Tue, 29 October 2024
Your Visitor Number :- 7237789
ਕਰਮਯੋਗੀ ਪ੍ਰਿੰ. ਹਰਭਜਨ ਸਿੰਘ ਤੇ ਮੇਰਾ ਪਿੰਡ ਮਾਹਿਲਪੁਰ
Posted on:- 04-01-2016
ਰੀਵਿਊਕਾਰ: ਬਲਜਿੰਦਰ ਮਾਨ
ਲੇਖਕ:ਗਿਆਨੀ ਹਰਕੇਵਲ ਸਿੰਘ, ਸੰਪਾਦਕ:ਰਾਓ ਕੈਂਡੋਵਾਲਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ:ਬਲਦੇਵ ਸਿੰਘ ਖੋਜੀ, ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ , ਪੰਨੇ:344, ਮੁੱਲ:ਪੜ੍ਹੋ ਤੇ ਪੜ੍ਹਾਓ
ਸਵਰਗਵਾਸੀ ਗਿਆਨੀ ਹਰਕੇਵਲ ਸਿੰਘ ਸੈਲਾਨੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਵਿਚ ਦੋ ਦਰਜਨ ਖੋਜ ਭਰਪੂਰ ਪੁਸਤਕਾਂ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ ਕਰਕੇ ਪਾਠਕਾਂ ਨੂੰ ਮੁਫਤ ਵੰਡੀਆਂ।ਖੋਜੀ ਤੇ ਪਰਉਪਕਾਰੀ ਬਿਰਤੀ ਦੇ ਮਾਲਕ ਸੈਲਾਨੀ ਜੀ ਨੇ ਚਾਲੀ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ‘ਪਿ੍ਰੰਸੀਪਲ ਹਰਭਜਨ ਸਿੰਘ ਤੇ ਮੇਰਾ ਪਿੰਡ ਮਾਹਿਲਪੁਰ’ ਬਾਰੇ ਦੋ ਭਾਗਾਂ ਵਿਚ ਪੁਸਤਕ ਤਿਆਰੀ ਕੀਤੀ ਸੀ।ਜਿਸ ਬਾਰੇ ਅਜੀਤ ਅਖਬਾਰ ਦੇ ਸੰਪਾਦਕ ਸਾਧੂ ਸਿੰਘ ਹਮਦਰਦ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ, “ਅਜਿਹੀ ਖੋਜ ਦਾ ਕੰਮ, ਭਾਰਤ ਖਾਸ ਕਰ ਪੰਜਾਬੀ ਕੌਮ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ”।ਸੋ ਇਸ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ੳਹਨਾਂ ਦਿਨ ਰਾਤ ਮਿਹਨਤ ਕਰਕੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਉਹਨਾਂ ਅਹਿਮ ਪਹਿਲੂਆਂ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਬਾਰੇ ਕਦੀ ਕਿਸੇ ਨੇ ਕੋਈ ਖਿਆਲ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕੀਤਾ।ਇਸ ਖੋਜ ਕਾਰਨ ਮਾਹਿਲਪੁਰ ਨੂੰ ਵਿਕਾਸ ਦੀ ਲੀਹੇ ਪਾਉਣ ਵਾਲੇ ਹਿੰਮਤੀ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਖਾਤਰ ਕੁਰਬਾਨੀ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਬਾਬਾ ਹਰਜਾਪ ਸਿੰਘ ਸਮੇਤ ਸੈਂਕੜੇ ਉੱਦਮੀਆਂ ਦੀ ਗੱਲ ਤੁਰੀ।ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿਚ ਸਤਿਕਾਰੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਹਸਤੀ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਹਰਭਜਨ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀ ਦੇਣ ਨੂੰ ਨਵੀਂ ਪੀੜੀ ਹਵਾਲੇ ਕੀਤਾ।ਹੱਥਲੀ ਪੁਸਤਕ ਦੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਵਿਚ ਬੀਬੀ ਗੁਰਮੀਤ ਕੌਰ ਬੈਂਸ, ਅਰਜਨ ਅਵਾਰਡੀ ਮਾਧੁਰੀ ਏ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਅਥਲੀਟ ਅਮਨਦੀਪ ਸਿੰਘ ਬੈਂਸ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਹਿਯੋਗ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਹੱਥਲੀ ਪੁਸਤਕ ਵਿਚ ਸੰਪਾਦਕ ਰਾਓ ਕੈਂਡੋਵਾਲ ਨੇ ਆਪਣੀ ਕਲਾਤਮਿਕਤਾ ਨਾਲ ਦੋ ਪੁਸਤਕਾਂ ਨੂੰ
