੱਡੀ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ - ਸੁਧੀਰ ਵਿਦਿਆਰਥੀ
- ਪੁਰਜ਼ੋਰ ਆਵਾਜ਼ ਉਠਾਓ; ਪਨਾਹਗੀਰਾਂ ਦਾ ਇੱਥੇ ਸਵਾਗਤ ਹੈ!
- ਮੇਰਾ ਸਵਾਲ ਤੁਹਾਨੂੰ ਹੈ, ਤੁਹਾਨੂੰ ਪੁੱਛ ਰਿਹਾ ਹਾਂ -ਰਵੀਸ਼ ਕੁਮਾਰ
- ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਕਿਸਾਨੀ ਦਾ ਗੰਭੀਰ ਹੁੰਦਾ ਸੰਕਟ - ਰਾਕੇਸ਼ ਸ਼ਰਮਾ
- ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਧਾਰਮਿਕ ਤੇ ਸਿਆਸੀ ਵਪਾਰੀਆਂ ਦੇ ਤਜਰਬੇ - ਜਗਤਾਰ ਜੌਹਲ ਮਨੀਲਾ
- ਕਰਜ਼ਿਆਂ ਦੇ ਜਾਲ ਨਾਲ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਕਿਸਾਨਾ ਨੂੰ ਮਿੱਠਾ ਜ਼ਹਿਰ - ਗੁਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਪੱਖੋਕਲਾਂ
- ਹਿੰਦੂਵਾਦੀਆਂ ਦੇ ਵਿਰਲਾਪ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਨੇਪਾਲ ‘ਹਿੰਦੂ ਰਾਸ਼ਟਰ’ ਨਹੀਂ ਬਣ ਸਕਿਆ -ਆਨੰਦ ਸਵਰੂਪ ਵਰਮਾ
- ਗਜਿੰਦਰ ਚੌਹਾਨ ਦੀ ਨਿਯੁਕਤੀ ਅਤੇ ਪੂਨਾ ਫਿਲਮ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੇ ਮਾਇਨੇ -ਬੇਅੰਤ ਮੀਤ
- ਇੱਕੀਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਵੱਡੇ ਮਨੁੱਖੀ ਦੁਖਾਂਤ ’ਚੋਂ ਗੁਜ਼ਰ ਰਿਹਾ ਸੀਰੀਆ - ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗੁਲਪੁਰ
- ਮੇਰੇ ਪਿੰਡ ਦੀ ਸੰਪਰਕ ਸੜਕ ਬਣੀ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਜੀਅ ਦਾ ਜੰਜਾਲ- ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗੁਲਪੁਰ
- ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦਾ ਰੁਝਾਨ ਚਿੰਤਾਜਨਕ -ਗੁਰਤੇਜ ਸਿੱਧੂ
- ਸਿਹਤ ਨੀਤੀ ’ਚ ਬਦਲਾਅ ਦੀ ਲੋੜ -ਗੁਰਤੇਜ ਸਿੱਧੂ
- ਸਰਕਾਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ‘ਤੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਫੈਸਲਾ ਦੇਸ਼ ਲਈ ਨਵੀਂ ਸਵੇਰ ਹੋਵਗਾ - ਵਰਗਿਸ ਸਲਾਮਤ
- ਗ਼ਦਰ ਲਹਿਰ ਦੀ ਮਹਾਨ ਵਿਰਾਸਤ ਜੋ ਕਿਰਤੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਅੱਜ ਵੀ ਵੰਗਾਰਦੀ- ਮਨਦੀਪ
- ਅਧਾਰ ਕਾਰਡ ਦੇ ਸੰਦਰਭ ’ਚ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਖ਼ੁਦਮੁਖਤਿਆਰੀ ਦਾ ਸਵਾਲ -ਪ੍ਰਿਤਪਾਲ ਮੰਡੀਕਲਾਂ
- ਭਗਤ ਸਿੰਘ, ਗਾਂਧੀ, ਜਿਨਾਹ ਅਤੇ ਅਕਾਲੀ -ਜਗਤਾਰ ਸਿੰਘ
- ਨਾਗਾ ਸਮਝੌਤਾ: ਮੋਦੀ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਇੱਕ ਹੋਰ ਸ਼ਤਰੰਜੀ ਚਾਲ - ਮੁਖਤਿਆਰ ਪੂਹਲਾ
- ਮਹਾਨ ਤਾਨਾਸ਼ਾਹ
- ਭੂਮੀ ਗ੍ਰਹਿਣ ਬਿੱਲ ’ਤੇ ਮੋਦੀ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਪਿੱਛਲ-ਮੋੜਾ - ਮੋਹਣ ਸਿੰਘ
- ਬਿਹਾਰ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ 'ਚ ਦੋਹੀਂ ਦਲੀਂ ਮੁਕਾਬਲਾ - ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗੁਲਪੁਰ
- ਮੁੱਦਾ ਰਹਿਤ ਰਾਜਨੀਤੀ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਤਬਾਹੀ ਦੇ ਸੰਕੇਤ - ਗੁਰਚਰਨ ਸਿੰਘ
- 'ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦ' ਦੇ ਪਰਦੇ ਪਿੱਛੇ ਵਿਕ ਰਿਹਾ ਦੇਸ਼ !
- ‘ਵਿਆਪਮ’ ਦੀ ਵਿਆਪਕਤਾ
- ਯਾਕੂਬ ਮੈਮਨ ਨੂੰ ਫਾਂਸੀ: ਭਾਰਤੀ ਨਿਆਂ ਪ੍ਰਬੰਧ ਦਾ ਜਨਾਜ਼ਾ
- ਧਰਮ ਅਧਾਰਿਤ ਜਨਗਣਨਾ ਤੇ ਅਖਬਾਰਾਂ ਦੀ ਕਵਰੇਜ
- ਮਹਾਂਰਾਸ਼ਟਰ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਬਾਬਾਸਾਹਿਬ ਪੁਰਾਂਦਰੇ ਨੂੰ ਸਨਮਾਨ ਦੇਣ ਨਾਲ ਜਾਤੀ ਵਿਰੋਧ ਹੋਇਆ ਤਿੱਖਾ
- ਤਣਾ ਪੂਰਨ ਮਾਹੌਲ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਪਾਕਿ ਗੱਲਬਾਤ ਦਾ ਮੁਲਤਵੀ ਹੋਣਾ ਹੀ ਬਿਹਤਰ
- ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਦੀ ਭਾਸ਼ਣਬਾਜ਼ੀ ਯਥਾਰਥ ਤੋਂ ਕੋਹਾਂ ਦੂਰ - ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗੁਲਪੁਰ
- ਮਿਆਂਮਾਰ ਵਿੱਚ ਮੁਸਲਿਮ ਕਤਲੇਆਮ -ਕੁਲਜੀਤ ਖੋਸਾ
- ਲੋੜ ਹੈ ਅੰਤਰ ਝਾਤ ਮਾਰਨ ਦੀ -ਭੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਬੋਪਾਰਾਏ
- ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਭਾਸ਼ਾ ਐਕਟ ਦੀਆਂ ਤਰੁੱਟੀਆਂ ਅਤੇ ਹੱਲ/ਸੋਧਾਂ
- ਪੇਸ਼ੇਵਾਰਾਨਾ ਪੱਤਰਕਾਰਤਾ ਦਾ ਭਵਿੱਖ ਖਤਰੇ 'ਚ ! - ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗੁਲਪੁਰ
- ਕਿਰਨਜੀਤ ਕੌਰ ਮਹਿਲਕਲਾਂ ਦੀ ਸ਼ਹਾਦਤ ਜਬਰ ਖਿਲਾਫ ਟੱਕਰ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਕ - ਮਨਦੀਪ
- ਫਿਰਕੂਵਾਦ ਤੇ ਬਰਾਬਰੀ ਦੇ ਸਮਾਜ ਦਾ ਸਵਾਲ - ਇਕਬਾਲ ਸੋਮੀਆਂ
- ਵਿਸ਼ਵ ਵਪਾਰ ਸੰਸਥਾ ਬਨਾਮ ਉੱਚੇਰੀ ਸਿੱਖਿਆ - ਕੰਵਲਜੀਤ ਖੰਨਾ
- ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕਨੂੰਨ ਹੱਥੋਂ ਹੀ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ ਇਨਸਾਫ਼ ਦੀ ਮੌਤ - ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗੁਲਪੁਰ
- ਕਿਉਂ ਗ਼ਲਤ ਹੈ ਯਾਕੂਬ ਮੈਮਨ ਨੂੰ ਫਾਹੇ ਲਾਉਣਾ -ਜਯੋਤੀ ਪੁਨਵਨੀ
- ਮਦਰੱਸਿਆਂ ਦੇ ਆਧੁਨਿਕੀਕਰਨ ਦੀ ਥਾਂ ਮੂਲ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਹੱਲ ਵਧੇਰੇ ਜ਼ਰੂਰੀ -ਹੇਮ ਬੋਰਕਰ
- ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ’ਚ ਅਕਸ ਸੁਧਾਰਦਿਆਂ ਖੁਦ ਲਈ ਕਲੇਸ਼ ਖੜ੍ਹਾ ਕਰ ਲਿਆ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਨੇ! -ਉਜਾਗਰ ਸਿੰਘ
- ਸੰਕਟ ’ਚ ਘਿਰ ਰਹੇ ਚੰਦਰ ਬਾਬੂ ਨਾਇਡੂ -ਐਨ ਐਸ ਅਰਜੁਨ
- ਕਾਨੂੰਨ ਦੇ ਦੋਹਰੇ ਚਿਹਰੇ ਦਾ ਦੋਹਰਾ ਕਿਰਦਾਰ - ਗੁਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਪੱਖੋਕਲਾਂ
- ਸਰਕਾਰ ਵਿਰੁੱਧ ਭਾਜਪਾ ’ਚੋਂ ਹੀ ਉਠਣ ਲੱਗੀਆਂ ਆਵਾਜ਼ਾਂ -ਜਸਵੰਤ ਸਿੰਘ ‘ਅਜੀਤ’
- ਦੇਸ਼ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਦਿੱਲੀ ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਪਰਛਾਵੇਂ ਹੇਠ, ਹਾਕਮ ਬੇਖਬਰ - ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗੁਲਪੁਰ
- ਰੇਲਵੇ ਨੂੰ ਨਵਉਦਾਰਵਾਦੀ ਰਾਹ ’ਤੇ ਤੋਰਨ ਦੀ ਤਿਆਰੀ -ਰਘੂ
- ਭਾਰਤ ’ਚ ਵੀਆਈਪੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਜਗੀਰੂ ਮਾਨਸਿਕਤਾ ਦੀ ਦੇਣ -ਨਰੇਂਦਰ ਦੇਵਾਂਗਨ
- ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਆਰਥਿਕ ਖਿੱਤਿਆਂ ਦਾ ਕੱਚ ਸੱਚ
- ਉੱਤਰ ਪੂਰਬ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸਕ ਪਿਛੋਕੜ ਅਤੇ ਅਫ਼ਸਪਾ ਦਾ ਲੋਕ ਵਿਰੋਧੀ ਖਾਸਾ - ਪ੍ਰਿਤਪਾਲ ਸਿੰਘ ਮੰਡੀਕਲਾਂ
- ਸੁਸ਼ਮਾ ਸਵਰਾਜ ਦੀ ‘ਮਾਨਵਤਾ’ ਦੇ ਬਹਾਨੇ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਦੀ ਗੱਲ - ਰਣਜੀਤ ਲਹਿਰਾ
- ਕਿਸਾਨ ਮਜ਼ਦੂਰ ਆਤਮ ਹੱਤਿਆ ਨਾ ਕਰਨ, ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਫ਼ੜ੍ਹਨ -ਡਾ ਅਮਰਜੀਤ ਟਾਂਡਾ
- ਮੋਦੀ ਦੀ ਮੁਸਲਿਮ ਲੀਡਰਾਂ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਇੱਕ ਮਾਇਆਜ਼ਾਲ - ਰਾਮ ਪੁਨਿਆਨੀ
- ਕੂੜੇ ’ਚੋਂ ਮਿਲੀਆਂ ਦਾਨ ਕੀਤੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਨੇ ਡਾਕਟਰੀ ਪੇਸ਼ੇ ਨੂੰ ਕੀਤਾ ਸ਼ਰਮਸ਼ਾਰ - ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗੁਲਪੁਰ
- ਵਿਆਪਮ ਘੁਟਾਲਾ : ਹਾਲੇ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਣਾ ਬਾਕੀ -ਬਲਰਾਜ ਸਿੰਘ ਸਿੱਧੂ
- ਇੱਕ ਕਤਲ ਜਿਸਨੇ ਸੂਬਾ ਹਿਲਾ ਦਿੱਤਾ
- ਦੇਸ਼ ਦੀ ਏਕਤਾ ਲਈ ਫਿਰਕਾਪ੍ਰਸਤ ਤਾਕਤਾਂ ਦਾ ਡਟਵਾਂ ਵਿਰੋਧ ਜ਼ਰੂਰੀ -ਇੰਦਰਜੀਤ ਸਿੰਘ
- ਅਸਲ ਮੁੱਦਾ ਸਾਮਰਾਜੀ ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਆਪਣੀਆਂ ਕਦਰਾਂ ਕੀਮਤਾਂ ਬਚਾਉਣਾ -ਡਾ. ਸਵਰਾਜ ਸਿੰਘ
- ਯੂਨਾਨ : ਯੁਰਪੀ ਯੂਨੀਅਨ ਖੇਤਰ ਵਿਚੋਂ ਬਾਹਰ ਆਉਣਾ ਇਕੋਇਕ ਹੱਲ -ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਕਰਤ
- 2050 ’ਚ ਅਬਾਦੀ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ’ਚ ਭਾਰਤ ਦਾ ਦੁਨੀਆ ’ਚ ਹੋਵੇਗਾ ਪਹਿਲਾ ਨੰਬਰ -ਅਕੇਸ਼ ਕੁਮਾਰ
- ਅਮਰੀਕਾ ਅੰਦਰ ਦਨਦਨਾਉਂਦਾ ਨਸਲਵਾਦੀ ਮਾਰੂ ਦੈਂਤ -ਦਰਬਾਰਾ ਸਿੰਘ ਕਾਹਲੋਂ
- ਮੋਦੀ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਖੇਤੀ ਤੋਂ ਭਜਾਉਣ ਦੀ ਨੀਤੀ -ਬੀਜੂ ਕਰਿਸ਼ਣਨ
- ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਟਰਾਂਸਪੋਰਟ ’ਚ ਸਿਆਸਤਦਾਨਾਂ ਦਾ ਗੁੰਡਾ ਰਾਜ -ਰਾਜਿੰਦਰ ਪਾਲ ਸ਼ਰਮਾ
- ਯੂਨਾਨ: ਜਿਹੜੀ ਗੱਲ ਮੀਡੀਆ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਨਹੀਂ ਰਿਹਾ - ਕ੍ਰਿਸ ਕੰਥਨ
- ਪੰਜਾਬੀ ਸਭਿਆਚਾਰ ਤੇ ਕਦਰਾਂਕੀਮਤਾਂ ਦਾ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਹੋ ਰਿਹਾ ਨਿਘਾਰ -ਡਾ. ਸਵਰਾਜ ਸਿੰਘ
- ਭਿ੍ਰਸ਼ਟਾਚਾਰ ਦੇ ਫੈਲ ਰਹੇ ਦਾਗ਼ -ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਕਰਤ
- ਨਿਆਂਪਾਲਿਕਾ ਤੋਂ ਉਠਦੇ ਭਰੋਸੇ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਸਵਾਲ -ਨਰੇਂਦਰ ਦੇਵਾਂਗਨ
- ਸੱਤਾ ਦੀ ਦਹਿਸ਼ਤ ਹੇਠ ਪਈ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਦੀ ਲਾਸ਼ -ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ
- ਮੋਦੀ ਦੇ ਰਾਜ ’ਚ ਵਧ ਰਿਹਾ ਕਿਸਾਨੀ ਸੰਕਟ - ਮੋਹਨ ਸਿੰਘ
- ਭਾਰਤ ਨਾ ਸਿਹਤਮੰਦ ਨਾ ਸਾਫ-ਸੁਥਰਾ -ਰਾਜਿੰਦਰ ਸ਼ਰਮਾ
- ਮੋਦੀ ਰਾਜ ’ਚ ਪੈਦਾਵਾਰ ’ਚ ਵਾਧੇ ਦੀ ਅਸਲੀ ਤਸਵੀਰ - ਮੋਹਨ ਸਿੰਘ
- ਇਹ ਕਿਹੋ ਜਿਹੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੇ! - ਮਨਦੀਪ
- ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਧੱਫ਼ੇ ਅਤੇ ਜੋਕਾਂ ਨੂੰ ਗੱਫੇ ਦੇ ਰਹੀ ਮੋਦੀ ਦੀ ਹਕੂਮਤ ਦਾ ਇੱਕ ਵਰ੍ਹਾ - ਮੁਖਤਿਆਰ ਪੂਹਲਾ
- ਭਾਰਤੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਦੇ ਪਟੜੀ ’ਤੇ ਚੜ੍ਹਨ ਦੀ ਅਸਲੀਅਤ -ਮੋਹਨ ਸਿੰਘ (ਡਾ.)
- ਸਮਾਜਿਕ ਵੰਡੀਆਂ ਲਈ ਯੋਗ ਨੂੰ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਮਾਧਿਅਮ - ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗੁਲਪੁਰ
- ਫ਼ਿਲਮ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਦੀ ਅਹੁਦੇਦਾਰੀ ਬਨਾਮ ਹਿਟਲਰੀ ਕਾਰਵਾਈ - ਬਿੰਦਰਪਾਲ ਫ਼ਤਿਹ
- ਸਾਵਧਾਨ! ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਦੇ ਕਾਲੇ ਦਿਨਾਂ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਫਿਰ ਸਿਰ ਚੁੱਕ ਰਿਹੈ!