ਇਕ ਜਿਲਦ ਵਿਚ ਬਾਖੂਬੀ ਸਮੇਟ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।ਪੁਸਤਕ ਵਿਚੋਂ ਜਿਥੇ ਮਾਹਿਲਪੁਰ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ
ਮਿਥਿਆਸ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ਉਥੇ ਇਸ ਪਿੰਡ ਦੀਆਂ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿਚ ਝੰਡੇ ਗੱਡਣ
ਵਾਲੀਆਂ ਸ਼ਖਸੀਅਤਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਵੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।ਪਿੰਡ ਦੇ ਰਕਬੇ, ਖੁਹਾਂ, ਧਾਰਮਿਕ
ਅਸਥਾਨਾਂ, ਰਹੂ ਰੀਤਾ, ਬਾਗਾਂ, ਬੈਂਕਾਂ, ਸਕੂਲ਼ਾਂ, ਪੱਤੀਆਂ ਗੱਲ ਕੀ ਹਰ ਪੱਖ ਬਾਰੇ ਇਸ
ਪੁਸਤਕ ਵਿਚੋਂ ਭਰਪੂਰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮਿਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਹਰਭਜਨ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸੰਸਥਾਵਾਂ, ਕਲੱਬਾਂ, ਐਵਰਡਾਂ ਅਤੇ ਸਮਾਗਮਾਂ ਦੇ ਵੇਰਵੇ ਵੀ ਲੜੀਵਾਰ ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ।ਅਜਿਹੀ ਖੋਜ ਭਰਪੂਰ ਪੁਸਤਕ ਨੂੰ ਚਾਲੀ ਸਾਲ ਦੇ ਅੱਰਸੇ ਬਾਅਦ ਮੁੜ ਪਾਠਕਾਂ ਦੇ ਸਨਮੁੱਖ ਕਰਨਾ ਕਿਸੇ ਪਹਾੜ ਦੀ ਚੋਟੀ ਤੋਂ ਚੜ੍ਹਨ ਤੋਂ ਘੱਟ ਨਹੀਂ।ਇਸ ਹਿੰਮਤ ਲਈ ਸੰਪਾਦਕ ਨੂੰ ਦਾਦ ਦੇਣੀ ਬਣਦੀ ਹੈ ਜਿਸਨੇ ਆਪਣੀ ਬੌਧਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸ ਪੁਸਤਕ ਨੂੰ 2014 ਤਕ ਕਵਰ ਕਰਨ ਦਾ ਯਤਨ ਕੀਤਾ ਹੈ।ਜਿਸ ਰੰਗ ਢੰਗ ਦਾ ਇਹ ਪਿੰਡ ਚਾਲੀ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਸੀ।ਉਹ ਰੂਪ ਤਾਂ ਹੁਣ ਲੱਭਿਆਂ ਵੀ ਨਹੀਂ ਲੱਭਦਾ। ਫਿਰ ਵੀ ਪਾਠਕ ਨੂੰ ਇਸ ਵਿਚੋਂ ਇਤਿਹਾਸਕ ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਕੁੱਝ ਗਿਆਨਵਰਧਕ ਮਿਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਵੱਡ ਅਕਾਰੀ ਪੁਸਤਕ ਪੜ੍ਹਨ ਬੈਠ ਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਨਵੀਂ ਪਨੀਰੀ ਲਈ ਇਹ ਗੱਲਾ ਬੀਤੇ ਦੀਆਂ ਬਾਤਾਂ ਲਗਦੀਆਂ ਹਨ।
ਅਸਲ ਵਿਚ ਇਹ ਵੇਰਵੇ ਆਧੁਨਿਕ ਸਮਾਜ ਅਤੇ ਮਾਹਿਲਪੁਰ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਬਿਆਨਦੇ ਹਨ।ਜਿਵੇਂ ਗਦਰੀ ਬਾਬਾ ਹਰਜਾਪ ਸਿੰਘ, ਜਸਟਿਸ ਅਜੀਤ ਸਿੰਘ ਬੈਂਸ, ਮੀਡੀਆ ਸਲਾਹਕਾਰ ਹਰਚਰਨ ਬੈਂਸ ਅਤੇ ਨਗਰ ਕੌਂਸਿਲ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਇਸਤਰੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਬਣਨ ਵਾਲੀ ਬੀਬੀ ਗੁਰਮੀਤ ਕੌਰ ਬੈਂਸ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਇਸ ਪੁਸਤਕ ਦੀ ਮਹਾਨਤਾ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਪੁਸਤਕ ਵਿਚ ਇਹ ਵੀ ਦਰਜ ਹੈ ਕਿ “ਮਾਹਿਲਪੁਰ ਨਾਂ ਦਾ ਪਿੰਡ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿਚ ਇਕ ਹੀ ਹੈ।ਚੀਨੀ ਯਾਤਰੀ ਹਿਊਨਸਾਂਗ 643 ਈਸਵੀ ਵਿਚ ਥਾਨੇਸਰ ਵਿਖੇ ਮਹਾਰਾਜਾ ਹਰਸ਼ਵਰਧਨ ਦੇ ਮਹਿਮਾਨ ਠਹਿਰਿਆ।ਉਹ ਵਾਪਸੀ ਸਮੇਂ ਇਥੇ ਵੀ ਆਇਆ।ਇਹ ਨਗਰ ਸਮਰਾਟ ਹਰਸ਼ਵਰਧਨ ਦੇ ਬਜੁਰਗਾਂ ਦੀ ਪੈਦਾਇਸ਼ਗਾਰ ਹੈ।ਲਗਭਗ 400 ਈਸਵੀ ਵਿਚ ਮਾਹਿਲਪੁਰ ਤੋਂ ਹੀ ਮਹਾਰਾਜਾ ਹਰਸ਼ਵਰਧਨ ਦੇ ਵੱਡੇ ਵਡੇਰੇ ਬੈਂਸ ਬੰਸੀ ਪੁਸ਼ਪਭੂਤੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਵੰਸ਼ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਬੰਦਿਆਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ ਕੁਰਕਸ਼ੇਤਰ ਦੀ ਪਾਕ ਜ਼ਮੀਨ ਤੇ ਸ਼੍ਰੀਕੰਠ ਉਰਫ ਥਨੇਸਰ ਨੂੰ ਵਸਾਇਆ ਸੀ।ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਹ ਆਪ ਥਾਨੇਸਰ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਰਾਜਾ ਬਣਿਆ”।
ਪੁਸਤਕ ਨੂੰ ਹੋਰ ਗਹਿਰਾਈ ਨਾਲ ਪੜ੍ਹੀਏ ਤਾਂ ਇਥੋਂ ਦੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ, ਰਾਜਸੀ, ਖੇਡ, ਸਾਹਿਤਕ, ਧਾਰਮਿਕ ਅਤੇ ਸਮਾਜਕ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਦਾ ਵੀ ਗਿਆਨ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਫੁਟਬਾਲ ਦੀ ਧਰਤੀ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਫੁਟਬਾਲ ਦੀ ਵੀ ਭਰਪੂਰ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।ਪੁਸਤਕ ਨੂੰ ਆਧੁਨਿਕ ਸਮਾਜ ਦਾ ਹਾਣੀ ਬਨਾਉਣ ਲਈ ਅਜੇ ਹੋਰ ਉਪਰਾਲਿਆ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।ਜਿਸ ਪੱਧਰ ਦਾ ਕਾਰਜ ਗਿਆਨੀ ਜੀ ਨੇ ਕੀਤਾ ਸੀ ਉਸ ਤਕ ਪੁੱਜਣ ਲਈ ਅਜੇ ਕਈ ਹੋਰ ਪਹਿਲੂ ਅਣਛੂਹੇ ਪਏ ਨੇ।ਕੁਝ ਥਾਵਾਂ ਤੇ ਤੱਥਾਂ ਦਾ ਟਪਲਾ ਵੀ ਲੱਗ ਗਿਆ ਹੈ।ਜਿਵੇਂ ਬਾਲ ਰਸਾਲੇ ਨਿੱਕੀਆਂ ਕਰੂੰਬਲਾਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਨਵੰਬਰ 1995 ਵਿਚ ਹੋਈ ਸੀ ਜਦਕਿ ਪੁਸਤਕ ਵਿਚ ਸਾਲ 1996 ਛਪ ਗਿਆ ਹੈ।ਐਡੇ ਵੱਡੇ ਕਾਰਜ ਵਿਚ ਕਮੀਆ ਰਹਿਣੀਆਂ ਸੁਭਾਵਿਕ ਹਨ।ਫਿਰ ਵੀ ਗਿਆਨੀ ਹਰਕੇਵਲ ਸਿੰਘ ਸੈਲਾਨੀ ਦੀ ਇਸ ਖੋਜ ਅੱਗੇ ਸਿਰ ਝੁਕਦਾ ਹੈ।ਸੰਪਾਦਕ ਰਾਓ ਕੈਂਡੋਵਾਲ ਦੀ ਮਿਹਨਤ ਤੇ ਲਗਨ ਦੀ ਦਾਦ ਦਿੱਤੇ ਬਗੈਰ ਨਹੀਂ ਰਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ।ਵਿਸ਼ਵ ਵਿਚ ਵਸਦੇ ਮਾਹਿਲਪੁਰ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਪਾਠਕਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਪੁਸਤਕ ਜ਼ਰੂਰ ਪੜ੍ਹਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।ਇਸ ਰਾਹੀਂ ਉਹ ਆਪਣੀ ਮਿੱਟੀ ਨਾਲ ਜੁੜਨਗੇ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਅਮੀਰ ਵਿਰਾਸਤ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਣ ਲਈ ਯਤਨਸ਼ੀਲ ਹੋਣਗੇ।
ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਹਰਭਜਨ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸੰਸਥਾਵਾਂ, ਕਲੱਬਾਂ, ਐਵਰਡਾਂ ਅਤੇ ਸਮਾਗਮਾਂ ਦੇ ਵੇਰਵੇ ਵੀ ਲੜੀਵਾਰ ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ।ਅਜਿਹੀ ਖੋਜ ਭਰਪੂਰ ਪੁਸਤਕ ਨੂੰ ਚਾਲੀ ਸਾਲ ਦੇ ਅੱਰਸੇ ਬਾਅਦ ਮੁੜ ਪਾਠਕਾਂ ਦੇ ਸਨਮੁੱਖ ਕਰਨਾ ਕਿਸੇ ਪਹਾੜ ਦੀ ਚੋਟੀ ਤੋਂ ਚੜ੍ਹਨ ਤੋਂ ਘੱਟ ਨਹੀਂ।ਇਸ ਹਿੰਮਤ ਲਈ ਸੰਪਾਦਕ ਨੂੰ ਦਾਦ ਦੇਣੀ ਬਣਦੀ ਹੈ ਜਿਸਨੇ ਆਪਣੀ ਬੌਧਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸ ਪੁਸਤਕ ਨੂੰ 2014 ਤਕ ਕਵਰ ਕਰਨ ਦਾ ਯਤਨ ਕੀਤਾ ਹੈ।ਜਿਸ ਰੰਗ ਢੰਗ ਦਾ ਇਹ ਪਿੰਡ ਚਾਲੀ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਸੀ।ਉਹ ਰੂਪ ਤਾਂ ਹੁਣ ਲੱਭਿਆਂ ਵੀ ਨਹੀਂ ਲੱਭਦਾ। ਫਿਰ ਵੀ ਪਾਠਕ ਨੂੰ ਇਸ ਵਿਚੋਂ ਇਤਿਹਾਸਕ ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਕੁੱਝ ਗਿਆਨਵਰਧਕ ਮਿਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਵੱਡ ਅਕਾਰੀ ਪੁਸਤਕ ਪੜ੍ਹਨ ਬੈਠ ਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਨਵੀਂ ਪਨੀਰੀ ਲਈ ਇਹ ਗੱਲਾ ਬੀਤੇ ਦੀਆਂ ਬਾਤਾਂ ਲਗਦੀਆਂ ਹਨ।
ਅਸਲ ਵਿਚ ਇਹ ਵੇਰਵੇ ਆਧੁਨਿਕ ਸਮਾਜ ਅਤੇ ਮਾਹਿਲਪੁਰ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਬਿਆਨਦੇ ਹਨ।ਜਿਵੇਂ ਗਦਰੀ ਬਾਬਾ ਹਰਜਾਪ ਸਿੰਘ, ਜਸਟਿਸ ਅਜੀਤ ਸਿੰਘ ਬੈਂਸ, ਮੀਡੀਆ ਸਲਾਹਕਾਰ ਹਰਚਰਨ ਬੈਂਸ ਅਤੇ ਨਗਰ ਕੌਂਸਿਲ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਇਸਤਰੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਬਣਨ ਵਾਲੀ ਬੀਬੀ ਗੁਰਮੀਤ ਕੌਰ ਬੈਂਸ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਇਸ ਪੁਸਤਕ ਦੀ ਮਹਾਨਤਾ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਪੁਸਤਕ ਵਿਚ ਇਹ ਵੀ ਦਰਜ ਹੈ ਕਿ “ਮਾਹਿਲਪੁਰ ਨਾਂ ਦਾ ਪਿੰਡ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿਚ ਇਕ ਹੀ ਹੈ।ਚੀਨੀ ਯਾਤਰੀ ਹਿਊਨਸਾਂਗ 643 ਈਸਵੀ ਵਿਚ ਥਾਨੇਸਰ ਵਿਖੇ ਮਹਾਰਾਜਾ ਹਰਸ਼ਵਰਧਨ ਦੇ ਮਹਿਮਾਨ ਠਹਿਰਿਆ।ਉਹ ਵਾਪਸੀ ਸਮੇਂ ਇਥੇ ਵੀ ਆਇਆ।ਇਹ ਨਗਰ ਸਮਰਾਟ ਹਰਸ਼ਵਰਧਨ ਦੇ ਬਜੁਰਗਾਂ ਦੀ ਪੈਦਾਇਸ਼ਗਾਰ ਹੈ।ਲਗਭਗ 400 ਈਸਵੀ ਵਿਚ ਮਾਹਿਲਪੁਰ ਤੋਂ ਹੀ ਮਹਾਰਾਜਾ ਹਰਸ਼ਵਰਧਨ ਦੇ ਵੱਡੇ ਵਡੇਰੇ ਬੈਂਸ ਬੰਸੀ ਪੁਸ਼ਪਭੂਤੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਵੰਸ਼ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਬੰਦਿਆਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ ਕੁਰਕਸ਼ੇਤਰ ਦੀ ਪਾਕ ਜ਼ਮੀਨ ਤੇ ਸ਼੍ਰੀਕੰਠ ਉਰਫ ਥਨੇਸਰ ਨੂੰ ਵਸਾਇਆ ਸੀ।ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਹ ਆਪ ਥਾਨੇਸਰ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਰਾਜਾ ਬਣਿਆ”।