- ਫੋਰਡ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਪਾਰਟੀਆਂ ਨੂੰ ਫੰਡ ਕਿਵੇਂ ਦਿੰਦੀ ਹੈ? -ਰਣਵੀਰ ਰੰਧਾਵਾ
- ‘ਇਨਕਲਾਬੀ ਦਰਸ਼ਨ’ ’ਤੇ ਬਹਿਸ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਂਦਿਆਂ - ਬਲਕਰਨ ਮੋਗਾ
- ਜ਼ਮੀਨੀ ਹਕੀਕਤਾਂ ਦੇ ਰੂਬਰੂ ਹੋਣ ਦਾ ਯਤਨ ਕਰੇ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ - ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗੁਲਪੁਰ
- ਦੇਖਨਾ ਹੈ ਜ਼ੋਰ ਕਿਤਨਾ ਬਾਜੂਏ ਕਾਤਿਲ ਮੇਂ ਹੈ -ਸੁਮੀਤ ਸ਼ੰਮੀ
- ਮੌਤ ਦੇ ਸੌਦਾਗਰ - ਨਰਾਇਣ ਦੱਤ
- ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸਟੀਵਨ ਹਾਰਪਰ ਦੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਦੇ ਦਸ ਸਾਲ - ਰਿਸ਼ੀ ਨਾਗਰ
- ਸੰਪਾਦਕਾਂ ਦੇ ਰਾਹ ਦਸੇਰੇ ਅਤੇ ਚਾਨਣ ਮੁਨਾਰੇ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ - ਗੁਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਪੱਖੋਕਲਾਂ
- ਵਿਸ਼ਵੀਕਰਨ ਦਾ ਵਰਤਾਰਾ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਦੀ ਤ੍ਰਾਸਦੀ –ਡਾ. ਲਕਸ਼ਮੀ ਨਰਾਇਣ ਭੀਖੀ
- ਲੱਦ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ਸ਼ਹਿਨਸ਼ਾਹੀਆਂ ਦੇ ਦਿਨ -ਹਰੀਸ਼ ਖਰੇ
- ਅੰਬੇਦਕਰ-ਪੇਰੀਆਰ ਸਟੱਡੀ ਸਰਕਲ ਆਈ.ਆਈ.ਟੀ. ਮਦਰਾਸ ਉੱਤੇ ਪਾਬੰਧੀ ਅਤੇ ਲੋਕਤੰਤਰ - ਗੁਰਸੇਵਕ ਸੰਗਰੂਰ
- ਬਿਹਾਰ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿਚ ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਸਥਿਤੀ - ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗੁਲਪੁਰ
- ਨੈਤਿਕ ਕਦਰਾਂ ਕੀਮਤਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਹੇਠ ਧਾਰਮਿਕ ਮੂਲਵਾਦ ਦੀ ਪੁਨਰ-ਸੁਰਜੀਤੀ ਪਿੱਛੇ ਲੁਕੇ ਮਨਸੂਬੇ - ਯਸ਼ਪਾਲ
- ਬਤੌਰ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ, ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਦੀ ਕਾਰਗੁਜ਼ਾਰੀ ਤੋਂ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਹੈ ਮੋਦੀ ਸਰਕਾਰ ! - ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗੁਲਪੁਰ
- ਬਾਲਟੀਮੋਰ ਤੋਂ ਮੋਗਾ ਵਾਇਆ ਦਿੱਲੀ -ਬਿੰਦਰਪਾਲ ਫ਼ਤਿਹ
- ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਵਾਲੀ ਅਦਾਲਤ ਨਹੀਂ ਰਹੀ -ਅਮਰਜੀਤ ਟਾਂਡਾ
- ਦੋਸਤ ਹੈ ਜਾਂ ਦੁਸ਼ਮਣ ? ਪਛਾਨਣਾ ਔਖਾ ਬੁਰਕੇ `ਚ ਛੁਪਿਆ ਸਾਮਰਾਜਵਾਦ - ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਰੰਗੀਲਪੁਰ
- ਸਾਨੂੰ ਗੁੰਡਾਗਰਦੀ ਕਰਨ ਦੀ ਖੁੱਲ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ! - ਨਰਾਇਣ ਦੱਤ
- ਹੁਣ ਕਾਲੇ ਕਨੂੰਨ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ ਗੁਜਰਾਤ ਬਣੇਗਾ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ! - ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗੁਲਪੁਰ
- ਪਾਣੀ ’ਚ ਆਪਾ ਗਾਲ ਰਹੇ ਅੰਦੋਲਨਕਾਰੀ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਵਿਥਿਆ - ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗੁਲਪੁਰ
- ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਮੋਗਾ ਕਾਂਡ ਅਤੇ ਸਲਮਾਨ ਨੂੰ ਹੋਈ ਸਜ਼ਾ - ਬਿੰਦਰਪਾਲ ਫ਼ਤਿਹ
- ਅਰਸ਼ਦੀਪ ਕੌਰ ਦੀ ਅਜਾਈਂ ਮੌਤ ਦੇ ਸੰਦਰਭ ਵਿਚ -ਸੁਕੀਰਤ
- ਵਿਸ਼ਵ ਵਪਾਰ ਸੰਗਠਨ ਦੇ ‘ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੇ ਵਪਾਰ ਸੰਬੰਧੀ ਆਮ ਸਮਝੌਤੇ’ (ਗੈਟਸ) ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਵਿੱਚ ਮੁਹਿੰਮ ਚਲਾਓ !
- ਰਾਜ-ਸੱਤਾ ਤੇ ਸੰਪਰਦਾਇਕਤਾ ਦੀ ਚੁਣੌਤੀ- ਰਘਬੀਰ ਸਿੰਘ
- ਮਜ਼ਦੂਰ ਜਮਾਤ ਦਾ ਸੱਭਿਆਚਾਰ
- ਆਜ਼ਾਦ ਹਾਕਮਾਂ ਦੇ ਗੁਲਾਮ ਬਾਸ਼ਿੰਦੇ ਹਨ ਭਾਰਤੀ ਲੋਕ - ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗੁਲਪੁਰ
- ਚੀਨ ਵੱਲੋਂ ਏਸ਼ੀਆ ਬੈਂਕ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ-ਅਮਰੀਕਾ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀ - ਮੋਹਨ ਸਿੰਘ
- ਗੁਜਰਾਤ ਦਹਿਸ਼ਤਗਰਦੀ ਅਤੇ ਜਥੇਬੰਦਕ ਜੁਰਮ ਵਿਰੋਧੀ ਕਾਨੂੰਨ ਦੀ ਪਿਠ ਭੂਮੀ- ਪਿ੍ਰਤਪਾਲ ਮੰਡੀਕਲਾਂ
- ਮੱਧ ਪੂਰਬ ਦਾ ਸੰਕਟ: ਅਮਰੀਕੀ ਜ਼ਬਰ ਦਾ ਸਿੱਟਾ - ਮੋਹਨ ਸਿੰਘ
- ਦੁਫਾੜ ਵੱਲ ਵਧ ਚੁੱਕੀ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ - ਮੁਖਤਿਆਰ ਪੂਹਲਾ
- ਹਾਸ਼ਮਪੁਰਾ ਦੇ ਪੀੜਤਾਂ ਨੂੰ ਨਿਆਂ ਨਹੀਂ - ਵਿਭੂਤੀ ਨਰਾਇਣ ਰਾਏ
- ਬਰੂਨੋ ਦੀਆਂ ਸੰਤਾਨਾਂ - ਸੁਭਾਸ਼ ਗਤਾੜੇ
- ਅਨੁਭਵ ਰਹਿਤ ਗਿਆਨ ਵਿਹੂਣੇ ਪਰਚਾਰਕ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਫਲਸਫੇ - ਗੁਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਪੱਖੋਕਲਾ
- ਭਾਵਨਾਵਾਂ ’ਤੇ ਕਾਬੂ ਪਾਉਣ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਵਕਤ ਦੀ ਲੋੜ - ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗੁਲਪੁਰ
- ਰੈਫਰੈਂਡਮ ਵੀਹ ਸੌ ਵੀਹ ਜਾਂ ਚਾਰ ਸੌ ? - ਹਜ਼ਾਰਾ ਸਿੰਘ
- ਮਾਈ ਇੰਡੀਆ ਬਨਾਮ ਮਾਈ ਚਵਾਇਸ -ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ
- ਲੋਕਤੰਤਰ ਵਿੱਚ ਰਾਜਨੀਤਕ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਨੰਗਾ ਕਰਦੇ ਆਮ ਲੋਕ - ਗੁਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਪੱਖੋਕਲਾਂ
- ਮੁਸਲਿਮ ਆਬਾਦੀ ਦੇ ਵਾਧੇ ਸੰਬੰਧੀ ਗੁੰਮਰਾਹਕੁੰਨ ਪਰਚਾਰ - ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗੁਲਪੁਰ
- ਇਟਲੀ ਵਿੱਚ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਬਹੁਤੀਆਂ ਮੌਤਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ -ਬਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਢਿੱਲੋ
- ਲੋਕਤੰਤਰ ਰਾਹੀਂ ਆਮ ਲੋਕ ਹੀ ਕਰਾਂਤੀਆਂ ਕਰਦੇ ਹਨ ਆਗੂ ਨਹੀਂ - ਗੁਰਚਰਨ ਸਿਘ ਪੱਖੋਕਲਾਂ
- 26 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਨਵਾਂਸ਼ਹਿਰ ਵਿਚ ਪੁਲਿਸ ਜਬਰ ਬਾਰੇ ਜਮਹੂਰੀ ਅਧਿਕਾਰ ਸਭਾ (ਪੰਜਾਬ) ਦੀ ਤੱਥ ਖੋਜ ਰਿਪੋਰਟ
- ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਨਸਲਕੁਸ਼ੀ: ਲਾਹਣਤ ਹੈ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ -ਆਂਦਰੇ ਵਲਚੇਕ
- ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਇਤਿਹਾਸ ਤੋਂ ਸਬਕ ਲੈਣ ਦਾ ਯਤਨ ਕਰੇ - ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗੁਲਪੁਰ
- ਓਬਾਮਾ ਦੇ ਹਾਲੀਆ ਦੌਰੇ ਦੇ ਮਨਹੂਸ ਪ੍ਰਭਾਵ -ਬੂਟਾ ਸਿੰਘ
- ਭਾਰਤ ਦੇ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਖੁੱਲ੍ਹਾ ਖ਼ਤ -ਲਿਆਂ ਤਰਾਤਸਕੀ
- ਇਨਸਾਫ਼ਪਸੰਦਾਂ ਦਾ ਇਮਤਿਹਾਨ ਲੈ ਰਹੀ ਬਾਜੂ-ਏ-ਕਾਤਿਲ -ਬੂਟਾ ਸਿੰਘ
- ਦੇਸ਼ ਹਿੱਤਾਂ ਨੂੰ ਦਰਕਿਨਾਰ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਸੰਘ ਪਰਿਵਾਰ - ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗੁਲਪੁਰ
- ਕੇਰਲਾ ਹਕੂਮਤ ਵਲੋਂ ਬੁੱਧੀਜੀਵੀਆਂ ਦੀਆਂ ਗਿ੍ਰਫ਼ਤਾਰੀਆਂ -ਬੂਟਾ ਸਿੰਘ
- ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ ਵਿਚ ਹਕਮੂਤ ਦੇ ਜ਼ੁਲਮਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਆਦਿਵਾਸੀ ਰੋਹ ਸੜਕਾਂ ’ਤੇ ਆ ਨਿਕਲਿਆ -ਬੂਟਾ ਸਿੰਘ
- ਕੇਂਦਰੀ ਹਕੂਮਤ ਵਲੋਂ ਬਸਤਰ ਵਿਚ ਵੱਡਾ ਕਤਲੇਆਮ ਕਰਨ ਦੀ ਤਿਆਰੀ -ਬੂਟਾ ਸਿੰਘ
- ਭੋਜਨ ਅਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਰਾਜ -ਸ਼ਾਲੂ ਨਿਗਮ
- ਦਿੱਲੀ ਚੋਣਾਂ: ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਜਿੱਤ ’ਚੋਂ ਉਭਰਦੇ ਸਵਾਲ -ਬੂਟਾ ਸਿੰਘ
- ਗੋਲੀਆਂ ਦੀ ਬੋਛਾੜ ’ਚ ਸਹਿਕ ਰਿਹਾ ‘ਤਰਕ’ -ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ
- 8 ਮਾਰਚ ਦੇ ਦਿਨ, ਕੁਝ ਨਮੋਸ਼ੀ ਅਤੇ ਕੁਝ ਖਿਝ ਨਾਲ-ਸੁਕੀਰਤ
- 8 ਮਾਰਚ ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਔਰਤ ਦਿਵਸ ਨੂੰ ਔਰਤ ਮੁਕਤੀ ਦਿਵਸ ਵਜੋਂ ਮਨਾਓ -ਮਨਦੀਪ
- ਫਿਲਮ ਪੀਕੇ ਅਤੇ ਮੈਸੇਂਜਰ ਆਫ ਗਾਡ ਦੇ ਪ੍ਰਸੰਗ ’ਚ - ਪਿ੍ਰਤਪਾਲ ਮੰਡੀਕਲਾਂ
- ਸੋਵੀਅਤ ਲੋਕਤੰਤਰ ’ਚ ਔਰਤ ਮਜ਼ਦੂਰ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੇ ਕਾਰਜ - ਲੈਨਿਨ
- ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਰਾਹਤ ਯੋਜਨਾ: ਪੀੜਤ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਲਈ ਕੋਝਾ ਮਜ਼ਾਕ -ਮੋਹਨ ਸਿੰਘ
- 8 ਮਾਰਚ ਔਰਤ ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਦਿਵਸ ਤੇ ਕਾਮਰੇਡ ਸਟਾਲਿਨ ਦਾ ਸੰਦੇਸ਼
- ਟੀਪੂ ਸੁਲਤਾਨ ਨੂੰ ਨਫਰਤ, ਨੱਥੂਰਾਮ ਗੋਂਡੇਸੇ ਨੂੰ ਪਿਆਰ -ਸੁਭਾਸ਼ ਗਾਤਾਡੇ
- ਦਿੱਲੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਜਿੱਤ ਦੇ ਮਾਅਨੇ - ਮੁਖਤਿਆਰ ਪੂਹਲਾ
- ‘ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਸਿਕਓਰਟੀ’ ਕਰਦੀ ਹੈ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੇ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦਾ ਹਣਨ - ਵਰਿੰਦਰ
- "ਦਿੱਲੀ" ਤੋਂ ਪੰਜਾਬ ਕਿੰਨੀ ਨੇੜੇ ਕਿੰਨੀ ਦੂਰ ? - ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗੁਲਪੁਰ
- ਜੀਵਨ ਜਾਚ ਅਤੇ ਧਰਮ ਨੂੰ ਰਲਗੱਡ ਕਰਦੇ ਸਿਆਸਤਦਾਨ - ਗੁਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਪੱਖੋਕਲਾਂ
- ਕਿਵੇਂ ਰਚੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ਾਂ -ਸੀਮਾ ਅਜ਼ਾਦ
- ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਸਮਾਜ ਲਈ ਜੂਝਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦਾ ਚਾਨਣ ਮੁਨਾਰਾ -ਗੁਰਚਰਨ ਪੱਖੋਕਲਾਂ
- ਆਖਿਰ ਕਦ ਤੱਕ ਕੈਦ -ਸੀਮਾ ਅਜ਼ਾਦ
- ਵਿਸ਼ਵ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸੱਭਿਅਤਾਵਾਂ ਇੱਕ ਫੇਰ ਆਹਮੋ ਸਾਹਮਣੇ - ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗੁਲਪੁਰ
- ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਦੁਨੀਆਂ ਇਹ ਵੀ- ਸੀਮਾ ਅਜ਼ਾਦ
- ਚੋਣ ਜ਼ਾਬਤੇ ਦੀਆਂ ਧੱਜੀਆਂ ਉਧੇੜਦੇ ਚੋਣ ਵਾਅਦੇ - ਗੁਰਚਰਨ ਪੱਖੋਕਲਾਂ
- ਗ਼ਲਤ ਬਿਆਨੀਆਂ ਨਾਲ ਪਰੁੰਨ੍ਹੀ ਹੋਈ ਸੀ ਸਿਖਸ ਫਾਰ ਜਸਟਿਸ ਦੀ ਪਟੀਸ਼ਨ - ਹਜ਼ਾਰਾ ਸਿੰਘ
- ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਚਮਤਕਾਰੀ ਵਾਪਸੀ -ਹਮੀਰ ਸਿੰਘ
- ਭਾਰਤੀ ਸਮਾਜ ਦੇ ਸੱਭਿਅਕ ਹੋਣ 'ਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਚਿੰਨ੍ਹ ! - ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗੁਲਪੁਰ
- ਲੋਕਤੰਤਰ ਦੇ ਮੰਦਰ ’ਤੇ ਦਾਗ਼ੀਆਂ ਦਾ ਕਬਜ਼ਾ - ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਖੋਖਰ
- ਭਾਜਪਾ ਲਈ ਵਾਟਰਲੂ ਸਾਬਤ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਦਿੱਲੀ ਚੋਣਾਂ ! - ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗੁਲਪੁਰ
- ਬਰਾਕ ਓਬਾਮਾ ਦੇ ਭਾਰਤ ਦੌਰੇ ਦੀ ਅਸਲ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਕੀ ਹੈ ? –ਪ੍ਰਫੁੱਲ ਬਿਦਵਈ
- ਗਣ ਤੰਤਰ ਦੇ ਜਸ਼ਨਾਂ ਦਾ ਵਕਤ ਅਜੇ ਨਹੀਂ ਆਇਆ ! - ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗੁਲਪੁਰ
- ਈਸ਼ਨਿੰਦਾ ਦੀ ਆੜ ’ਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀਆਂ ਨੂੰ ਸਤਾਅ, ਦਬਾਅ ਅਤੇ ਡਰਾ ਰਿਹਾ ਹੈ - ਵਰਗਿਸ ਸਲਾਮਤ
- ਮਸਲਾ ਕੈਲੰਡਰ ਦਾ -ਹਜ਼ਾਰਾ ਸਿੰਘ
- ਭਾਰਤੀ-ਅਮਰੀਕੀ ਮੁਸਲਿਮ ਕਾਉਂਸਲ ਵੱਲੋਂ ਬਰਾਕ ਉਬਾਮਾ ਦੇ ਨਾਮ ਖ਼ਤ
- ਜਾਤ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਸਮਾਜ - ਵਰਗਿਸ ਸਲਾਮਤ
- ਮਿਰਗ ਤ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਦੇ ਮਾਰੂਥਲ ਚ ਭਟਕਦੇ ਭਾਰਤੀ ਲੋਕ - ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗੁਲਪੁਰ
- ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਲੁੱਟ
- ਮੋਦੀ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਭੂਮੀ ਗ੍ਰਹਿਣ ਆਰਡੀਨੈਂਸ - ਮੋਹਨ ਸਿੰਘ
- ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਵੇਲੇ ਉਦਾਸ ਗੱਲ -ਅਮਰਜੀਤ ਟਾਂਡਾ
- ਦਿੱਲੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ, ਕੌਣ ਕਿੰਨੇ ਪਾਣੀ 'ਚ ! - ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗੁਲਪੁਰ
- ਜ਼ਮੀਨ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਆਰਡੀਨੈਂਸ ਨਾਲ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਲੁੱਟਮਾਰ ਦਾ ਰਾਹ ਪੱਧਰਾ -ਬੂਟਾ ਸਿੰਘ
- ਨਵੇਂ ਵਰ੍ਹੇ ਦੀ ਵੰਗਾਰ, ਫ਼ਿਰਕੂ ਤਾਕਤਾਂ ਦੇ ਟਾਕਰੇ ਲਈ ਹੋਵੋ ਤਿਆਰ - ਰਣਜੀਤ ਲਹਿਰਾ
- ਪਾਕਿਸਤਾਨ ’ਚ ਖੱਬੇਪੱਖੀ ਲਹਿਰ - 2
- ਪੂੰਜੀਵਾਦੀ ਵਿਕਾਸ ਨਾਲ ਖ਼ਤਰੇ ਮੂੰਹ ਆਈ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦੀ ਹੋਂਦ - ਪਿ੍ਰਤਪਾਲ ਮੰਡੀਕਲਾਂ
- ਸਾਮਰਾਜ ਅਤੇ ਤਸ਼ੱਦਦ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ
- ਮੋਦੀ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਵਾਤਾਵਰਨ ਸੁਰੱਖਿਆ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ’ਤੇ ਮਾਰੂ ਹੱਲਾ - ਮੋਹਨ ਸਿੰਘ
- ਧਰਮ ਪਰਿਵਰਤਨ ਬਨਾਮ ‘ਘਰ ਵਾਪਸੀ’ ਦਾ ਮੁੱਦਾ - ਰਣਜੀਤ ਲਹਿਰਾ
- ਜੰਮੂ ਕਸ਼ਮੀਰ ਅਤੇ ਝਾਰਖੰਡ ਦੀਆਂ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾਵਾਂ ਦੇ ਚੋਣ ਨਤੀਜੇ - ਮੁਖਤਿਆਰ ਪੂਹਲਾ
- ਭਾਈ ਮੇਵਾ ਸਿੰਘ ਇੱਕ ਕੌਮੀ ਸ਼ਹੀਦ ਜਾਂ ਇੱਕ ਕਾਤਲ - ਪਰਮਿੰਦਰ ਕੌਰ ਸਵੈਚ
- ਪੰਜਾਬ ਜਿਹੜਾ ਕਦੇ ਰੰਗੀਂ ਵਸਦਾ ਸੀ... -ਅਮਰਜੀਤ ਟਾਂਡਾ
- ਹਸਤਨਗਰ ਦਾ ਕਿਸਾਨ ਸੰਘਰਸ਼ ਜੋ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਬਦਲ ਸਕਦਾ ਸੀ - ਸ਼ਾਨੇਲ ਖਾਲਿਕ
- ਸੰਕਟ ਦੇ ਦੌਰ ’ਚੋਂ ਗੁਜ਼ਰ ਰਹੀ ਕਾਂਗਰਸ -ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਖੋਖਰ
- ਭਾਰਤੀ ਜੇਲ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਗ਼ੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਬੰਦ ਕੈਦੀਆਂ ਦੀ ਦਰਦਨਾਕ ਹਾਲਤ -ਸੀਮਾ ਆਜ਼ਾਦ
- ਭਾਰਤ ਅੰਦਰ ਕੁਖ ਕਿਰਾਏ ’ਤੇ ਮਿਲਣ ਦਾ ਕੌੜਾ ਸੱਚ - ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗੁਲਪੁਰ
- ਇੰਡੋ-ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਕਤਲਾਂ ਦੀ ਦਾਸਤਾਨ - ਸੁਖਵੰਤ ਹੁੰਦਲ
- ਵਲਾਦੀਮੀਰ ਪੁਤਿਨ ਅਤੇ ਬਰਾਕ ਉਬਾਮਾ ਦੀ ਭਾਰਤ ਫੇਰੀ - ਮਨਦੀਪ
- ਮਸਲਾ ਧਾਰਾ 25 ਦਾ - ਹਜ਼ਾਰਾ ਸਿੰਘ
- ਉੱਚ ਵਿੱਦਿਆ ਦੀਆਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਅਤੇ ਸੁਝਾਅ - ਸੁਮੀਤ ਸ਼ੰਮੀ
- ਤਾਲਿਬਾਨ, ਦਹਿਸ਼ਤਵਾਦ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ -ਬੂਟਾ ਸਿੰਘ
- ਇਰਾਨ ਦੀ ਬਹਾਦਰ ਲੜਕੀ ਰੇਹਾਨਾ ਜਿਸਨੇ ਬਲਾਤਕਾਰ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਜੋ ਕੀਤਾ ਉਸਦੀ ਸਜ਼ਾ ਦੇ ਰੂਪ ’ਚ ਮਿਲੀ ਮੌਤ
- ਭਾਰਤ ਦਾ ਜਮਹੂਰੀ ਅਕਸ ਖ਼ਤਰੇ ’ਚ -ਕੁਲਦੀਪ ਨਈਅਰ
- ਤੰਬਾਕੂ ਮੁਕਤ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਸੱਚ -ਬ੍ਰਿਸ ਭਾਨ ਬੁਜਰਕ
- ਦਹਿਸ਼ਤਗਰਦੀ ਦਾ ਕੰਡਿਆਲਾ ਜੰਗਲ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ ਪਾਕਿਸਤਾਨ –ਡਾ. ਤਾਹਿਰ ਮਹਿਮੂਦ
- ਮਾਸੂਮਾਂ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਤੋਂ ਦੁਨੀਆਂ ਨੂੰ ਸਬਕ ਸਿੱਖਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ- ਗੁਰਚਰਨ ਪੱਖੋਕਲਾਂ
- ਸਿਆਸੀ ਰੰਗਕਰਮੀ ਹੋਣ ਦੀ ਸਜ਼ਾ
- ਭਾਰਤੀ ਤਹਿਜ਼ੀਬ ਨੂੰ ਸੱਟ ਮਾਰਨ ਤੋਂ ਸੰਘ ਪਰਿਵਾਰ ਗੁਰੇਜ ਕਰੇ - ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗੁਲਪੁਰ
- ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਪਿੱਠ ’ਤੇ ਕਿਸਦਾ ਹੱਥ ਹੈ ? -ਮਧੁਕਰ ਉਪਾਧਿਆਇ
- ਸਮਕਾਲੀ ਪੂੰਜੀਵਾਦ ’ਚ ਫਾਸ਼ੀਵਾਦ ਦੀ ਵਾਪਸੀ - ਸਮੀਰ ਅਮੀਨ
- ਭਾਜਪਾ ਦੀਆਂ ਹਿੰਦੂ ਫਾਸ਼ੀਵਾਦੀ ਅਤੇ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਪੱਖੀ ਨੀਤੀਆਂ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰੋ
- ਵਾਰੇਨ ਐਂਡਰਸਨ ਦੀ ਮੌਤ ਦੇ ਬਹਾਨੇ -ਰਣਜੀਤ ਲਹਿਰਾ –
- ਤਿੜਕ ਰਿਹਾ ਅਕਾਲੀ-ਭਾਜਪਾ ਗੱਠਜੋੜ- ਮੁਖਤਿਆਰ ਪੂਹਲਾ
- ਹਾਕਮਾਂ ਦੀ ਇਨਸਾਫ਼ ਸਮੇਤ ਲੋਕ ਮਸਲਿਆਂ ਦੇ ਨਿਪਟਾਰੇ ਲਈ ਫ਼ੌਜਾਂ ਉੱਪਰ ਟੇਕ - ਪਿ੍ਰਤਪਾਲ ਮੰਡੀ ਕਲਾਂ
- ਮੋਦੀ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਉਦਾਰੀਕਰਨ ਤੇ ਫਾਸ਼ੀਵਾਦ ਵੱਲ ਵੱਧਦੇ ਕਦਮ
- ਹਨੇਰੇ ਦਿਨਾਂ ਦੀ ਆਹਟ- ਰੋਮਿਲਾ ਥਾਪਰ
- ਗੈਟਸ ਰਸਤੇ ਸਾਮਰਾਜੀ ਗਿਰਝਾਂ ਦੀ ਅੱਖ ਉਚੇਰੀ ਵਿੱਦਿਆ ’ਤੇ - ਪਿ੍ਰਤਪਾਲ ਮੰਡੀ ਕਲਾਂ
- ਜਨ-ਅੰਦੋਲਨਾਂ ਦੀ ਅਣਦੇਖੀ ਕਰਨਾ ਮੀਡੀਏ ਲਈ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ -ਪੁਸ਼ਪ ਰਾਜ
- ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਥਿਤੀ -ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗੁਲਪੁਰ
- ਪੰਜਾਬੀ ਸਮਾਜ ਅੰਦਰ ਜਾਤ-ਪਾਤੀ ਕੋਹੜ -ਡਾ. ਧਰਮਵੀਰ ਗਾਂਧੀ
- ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਜਾਤੀ ਵਿਵਸਥਾ ਵਿਰੁੱਧ ਚੱਲ ਰਹੇ ਦਲਿਤ ਅੰਦੋਲਨ ਦਾ ਕੱਚ-ਸੱਚ - ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗੁਲਪੁਰ
- ਬਰਵਾਲਾ ਦੇ ਸਤਲੋਕ ਆਸ਼ਰਮ ’ਤੇ ਉਠੀਆਂ ਉਂਗਲਾਂ -ਇੰਦਰਜੀਤ ਸਿੰਘ
- ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ ਹਾਦਸਾ : ਆਬਾਦੀ ਨਿਯੰਤਰਣ ਦੀ ਭਿ੍ਰਸ਼ਟ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਜਾਨਲੇਵਾ -ਅਕੇਸ਼ ਕੁਮਾਰ
- ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦਾ ਏਕਾਧਿਕਾਰ ਤੇ ਭਾਜਪਾ ਦੀਆਂ ਚਾਲਾਂ -ਦਰਬਾਰਾ ਸਿੰਘ ਕਾਹਲੋਂ
- ਸੰਘ ਦੀਆਂ ਵੱਧ ਰਹੀਆਂ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਕਾਰਨ ਪੰਜਾਬ ’ਚ ਭਾਰੀ ਸਿਆਸੀ ਹਲਚਲ -ਰਾਜਨ ਮਾਨ
- ਔਰਤ ਤੇ ਮਰਦ ਦੇ ਆਪਸੀ ਝਗੜੇ ਅਤੇ ਖਪਤਕਾਰੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ -ਡਾ. ਸਵਰਾਜ ਸਿੰਘ
- ਖਾੜੀ ਦੀ ਸਿਆਸੀ ਅਸਥਿਰਤਾ ਅਤੇ ਤੇਲ ਸਪਲਾਈ -ਤਲਮੀਜ਼ ਅਹਿਮਦ
- ਵਰਤਮਾਨ ਕੇਂਦਰੀ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਹੁਣ ਕਿਸੇ ਮਖੌਟੇ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ -ਸੀਤਾਰਾਮ ਯੇਚੁਰੀ
- ਸਮਾਜਿਕ-ਆਰਥਿਕ ਸੰਦਰਭ ’ਚ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਿਹਤ ਸਰੋਕਾਰ -ਡਾ. ਧਰਮਵੀਰ ਗਾਂਧੀ
- ਆਵਾਜਾਈ ਦੇ ਸਾਧਨਾਂ ਦੀ ਵਧਦੀ ਗਿਣਤੀ: ਤਰੱਕੀ ਜਾਂ ਵਿਨਾਸ਼ - ਗੁਰਚਰਨ ਪੱਖੋਕਲਾਂ
- ਹੁਣ ਹੋਰ ਜ਼ੋਰ-ਸ਼ੋਰ ਨਾਲ ਲਾਗੂ ਹੋਣ ਲੱਗੇ ਨਵ-ਉਦਾਰਵਾਦੀ ਸੁਧਾਰ -ਸੀਤਾਰਾਮ ਯੇਚੁਰੀ
- ਅਮਰੀਕਾ ਤੇ ਭਾਰਤ ’ਚ ਵਧ ਰਹੀ ਨੇੜਤਾ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਹਿੱਤ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ -ਡਾ. ਸਵਰਾਜ ਸਿੰਘ
- ਮਨਰੇਗਾ ਕਾਨੂੰਨ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਕਰਨ ਦੀ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ -ਵਾਸਦੇਵ ਜਮਸ਼ੇਰ
- ਪ੍ਰਗਤੀਸ਼ੀਲ ਅਤੇ ਧਰਮਨਿਰਪੱਖ ਬਦਲ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਮੁੱਖ ਸਿਆਸੀ ਲੋੜ -ਪ੍ਰੋ. ਰਾਕੇਸ਼ ਰਮਨ
- ਤਰੱਕੀ ਦੇ ਕੁਝ ਨਵੇਂ ਤੇ ਆਪਣੇ, ਪੂਰਵ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸੰਕਲਪ ਦੀ ਆਸ ਵਿੱਚ -ਗੌਤਮ ਭਾਟੀਆ
- ਗੱਠਜੋੜ ਸਾਥੀਆਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਹੁੰਦੀ ਭਾਜਪਾ -ਨਰੇਂਦਰ ਦੇਵਾਂਗਣ
- ਇਸਲਾਮਿਕ ਸਟੇਟ, ਸਾਮਰਾਜ ਦੀ ਇਕ ਨਵੀਂ ਦੇਣ -ਪੁਸ਼ਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ
- ਦਵਾ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੇ ਦਬਾਅ ਹੇਠ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ’ਚ ਭਾਰੀ ਵਾਧਾ -ਡਾ. ਪਿਆਰਾ ਲਾਲ ਗਰਗ
- ਵਰਤਮਾਨ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਸਿੱਧੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਨਿਵੇਸ਼ ਤੋਂ ਵੱਡੀਆਂ ਆਸਾਂ -ਅਕੇਸ਼ ਕੁਮਾਰ
- ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਧਿਰਾਂ ’ਚ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸਹਿਮਤੀ ਦੀ ਲੋੜ -ਡਾ. ਸਵਰਾਜ ਸਿੰਘ
- ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਹਿੰਦੂ ਰਾਸ਼ਟਰ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਆਰ ਐਸ ਐਸ ਦੇ ਯਤਨ -ਬੀ ਐੱਸ ਭੁੱਲਰ
- ਕੈਨੇਡਾ ’ਚ ਜਹਾਦੀ ਹਮਲਿਆਂ ਦਾ ਵੱਧ ਰਿਹਾ ਖ਼ੌਫ -ਦਰਬਾਰਾ ਸਿੰਘ ਕਾਹਲੋਂ
- ਮੰਤਰੀ ਮੰਡਲ ਵਿਸਥਾਰ : ਕਿੱਥੇ ਗਿਆ ‘ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਸਰਕਾਰ ਤੇ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਾਸ਼ਨ’ ਦਾ ਵਚਨ -ਸੀਤਾਰਾਮ ਯੇਚੁਰੀ
- ਮੋਦੀ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਸੈਰ ’ਤੇ -ਵਰਜ਼ੀਜ ਕੇ ਜਾਰਜ਼
- ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰੇਂਦਰ ਮੋਦੀ ਦੀ ਤਰਕਹੀਣਤਾ -ਕਰਨ ਥਾਪਰ
- ਸਮਾਜ ਵਿਚ ਕਾਇਮ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਸਹਿਮਤੀ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ –ਪ੍ਰਫੁਲ ਬਿਦਵਈ
- ਦੇਸ਼ ਲਈ ਘਾਤਕ ਹੈ ਫਿਰਕੂ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਦਾ ਉਭਾਰ –ਮੰਗਤ ਰਾਮ ਪਾਸਲਾ
- ਕਾਲੇ ਧਨ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ’ਤੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦਾ ਦੁਹਰਾ ਪੈਂਤੜਾ -ਸੀਤਾਰਾਮ ਯੇਚੁਰੀ
- ਮੰਦਰਾਂ ਦਾ ਚੌਗਿਰਦਾ ਬਨਾਮ ਸਵੱਛ ਭਾਰਤ ਮੁਹਿੰਮ -ਪ੍ਰੋ. ਰਾਕੇਸ਼ ਰਮਨ
- ਪੂਤਿਨ ਦੀ ਚਿਤਾਵਨੀ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨਾਲ ਲਵੇ ਪੱਛਮ -ਡਾ. ਸਵਰਾਜ ਸਿੰਘ
- ਭਾਜਪਾ ਵੱਲੋਂ ਫ਼ਿਰਕੂ ਏਜੰਡੇ ਦੀ ਪੈਰਵੀ ਦੇਸ਼ ਲਈ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ -ਸੀਤਾਰਾਮ ਯੇਚੁਰੀ
- ਕਾਮਾਗਾਟਾ ਮਾਰੂ ਤੋਂ ਅੱਜ ਤੱਕ ਨਸਲਵਾਦ ਦਾ ਸਫ਼ਰ - ਪਰਮਿੰਦਰ ਕੌਰ ਸਵੈਚ
- ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਬਨਾਮ ਵਪਾਰਕ ਅਦਾਰੇ - ਪ੍ਰੋ. ਤਰਸਪਾਲ ਕੌਰ
- ਬਿਮਾਰਾਂ ਅਤੇ ਗ਼ਰੀਬਾਂ ਦਾ ਭਾਰਤ - ਪ੍ਰੋ. ਤਰਸਪਾਲ ਕੌਰ
- ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਨੂੰ ਦਰਪੇਸ਼ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਅਤੇ ਚੁਣੌਤੀਆਂ -ਪ੍ਰੋ. ਤਰਸਪਾਲ ਕੌਰ
- ਇਨਕਲਾਬਾਂ ਨੂੰ ਲੱਗੀਆਂ ਪਛਾੜਾਂ ਦੇ ਸਬਕਾਂ ਬਾਰੇ
- ਕਾਲੇ ਧਨ ਦਾ ਮੁੱਦਾ ਹੁਣ ਮੋਦੀ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਗਲ ਪਿਆ -ਅਕੇਸ਼ ਕੁਮਾਰ
- ਭਾਰਤੀ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਸੂਖਮ ਸੰਕੇਤ ਸਮਝਣ -ਦਰਬਾਰਾ ਸਿੰਘ ਕਾਹਲੋਂ
- ਰਿਹਾਇਸ਼ੀ ਮੈਰੀਟੋਰੀਅਸ ਸਕੂਲ ਬਹੁ-ਗਿਣਤੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨਾਲ ਵਿਤਕਰਾ - ਸਾਹਿਬ ਸਿੰਘ ਬਡਬਰ
- ਸਿੱਖਿਆ ਤੇ ਸਕੂਲ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਨਵੰਬਰ ਮਹੀਨੇ ’ਚ ਕੱਢੀ ਜਾ ਰਹੀ ਦੇਸ਼ ਪੱਧਰੀ ‘ਸਿੱਖਿਆ ਸੰਘਰਸ਼ ਯਾਤਰਾ’ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਦਾ ਸੱਦਾ
- ਦੇਸ਼ ਵਿਆਪੀ ਸਿੱਖਿਆ ਸੰਘਰਸ਼ ਯਾਤਰਾ-ਮੁੱਦੇ ਤੇ ਮੁਕਾਮ - ਕੰਵਲਜੀਤ ਖੰਨਾ
- ਪਰਾਲੀ ਵੀ ਸੜ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪੈਸਾ ਵੀ -ਪ੍ਰੋ. ਰਾਕੇਸ਼ ਰਮਨ
- ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੇ ਮਸਲਿਆਂ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਉਸਾਰੂ ਚਰਚਾ ਨਹੀਂ ਹੋ ਰਹੀ ਸ਼ੁਰੂ -ਡਾ. ਸਵਰਾਜ ਸਿੰਘ
- ਉੱਚ ਵਿੱਦਿਆ ਉੱਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਬੈਂਕ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ -ਪ੍ਰਫੈਸਰ ਮਧੂ ਪ੍ਰਸ਼ਾਦ
- ਝੂਠੇ ਪੁਲਸ ਮੁਕਾਬਲੇ ਬਨਾਮ ਅਦਾਲਤੀ ਨਿਰਦੇਸ਼ - ਪਿ੍ਰਤਪਾਲ
- ਸਮੁੱਚੇ ਮੀਡੀਆ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਮੂਲ ਉਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਦੂਰ ਧੱਕਣ ਦਾ ਕੰਮ ਆਰੰਭ -ਰਾਜਿੰਦਰ ਸ਼ਰਮਾ
- ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦੀ ਤ੍ਰਾਸਦੀ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਵਿੱਚ... ਅਸੀਂ ਹਿੰਦੂ ਨਹੀਂ, ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦੀ ਤ੍ਰਾਸਦੀ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ....ਅਸੀਂ ਮੁਸਲਮਾਨ ਨਹੀਂ -ਕਰਨ ਬਰਾੜ ਹਰੀ ਕੇ ਕਲਾਂ
- ਮੋਦੀ ਦੇ ਮੇਕ-ਇਨ-ਇੰਡੀਆ ਦਾ ਅਸਲ ਤੱਤ -ਮੁਖਤਿਆਰ ਪੂਹਲਾ
- ਸੰਸਾਰ ਨੂੰ ਤਬਾਹੀ ਵੱਲ ਧੱਕ ਰਹੀ ਵਿਸ਼ਵ ਪੂੰਜੀਵਾਦੀ ਵਿਵਸਥਾ -ਡਾ. ਸੁਰਜੀਤ ਬਰਾੜ
- ਭਿ੍ਰਸ਼ਟ ਸਿਆਸਤਦਾਨਾਂ ਲਈ ਖ਼ਤਰੇ ਦੀ ਘੰਟੀ -ਉਜਾਗਰ ਸਿੰਘ
- ਲਾਪਤਾ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਵਧ ਰਹੀ ਗਿਣਤੀ ਵੱਡੀ ਅਸਫ਼ਲਤਾ -ਅਕੇਸ਼ ਕੁਮਾਰ
- ਭਾਰਤ ’ਚ ਚੋਣ-ਅਮਲ ਦੀ ਵਰਤਮਾਨ ਦਸ਼ਾ -ਪ੍ਰੋ. ਰਾਕੇਸ਼ ਰਮਨ
- ਮਹਾਨ ਅਕਤੂਬਰ ਇਨਕਲਾਬ : ਦਸ ਦਿਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੁਨੀਆਂ ਹਿਲਾ ਦਿੱਤੀ -ਪਿ੍ਰਥੀਪਾਲ ਸਿੰਘ ਮਾੜੀਮੇਘਾ
- ਪੰਜਾਬੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦੇ ਨਰੋਏ ਪੱਖ ਨੂੰ ਉਭਾਰਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ -ਡਾ. ਸਵਰਾਜ ਸਿੰਘ
- ਚੋਣ ਨਤੀਜਿਆਂ ਬਾਅਦ ਮੁੜ ਉਭਰੀ ਬੁਨਿਆਦੀ ਚੋਣ ਸੁਧਾਰਾਂ ਦੀ ਭਖਵੀਂ ਲੋੜ -ਸੀਤਾਰਾਮ ਯੇਚੁਰੀ
- ਮੋਦੀ ਮਾਡਲ ਦੀ ਅਸਲੀਅਤ -ਪ੍ਰੋ. ਮਨਜੀਤ ਸਿੰਘ
- ਸਤਾਲਿਨ-ਹਿਟਲਰ ਯੁੱਧ ਸੰਧੀ ਅਤੇ ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਪ੍ਰੋਲੇਤਾਰੀਆ-ਰਾਜੇਸ਼ ਤਿਆਗੀ
- ਜਮਹੂਰੀਅਤ ਦੇ ਦੋ ਥੰਮਾਂ ਦੀ ਗ਼ੈਰ ਜਮਹੂਰੀ ਖੇਡ -ਨਿਰਮਲ ਰਾਣੀ
- ਪਰਦੇਸਾਂ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬੀ ਦਾ ਪਰਚਮ - ਗੁਰਬਚਨ ਸਿੰਘ ਭੁੱਲਰ
- ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਦੇ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਰੇਡੀਓ ਦੀ ਸਰਦਾਰੀ -ਡਾ. ਭੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਬਤਰਾ
- ਡੇਰੇ ਦਾ ਆਪਣੇ ਅਸੂਲਾਂ ਤੋਂ ਥਿੜਕਿਆ ਸਿਆਸੀ ਫੈਸਲਾ -ਪ੍ਰੋ. ਰਾਕੇਸ਼ ਰਮਨ
- ਮੋਦੀ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਦੋਹਰਾ ਮਾਰੂ ਏਜੰਡਾ -ਸੀਤਾਰਾਮ ਯੇਚੁਰੀ
- ਨਹਿਰੂ ਤੇ ਪਟੇਲ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਉਸਰੀਏ ਨਾ ਹੀ ਪ੍ਰਤਿਦਵੰਦੀ -ਰਾਮਚੰਦਰ ਗੁਹਾ
- ਸੱਚਾ-ਸੁੱਚਾ ਰਹਿਣ ਦਿਓ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਦਾ ਕਿੱਤਾ! -ਬੀ ਐੱਸ ਭੁੱਲਰ
- ਆਈ ਐਸ : ਬੀਜੀ ਫਸਲ ਕੱਟ ਰਹੇ ਨੇ ਪੱਛਮੀ ਮੁਲਕ -ਯੋਹਨਾਨ ਚੇਮਰਾਪੱਲੀ
- ਜੰਗ ਦਾ ਮੈਦਾਨ ਬਣ ਰਿਹਾ ਇਤਿਹਾਸ -ਦਿਗਵਿਜੇ ਸਿੰਘ
- 2014 ਦਾ ਨੋਬਲ ਅਮਨ ਪੁਰਸਕਾਰ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਮਾਣ ਨੂੰ ਕੇਂਦਰ ’ਚ ਲਿਆਇਆ -ਸਰਬਜੀਤ ਧੀਰ
- ਸਫਾਈ ਮੁਹਿੰਮ : ਦਿਖਾਵੇ ਦੀ ਨਹੀਂ ਆਦਤ ਪਾਉਣ ਦੀ ਲੋੜ -ਤਨਵੀਰ ਜਾਫ਼ਰੀ
- ਪੰਜਾਬ ’ਚ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਵਿਧਾਇਕਾਂ ਦੇ ਟਕਰਾਓ ’ਤੇ ਸਿਆਸਤ ਦੀ ਖੇਡ -ਉਜਾਗਰ ਸਿੰਘ
- ਸ਼ਾਸਨ ਤੋਂ ਮੁਕਤੀ ਦਿਵਾਉਣ ਦੀਆਂ ਦਲੀਲਾਂ ਦੀ ਅਸਲੀਅਤ -ਪ੍ਰਭਾਤ ਪਟਨਾਇਕ
- ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਕੱਟੜ ਹਿੰਦੂ ਰਾਸ਼ਟਰ ਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਹੇਠ ਲਾਉਣਾ ਭਾਜਪਾ-ਆਰ.ਐਸ.ਐਸ ਦਾ ਏਜੰਡਾ -ਸੀਤਾਰਾਮ ਯੇਚੁਰੀ
- ਸਰਮਾਏਦਾਰੀ ਵੱਲੋਂ ਸਰਮਾਏਦਾਰੀ ਲਈ ਹੈ ਪੱਛਮੀ ਲੋਕਤੰਤਰ -ਡਾ. ਸਵਰਾਜ ਸਿੰਘ
- ਸਰਹੱਦੀ ਤਣਾਓ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ -ਪ੍ਰੋ. ਰਾਕੇਸ਼ ਰਮਨ
- ਦੇਸ਼ ਬਚੇਗਾ ਤਾਂ ਹੀ ਧਰਮ ਬਚੇਗਾ -ਨਿਰਮਲ ਰਾਣੀ
- ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਕੌਮੀ ਰਾਹਤ ਫੰਡ : ਯੋਗਦਾਨ ਬਗੈਰ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਚੌਧਰ -ਕੁਲਦੀਪ ਚੰਦ
- ਗ਼ਰੀਬ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਕਨੂੰਨ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖ਼ੁਦਾ ’ਤੇ ਯਕੀਨ ਕਿਉਂ ? - ਗੁਰਚਰਨ ਪੱਖੋਕਲਾਂ
- ਭਾਰਤ-ਜਪਾਨ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਸਮਝੌਤੇ ਦੇ ਖਤਰਿਆਂ ਤੋਂ ਜਾਣੂ ਕਰਵਾਉਂਦਾ ਨਰੇਂਦਰ ਮੋਦੀ ਦੇ ਨਾਮ ਫੁਕੂਸ਼ਿਮਾ ਤੋਂ ਇੱਕ ਖ਼ਤ
- ਬਦਲੇ ਸਿਆਸੀ ਦਿ੍ਰਸ਼ ’ਚ ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ -ਵਰਗਿਜ਼ ਕੇ ਜ਼ਾਰਜ਼
- ਨਕਸਲਬਾੜੀ ਦਾ ਕਿਸਾਨ ਸੰਘਰਸ਼ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਸਬਕ- ਰਾਜੇਸ਼ ਤਿਆਗੀ
- ਸਵੱਛ ਭਾਰਤ, ਸਫ਼ਾਈ ਦੀ ਇੱਛਾ ਤੇ ਯੋਗ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚਾ -ਪ੍ਰੋ. ਰਾਕੇਸ਼ ਰਮਨ
- ਭਾਰਤ ਬਹੁਧਰੁਵੀ ਸੰਸਾਰ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ’ਚ ਹਿੱਸਾ ਪਾਵੇ ਨਾ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਦਾ ਤਾਬੇਦਾਰ ਬਣੇ -ਸੀਤਾਰਾਮ ਯੇਚੁਰੀ
- ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਦਾ ਨਿਘਾਰ -ਸਰੂਪ ਸਿੰਘ ਸਹਾਰਨ ਮਾਜਰਾ
- ...ਤਾਂ ਜੋ ਸੜਕ ਹਾਦਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਦਰ ਘੱਟ ਸਕੇ - ਅਕੇਸ਼ ਕੁਮਾਰ
- ਧਰਮ ਨਿਰਪੱਖ ਭਾਰਤ ਦੀ ਚਮਕ -ਨੀਲ
- ਕਿਉਂ ਆਖਿਆ ਜਾਂਦੈ ਅੰਨਦਾਤਾ ਕਿਸਾਨ ਨੂੰ ? -ਗੁਰਚਰਨ ਪੱਖੋਕਲਾਂ
- ਦਮਨਕਾਰੀ ਕਾਨੂੰਨ ਦਾ ਡਟਵਾਂ ਵਿਰੋਧ ਕਰੋ - ਕੰਵਲਜੀਤ ਖੰਨਾ
- ਮਸ਼ੀਨੀ ਸ਼ੇਰ ਮਾਰਕਾ ‘ਮੇਕ ਇਨ ਇੰਡੀਆ’ -ਪ੍ਰੋ. ਰਾਕੇਸ਼ ਰਮਨ
- ਸੰਸਾਰੀਕਰਨ ਦੇ ਨਾਂ ਹੇਠ ਦੂਜੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਾਂ ਨੂੰ ਨਿਗਲ ਰਿਹਾ ਪੱਛਮੀ ਸਾਮਰਾਜੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ -ਡਾ. ਸਵਰਾਜ ਸਿੰਘ
- ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਸਿਆਸੀ ਪ੍ਰਸੰਗਿਕਤਾ ਬਾਰੇ -ਰਾਜੇਸ਼ ਤਿਆਗੀ
- ਨੀਰੋ ਦੇ ਮਹਿਮਾਨ
- ਭਾਅ ਜੀ ਗੁਰਸ਼ਰਨ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਦਿਆਂ - ਕੰਵਲਜੀਤ ਖੰਨਾ
- ਦੀਨਾ ਨਾਥ ਬਤਰਾ ਬਨਾਮ ਵਿਦਿਆ ਦਾ ਭਗਵਾਂਕਨ -ਮੋਹਨ ਸਿੰਘ
- ਇਸਲਾਮਿਕ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਗਾਜ਼ਾ ਦੀ ਸਾਬਕਾ ਵਿਦਿਆਰਥਣ ਦਾ ਪੱਤਰ
- ਮਜ਼ਦੂਰੀ ਦੀ ਦਲਦਲ ਵਿੱਚ ਫਸਿਆ ਬਚਪਨ -ਅਕੇਸ਼ ਕੁਮਾਰ
- ਧਾਰਾ 370 ਬਾਰੇ ਹਿੰਦੂਤਵੀਆਂ ਦੀ ਕਾਵਾਂ ਰੌਲੀ - ਮੁਖਤਿਆਰ ਪੂਹਲਾ
- ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਚੌਂਕੀਦਾਰਾਂ ਦੀ ਮੰਦੀ ਹਾਲਤ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦੇਵੇ ਸਰਕਾਰ -ਬੇਅੰਤ ਸਿੰਘ ਬਾਜਵਾ
- ਮੋਦੀ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਨਿਗਮ ਭਗਤੀ ਬਨਾਮ ਕਿਸਾਨ ਹੱਕਾਂ ਦਾ ਘੋਲ -ਭੂਪਿੰਦਰ ਸਾਂਬਰ
- ਪੂਰਾ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਹਿੰਦੂ ਰਾਸ਼ਟਰ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਸੰਘ ਦਾ ਸੁਪਨਾ -ਸੀਤਾਰਾਮ ਯੇਚੁਰੀ
- ਸਰਮਾਏਦਾਰੀ ਨੇ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਆਧੁਨਿਕਤਾ ਦੇ ਨਾਮ ਹੇਠ ਪ੍ਰਾਚੀਨਤਾ ਵੱਲ ਧੱਕਿਆ -ਡਾ. ਸਵਰਾਜ ਸਿੰਘ
- ਦੇਸ਼ ’ਚ ਭਾਈਚਾਰਕ ਸਾਂਝ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ’ਚ ਅੰਤਰਜਾਤੀ ਵਿਆਹਾਂ ਦੀ ਖ਼ਾਸ ਭੂਮਿਕਾ -ਤਨਵੀਰ ਜਾਫ਼ਰੀ
- ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੀ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਲਈ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਟੈਸਟਾਂ ਰਾਹੀਂ ਅੰਨੀ ਲੁੱਟ ਕਿਉਂ ? - ਗੁਰਚਰਨ ਪੱਖੋਕਲਾਂ
- ਸਾਬਕਾ ਜੱਜਾਂ ਲਈ ਉੱਚ ਅਹੁਦੇ ਦੇਸ਼ ਲਈ ਘਾਤਕ -ਬੀ ਐੱਸ ਭੁੱਲਰ
- ਭਾਜਪਾ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਫ਼ਿਰਕੂ ਪ੍ਰਚਾਰ ਨਾਲ ਭਰਮਾ ਨਹੀਂ ਸਕੇਗੀ -ਪ੍ਰੋ. ਰਾਕੇਸ਼ ਰਮਨ
- ਡੋਪਟੈਸਟ ਦੇ ਬਹਾਨੇ ਹੇਠ ਬੋਰੁਜ਼ਗਾਰਾਂ ਦਾ ਸ਼ੋਸ਼ਣ -ਮਹਿੰਦਰ ਰਾਮ ਫੁਗਲਾਣਾ
- ਅਰਬ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਖ਼ੂਨ ਖਰਾਬਾ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕੀ ਸਾਮਰਾਜਵਾਦ - ਮੁਖਤਿਆਰ ਪੂਹਲਾ
- ਸਿਵਿਆਂ ਦੀ ਅੱਗ ਨਾਲ ਸਿਕਦੇ ਹੱਥ –ਨੀਲ
- ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਸਬੱਬ ਬਣੀ ਇਸਲਾਮਿਕ ਸਟੇਟ - ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਖੋਖਰ
- ਵਿਸ਼ਵ ਵਪਾਰ ਸੰਸਥਾ ਦੀ ਮੌਜੂਦਾ ਵਾਰਤਾ ਅਤੇ ਭਾਰਤ - ਮੋਹਨ ਸਿੰਘ
- ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਪ੍ਰਤੀ ਮੋਦੀ ਦੇ ਬਦਲੇ ਤੇਵਰਾਂ ਦਾ ‘ਰਾਜ’ - ਪ੍ਰਿਤਪਾਲ
- ਆਤਮਹੱਤਿਆ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਹੱਲ ਨਹੀਂ- ਗੁਰਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ
- ਹਿੰਦੂ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦੀ’ ਨਿਰੇਂਦਰ ਦਮੋਦਰ ਦਾਸ ਮੋਦੀ ਜੀ ਦੇ ਨਾਮ ਇੱਕ ਖੁੱਲ੍ਹਾ ਖ਼ਤ
- ਅਧਿਆਪਕ ਯੋਗਤਾ ਪਰਖ ਟੈਸਟ ਦਾ ਪੇਪਰ ਲੀਕ ਹੋਣ ਲਈ ਕਸੂਰਵਾਰ ਕੌਣ? - ਨਿਰੰਜਣ ਬੋਹਾ
- ਸਮਾਜ ਦੇ ਦੂਸਰੇ ਹਿੱਸਿਆਂ ਪ੍ਰਤੀ ਬੇਰਹਿਮ ਜਥੇਬੰਦਕ ਮੁਲਾਜ਼ਮ ਆਗੂ - ਗੁਰਚਰਨ ਪੱਖੋਕਲਾਂ
- ਦੇਸ਼ ਦੇ ਭਵਿੱਖ ਲਈ ਚੁਣੌਤੀ ਬਣੀਆਂ ਜਾਅਲੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ -ਅਕੇਸ਼ ਕੁਮਾਰ
- ਸੰਘ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆ ਕਰਾਰਾ ਜਵਾਬ -ਪ੍ਰੋ. ਰਾਕੇਸ਼ ਰਮਨ
- ਇੱਕ ‘ਲੋਹ ਔਰਤ’ ਦੇ ਸਿਰੜ ਦੀ ਦਾਸਤਾਨ - ਮਨਦੀਪ
- ਮੌਕਿਆਂ ਪਿੱਛੇ ਲੱਗ ਪੰਜਾਬੀ ਬਣ ਰਹੇ ਨੇ ਅਜੋਕੇ ਯੁੱਗ ਦੇ ਮਹਾਂ ਜਿਪਸੀ - ਡਾ. ਸਵਰਾਜ ਸਿੰਘ
- ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਖ਼ੁਦ ਬਰਬਾਦ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਸਿਆਸੀ ਆਗੂ – ਡਾ. ਤਾਹਿਰ ਮਹਿਮੂਦ
- ਪੰਜਾਬੀ ਕਿਸਾਨ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਸੱਦਿਆਂ ਤੋਂ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਤੱਕ - ਗੁਰਚਰਨ ਪੱਖੋਕਲਾਂ
- ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿਚ ਬਿਆਨ ਕਰਨਾ ਔਖਾ ਹੈ ਵੰਡ ਦਾ ਦੁੱਖ –ਕੁਲਦੀਪ ਨਈਅਰ
- ਇਕੱਠੇ ਨਹੀਂ ਚੱਲ ਸਕਦੇ ਵਿਕਾਸ ਤੇ ਬਾਲ ਸ਼ੋਸ਼ਣ -ਰਾਜਿੰਦਰ ਕੌਰ ਚੋਹਕਾ
- ਵੰਡੀਆਂ ਪਾਉਣ ਦੀ ਥਾਂ ਮੁਲਕ ਨੂੰ ਇਕ ਸੂਤਰ ’ਚ ਬੰਨ੍ਹਿਆ ਜਾਵੇ -ਤਨਵੀਰ ਜਾਫ਼ਰੀ
- ਬਾਲ ਮਨਾਂ ’ਤੇ ਸੰਘ ਦੀ ਸੋਚਣੀ ਲੱਦਣ ਦੀ ਤਿਆਰੀ -ਆਰ ਅਰੁਣ ਕੁਮਾਰ
- ਪੰਜਾਬੀ ਫਿਲਮਾਂ : ਸੁਨਿਹਰਾ ਯੁਗ ਕੋਹਾਂ ਦੂਰ -ਪ੍ਰੋ. ਰਾਕੇਸ਼ ਰਮਨ
- ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਅਰਥਚਾਰੇ ਨੂੰ ਕੌਣ ਠੀਕ ਕਰੂ? - ਗੁਰਚਰਨ ਪੱਖੋਕਲਾਂ
- ਸਰਕਾਰ ਹੱਥੋਂ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੀ ਹੋ ਰਹੀ ਲੁੱਟ - ਕੁਲਦੀਪ ਚੰਦ
- ਬੌਧਿਕ ਡੇਰਾਵਾਦ ਧਾਰਮਿਕ ਡੇਰਾਵਾਦ ਨਾਲੋਂ ਵਧੇਰੇ ਖ਼ਤਰਨਾਕ -ਡਾ. ਸਵਰਾਜ ਸਿੰਘ
- ਸਿੱਖੀ ਵਿੱਚ ਨਿਘਾਰ ਦੇ ਕੁਝ ਕਾਰਨ - ਰਾਜਬੀਰ ਕੌਰ ਢੀਂਡਸਾ
- ਲਾਲ ਕਿਲ੍ਹੇ ਤੋਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦਾ ਲੋਕ ਲੁਭਾਊ ਭਾਸ਼ਣ - ਨਿਰਮਲ ਰਾਣੀ
- ਪੰਜਾਬ (ਸਰਕਾਰੀ ਅਤੇ ਨਿੱਜੀ ਜਾਇਦਾਦ ਨੁਕਸਾਨ ਰੋਕੂ) ਬਿਲ 2014 –ਮਨਦੀਪ
- ਅਖੌਤੀ ਇਸਲਾਮਿਕ ਸਟੇਟ ਇਸਲਾਮ ਲਈ ਖ਼ਤਰਾ -ਤਨਵੀਰ ਜਾਫ਼ਰੀ
- ਰਿਹਾਇਸ਼ੀ ਮੈਰੀਟੋਰੀਅਸ ਸਕੂਲ: ਸੁਨਿਹਰੀ ਭਵਿੱਖ ਦੀ ਤਜ਼ਵੀਜ - ਰੂਬਲ ਕਾਨੌਜ਼ੀਆ
- ਆਮ ਪੰਜਾਬੀ ਦਾ ਹਿਸਾਬ ਕਿਤਾਬ - ਗੁਰਚਰਨ ਪੱਖੋਕਲਾਂ
- ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਅਹਿਮ ਪੰਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਭਗਤ ਸਿੰਘ - ਸੁਧੀਰ ਵਿਦਿਆਰਥੀ
- ਅਧਿਆਪਕ ਯੋਗਤਾ ਪਰੀਖਿਆ ਦੀਆਂ ਖਾਮੀਆਂ ਬਣੀਆਂ ਯੋਗ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੂੰ ਅਯੋਗ ਕਰਨ ਦਾ ਸਬੱਬ - ਹਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ‘ਜੀਦਾ’
- ਮਿਸਰ : ਮੁਬਾਰਕ ਯੁਗ ਦੀ ਵਾਪਸੀ -ਯੋਹਨਾੱਨ ਚੇਮਰਾਪੱਲੀ
- ਦਮਨਕਾਰੀ ਕਾਨੂੰਨ ਦਾ ਡਟਵਾਂ ਵਿਰੋਧ ਕਰੋ -ਰਣਜੀਤ ਲਹਿਰਾ
- ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ : ਅਸਲ ਹਾਲਤ ਅਤੇ ਸੱਟੇਬਾਜ਼ਾਰਾਨਾ ਉਛਾਲ -ਸੀ ਪੀ ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰ
- ਪੰਚਾਇਤਾਂ ਦੇ ਤਾਲਿਬਾਨੀ ਫ਼ਰਮਾਨਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਖੁਦ ਵੀ ਉਠੇ ਔਰਤ - ਨਿਰਮਲ ਰਾਣੀ
- ਭਾਰਤੀ ਮੀਡੀਆ ਦੇ ਵੱਡੇ ਹਿੱਸੇ ’ਤੇ ਰਿਲਾਇੰਸ ਦਾ ਕਬਜ਼ਾ - ਪੁਸ਼ਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ
- ਕੀ ਸੱਚਮੁੱਚ ਖ਼ਜ਼ਾਨਾ ਖਾਲੀ ਹੈ ? - ਮੁਸ਼ੱਰਫ ਅਲੀ
- ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੀ ਮੁਕਤੀ ਅਤੇ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਦੇ ਸੰਘਰਸ਼ - ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ
- ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਤੇ ਸਿਆਸਤ -ਗੁਰਦਰਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਢਿੱਲੋਂ
- ਆਈਐਸਆਈਐਸ ਮੁਖੀ ਅਲਬਗਦਾਦੀ ਦੇ ਅਸਲ ਇਰਾਦੇ -ਤਨਵੀਰ ਜਾਫ਼ਰੀ
- ਜ਼ਮੀਨੀ ਹਕੀਕਤਾਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਸਿੱਖਿਆ ਨੀਤੀਆਂ ਸਕੂਲਾਂ ’ਚੋਂ ਕੰਮ ਸਭਿਆਚਾਰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ -ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗੁਲਪੁਰ
- ਕੂੰਜਾਂ ਡਾਰੋਂ ਕਿਉਂ ਵਿੱਛੜੀਆਂ ਨੀ ਮਾਏ - ਪ੍ਰੋ. ਤਰਸਪਾਲ ਕੌਰ
- ਰੱਖਿਆ ਖੇਤਰ ’ਚ ਸਿੱਧੇ ਪੂੰਜੀ ਨਿਵੇਸ਼ ਲਈ ਜਲਦਬਾਜ਼ੀ ਤੋਂ ਬਚਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ -ਡਾ. ਅਸ਼ਵਨੀ ਮਹਾਜਨ
- ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਜਾਤੀ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਦਾ ਖਰਚਾ ਚੁੱਕੇ ਸਰਕਾਰ - ਮਹਿੰਦਰ ਰਾਮ ਫੁਗਲਾਣਾ
- ਬੁਲਟ ਟਰੇਨ ਦਾ ਸੁਪਨਾ ਤੇ ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਵੇ ਦੀ ਦੁਰਦਸ਼ਾ - ਨਿਰਮਲ ਰਾਣੀ
- ਫਲਸਤੀਨ ਉੱਤੇ ਹਮਲੇ ਪਿਛਲੇ ਮਕਸਦ - ਮਨਦੀਪ
- ਕਿਆਸ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੈ ਸੁੰਨੀ ਦਹਿਸ਼ਤਗਰਦਾਂ ਦਾ ਜ਼ੁਲਮ! ‘ਸੈਕਸ ਜਿਹਾਦ’ –ਬਲਰਾਜ ਦਿਉਲ
- ਤੁਰੰਤ ਬੰਦ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਵਾਅਦਾ ਵਪਾਰ -ਨਰੇਂਦਰ
- ਕਾਮਾਗਾਟਾਮਾਰੂ ਜਹਾਜ਼ ਦੀਆਂ ਯਾਦਗਾਰਾਂ ਬਾਰੇ -ਪਿ੍ਰਥੀਪਾਲ ਸਿੰਘ ਮਾੜੀਮੇਘਾ
- ਆਗਾਮੀ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿਵਸਥਾ : ਖੌਫ ਤੇ ਕੁਝ ਅੰਦਾਜ਼ੇ -ਪ੍ਰਵੀਨ ਸਵਾਮੀ
- ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਰੂਸ ਦੇ ਤਜ਼ਰਬੇ ਤੋਂ ਸਿੱਖਣ ਦੀ ਲੋੜ -ਡਾ. ਸਵਰਾਜ ਸਿੰਘ
- ਦਹਿਸ਼ਤ ਤੇ ਧਮਕਾਉਣ ਦੀ ਸਿਆਸਤ -ਸੀਤਾਰਾਮ ਯੇਚੁਰੀ
- ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲ ਰਿਹੈ ਜ਼ਹਿਰੀਲਾ ਪਾਣੀ- ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਰੰਗੀਲਪੁਰ
- ਇਨਕਲਾਬੀ ਲਹਿਰ ਦੀ ਖੜੋਤ ਤੇ ਜ਼ਮੀਨੀ ਸੰਘਰਸ਼ –ਗੁਰਮੁਖ ਮਾਨ
- ਪੰਜਾਬ ’ਚ ਏਡਜ਼ ਦਾ ਵੱਧ ਰਿਹਾ ਪ੍ਰਕੋਪ - ਕੁਲਦੀਪ ਚੰਦ
- ਡਾਲਰ ਦੇ ਸ਼ਿਕੰਜੇ ਵਿਰੁੱਧ ਪੂਤਿਨ ਦਾ ਕਦਮ -ਪ੍ਰਭਾਤ ਪਟਨਾਇਕ
- ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਸੰਕਟ ਭਰੇ ਦੌਰ ’ਚੋਂ ਗੁਜ਼ਰ ਰਹੀ ਕਾਂਗਰਸ - ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਖੋਖਰ
- ਭਾਰਤ ਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚ ਪੜ੍ਹਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਗ਼ਲਤ ਇਤਿਹਾਸ - ਡਾ. ਤਾਹਿਰ ਮਹਿਮੂਦ
- ਜਸ਼ਨ ਦਾ ਸ਼ੋਰਗੁਲ ਅਤੇ ਲੋਕ ਰੋਹ ਦੀ ਲਲਕਾਰ -ਮਨਦੀਪ
- ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਰਾਜ ਤੋਂ 1947 ਤੱਕ ਅਤੇ ਬਾਅਦ 'ਚ ਚੋਣ ਧੋਖੇ ਦੀ ਖੇਡ ਤੇ ਹਕੂਮਤੀ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਦੇ ਰੋਲ ਬਾਰੇ -ਮੱਖਣ ਕਾਲਸਾਂ
- ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਰਾਇਮ ਪੇਸ਼ਾ ਕਰਾਰ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਕਥਨ ਦੀ ਹਕੀਕਤ- ਹਜ਼ਾਰਾ ਸਿੰਘ
- ਆਮ ਆਦਮੀ ਦਾ ਅੰਦੋਲਨ -ਰਘਬੀਰ ਸਿੰਘ
- ਪੰਜਾਬ ਸੰਤਾਪ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਆਉਣ ਦੀ ਲੋੜ - ਰਘਬੀਰ ਸਿੰਘ
- ਕੀ ਭਾਜਪਾ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ‘ਅਕੇਲਾ ਚਲੋ‘ ਦੀ ਨੀਤੀ ਅਪਣਾ ਸਕਦੀ ਹੈ? -ਨਿਰੰਜਣ ਬੋਹਾ
- ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਜਿੱਤ ਦਾ ਖਾਸਾ ਕੀ ਹੈ? –ਪ੍ਰਫੁੱਲ ਬਿਦਵਈ
- ਕੁੜੀਆਂ ਦੇ ਦੁੱਖਾਂ ਦੀ ਨਾ ਕੋਈ ਥਾਹ ਵੇ ਲੋਕੋ, ਆਖ਼ਰ ਕਿਉਂ ਨ੍ਹੀਂ ਕੋਈ ਫੜਦਾ ਬਾਂਹ ਵੇ ਲੋਕੋ - ਕਰਨ ਬਰਾੜ
- ਪ੍ਰੋ. ਸਾਈਬਾਬਾ ਦੀ ਗਿ੍ਰਫਤਾਰੀ,ਫਾਸ਼ੀਵਾਦੀ ਕਾਨੂੰਨ ਤੇ ਜਮਹੂਰੀ ਹੱਕ
- ਜਬ ਖ਼ਬਰੇਂ ਨਾਕਾਬਿਲ ਹੋਂ ਤੋ ‘ਸਟਿੰਗ’ ਨਿਕਾਲੋ! -ਵਿਕਰਮ ਸਿੰਘ ਸੰਗਰੂਰ
- ਰਾਖਵੇਂਕਰਨ ਦਾ ਮੁੱਦਾ - ਪਰਮਜੀਤ ਸਿੰਘ ਕੱਟੂ
- ਜਿੱਥੇ ਆਪਣਿਆਂ ਵੱਲੋਂ ਹੀ ਵੇਚਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਮੌਤ ਦਾ ਸਾਮਾਨ - ਕਰਨ ਬਰਾੜ
- ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਤੋਂ ਭਟਕਿਆ ਹਿੰਦੂ ਸੰਤ ਸਮਾਜ - ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਖੋਖਰ
- ਯੂਕਰੇਨ ਬਣਿਆ ਸਾਮਰਾਜੀ ਤਾਕਤਾਂ ਦੀ ਖਹਿਭੇੜ ਦਾ ਅਖਾੜਾ- ਮੋਹਨ ਸਿੰਘ
- ਕੌਣ ਜਿੱਤੇ ਕੌਣ ਹਾਰੇ ਫੈਸਲਾ ਕਿਵੇਂ ਕਰੀਏ ? - ਗੁਰਚਰਨ ਪੱਖੋਕਲਾਂ
- ਘੱਟ ਗਿਣਤੀਆਂ ਦੀ ਭਲਾਈ ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਕਾਮ ਰਹੀ ਯੂ.ਪੀ.ਏ. -ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਖੋਖਰ
- ਲੋਕ ਸਭਾ ਹਲਕਾ ਖਡੂਰ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਇਸ ਵਾਰ ਰਹੇਗਾ ਦਿਲਚਸਪ ਮੁਕਾਬਲਾ- ਇੰਦਰਜੀਤ ਕਾਲਾ ਸੰਘਿਆਂ
- ਕਿੰਨਰ ਸਮਾਜ ਲਈ ਵਰਦਾਨ ਸਾਬਿਤ ਹੋ ਸਕਾਦਾ ਹੈ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦਾ ਸੁਪਰੀਮ ਫੈਸਲਾ -ਨਿਰੰਜਣ ਬੋਹਾ
- .. ਤਾਂ ਅੱਗੇ ਥੋੜ੍ਹੇ ਚੰਦ ਚੜ੍ਹਾਏ ਨੇ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਨੇ ! - ਕਰਨ ਬਰਾੜ
- ਟੀ ਆਰ ਪੀ ਦੀ ਕੁੜਿੱਕੀ ਵਿੱਚ ਫਸੀ ‘ਬੁੱਧੂ ਬਕਸੇ’ ਦੀ ਜਿੰਦ -ਵਿਕਰਮ ਸਿੰਘ ਸੰਗਰੂਰ
- ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ:ਪੰਜਾਬ -ਤਰਨਦੀਪ ਦਿਓਲ
- ਸ਼ਰਾਬ ਦੀਆਂ ਬੋਤਲਾਂ ’ਤੇ ਵਿਕ ਕੇ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਨਹੀਂ ਲਿਆਂਦੀ ਜਾ ਸਕਦੀ - ਕਰਨ ਬਰਾੜ
- ਚੋਣਾਂ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਪਰਵਾਸੀਆਂ ਦੀ ਜਗਦੀ-ਬੁਝਦੀ ਆਸ - ਸਿੱਧੂ ਦਮਦਮੀ
- ਆਮ ਆਦਮੀ -ਜਸਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ
- ਇਹੋ ਜਿਹਾ ਸੀ ਸਾਡਾ ਭਗਤ ਸਿੰਘ -ਕੰਵਲਜੀਤ ਖੰਨਾ
- ਆਮ ਆਦਮੀ ਦੀ ਸਿਆਸਤ ਦੇ ਸਰੋਕਾਰ - ਅਮਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ
- ਮੋਦੀ ਦੇ ਨਮੋ ਗੁਬਾਰੇ ਦੀ ਡੋਰ ਨੂੰ ਪੇਚਾ ਪਾਇਆ ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਦੇ ਸਵਾਲਾਂ ਨੇ -ਪ੍ਰਿੰ. ਬਲਕਾਰ ਸਿੰਘ ਬਾਜਵਾ
- ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਦਿਆਂ –ਕਰਨ ਬਰਾੜ
- ਚੋਣਾਂ ਸਮੇਂ ਭਾਰਤੀ ਵੋਟਰ ਦੇ ਵਿਚਾਰਨ ਯੋਗ ਮੁੱਦੇ - ਗੁਰਚਰਨ ਪੱਖੋਕਲਾਂ
- ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਉਭਾਰ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀਆਂ ਸੀਮਤਾਈਆਂ – ਡਾ. ਮੋਹਨ ਸਿੰਘ
- ਕਿਉਂ ਉੱਲਰ ਰਹੇ ਨੇ ਪਰਵਾਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਕੇਜਰੀਵਾਲ਼ ਦੀ ‘ਆਪ’ ਵੱਲੀਂ -ਇਕਬਾਲ ਰਾਮੂਵਾਲੀਆ
- ਲੋਕੋ ਜਾਗੋ ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲੋਂ ਵੋਟਾਂ ਮੰਗਣ ਲਈ ਚੁਸਤ ਚਲਾਕ ਨੇਤਾ ਪੁੱਜ ਰਹੇ ਹਨ - ਸ਼ਿਵ ਕੁਮਾਰ ਬਾਵਾ
- ਅੱਠ ਮਾਰਚ: ਔਰਤ ਮੁਕਤੀ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ -ਅਮਨ ਦਿਓਲ
- ਔਰਤ ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਦਿਵਸ 'ਤੇ ਕੁਝ ਵਿਚਾਰਨਯੋਗ ਨੁਕਤੇ - ਮਨਦੀਪ
- ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਸਿਆਸਤ ਵਿੱਚ ਰੁੜ੍ਹਦੇ ਟੁੱਕ ਤੇ ਡੇਲੇ - ਕਰਨ ਬਰਾੜ
- ਪਰੋਫੈਸ਼ਨਲ ਵਿੱਦਿਅਕ ਅਦਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਅੰਨੀ ਲੁੱਟ ਦੀ ਖੁੱਲ੍ਹ ਕਿਉਂ - ਗੁਰਚਰਨ ਪੱਖੋਕਲਾਂ
- ਭਾਰਤੀ ਵਿੱਦਿਅਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਤੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਵਰਗ ਦੀ ਤ੍ਰਾਸਦਿਕ ਹਾਲਤ - ਮਨਦੀਪ
- ਆਸ਼ੂਤੋਸ਼ ਮਹਾਰਾਜ: ਸਮਾਧੀ ਤੋਂ ਹੱਤਿਆ ਤੱਕ - ਗੁਰਚਰਨ ਪੱਖੋਕਲਾਂ
- ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦੀ ਸਿਆਸਤ - ਕੰਵਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਸਿੱਧੂ
- ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਵੱਧ ਰਿਹਾ ਨਸ਼ਿਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਕੋਪ -ਮਨਦੀਪ
- ਨਾ ਜਾਈਂ ਮਸਤਾਂ ਦੇ ਵਿਹੜੇ. . . -ਕਰਨ ਬਰਾੜ
- ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਸੜਕਾਂ ਬਣੀਆਂ ਕਤਲਗਾਹਾਂ - ਕਰਨ ਬਰਾੜ
- ਭਾਰਤੀ ਲੋਕਤੰਤਰ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਅਧਾਰਤ ਨਹੀਂ ਹੈ- ਗੁਰਚਰਨ ਪੱਖੋਕਲਾਂ
- ਤੇਜ਼ਾਬੀ ਹਮਲੇ : ਸਮਾਜਿਕ ਕਾਰੂਰਤਾ ਦੀ ਇੰਤਹਾ - ਮਨਦੀਪ
- ਕੀ ਭਵਿੱਖ ਹੈ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ‘ਆਪ’ ਦਾ ? -ਨਿਰੰਜਣ ਬੋਹਾ
- ਓਬਾਮਾ ਜਦ ਗਾਂਧੀ ਦਾ ਨਾਮ ਲੈਂਦੈ ਤਾਂ ਕੁਝ ਲੋਕ ਤੜਪ ਉਠਦੇ ਨੇ ! -ਸ਼ੌਂਕੀ ਇੰਗਲੈਂਡੀਆ
- ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਵਿੱਚ ਭਾਂਜਵਾਦੀ ਰੁਝਾਨ : ਕਾਰਨ ਤੇ ਹੱਲ - ਅਮਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ
- ਸੱਭਿਆਚਾਰ, ਧਰਮ, ਖੇਡਾ ਦੇ ਨਾਲ ਭਾਈਚਾਰੇ ਵਿੱਚ ਆਪਸੀ ਏਕਤਾ ਜ਼ਰੂਰੀ - ਬਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਧਾਲੀਵਾਲ
- ‘ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ’ ਦੀ ਕਾਪੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ - ਕੇਹਰ ਸ਼ਰੀਫ਼
- ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰ ਲਾਈਨਮੈਨਾਂ ਅਤੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦਾ ਸੰਘਰਸ਼ ਬਨਾਮ ਪੱਕੇ ਮੁਲਾਜ਼ਮ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰ - ਗੁਰਚਰਨ ਪੱਖੋਕਲਾਂ
- ਸਭਿਆਚਾਰ ਬਚਾਉਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਇਸ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ - ਰਾਜਪਾਲ ਸਿੰਘ
- ਵਿੱਦਿਆ ਦੇ ਨਾਂ ’ਤੇ ਲੁੱਟੇ ਜਾਂਦੇ ਗ਼ਰੀਬ ਲੋਕ - ਗੁਰਚਰਨ ਪੱਖੋਕਲਾਂ
- ਫੂਡ ਇੰਸਪੈਕਟਰਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਰੱਦ ਨਾ ਕਰਨ ਦੇ ਸੁਆਲ ’ਤੇ ਕਿਉਂ ਅੜੀ ਸਰਕਾਰ?-ਨਿਰੰਜਣ ਬੋਹਾ
- ਸੂਰਬੀਰਾਂ ਦੀ ਧਰਤੀ ਦੇ ਜਾਇਆਂ ਦੀ ਨਿਪੁੰਸਕ ਹੋ ਗਈ ਬਹਾਦਰ ਮਾਨਸਿਕਤਾ? -ਬਲਜਿੰਦਰ ਕੋਟਭਾਰਾ
- ਈਰੋਮ ਸ਼ਰਮੀਲਾ ਤੇ ਭਾਈ ਗੁਰਬਖ਼ਸ਼ ਸਿੰਘ ਖਾਲਸਾ - ਗੁਰਤੇਜ ਸਿੰਘ ਕੱਟੂ
- ਅਮੀਰ ਅਤੇ ਮੁਲਾਜ਼ਮ ਵਰਗ ਹੀ ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਪਿਆਰਾ ਕਿਉਂ - ਗੁਰਚਰਨ ਪੱਖੋਕਲਾਂ
- ਹਮ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ -ਸੁਕੀਰਤ
- ਗ਼ਦਰ ਲਹਿਰ ਦਾ ਧਰਮ ਨਿਰਪੱਖ ਖ਼ਾਸਾ ਅੱਜ ਵੀ ਪ੍ਰਸੰਗਿਕ -ਰਾਜਪਾਲ ਸਿੰਘ
- ਦਿੱਲੀ ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਦੇ ਰਹੇ ਨੇ ਨਵੇਂ ਸੰਕੇਤ - ਗੁਰਚਰਨ ਪੱਖੋਕਲਾਂ
- ਭਾਰਤੀ ਨੇਤਾਵਾਂ ਦੇ ਦੇਵਯਾਨੀ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਤਰਕਹੀਣ ਅਤੇ ਭਾਵੁਕ ਬਿਆਨ - ਬਲਜਿੰਦਰ ਸੰਘਾ
- ਪੂੰਜੀਪਤੀ ਘਰਾਣੇ, ਰਾਜਨੀਤੀ ਤੇ ਭਾਰਤੀ ਮੀਡੀਆ ਦੇ ਨੰਗੇ ਚਿੱਟੇ ਗੱਠਜੋੜ ਦਾ ਨਮੂਨਾ ਭਾਰਤੀ ਰਾਜ ਪ੍ਰਬੰਧ - ਮਨਦੀਪ
- ਇਨ੍ਹਾਂ ਹੈਰਾਨਕੁਨ ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ -ਸੁਕੀਰਤ