ਪੁਸਤਕ ਨੂੰ ਹੋਰ ਗਹਿਰਾਈ ਨਾਲ ਪੜ੍ਹੀਏ ਤਾਂ ਇਥੋਂ ਦੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ, ਰਾਜਸੀ, ਖੇਡ, ਸਾਹਿਤਕ, ਧਾਰਮਿਕ ਅਤੇ ਸਮਾਜਕ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਦਾ ਵੀ ਗਿਆਨ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਫੁਟਬਾਲ ਦੀ ਧਰਤੀ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਫੁਟਬਾਲ ਦੀ ਵੀ ਭਰਪੂਰ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।ਪੁਸਤਕ ਨੂੰ ਆਧੁਨਿਕ ਸਮਾਜ ਦਾ ਹਾਣੀ ਬਨਾਉਣ ਲਈ ਅਜੇ ਹੋਰ ਉਪਰਾਲਿਆ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।ਜਿਸ ਪੱਧਰ ਦਾ ਕਾਰਜ ਗਿਆਨੀ ਜੀ ਨੇ ਕੀਤਾ ਸੀ ਉਸ ਤਕ ਪੁੱਜਣ ਲਈ ਅਜੇ ਕਈ ਹੋਰ ਪਹਿਲੂ ਅਣਛੂਹੇ ਪਏ ਨੇ।ਕੁਝ ਥਾਵਾਂ ਤੇ ਤੱਥਾਂ ਦਾ ਟਪਲਾ ਵੀ ਲੱਗ ਗਿਆ ਹੈ।ਜਿਵੇਂ ਬਾਲ ਰਸਾਲੇ ਨਿੱਕੀਆਂ ਕਰੂੰਬਲਾਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਨਵੰਬਰ 1995 ਵਿਚ ਹੋਈ ਸੀ ਜਦਕਿ ਪੁਸਤਕ ਵਿਚ ਸਾਲ 1996 ਛਪ ਗਿਆ ਹੈ।ਐਡੇ ਵੱਡੇ ਕਾਰਜ ਵਿਚ ਕਮੀਆ ਰਹਿਣੀਆਂ ਸੁਭਾਵਿਕ ਹਨ।ਫਿਰ ਵੀ ਗਿਆਨੀ ਹਰਕੇਵਲ ਸਿੰਘ ਸੈਲਾਨੀ ਦੀ ਇਸ ਖੋਜ ਅੱਗੇ ਸਿਰ ਝੁਕਦਾ ਹੈ।ਸੰਪਾਦਕ ਰਾਓ ਕੈਂਡੋਵਾਲ ਦੀ ਮਿਹਨਤ ਤੇ ਲਗਨ ਦੀ ਦਾਦ ਦਿੱਤੇ ਬਗੈਰ ਨਹੀਂ ਰਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ।ਵਿਸ਼ਵ ਵਿਚ ਵਸਦੇ ਮਾਹਿਲਪੁਰ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਪਾਠਕਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਪੁਸਤਕ ਜ਼ਰੂਰ ਪੜ੍ਹਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।ਇਸ ਰਾਹੀਂ ਉਹ ਆਪਣੀ ਮਿੱਟੀ ਨਾਲ ਜੁੜਨਗੇ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਅਮੀਰ ਵਿਰਾਸਤ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਣ ਲਈ ਯਤਨਸ਼ੀਲ ਹੋਣਗੇ।
ਸੰਪਰਕ: +91 98150 18947
Comments
praimimus
Article9 https://agenericcialise.com/ - Cialis cialis 20mg tadalafil en france <a href=https://agenericcialise.com/#>Generic Cialis</a> Cialis 60 Mg Angleterre
generic cialis
Kamagra Sur Femme Emaife https://bbuycialisss.com/# - buy cialis online using paypal payncsearync Puedo Tomar Cialis escoto <a href=https://bbuycialisss.com/#>cialis prices</a> bicUphociomi Priligy Avis Blog
where to buy cialis cheap
Cialis Rezeptfrei Polen Adedot https://acialisse.com/ - Cialis myncgyncrivy Acheter Cytotec Internet VieteBlits <a href=https://acialisse.com/#>generic cialis tadalafil</a> inaselay United Pharmacy
purchase cialis online cheap
Rash From Amoxicillin nobPoecy https://biracialism.com/ - cialis with dapoxetine arrackontoke Acheter Cialis A Lyon Natadync <a href=https://biracialism.com/#>Cialis</a> cymnannami Remboursement Viagra Belgique
Erapcaway
Comment Les Mecs Last Longer nobPoecy <a href=https://xbuycheapcialiss.com/>cialis 40 mg</a> arrackontoke Impacto De Propecia
Hillimb
https://fcialisj.com/ - cialis online no prescription
Erapcaway
<a href=http://gcialisk.com/>non prescription cialis online pharmacy
ਕਿਤਾਬਾਂ
- ਪੰਜਾਬ ਸਟੂਡੈਂਟਸ ਯੂਨੀਅਨ ਦੇ ਅੰਗ ਸੰਗ
- ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਰਾਹਾਂ ’ਤੇ : ਸੰਘਰਸ਼ ਦਾ ਸਫ਼ਰ
- ਪੁਸਤਕ: ਜੀਵਨੀ ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ
- ਅਨੁਵਾਦ ਵਿੱਚੋਂ ਗੁਜ਼ਰਦਿਆਂ -ਡਾ. ਵਿਨੋਦ ਕੁਮਾਰ
- ਉੱਨੀ ਸੌ ਚੁਰਾਸੀ: ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਤੇ ਲੇਖ ਡਾ. ਹਰਿਭਜਨ ਸਿੰਘ
- ਜਾਗਦੀ ਜ਼ਮੀਰ ਵਾਲੀ ਕਲਮ ਦੀ ਘਾਲਣਾ: ''ਗੁਜਰਾਤ ਫ਼ਾਈਲਾਂ''-ਬੂਟਾ ਸਿੰਘ
- ਔਰਤਾਂ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਬੇਬਾਕ ਚਿਤਰਦੀ ਲੇਖਿਕਾ ਸੁਧਾ ਸ਼ਰਮਾਂ
- ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਹਰ ਪਿੰਡ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਸਤੌਜ ਦਾ ਨਵਾਂ ਨਾਵਲ - ਪ੍ਰੋ. ਐੱਚ ਐੱਸ. ਡਿੰਪਲ
- ਧੀਆਂ ਦੇ ਸਿਰਨਾਵੇਂ
- ਧੀਆਂ ਭੈਣਾਂ - ਵਰਿੰਦਰ ਕੌਰ ਰੰਧਾਵਾ
- ਘੁਮੱਕੜ ਪੰਜਾਬੀ ਦਾ ਅਣਗਿਣਤ ਮੁਲਕਾਂ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਦਾ ਸਫ਼ਰਨਾਮਾ
- ਅਜਮੇਰ ਸਿੱਧੂ ਦਾ ਕਹਾਣੀ ਸੰਗ੍ਰਹਿ –ਸ਼ਾਇਦ ਰੰਮੀ ਮੰਨ ਜਾਏ
- ਚੌਮੁਖੀਆ ਇਬਾਰਤਾਂ : ਇੱਕ ਵਿਲੱਖਣ ਪ੍ਰਾਪਤੀ
- ਦਰਦ ਪੰਜਾਬ ਦਾ
- ਬਰਫ਼ ਵਿੱਚ ਉੱਗੀ ਨਿੱਘੀ ਕਲਮ: ਇਕਬਾਲ
- ਪੁਸਤਕ: ਉਚੇਰੀ ਸੋਚ ਚੰਗੇਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ
- ਪੁਸਤਕ: ਸੂਰਜ ਦਾ ਹਲਫੀਆ ਬਿਆਨ
- ਕਰਮਯੋਗੀ ਪ੍ਰਿੰ. ਹਰਭਜਨ ਸਿੰਘ ਤੇ ਮੇਰਾ ਪਿੰਡ ਮਾਹਿਲਪੁਰ
- ਪੁਸਤਕ: ਵਿੱਛੜ ਗਿਆ ਭਰਾਵੋ ਮੇਲਾ
- ਪੁਸਤਕ: ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ ਪਹਿਰਾਵਾ (ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਅਧਿਐਨ)
- ਪੁਸਤਕ: ਹਿੰਦੂ ਸਾਮਰਾਜਵਾਦ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ
- ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਕੈਨਵੈਸ ’ਚ ਉੱਭਰੀਆਂ ਬਹੁ ਪਰਤਾਂ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ:ਮੇਰੇ ਹਿੱਸੇ ਦਾ ਅਦਬੀ ਸੱਚ
- ਪੁਸਤਕ: ਸ਼ਬਦਾਂ ਦਾ ਜਾਦੂਗਰ ਐੱਸ ਅਸ਼ੋਕ ਭੌਰਾ
- ਪੁਸਤਕ: ਨੀ ਮਾਂ
- ਪੁਸਤਕ: ਕੰਢੀ ਦੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਵਿਰਾਸਤ
- ਪੁਸਤਕ: ਪ੍ਰਿਜ਼ਮ 'ਚੋਂ ਲੰਘਦਾ ਸ਼ਹਿਰ
- ਲਕੀਰਾਂ ਦੇ ਆਰ ਪਾਰ
- ਪੁਸਤਕ: ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਰਾਹਾਂ ’ਤੇ
- ਡਾ. ਤੇਜਵੰਤ ਸਿੰਘ ਗਿੱਲ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤਾਂ ਦੀ ਪੁਸਤਕ-‘ਸੰਵਾਦ ਦੇ ਪਲ’
- ਪ੍ਰਵਾਸ ਕੇਂਦਰਤ ਨਾਵਲਕਾਰੀ ਵਿੱਚ ਠੋਸ ਵਾਧਾ ਹੈ ਜਤਿੰਦਰ ਹਾਂਸ ਦਾ ਪਲੇਠਾ ਨਾਵਲ ‘ਬੱਸ ਅਜੇ ਏਨਾ ਹੀ’
- ਪੁਸਤਕ: 'ਓਥੇ'
- ਨਿੱਕੀਆਂ ਕਰੂੰਬਲਾਂ-ਰੁੱਖ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਅੰਕ
- ਪੁਸਤਕ: ਕੌਣ ਵਿਛਾਏ ਬਹਾਰ - ਤਾਰਿਕ ਗੁੱਜਰ
- ਪੁਸਤਕ: ਭੌਰੇ ਦੀਆਂ ਗੁੱਝੀਆਂ ਰਮਜਾਂ
- ਜੁਗਨੀ: ਬਲਰਾਜ ਸਿੱਧੂ ਦੀ ਵੱਖਰੀ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ
- ਲਾਲ ਝੰਡੇ ਹੇਠਲੇ ਦਲਿਤ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੀ ਕਹਾਣੀ: ਦਾ ਜਿਪਸੀ ਗਾਡੈਸ
- ਪੁਸਤਕ: ਵਧਾਈਆਂ ਬੇਬੇ ਤੈਨੂੰ
- ਪੁਸਤਕ: ਝਾਂਜਰ ਛਣਕ ਪਈ
- ਪੁਸਤਕ: ਪੰਜਾਬੀ ਬਾਲ ਸਾਹਿਤ (ਸਥਿਤੀ, ਸੇਧਾਂ ਅਤੇ ਮੁਲਾਂਕਣ)
- ਅੱਗ ਦੀ ਲਾਟ: ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਅਤੇ ਅਮੀਰ ਰਾਜਿਆਂ ਮਹਾਰਾਜਿਆਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਚਿੱਤਰਦੀ ਕਿਤਾਬ - ਗੁਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਪੱਖੋਕਲਾਂ
- ਪੁਸਤਕ ‘ਗੋਲਡਨ ਗੋਲ’ ਦੀ ਗਾਥਾ
- ਪੁਸਤਕ: ਗ਼ੁਸਤਾਖ਼ ਹਵਾ
- ਪੁਸਤਕ: ਔਰਤ ਮੁਕਤੀ ਦਾ ਮਾਰਗ
- ਪੁਸਤਕ: ਸਮਕਾਲੀ ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ : ਨਾਰੀ ਪਰਿਪੇਖ
- ਪੁਸਤਕ: ਅੰਗੂਠਾ
- ਪੁਸਤਕ: ਅੰਤਰ ਨਾਦ
- ਪ੍ਰਿੰ. ਹਰਭਜਨ ਸਿੰਘ: ਲਾਸਾਨੀ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤ
- ਧਰਤੀ ਸਵਰਗ ਕਿਵੇਂ ਬਣੇ?
- ਮਜ਼ਦੂਰ ਇਤਿਹਾਸ ’ਚ ਔਰਤ ਵੀਰਾਂਗਣਾਂ
- ਲੋਕਪੱਖੀ ਤੇ ਅਗਾਂਹਵਧੂ ਸਾਹਿਤ ਘਰ-ਘਰ ਤੱਕ ਲਿਜਾਣ ਦਾ ਇੱਕ ਯਤਨ
- ਪੁਸਤਕ: ਸਾਡਾ ਸੰਵਿਧਾਨ ਨਾਗਰਿਕ ਅਤੇ ਬਾਲ ਅਧਿਕਾਰ
- ਸਕੂਲੀ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਚੋਣਵੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ
- ਪੁਸਤਕ: ਕਸਮ ਨਾਲ... ਝੂਠ ਨ੍ਹੀਂ ਬੋਲਦਾ
- ਪੁਸਤਕ: ਟੁੱਟਦੇ ਤਾਰੇ ਦੀ ਬਗ਼ਾਵਤ
- ਮੇਰੀ ਵਾਈਟ ਹਾਊਸ ਫੇਰੀ: ਵਾਈਟ ਹਾਊਸ ਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਥਾਹ ਪਾਉਣ ਦਾ ਯਤਨ