- ਬਾਦਲ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਨਵੀਂ ਪੀੜ੍ਹੀ ਹੋਈ ਭਾਰੂ - ਫ਼ਤਿਹ ਪ੍ਰਭਾਕਰ
- ਪੰਜਾਬ ਅੰਦਰ ਹੁਣ ਬਾਲੜੀ ਦੀ ਇੱਜ਼ਤ ਮਹਿਫ਼ੂਜ਼ ਨਹੀਂ- ਫਤਿਹ ਪ੍ਰਭਾਕਰ
- 'ਆਪ' ਤੋਂ ਰਾਹੁਲ ਨੂੰ ਹੀ ਨਹੀਂ ਖੱਬੀਆਂ ਪਾਰਟੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਸਿੱਖਣ ਦੀ ਲੋੜ -ਨਿਰੰਜਣ ਬੋਹਾ
- ਲੱਗੀ ਨਜ਼ਰ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਕੋਈ ਨਜ਼ਰ ਉਤਾਰੋ - ਕਰਨ ਬਰਾੜ
- ਭਾਰਤ ਪਾਕ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀਆਂ ਦੀ ਮੁਲਾਕਾਤ - ਮੁਹੰਮਦ ਸ਼ੋਇਬ ਆਦਿਲ
- ਨੌਜਵਾਨ ਪੀੜੀ ਅਤੇ ਗ਼ਦਰ ਲਹਿਰ - ਮਨਦੀਪ
- ਮਨਪ੍ਰੀਤ ਬਾਦਲ ਦਾ ਅਤੀਤ, ਭੱਵਿਖ ਅਤੇ ਹੋਣੀ - ਇੰਦਰਜੀਤ ਕਾਲਾ ਸੰਘਿਆਂ
- ਕੀ ਦੋਸ਼ੀ ਆਪਣੇ ਅੰਜਾਮ ਨੂੰ ਪਹੁੰਚਣਗੇ? - ਮੁਹੰਮਦ ਸ਼ੋਇਬ ਆਦਿਲ
- ਅਣਖ ਦੇ ਨਾਂ ’ਤੇ ਹੁੰਦੇ ਕਤਲ –ਪਰਮਜੀਤ ਸਿੰਘ ਕੱਟੂ
- ਡਾ. ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਇਤਿਹਾਸ ਕਿਵੇਂ ਯਾਦ ਕਰੇਗਾ? - ਸ਼ਬਦੀਸ਼
- ਸੰਤਾਂ ਦਾ ਵੱਧ ਰਿਹਾ ਸਾਮਰਾਜ -ਪ੍ਰੋ.ਰਾਕੇਸ਼ ਰਮਨ
- ਚੀਨ ਨੇ ਮਾਰਕਸਵਾਦੀ ਨੈਤਿਕਤਾ ਦਾ ਸੰਕਲਪ ਉਭਾਰਿਆ - ਡਾ. ਸਵਰਾਜ ਸਿੰਘ
- ਦੋਗਲੇਪਨ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਰ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਬਦਲਦੇ ਭੇਖ -ਸੀਤਾਰਾਮ ਯੇਚੁਰੀ
- ਅੰਧ-ਵਿਸ਼ਵਾਸ, ਮੀਡੀਆ ਅਤੇ ਕਾਨੂੰਨ -ਵਿਕਰਮ ਸਿੰਘ ਸੰਗਰੂਰ
- ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਕੁਦਰਤੀ ਆਫ਼ਤ ਅਤੇ ਮੀਡੀਆ -ਵਿਕਰਮ ਸਿੰਘ ਸੰਗਰੂਰ
- ਹਾਲੀਵੁੱਡ ਮਾਰਕਾ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਦਾ ਸਾਮਰਾਜੀ ਪ੍ਰਚਾਰ - ਬਿੰਦਰਪਾਲ ਫਤਿਹ
- ਰਹਿਮ ਦਿਲ ਰੱਬ ਦੇ ‘ਸੇਲਜ਼ਪਰਸਨ’ ਏਨੇ ਬੇਰਹਿਮ ਕਿਉਂ ਹਨ? -ਸ਼ੌਂਕੀ ਇੰਗਲੈਂਡੀਆ
- ਆਦਮੀ ਭਾਗ ਸਿੰਘ ਦਾ ਸੁਪਨਾ-ਹੁਣ ਭਾਰਤ ਰਾਜ ਤੋਂ ਸਵਰਾਜ ਬਣੇ -ਭਾਵਨਾ ਮਲਿਕ
- ਮੁਜੱਫ਼ਰਨਗਰ ਨੇ ਸੰਤਾਲੀ, ਚੁਰਾਸੀ ਤੇ ਗੋਧਰਾ ਨੂੰ ਕਰਵਾਇਆ ਮੁੜ ਯਾਦ -ਤਰਨਦੀਪ ਦਿਓਲ
- ਜਗ-ਜਨਣੀ ਬਨਾਮ ਆਈਟਮ ਗਰਲ - ਪ੍ਰੋ. ਤਰਸਪਾਲ ਕੌਰ
- ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਅਜੋਕਾ ਨੌਜਵਾਨ - ਜੈ ਸਿੰਘ ਛਿੱਬਰ
- ਸਿੱਖਿਆ, ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰੀ ਅਤੇ ਵਪਾਰੀਕਰਨ - ਗੁਰਚਰਨ ਪੱਖੋਕਲਾਂ
- ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦਾ ਡਬਲਰੋਲ - ਸੁਮੀਤ ਸ਼ੰਮੀ
- ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਦਾ ਅਕਸ - ਹਰਪ੍ਰੀਤ ਕੌਰ
- ਸਭ ਕੁਝ ਦਿਸ਼ਾਹੀਣ ਤੇ ਅਨਿਸ਼ਚਿਤ ਹੈ -ਪ੍ਰੋ. ਤਰਸਪਾਲ ਕੌਰ
- ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਗ਼ਰੀਬੀ ਬਨਾਮ ਮੀਡੀਏ ਦੀ ਅਮੀਰੀ -ਅਨਿਲ ਚਮੜੀਆ
- ਆਰਥਿਕ ਭੰਵਰ `ਚ ਫਸੀ ਮਨਮੋਹਨ ਦੀ ਬੇੜੀ -ਗੋਬਿੰਦ ਠੁਕਰਾਲ
- ਮਾਮਲਾ ਏਅਰ ਇੰਡੀਆ ਬੰਬ ਕਾਂਡ ਨੂੰ ਬੇਨਕਾਬ ਕਰਨ ਦਾ -ਸ਼ੌਂਕੀ ਇੰਗਲੈਂਡੀਆ
- ਇੱਥੋਂ ਉੱਡ ਜਾ ਭੋਲਿਆ ਪੰਛੀਆ - ਗੁਰਚਰਨ ਪੱਖੋਕਲਾਂ
- ਭੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਬਿੱਲ 2013 ਦਾ ਲੇਖਾ ਜੋਖਾ -ਮੋਹਨ ਸਿੰਘ
- ਰੈਡੀਮੇਡ ਸੰਤ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਕ ਗੱਠਜੋੜ ਦੀ ਅਸਲੀਅਤ -ਗੁਰਚਰਨ ਪੱਖੋਕਲਾਂ
- ਆਧੁਨਿਕ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਦੀ ਦੁਰਦਸ਼ਾ ਦੇ ਕਾਰਨ - ਗੁਰਚਰਨ ਪੱਖੋਕਲਾਂ
- ਗ਼ਰੀਬੀ ਸੰਬੰਧੀ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੀ ਅਸਲੀਅਤ - ਪਵਨ ਕੁਮਾਰ ਕੌਸ਼ਲ
- ਅਸਾਵਾਂ ਮਾਨਵ ਵਿਕਾਸ : ਦੱਖਣੀ ਭਾਰਤ ਨਾਲ਼ੋਂ ਪਛੜਿਆ ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ - ਨਿਰਮਲ ਰਾਣੀ
- ਅਮੀਰ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦੇ ਗ਼ਰੀਬ ਲੋਕ- ਜਸਪਾਲ ਸਿੰਘ ਲੋਹਾਮ
- ਇਸ਼ਰਤ ਜਹਾਂ ਕਤਲ ਕੇਸ : ਲੋਕ ਸਿਮਰਤੀ ’ਚੋਂ ਵਿਸਰਿਆ ਗੰਭੀਰ ਮਾਮਲਾ - ਇਮਰਾਨ ਨਿਆਜ਼ੀ
- ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ, ਬੱਚੇ ਅਤੇ ਮਾਪੇ - ਡਾ. ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ
- ਕੀ ਦੇਸ਼ ਫਿਰ 1990 ਦੇ ਦੀਵਾਲੀਏਪਣ ਵੱਲ ਵਧ ਰਿਹੈ? - ਦਰਬਾਰਾ ਸਿੰਘ ਕਾਹਲੋਂ
- ਪੱਤਰਕਾਰਤਾ ਦੇ ਮਖੌਟੇ ਬਨਾਮ ਮੌਕਾਪ੍ਰਸਤੀ - ਤਰਨਦੀਪ ਦਿਓਲ
- ਦਲਿਤ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਤੇ ਮੁਫ਼ਤ ਸਿੱਖਿਆ ਦਾ ਸਵਾਲ -ਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ
- ਅਫ਼ਸਰਸ਼ਾਹੀ ਦੇ ਨਾਲ ਰਾਜਨੇਤਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਗ਼ੈਰ ਕਾਨੂੰਨੀ ਵਤੀਰਾ ਕਿਉਂ ? - ਗੁਰਚਰਨ ਪੱਖੋਕਲਾਂ
- ਬਾਲ ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਵਰਤਮਾਨ ਸਥਿਤੀ - ਪ੍ਰਿੰ: ਹਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਮਾਇਰ
- ਅਮਰੀਕਾ ’ਚ ਡਾਕਟਰੀ ਪੇਸ਼ਾ : ਸੇਵਾ ਨਹੀਂ ਮੁਨਾਫੇ ਦਾ ਧੰਦਾ - ਨਰਭਿੰਦਰ
- ਪੰਚਾਇਤੀ ਅਦਾਰਿਆਂ ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਅਤੇ ਹਾਕਮਾਂ ਦਾ ਦੰਭ - ਮੁਖ਼ਤਿਆਰ ਪੂਹਲਾ
- ਰੁਪਏ ਦੀ ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਗਿਰਾਵਟ - ਮੋਹਨ ਸਿੰਘ
- ਅਮਰੀਕਾ ਵੱਲੋਂ ਵੱਡੀ ਪੱਧਰ ’ਤੇ ਕੀਤੀ ਜਾਸੂਸੀ ਦੇ ਅਰਥ - ਜੇਮਜ਼ ਪੀਟਰਜ਼
- ਭਾਰਤੀ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਤੇ ਨਾਇਕ ਜਾਂ ਖ਼ਲਨਾਇਕ ਕਿਰਦਾਰ - ਡਾ. ਸਵਰਾਜ ਸਿੰਘ
- ਕਬੱਡੀ ਲਈ 20 ਕਰੋੜ ਤੇ ਸਕੂਲ ਦੀ ਛੱਤ ਬਦਲਣ ਲਈ ਪੈਸੇ ਨਹੀਂ - ਰੇਸ਼ਮ ਸਿੰਘ ਭੰਡਾਲ
- ਗ਼ਰੀਬੀ ਘਟਾਉਣ ਦੀ ਕਵਾਇਦ : ਇੱਕ ਕੋਝਾ ਮਜ਼ਾਕ - ਸੀਤਾਰਾਮ ਯੇਚੁਰੀ
- ਸਿੱਖ ਬੀਬੀਆਂ ਦੇ ਵਹਿਮ-ਭਰਮ -ਰਾਜਬੀਰ ਕੌਰ ਸੇਖੋਂ
- ਬਹੁਤ ਡੂੰਘੇ ਹਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਤੇ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇ -ਤਨਵੀਰ ਜਾਫ਼ਰੀ
- ਕੇਰਲਾ ਦਾ ਸੂਰਜੀ ਊਰਜਾ ਘੁਟਾਲਾ -ਸੀਤਾ ਰਾਮ ਯੇਚੁਰੀ
- ਇਸ਼ਰਤ ਜਹਾਂ ਦੀ ਬੇਗੁਨਾਹੀ ਅਤੇ ਪੁਲਿਸ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤਾ ਜ਼ਾਲਮਾਨਾ ਕਤਲ -ਸੀਮਾ ਮੁਸਤਫ਼ਾ
- ਪ੍ਰਗਤੀਸ਼ੀਲ ਬਿਹਾਰ 'ਚ ਗੰਦਗੀ ਦਾ ਆਲਮ -ਨਿਰਮਲ ਰਾਣੀ
- ਪ੍ਰਫੁੱਲਤਾ ਦੀ ਕੁੰਜੀ ਭਾਰਤ ਤੇ ਅਫ਼ਗ਼ਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਕੋਲ਼ ਹੈ- ਮੁਹੰਮਦ ਸ਼ੋਇਬ ਆਦਿਲ
- ਭਾਰਤ 'ਚ ਆਰਥਿਕ ਸੁਧਾਰਾਂ ਦਾ ਲਾਭ ਵਿਦੇਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਿਲ਼ਿਆ -ਡਾ. ਸ. ਸ. ਛੀਨਾ
- ਪੰਜਾਬ 'ਚ ਸੀਵਰੇਜ਼ ਪੈ ਤਾਂ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਪਰ ਚੱਲ ਨਹੀਂ ਰਿਹਾ
- ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸੋਚਿਆ ਗੋਲੀਆਂ ਸਾਨੂੰ ਖ਼ਾਮੋਸ਼ ਕਰ ਦੇਣਗੀਆਂ...
- ਪੰਜਾਬੀ ਕਿਸਾਨ ਇਉਂ ਕੀਤਾ ਬਰਬਾਦ ਅਤੇ ਕਰਜ਼ਾਈ ? - ਗੁਰਚਰਨ ਪੱਖੋਕਲਾਂ
- ਭਾਜਪਾ ਵੱਲੋਂ ਫੇਰ ਫਿਰਕੂ ਏਜੰਡੇ ਵੱਲ ਮੁੜਨ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ -ਸੀਤਾ ਰਾਮ ਯੇਚੁਰੀ
- ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਆਗੂ ਸੰਜਮ ਵਰਤਣ -ਬੀ ਐੱਸ ਭੁੱਲਰ
- ਗ਼ਦਰ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ : ਰਾਜਨੀਤੀ -ਸੋਹਨ ਸਿੰਘ ਜੋਸ਼
- ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਦੀ ਜਾਸੂਸੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਅਮਰੀਕਾ -ਪ੍ਰਬੀਰ ਪੁਰਕਾਯਸਥ
- ਧਾਰਮਿਕ ਮੂਲਵਾਦ ਨੂੰ ਉਕਸਾ ਰਹੇ ਨੇ ਪੱਛਮੀ ਦੇਸ਼ -ਡਾ. ਸਵਰਾਜ ਸਿੰਘ
- ਪੰਜਾਬ ’ਚ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਪੁਲਿਸ ਦਾ ਧੁੰਦਲਾ ਅਕਸ -ਕੇ ਕੇ ਗਰਗ
- ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੇ ਰਾਨਾ ਪਲਾਜ਼ਾ ਹਾਦਸੇ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹਨ ਬਹੁ-ਕੌਮੀ ਕੰਪਨੀਆਂ- ਰਵੀ ਕੰਵਰ
- ਤੁਰਕੀ ਵਿੱਚ ਜਨ ਅੰਦੋਲਨ -ਰਵੀ ਕੰਵਰ
- ਦਿੱਲੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਸਿਲੇਬਸ ’ਚੋਂ ਪੰਜਾਬੀ ਮਨਫ਼ੀ ਕਿਉਂ? -ਸਵਰਾਜਵੀਰ/ਹਰਵਿੰਦਰ
- ਭਾਜਪਾ ਵੱਲੋਂ ਜਮਹੂਰੀ ਤੇ ਧਰਮਨਿਰਪੱਖ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ‘ਹਿੰਦੂ ਰਾਸ਼ਟਰ’ ਵਿੱਚ ਬਦਲਣ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ -ਸੀਮਾ ਮੁਸਤਫ਼ਾ
- ਅਰਥਚਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਸੰਕਟ ’ਚੋਂ ਕੱਢਣ ਲਈ ਕਫ਼ਾਇਤ ਇੱਕ ਭਰਮ - ਪ੍ਰਭਾਤ ਪਟਨਾਇਕ
- ਮਸਲਾ ਪੰਜਾਬੀ ਨੂੰ ਦੇਵਨਾਗਰੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖਣ ਅਤੇ ਛਾਪਣ ਦਾ -ਹਰਭਜਨ ਸਿੰਘ ਕੋਮਲ
- ਵੇਦਾਂਤਾ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਨੀਤੀਗਤ ਫ਼ੈਸਲੇ -ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗੁੱਲਪੁਰ
- ਗ਼ਦਰ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ: ਲਾਰਡ ਕਰਜ਼ਨ ਦੀ ਪੰਜਾਬ ਸਬੰਧੀ ਜ਼ਰਾਇਤੀ ਨੀਤੀ - ਸੋਹਨ ਸਿੰਘ ਜੋਸ਼
- ਫੈਂਸੀ ਨੰਬਰਾਂ ਲਈ ਦੌੜ ਬਨਾਮ ਅੰਧ-ਵਿਸ਼ਵਾਸੀ ਮਾਨਸਿਕਤਾ - ਜਰਨੈਲ ਕਰਾਂਤੀ
- ਨੀਤੀਆਂ ਤੇ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ’ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਹੋਵੇ ਤੀਜਾ ਫਰੰਟ - ਡਾ. ਸਵਰਾਜ ਸਿੰਘ
- ਮੋਦੀ ਦੀ ਤਾਜਪੋਸ਼ੀ ਤੇ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦਾ ਦੋਗਲਾਪਣ -ਡਾ. ਜਸਪਾਲ ਸਿੰਘ
- ਸਰਮਾਏ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵ-ਵਿਆਪੀ ਸੰਕਟ : ਯੂਰਪੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਵੱਡੇ-ਵੱਡੇ ਜਹਾਜ਼ ਲੜਖੜਾਏ -ਜਗਦੀਸ਼ ਸਿੰਘ ਚੋਹਕਾ
- ਐੱਲ ਕੇ ਅਡਵਾਨੀ ਦਾ ਅਸਤੀਫ਼ਾ ਵਾਪਸ ਲੈਣ ਦਾ ਪਰਪੰਚ - ਭੁਪਿੰਦਰ ਸਾਂਬਰ
- ਕਿਉਂ ਅਸਰਹੀਣ ਹੈ ਗਰਾਮ ਸਭਾ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ? -ਨਿਰੰਜਣ ਬੋਹਾ
- ਇਨਕਲਾਬ ਜ਼ਿੰਦਾਬਾਦ, ਮੁਰਦਾਬਾਦ ਤੇ ਫਿਰ ਜ਼ਿੰਦਾਬਾਦ -ਜੋਗਿੰਦਰ ਬਾਠ ਹੌਲੈਂਡ
- ਕੈਨੇਡਾ ’ਚ ਮੂਲ ਨਿਵਾਸੀਆਂ ਦੀਆਂ ਰੈਲੀਆਂ ਦਾ ਹੜ੍ਹ -ਜਗਦੀਸ਼ ਸਿੰਘ ਚੋਹਕਾ
- ਨਾਮੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪੱਤਰਕਾਰ ਸੁਹੇਲ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਦਿਆਂ -ਚਰਨ ਸਿੰਘ ਵਿਰਦੀ
- ਭਾਰਤ-ਚੀਨ ਸਬੰਧਾਂ ਦਾ ਸੁਧਾਰ ਕੁਲ ਦੁਨੀਆਂ ਲਈ ਉਸਾਰੂ -ਸੀਤਾ ਰਾਮ ਯੇਚੁਰੀ
- ਯੂਪੀਏ ਦੇ 9 ਸਾਲ : ਪ੍ਰਚਾਰ ਤੇ ਦੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਲੋੜਾਂ -ਸਮਿਤਾ ਗੁਪਤਾ
- ਪੰਜਾਬ ’ਚ ਨਕਲੀ ਬੌਧਿਕਤਾ ਦਾ ਵਧ ਰਿਹਾ ਰੁਝਾਨ -ਡਾ. ਸਵਰਾਜ ਸਿੰਘ
- ਗੁਜਰਾਤ: ਪਾਣੀ ਸੰਬੰਧੀ ਕਾਲ਼ੇ ਕਾਨੂੰਨ ਨੇ ਮੋਦੀ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਪਾਈਆਂ ਭਾਜੜਾਂ -ਅਰੁਣ ਮਹਿਤਾ
- ਮਾਸੂਮ ਲੜਕੀਆਂ ਦੀ ਮਾਸੂਮੀਅਤ ਨਾਲ ਅਣਮਨੁੱਖੀ ਖਿਲਵਾੜ -ਉਜਾਗਰ ਸਿੰਘ
- ਬਰਤਾਨੀਆ ਵਿੱਚ 'ਬੈੱਡ ਰੂਮ ਟੈਕਸ' ਵਿਰੁੱਧ ਸੰਘਰਸ਼ -ਰਵੀ ਕੰਵਰ
- ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮਸਲਿਆਂ ਲਈ ਸਾਂਝੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੀ ਲੋੜ -ਕਾਬਲ ਸਿੰਘ ਛੀਨਾ
- ਸੱਤਾ-ਪ੍ਰੀਵਰਤਨ ਦੀ ਘੁੰਮਣਘੇਰੀ ਤੇ ਲੋਕ -ਕੇ ਸੀ ਸ਼ਰਮਾ
- ਅਫ਼ਗਾਨਿਸਤਾਨ ’ਚ ਅਮਨ-ਬਹਾਲੀ ਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ -ਜੋਤੀ ਮਲਹੋਤਰਾ
- ਬਰਤਾਨੀਆ ’ਚ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਲੋਕ ਭਲਾਈ ਸਕੀਮਾਂ -ਜਗਦੀਸ਼ ਸਿੰਘ ਚੋਹਕਾ
- ਘੁਟਾਲਿਆਂ ਦਾ ਦੇਸ ਬਣ ਕੇ ਰਹਿ ਗਿਐ ਭਾਰਤ ਦੇਸ ਮਹਾਨ -ਗੁਰਮੀਤ ਪਲਾਹੀ
- ਰਾਜਧਾਨੀ ’ਚ ਵਾਹਨਾਂ ਦੀ ਵਧਦੀ ਭੀੜ -ਅਸ਼ੋਕ ਗੁਪਤ
- ਨੌਜਵਾਨ ਗ਼ਦਰੀ ਯੋਧਾ: ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਸਰਾਭਾ - ਮਨਦੀਪ
- ਜਦ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਾਂਤੀ ਮੇਰੇ ਘਰ ਆਈ - ਮਨਦੀਪ ਸੁੱਜੋਂ
- ਮੀਡੀਆ ਨੂੰ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਦੀ ਅਜਾਰੇਦਾਰੀ ਤੋਂ ਬਚਾਇਆ ਜਾਏ -ਪ੍ਰਫੁੱਲ ਬਿਦਵਈ
- ਰਸੂਖ ਵਾਲੇ ਬਲਾਤਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ...