- ਪੁਸਤਕ ‘ਗਾਥਾ ਗ਼ਦਰੀਆਂ ਦੀ…’: ਕੁਝ ਵਿਚਾਰ
- ਮਨੁੱਖਤਾ ਦਾ ਭਲਾ ਮੰਗਦੀ ਅਤੇ ਸਾਂਝਾਂ ਦਾ ਸੁਨੇਹਾ ਦਿੰਦੀ ਪੁਸਤਕ ‘ਆਲ੍ਹਣਾ’
- ਪੁਸਤਕ: ਸੰਗੀਤਾਚਾਰੀਆ: ਭਾਈ ਕਾਨ੍ਹ ਸਿੰਘ ਨਾਭਾ
- ਪੁਸਤਕ: ਮਸਤਾਨੀ
- ਪ੍ਰਦੇਸ ਨੂੰ ਦੇਸ ਬਣਾਉਣ ਤੋਂ ਲੈਕੇ ਪੂੰਜੀਵਾਦ ਵਿੱਚ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਚੂਹੇ-ਦੌੜ ਤੱਕ ਫੈਲੇ ਵਿਸ਼ੇ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ‘ਬੰਦ ਘਰਾਂ ਦੇ ਵਾਸੀ’
- ਮਿਹਨਤ ਦਾ ਰੰਗ
- ਪੁਸਤਕ: ਇੱਕ ਗੰਧਾਰੀ ਹੋਰ -ਨਿਰੰਜਣ ਬੋਹਾ
- ਕਿਸਾਨੀ ਜੀਵਨ ਦੇ ਯਥਾਰਥ ਬੋਧ ਦਾ ਬਿਰਤਾਂਤ: ਖ਼ਾਲੀ ਖੂਹਾਂ ਦੀ ਕਥਾ - ਡਾ. ਮਿਨਾਕਸ਼ੀ ਰਾਠੌਰ
- ਮਨੁੱਖੀ ਮਨ ਦੇ ਸੁਪਨਿਆਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦਾ ਕਹਾਣੀ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ‘ਸੁਪਨੇ ਸੱਚ ਹੋਣਗੇ’- ਬਲਜਿੰਦਰ ਸੰਘਾ
- ਪੁਸਤਕ ਸਮੀਖਿਆ: "ਕਸਤੂਰੀ"
- ਵਿੱਦਿਆ ਤੇ ਵਿਦਿਅਕ ਪ੍ਰਬੰਧ ਪ੍ਰਤੀ ਫਿਕਰਮੰਦ ਹਰ ਸ਼ਖ਼ਸ ਦੇ ਪੜ੍ਹਣਯੋਗ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ -ਗੁਰਮੀਤ ਸੁਖਪੁਰਾ
- ਕਿਰਤੀਆਂ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ : ਸੰਤ ਰਾਮ ਉਦਾਸੀ
- ਚੁੱਪ ਵਿੱਚੋਂ ਬੋਲਦੇ ਸ਼ਬਦ ‘ਚੁੱਪ ਨਦੀ ਤੇ ਮੈਂ’
- ਗੁੰਬਦ: ਜਸਬੀਰ ਕਾਲਰਵੀ ਦੇ ਅੰਤਰਮਨ ਦੀ ਰਮਜ਼ ਦੀ ਕਵਿਤਾ -ਸੁਰਜੀਤ
- ਪੰਜਾਬੀ ਵਾਰਤਕ ਦਾ ਉੱਚਾ ਬੁਰਜ ਸਰਵਣ ਸਿੰਘ
- ਖ਼ੁਸ਼ਕ ਅੱਖ ਦਾ ਖ਼ਾਬ
- ਵੱਖਰੇ ਖ਼ਿਆਲ ਤੇ ਵੱਖਰੀ ਸੋਚ ਦਾ ਨਾਵਲ ‘ਚੰਦਰਯਾਨ-ਤਿਸ਼ਕਿਨ’ - ਬਲਜਿੰਦਰ ਸੰਘਾ
- ਹਿਟਲਰ ਦੀ ਵਾਪਸੀ { Timur Vermes ਦਾ ਨਵਾਂ ਨਾਵਲ He’s back} -ਤਨਵੀਰ ਕੰਗ
- ਕਿੱਸਾਕਾਵਿ `ਚ ਵਿੱਲਖਣ ਛਾਪ: ਕਿੱਸਾ ਬਾਗ਼ੀ ਸੁਭਾਸ਼ (ਕਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਪਾਰਸ) -ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਬਿਲਿੰਗ
- ਦੁਨੀਆਂ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵਿਵਾਦਤ ਨਾਵਲ ‘ਦਾ ਵਿੰਚੀ ਕੋਡ’ - ਤਨਵੀਰ ਕੰਗ
- 'ਸੜਦੇ ਸਾਜ਼ ਦੀ ਸਰਗਮ' ਅਨੂਠੀ ਤੇ ਅਦੁੱਤੀ ਵਾਰਤਕ -ਵਰਿਆਮ ਸਿੰਘ ਸੰਧੂ
- ਪਰਮਜੀਤ ਸਿੰਘ ਕੱਟੂ ਦੀ ਪੁਸਤਕ : ਵਿਦਰੋਹੀ ਕਾਵਿ (ਪਾਸ਼, ਉਦਾਸੀ, ਮੁਕਤੀਬੋਧ ਅਤੇ ਨੇਰੂਦਾ ਦੇ ਸੰਦਰਭ ’ਚ) -ਡਾ. ਰਾਜਿੰਦਰ ਪਾਲ ਸਿੰਘ ਬਰਾੜ
- ਬੇਹਤਰੀਨ ਨਾਵਲ ਦੀ ਭਾਲ ਵਿੱਚ : The Shadow of the Wind
- ਮੌਲਿਕ ਕਾਵਿ-ਮੁਹਾਵਰੇ ਦਾ ਸਿਰਜਕ : ਜਗਤਾਰ ਸਾਲਮ
- ਨਾਵਲ ‘ਅਣਪਛਾਤੇ ਰਾਹਾਂ ਦੇ ਪਾਂਧੀ’ ’ਤੇ ਇੱਕ ਪੇਤਲੀ ਜੇਹੀ ਝਾਤ
Stepbeivy
Cialis De Lilly <a href=https://buyciallisonline.com/#>Buy Cialis</a> Cheap Cialis Online Legit India <a href=https://buyciallisonline.com/#>Cialis</a> Priligy And Cialis Together