- ਮੀਡੀਆ ਤੇ ਮਨੋਰੰਜਨ ਦੇ ਸਰੋਕਾਰ- ਅਮਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ
- ਆਜ਼ਾਦੀ ਦਾ ਪਰਵਾਨਾ ਕੈਪਟਨ ਅਮਰੀਕ ਸਿੰਘ - ਰਘਬੀਰ ਬਲਾਸਪੁਰੀ
- ਕੇਂਦਰੀ ਜਾਂਚ ਬਿਓਰੋ : ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਸਿੱਧੀ ਦਖਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਬੰਦ ਹੋਵੇ -ਸੀਤਾ ਰਾਮ ਯੇਚੁਰੀ
- ਸਰਬਜੀਤ ਸਿੰਘ:ਭੀੜ ਦੇ ਇਨਸਾਫ਼ ਦਾ ਨਵਾਂ ਸ਼ਿਕਾਰ -ਮੁਹੰਮਦ ਸ਼ੋਇਬ ਆਦਿਲ
- ਢਾਕਾ ਤਰਾਸਦੀ : ਆਧੁਨਿਕ ਪੂੰਜੀਵਾਦ ਦਾ ਘਿਣਾਉਣਾ ਚਿਹਰਾ -ਵਿਜੈ ਪ੍ਰਸਾਦ
- ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਮੰਦਰਾਂ 'ਚ ਲੁੱਟ ਦਾ ਸਿਲਸਿਲਾ -ਨਿਰਮਲ ਰਾਣੀ
- ਮਈ ਦਿਵਸ ਮਜ਼ਦੂਰ ਜਮਾਤ ਲਈ ਦ੍ਰਿੜ ਅਹਿਦ ਲੈਣ ਦਾ ਦਿਨ - ਮਨਦੀਪ
- ਕੀ ਵੱਧ ਰਹੀ ਅਬਾਦੀ ਇਸ ਧਰਤੀ ਲਈ ਖ਼ਤਰਾ ਹੈ? - ਜੋਗਿੰਦਰ ਬਾਠ ਹੌਲੈਂਡ
- ਨਿਗਮੀ ਮੰਚ ਤੋਂ ਸੁਪਨੇ ਵੇਚਣ ਦਾ ਤਾਜ਼ਾ ਵਰਤਾਰਾ -ਸੀਤਾਰਾਮ ਯੇਚੁਰੀ
- ਭਾਰਤੀ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦਾ ਅਤੀਤ ਅਤੇ ਵਰਤਮਾਨ -ਰਾਮਾਚੰਦਰਾ ਗੁਹਾ
- ਤ੍ਰਿਪੁਰਾ: ਗ਼ਰੀਬ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਦਾ ਲਗਾਤਾਰ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਹੋ ਰਿਹਾ ਪ੍ਰਾਂਤ - ਪੁਸ਼ਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ
- ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ, ਮੋਦੀ ਤੇ ਉਸ ਦੇ ਸੰਦੇਸ਼ -ਹਰੀਸ਼ ਖਰੇ
- ਪੰਜਾਬ 'ਚ ਲਗਾਤਾਰ ਵਧ ਰਹੀ ਗ਼ਰੀਬੀ ਦਾ ਆਧਾਰ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰੀ ਤੇ ਅਰਧ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰੀ - ਡਾ. ਸ. ਸ. ਛੀਨਾ
- ਇਸਲਾਮ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕੀ ਸਾਮਰਾਜ -ਐਡਵਰਡ ਸਈਦ
- ਝੂਠੇ ਤੁਫ਼ਾਨ ਆਸਰੇ ਲੋਕਾਂ ’ਚ ਪ੍ਰਵਾਨ ਚੜਨ ਦੀਆਂ ਮੋਦੀ ਦੀਆਂ ਚਾਲਾਂ -ਨਿਰਮਲ ਰਾਣੀ
- ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਨੌਜਵਾਨ ਕਿਵੇਂ ਸਹਾਇਕ ਹੋਣ? -ਡਾ. ਮਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਕੰਗ
- ਆਮ ਆਦਮੀ ਦੀ ਕਮਰ ਤੋੜੇਗਾ ਕੇਂਦਰੀ ਬਜਟ -ਡਾ. ਸੁਰਜੀਤ ਬਰਾੜ
- ਚਿੱਲੀ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾਲ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਅੰਦੋਲਨ -ਮਨਦੀਪ
- ‘ਸਾਡਾ ਹੱਕ’ ਫ਼ਿਲਮ ਉੱਤੇ ਰੋਕ ਕਿੱਥੋਂ ਤੱਕ ਜਾਇਜ਼?- ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ
- ਕੱਚ, ਸੱਚ ਤੇ ‘ਸਾਡਾ ਹੱਕ’ -ਬਲਜੀਤ ਬੱਲੀ
- ਮੰਗ ਵਧਾਏ ਬਿਨਾਂ ਨਿਵੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਹੀ ਹਾਸਲ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗੀ ਉੱਚ ਵਾਧਾ ਦਰ -ਸੀਤਾਰਾਮ ਯੇਚੁਰੀ
- ਸਾਮਰਾਜੀ ਸੰਸਾਰੀਕਰਨ ਵਿਰੁੱਧ ਸਾਂਝੇ ਫਰੰਟ ਦੀ ਲੋੜ -ਡਾ. ਸਵਰਾਜ ਸਿੰਘ
- ਵੈਟੀਕਨ ਕੈਥੋਲਿਕ ਜਗਤ 'ਚ ਆਰਥਿਕ ਘਪਲੇ ਤੇ ਦੁਰਾਚਾਰ -ਚਰਨ ਸਿੰਘ ਸੰਘਾ
- ਇਤਾਲਵੀ ਮੈਰੀਨ ਦੇ ਮਸਲੇ ਦੀਆਂ ਕਾਨੂੰਨੀ ਬਾਰੀਕੀਆਂ -ਅਨੂਪ ਸੁਰਿੰਦਰਨਾਥ, ਸ਼ਰੈਆ ਰਸਤੋਗੀ
- ‘ਭਾਈ’ ਰਾਜੋਆਣਾ ਦੀ ਸੋਚ `ਤੇ ਦਿਓ ਹੁਣ ਵੀ ਪਹਿਰਾ ਠੋਕ ਕੇ! --ਸ਼ੌਂਕੀ ਇੰਗਲੈਂਡੀਆ
- ਆਰਥਿਕ ਮੰਦੀ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਰੱਖਣ ਵਾਲਾ ਸਾਬਤ ਹੋਵੇਗਾ ਬਜਟ -ਜੇਯਤੀ ਘੋਸ਼
- ਪਾਕਿਸਤਾਨ 'ਚ ਕੱਟੜਪੰਥੀ ਦਹਿਸ਼ਤਵਾਦ ਅਤੇ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀਆਂ ਦੀ ਦਰਦਨਾਕ ਹਾਲਤ -ਤਨਵੀਰ ਜਾਫ਼ਰੀ
- ਹਰੇਕ ਘਰ 'ਚ ਤਲਾਬ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਲਈ ਟੈਂਕਰ ਉਡੀਕਦੇ ਲੋਕ -ਪੀ ਸਾਈਨਾਥ
- ਕੈਨੇਡਾ ਜਾਣ ਦਾ ਝੱਲ ਅਤੇ ਸਖ਼ਤ ਬਣਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਕਾਨੂੰਨ -ਜਗਦੀਸ਼ ਸਿੰਘ ਚੋਹਕਾ
- ਮੁੜ ਵਰਤੇ ਜਾ ਸਕਣ ਵਾਲੇ ਸੋਮੇ ਹੀ ਭਾਰਤ ਦੀ ਊਰਜਾ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਇੱਕੋ-ਇੱਕ ਹੱਲ -ਡਾ. ਅਰੁਣ ਮਿੱਤਰਾ
- ਤ੍ਰਿਪੁਰਾ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਖੱਬੇ ਮੋਰਚੇ ਦੀ ਇਤਿਹਾਸਕ ਜਿੱਤ -ਮਾਨਿਕ ਸਰਕਾਰ
- ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਵਾਤਾਵਰਣੀ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਤਬਦੀਲੀਆਂ:ਭਵਿੱਖੀ ਖਦਸ਼ੇ –ਤਰਨਦੀਪ ਦਿਉਲ
- ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਬਚਪਨ ਲੁੱਟਿਆ ਗਿਆ, ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਭਵਿੱਖ ਕੀ ਹੋਵੇਗਾ? - ਮਨਦੀਪ
- ਹਾਂ ਮੈਂ ਸੱਚ ਉਜਾਗਰ ਕਰਨ ਦਾ ਦੋਸ਼ੀ ਹਾਂ : ਬਰੈਡਲੀ ਮੈਨਿੰਗ -ਪੁਸ਼ਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ
- ਅਜੋਕੇ ਦੌਰ ’ਚ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੀ ਸਾਰਥਿਕਤਾ -ਡਾ. ਮੇਹਰ ਮਾਣਕ
- ਭਾਰਤ ਦੀ ਪ੍ਰਭੁਤਾ ਨੂੰ ਭੰਗ ਕਰਨ ਦਾ ਮਾਮਲਾ -ਸੀਤਾਰਾਮ ਯੇਚੁਰੀ
- ਬੰਗਾਲ ਦੇ ਕਾਲ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਖੁਰਾਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਿਲ ਤੱਕ -ਐੱਮ ਐੱਸ ਸਵਾਮੀਨਾਥਨ
- ਸਾਵੇਜ਼ ਦੇ 15 ਸਾਲ -ਅਰਵਿੰਦ ਸਿਵਾਰਾਮਾਕ੍ਰਿਸ਼ਨਨ
- ਭਾਰਤ ਦਾ ਅਮੀਰ-ਪੱਖੀ ਬਜਟ: ਕੁਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਗ਼ਰੀਬਾਂ ਲਈ -ਗੋਬਿੰਦ ਠੁਕਰਾਲ
- ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਫਿਰਕਾਪ੍ਰਸਤੀ - ਇਤਿਹਾਸ ਅਤੇ ਅਨੁਭਵ -ਅਸਗਰ ਅਲੀ ਇੰਜੀਨੀਅਰ
- ਅਟੁੱਟ ਹਨ ਇਸਲਾਮ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇ -ਤਨਵੀਰ ਜਾਫਰੀ
- ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ’ਚ ਦਾਖਲੇ ਸੰਬੰਧੀ ਸੁਚੇਤ ਹੋਣ ਦੀ ਲੋੜ -ਡਾ. ਸ ਸ ਛੀਨਾ
- ਔਰਤਾਂ ਨਾਲ ਵਧੀਕੀਆਂ ਪ੍ਰਤੀ ਉਦਾਸੀਨ ਨਿਆਂ-ਪ੍ਰਣਾਲੀ -ਡਾ. ਅਨੂਪ ਸਿੰਘ
- ਬਰਹਿਮ ਹਾਲਤਾਂ ਹੇਠ ਪਲ਼ ਰਿਹਾ ਹਿੰਦੋਸਤਾਨੀ ਬਚਪਨ -ਡਾ. ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ
- ਕਿੱਥੇ ਗਾਂਧੀ-ਪਟੇਲ ਅਤੇ ਕਿੱਥੇ ਭਾਈ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ -ਤਨਵੀਰ ਜਾਫ਼ਰੀ
- ਭਾਰਤ ਦੀ ਪ੍ਰਗਤੀ ਦਾ ਲੇਖਾ ਜੋਖਾ -ਪੁਸ਼ਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ
- ਭਾਰਤੀ ਅੱਤਵਾਦੀ ਅਤੇ ਸ਼ਾਹਰੁਖ਼ ਦੀ ਸਕਿਉਰਿਟੀ -ਮੁਹੰਮਦ ਸ਼ੋਇਬ ਆਦਿਲ
- ਲੋਕਤੰਤਰ ਬਨਾਮ ਮੋਗਾ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣ -ਤਰਨਦੀਪ ਦਿਓਲ
- ਫਿਰਕੂ ਧਰੂਵੀਕਰਨ ਨੂੰ ਫੈਸਲਾਕੁਨ ਢੰਗ ਨਾਲ ਭਾਂਜ ਦੇਣ ਦੀ ਲੋੜ -ਸੀਤਾਰਾਮ ਯੇਚੂਰੀ
- ਹੁਣ ਅਮਰੀਕੀ ਵਧੀਕੀਆਂ ਵਿਰੁੱਧ ਕੁਸਕਦੇ ਨਹੀਂ ਯੂਰਪੀ ਦੇਸ਼ -ਪੁਸ਼ਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ
- ਕੀ ਖੱਬੀ ਧਿਰ ਕੋਲ ਅਸਲ 'ਚ ਬਦਲ ਹੈ? -ਪ੍ਰਭਾਤ ਪਟਨਾਇਕ
- ਇੱਕੀਵੀਂ ਸਦੀ 'ਚ ਭਾਰਤੀ ਔਰਤ ਦੀ ਦਰਦਨਾਕ ਸਥਿਤੀ -ਰਾਜਿੰਦਰ ਕੌਰ ਚੋਹਕਾ
- ਖ਼ੁਰਾਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਿੱਲ ਤੇ ਸਰਕਾਰ -ਸੀ. ਪੀ. ਚੰਦਰ ਸ਼ੇਖਰ
- ਅਮਰੀਕੀ ਪ੍ਰਚੂਨ ਵਪਾਰ ਤੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਹਾਲਤ ਵਿਖਾਉਂਦੀ ਪਿਆਜ਼ ਦੀ ਖੇਤੀ –ਪੀ. ਸਾਈਨਾਥ
- ਅਗਲੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਟੇਢੀ ਖੀਰ -ਤਨਵੀਰ ਜਾਫ਼ਰੀ
- ਡਾਕਟਰ ਬਣਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ ਅਫਜ਼ਲ ਗੁਰੂ -ਸਤਨਾਮ ਸਿੰਘ ਮਾਣਕ
- ਔਰਤ ਦੀ ਹੋਂਦ ’ਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਚਿੰਨ੍ਹ ਕਿਉਂ? - ਹੇਮ ਰਾਜ ਸਟੈਨੋ
- ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨਹੀਂ ਸੀ ਬਣਨਾ ਚਾਹੀਦਾ? - ਮੁਹੰਮਦ ਸ਼ੁਏਬ ਆਦਿਲ
- ਫਿਰਕੂ ਤਾਨਾਸ਼ਾਹੀ ਦੇ ਝੰਡਾਬਰਦਾਰ ਬਾਲ ਠਾਕਰੇ ਨਾਲ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਭਾਰਤੀ ਰਾਜਪ੍ਰਬੰਧ ਦਾ ਜੋੜ-ਮੇਲ -ਮਨਦੀਪ
- ਐੱਫ.ਡੀ.ਆਈ ਦਾ ਅੰਨ੍ਹਾ ਵਿਰੋਧ ਤਰਕਹੀਣ -ਡਾ. ਦਰਸ਼ਨ ਖੇੜੀ
- ਬਲਾਤਕਾਰ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਫਾਂਸੀ ਨਹੀਂ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ -ਸੁਕੀਰਤ
- ਪੰਜਾਬ : ਅਸੀਂ ਬਹੁਤ ਸ਼ਰਮਸਾਰ ਹਾਂ - ਕੇਹਰ ਸ਼ਰੀਫ਼
- ਵੇਲਾ ਰੋਣ ਦਾ ਨਹੀਂ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਸਹੀ ਸੇਧ ਦੇਣ ਦਾ ਹੈ ਭਾਰਤ ਵਾਸੀਓ -ਸੁੱਚਾ ਸਿੰਘ ਨਰ (ਜਰਮਨੀ)
- ਵੇ ਮੈਂ ਤੇਰੇ ਘੜੇ ਦੀ ਮੱਛੀ ਹਾਂ -ਜੋਗਿੰਦਰ ਬਾਠ ਹੌਲੈਂਡ
- ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਸਖ਼ਤ ਕਦਮ ਚੁੱਕਣ ਦੀ ਲੋੜ –ਭਾਵਨਾ ਮਲਿਕ
- ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ `ਚ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦਾ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦਾ ਸਫ਼ਰ -ਕਰਨ ਬਰਾੜ
- ਪੁਲਿਸ ਪ੍ਰਬੰਧ ਨੂੰ ਲੋਕਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਜੁਆਬਦੇਹ ਕਿਵੇਂ ਬਣਾਇਆ ਜਾਵੇ? -ਨਿਰੰਜਣ ਬੋਹਾ
- ਸਿੱਖਾਂ ਵੱਲੋਂ ਸੰਵਿਧਾਨ ਉੱਪਰ ਦਸਤਖ਼ਤ ਨਾ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਗਾਥਾ ਦਾ ਇੱਕ ਪੱਖ ਇਹ ਵੀ –ਹਜ਼ਾਰਾ ਸਿੰਘ
- ਵਿਵਾਦਾਂ ਵਿੱਚ ਘਿਰੀ ਪਿੰਕੀ ਪ੍ਰਮਾਣਿਕ - ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਪ੍ਰੀਤ
- ਧਰਤੀ ਦੀ ਜੱਨਤ ਲਹੂ ਲੁਹਾਣ -ਮਨਦੀਪ
- ਗ਼ਰੀਬ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਅਮੀਰ ਭਗਵਾਨ
- ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਮਾਡਲ ਦਾ ਮਸਲਾ -ਡਾ. ਭੀਮ ਇੰਦਰ ਸਿੰਘ
- ਅਸਲ ਮੁੱਦਿਆਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹੀ ਓਬਾਮਾ-ਰੋਮਨੀ ਦੀ ਆਖ਼ਰੀ ਬਹਿਸ –ਪੀ. ਸਾਈਨਾਥ
- ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਪਟਿਆਲਾ ਦੇ ਵਾਈਸ-ਚਾਂਸਲਰ ਦੇ ਨਾਂਅ ਖੁੱਲ੍ਹੀ ਚਿੱਠੀ –ਗੁਰਮੁਖ ਸਿੰਘ
- ਗ਼ਦਰੀ ਬਾਬਿਆਂ ਦਾ ਮੇਲਾ -ਅਮੋਲਕ ਸਿੰਘ
- ਫ਼ਰੀਦਾ ਮੌਤੋਂ ਭੁੱਖ ਬੁਰੀ -ਜੋਗਿੰਦਰ ਬਾਠ ਹੌਲੈਂਡ
- ਸਿੱਖ ਲਹਿਰ ਜਮਾਤੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਾ ਲਹਿਰ ਨਹੀਂ ਰਹੀ –ਹਜ਼ਾਰਾ ਸਿੰਘ
- ਪੰਜਾਬੀ ਕੌਮ ਦੀ ਸਾਂਝੀ ਵਿਰਾਸਤ: ਇੱਕ ਪੱਖ -ਕੇਹਰ ਸ਼ਰੀਫ਼
- ਸ਼ਰੂਤੀ ਅਗਵਾ ਕਾਂਡ -ਮਨਦੀਪ
- ਤਾਲਿਬਾਨੀ ਦਹਿਸ਼ਤਗਰਦੀ ਦੀ ਕਾਇਰਤਾ ਭਰੀ ਕਰਤੂਤ - ਮਨਦੀਪ
- ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਰਾਇਮ ਪੇਸ਼ਾ ਕਰਾਰ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣ ਦੀ ਗਾਥਾ –ਹਜ਼ਾਰਾ ਸਿੰਘ
- ਅਲਫਰੈੱਡ ਬੇਰਨਹਾਰਡ ਨੋਬਲ : ਅਮਨ ਦਾ ਦੂਤ ਜਾਂ ਲਾਸ਼ਾਂ ਦਾ ਵਪਾਰੀ ? - ਜੋਗਿੰਦਰ ਬਾਠ ਹੌਲੈਡ
- ਇਹਨੀਂ ਦਿਨੀਂ ਖਾਪ ਪੰਚਾਇਤੀ ਚੌਟਾਲਾ ਦੇ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਲੋਕਤੰਤਰ -ਸ਼ਬਦੀਸ਼
- ਕਈ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮਾੜਾ ਲੱਗ ਸਕਦਾ ਹੈ ਬੀ ਬੀ ਸੀ ਦਾ ਬੰਦ ਹੋਣਾ -ਵਿਕਰਮ ਸਿੰਘ ਸੰਗਰੂਰ
- ਕੀ ਧੀ-ਪੁੱਤ ਮਹਿਜ਼ ਮਾਪਿਆਂ ਦੀ ਇੱਜ਼ਤ ਜਮ੍ਹਾਂ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਬੱਚਤ ਖ਼ਾਤੇ ਹਨ ? - ਇਕਬਾਲ
- ਭੋਖੜੇ ਦਾ ਦੈਂਤ ਹੀ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਖ਼ਾਨਾਜੰਗੀਆਂ ਦਾ ਰਾਹ ਪੱਧਰਾ ਕਰਦਾ ਹੈ- ਜੋਗਿੰਦਰ ਬਾਠ ਹੌਲੈਂਡ
- ਕੌਮੀ ਜਲ ਨੀਤੀ - 2012 : ਇਕ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ - ਪ੍ਰੋ: ਐੱਚ ਐੱਸ ਡਿੰਪਲ
- ਦਿਲ ਦੀ ਗੱਲ ਸੁਣਾਉਂਦੇ ਬੁੱਲ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਰੋਕ ਹੈ ! -ਵਿਕਰਮ ਸਿੰਘ ਸੰਗਰੂਰ
- ਸਭ ਰਲ਼ੇ ਕਬੂਤਰ ਨੇ - ਤਨਵੀਰ ਸਿੰਘ ਕੰਗ
- ਅਜੋਕੀ ਗਾਇਕੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਜਾਂ ਨਿਘਾਰ - ਪਰਮਿੰਦਰ ਕੌਰ ਸਵੈਚ
- ਆਬਾਦੀ: ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ –ਗੁਰਚਰਨ ਨੂਰਪੁਰ
- ਵਧਦੀ ਆਬਾਦੀ ਹਕੀਕਤ ਕਿ ਹਊਆ ?: ਇੱਕ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ - ਇਕਬਾਲ
- ਸਵਾਲ- ਕੀ ਧਾਰਾ 25 ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖ ਮੰਨਦੀ ਹੈ? ਉੱਤਰ ਹੈ, 'ਹਾਂ ਜੀ' -ਹਜ਼ਾਰਾ ਸਿੰਘ
- ਕੀ ਜਾਨ ਤੋਂ ਵੀ ਕੀਮਤੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਖ਼ਬਰ ? -ਵਿਕਰਮ ਸਿੰਘ ਸੰਗਰੂਰ
- ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਖਾਲਿਸਤਾਨੀ ਲਹਿਰ - ਤਨਵੀਰ ਸਿੰਘ ਕੰਗ
- ਟੁੱਟ ਰਹੇ ਸਾਂਝੇ ਪਰਿਵਾਰ – ਇਤਿਹਾਸਕ ਤੌਰ ’ਤੇ ਇਹ ਇੱਕ ਅਗਾਂਹਵਧੂ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਹੈ
- ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਆਪਣੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਰਣਨੀਤੀ ਬਦਲੇ –ਸਤਨਾਮ ਸਿੰਘ ਮਾਣਕ
- ਜੇ ਸੋਨੂੰ ਆਪਣਾ ਫੇਸਬੁੱਕ ਪੇਜ਼ ਵੇਖ ਲੈਂਦਾ ? -ਜੋਗਿੰਦਰ ਬਾਠ ਹੌਲੈਂਡ
- ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਦਾ ਗ਼ਲਬਾ – ਸੁਖਵੰਤ ਹੁੰਦਲ
- ਅੰਧ-ਵਿਸ਼ਵਾਸਾਂ ਵਿੱਚ ਗੁਆਚੀ ਮੀਡੀਆ ਦੀ ਨੈਤਿਕਤਾ -ਵਿਕਰਮ ਸਿੰਘ ਸੰਗਰੂਰ
- ਪੰਜਾਬੀ ਦਾ ਇਨਸਾਈਕਲੋਪੀਡੀਆ ਬਾਪੂ ਕਾਮਰੇਡ ਸੁਰਜੀਤ ਗਿੱਲ - ਤਰਨਦੀਪ ਦਿਓਲ
- ‘ਸੱਤਿਆਮੇਵ ਜਯਤੇ’ ਆਮਿਰ ਖ਼ਾਨ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਦਾ ਟੀਰ – ਡਾ. ਅਮ੍ਰਿਤ ਪਾਲ
- ਪੈਟਰੋਲ ਦੀ ਕੀਮਤ ’ਚ ਵਾਧਾ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜੇਬ ਉੱਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਡਾਕਾ
- ਸੰਸਾਰੀਕਰਨ ਦੇ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਸਿਹਤ-ਮੁੱਦੇ - ਕੁਲਦੀਪ ਕੌਰ
- ਟੀ.ਵੀ. ਵਿਗਿਆਪਨ ਜਾਂ ਹਾਥੀ ਦੇ ਦੰਦ? -ਵਿਕਰਮ ਸਿੰਘ ਸੰਗਰੂਰ
- ਕੀ ਅਮਰੀਕਾ ਅਫ਼ਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੀ ਜੰਗ ਹਾਰ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ? - ਜੋਗਿੰਦਰ ਬਾਠ ਹੌਲੈਂਡ
- ਇਤਿਹਾਸ-ਬੋਧ ਅਤੇ ਯਾਦਗਾਰਾਂ ਦਾ ਮਾਮਲਾ -ਸੁਮੇਲ ਸਿੰਘ ਸਿੱਧੂ
- ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਦੀ ਗ਼ੁਲਾਮੀ ਛੱਡੋ, ਆਪਣੀ ਭਾਸ਼ਾ ਉੱਪਰ ਮਾਣ ਕਰੋ
- ਕੌਮੀ ਜਲ ਨੀਤੀ ਦਾ ਖਰੜਾ 2012: ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਮੁਨਾਫ਼ੇ ਦਾ ਧੰਦਾ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਕਵਾਇਦ -ਡਾ. ਮੋਹਨ ਸਿੰਘ
- ਸੰਵਾਦ ਕਰੋ ਦੋਸਤੋ, ਵਿਵਾਦ ਨਹੀਂ - ਕਰਮ ਬਰਸਟ
- ਕੀ ਆਨੰਦ ਮੈਰਿਜ ਐਕਟ ਨਾਲ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਆਨੰਦ ਮਿਲੇਗਾ? - ਡਾ. ਗੁਰਮੀਤ ਸਿੰਘ ਸਿੱਧੂ
- ਕਿਊਬਿਕ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸਕ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਅੰਦੋਲਨ -ਮਨਦੀਪ
- ਨਿੱਜਤਾ ਵਿੱਚ ਮੀਡੀਆ ਦੀ ਕਲਮ ਅਤੇ ਕੈਮਰੇ ਦਾ ਦਖ਼ਲ -ਵਿਕਰਮ ਸਿੰਘ ਸੰਗਰੂਰ
- ਕੌਣ ਸਮਝੇਗਾ ਪਰਦੇਸੀ ਵਸਦੇ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੀ ਦਰਦ ਕਹਾਣੀ -ਕਰਮ ਬਰਸਟ
- ਸਾਇੰਸ ਫਿਕਸ਼ਨ ਦਾ ਬੇਹਤਰੀਨ ਲੇਖਕ ਐੱਚ.ਜੀ. ਵੈਲਸ - ਤਨਵੀਰ ਸਿੰਘ ਕੰਗ
- ਪੜ੍ਹੋ ਪੰਜਾਬ: ਕੀ ਖੱਟਿਆ, ਕੀ ਗੁਆਇਆ - ਅਮੋਲਕ ਡੇਲੂਆਣਾ
- ਯੂਥ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਲੋਕ ਹਿਤੈਸ਼ੀ ਮੰਚ ਵੱਲੋਂ ਆਯੋਜਿਤ ਸੈਮੀਨਾਰ : ਕੁਝ ਮੁੱਦੇ -ਹਰਪ੍ਰੀਤ ਲਵਲੀ
- ਗਾਇਕ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਦਾ ਸਿਆਸਤ ਵਿੱਚ ਆਉਣਾ ਸ਼ੁੱਭ ਸ਼ਗਨ ਜਾਂ ਮੌਕਾ ਪ੍ਰਸਤੀ - ਜਗਦੇਵ ਸਿੰਘ ਗੁੱਜਰਵਾਲ
- ਜਿਹਲ: ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਮਾਫ਼ਕ, ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵਾਦੀ! -ਗੁਰਬਚਨ ਸਿੰਘ ਭੁੱਲਰ
- ਕੌਮੀ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਗਰੰਟੀ ਕਾਨੂੰਨ: ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਤੇ ਸੁਝਾਅ - ਸੁਮੀਤ ਸ਼ੰਮੀ
- ਨਾਵਲਿਸਟ ਜਸਵੰਤ ਸਿੰਘ ਕੰਵਲ ਦੇ ਬਹਾਨੇ ਨਾਵਲ ਬਾਰੇ ਚਰਚਾ - ਤਨਵੀਰ ਸਿੰਘ ਕੰਗ
- ਕਿਉਂ ਘੱਟ ਰਿਹਾ ਹੈ ਪੱਤਰਕਾਰਿਤਾ ਦਾ ਸਨਮਾਨ ? -ਨਿਰੰਜਣ ਬੋਹਾ
- ਕੀ ਜਸਵੰਤ ਸਿੰਘ ਕੰਵਲ 'ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਪੱਗ' ਹੈ? - ਇੱਕ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ - ਪ੍ਰੋ: ਐੱਚ. ਐੱਸ. ਡਿੰਪਲ
- ਵਿਦਰੋਹ ਦੀ ਖਸਲਤ ਇਨਕਲਾਬੀ ਹੀ ਨਹੀਂ ਪਿਛਾਖੜੀ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ - ਇਕਬਾਲ
- ਹਰ ਇਨਕਲਾਬ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ‘ਸੁਪਨੇ’ ਤੋਂ ਹੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ! - ਸਤਨਾਮ ਸਿੰਘ ਬੱਬਰ ਜਰਮਨੀ
- ਪੰਜਾਬ ਕਾਂਗਰਸ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਹਾਰ ਦੇ ਰਾਹ ਕਿਵੇਂ ਪਈ -ਇੰਦਰਜੀਤ ਕਾਲਾ ਸੰਘਿਆਂ
- ਸਰਾਇਕੀ ਸੂਬਾ : ਅਸੂਲੀ ਫ਼ੈਸਲਾ ਜਾਂ ਜਾਗੀਰਦਾਰਾਂ ਦੀ ਮੌਕਾਪ੍ਰਸਤੀ ? -ਡਾਕਟਰ ਮਨਜ਼ੂਰ ਇਜਾਜ਼
- ਸਾਡੀ ਕੌਮੀ ਜ਼ਬਾਨ ਉਰਦੂ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੀ ਜਾਨੀ ਦੁਸ਼ਮਣ - ਸੱਯਦ ਆਸਿਫ਼ ਸ਼ਾਹਕਾਰ
- ਨਿਸਫਲ ਹੱਡ -ਲਵੀਨ ਕੌਰ ਗਿੱਲ
- ਕਾਂਗਰਸ ਨਾਲੋਂ ਕਿਤੇ ਮੋਹਰੀ ਸੀ ਗ਼ਦਰ ਪਾਰਟੀ
- ਮਸ਼ਾਲਾਂ ਬਾਲ ਕੇ ਚੱਲਣਾ –ਅਮੋਲਕ ਸਿੰਘ
- ਕੀ ‘ਭਾਈ’ ਰਾਜੋਆਣੇ ਦੇ “ਸੁਫ਼ਨੇ ਦਾ ਦੇਸ਼” ‘ਸੁਕੀਰਤ’ ਲਈ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੋਵੇਗਾ ? – ਇਕਬਾਲ
- ਭਾਈ’ ਰਾਜੋਆਣਾ ਦੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ‘ਸੁਕੀਰਤ’ ਦਾ ਦਮ ਕਿਉਂ ਘੁੱਟਦਾ ? - ਸਤਨਾਮ ਸਿੰਘ ਬੱਬਰ ਜਰਮਨੀ
- ‘ਭਾਈ’ ਰਾਜੋਆਣਾ ਦੇ ਦੇਸ ਵਿੱਚ -ਸੁਕੀਰਤ
- ਪਿੰਡਾਂ ’ਚੋਂ ਖੀਣ ਹੋ ਰਹੀ ਭਾਈਚਾਰਕ ਸਾਂਝ:ਇੱਕ ਦਲਿਤਮੁਖੀ ਪ੍ਰੀਪੇਖ - ਡਾ: ਦਰਸ਼ਨ ਖੇੜੀ
- ਲੁੱਕੀ ਹੋਈ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦੇ ਇਸ਼ਾਰੇ ਅਤੇ ਸਹਿਮੇ ਜਜ਼ਬਾਤਾਂ ਦੀ ਹਵਾੜ ਫ਼ਿਲਮ ‘ਅੰਨ੍ਹੇ ਘੋੜੇ ਦਾ ਦਾਨ’ -ਹਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਕਾਹਲੋਂ
- 7 ਅਰਬ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਧਰਤੀ –ਅਰੁਣਦੀਪ
- ਕਵਿਤਰੀ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਮਰਹੈਲਾਂ ਨਾਲ ਕੁਝ ਗੱਲਾਂ –ਤਰਨਦੀਪ ਦਿਓਲ
- ਔਰਤ ਦਿਵਸ ਤੇ ਅੱਜ ਦੀ ਔਰਤ ਦਾ ਮੁਹਾਂਦਰਾ - ਪਰਮਿੰਦਰ ਕੌਰ ਸਵੈਚ
- ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਨੇ ਸਿਰਜਿਆ ਨਵਾਂ ਇਤਿਹਾਸ -ਬਲਜੀਤ ਬੱਲੀ
- ਨਿਊ ਮੀਡੀਆ, ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਜਮਾਤੀ ਪੁਜੀਸ਼ਨ ਦਾ ਸਵਾਲ - ਇੰਦਰਜੀਤ ਕਾਲਾ ਸੰਘਿਆਂ
- ਸਰਕਾਰੀ ਅਤੇ ਗ਼ੈਰ-ਸਰਕਾਰੀ ਜ਼ਬਰ ਦੀ ਇੱਕ ਘਟਨਾ - ਗੁਰਮੀਤ ਸਿੰਘ ਬੱਖਤਪੁਰ
- ਦੁੱਧੀ ਨਹਾਂਵੇਂ ਤੇ ਪੁੱਤੀ ਫਲੇਂ - ਲਵੀਨ ਕੌਰ ਗਿੱਲ
- ਦੁਵਿਧਾ ਵਿੱਚ ਫਾਥਾ ਹੋਇਆ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ‘ਸੁਤੰਤਰ’ ਮੀਡੀਆ -ਸੁਕੀਰਤ
QicXV
Medicine information. Cautions. <a href="https://viagra4u.top">buy viagra without a prescription</a> in the USA. Best what you want to know about drug. Read information now. <a href=http://studybscnursinginbangalore.com/universal-college-of-nursing>Best what you want to know about medicine.</a> <a href=https://forbeshouse.org/forbes-house-where-victims-become-survivors/become-a-survivor/#comment-260058>Best about pills.</a> <a href=https://www.stewartlowesculptures.co.uk/product/pensive/#comment-35976>Best about meds.</a> bd1da87