Thu, 21 November 2024
Your Visitor Number :- 7253183
ਪੁਸਤਕ: ਮਸਤਾਨੀ
Posted on:- 20-11-2014
- ਗੁਰਚਰਨ ਸਿੱਧੂ
ਇੰਗਲੈਂਡ ਦੀ ਧਰਤੀ ਤੇ ਵੱਸਦੇ ਪੰਜਾਬੀ ਨੌਜਵਾਨ ਲੇਖਕ ਬਲਰਾਜ ਸਿੰਘ ਸਿੱਧੂ ਦੀ ਮੋਰਾਂ ਦਾ ਮਹਾਰਾਜਾ ਵਰਗੀ ਪੰਜਾਬੀ ਇਤਿਹਾਸ ਤੇ ਲਿਖੀ ਹੋਈ ਕਿਤਾਬ ਪੜਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸਦੀ ਨਵੀਂ ਕਿਤਾਬ ਜੋ ਮਰਾਠਿਆਂ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੈ ਪੜਕੇ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਲੇਖਕ ਦੀ ਇਤਿਹਾਸ ਨੂੰ ਪੜਨ ਅਤੇ ਜਾਨਣ ਦੀ ਅਤੇ ਤੀਸਰੀ ਅੱਖ ਨਾਲ ਦੇਖਣ ਦੀ ਰੱਬੀ ਦਾਤ ਮਿਲੀ ਹੋਈ ਹੈ । ਚਾਲੀ ਕੁ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਬਜ਼ੁਰਗ ਵਰਗ ਦੀ ਸਿਆਣਫ ਵਰਗੀ ਕਲਾ ਦੇ ਭਰਭੂਰ ਧਾਰਨੀ ਦੇ ਮਾਲਕ ਲੇਖਕ ਨੇ ਮਰਾਠਾ ਯੋਧੇ ਬਾਜ਼ੀ ਰਾਉ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਪਿਆਰ ਕਹਾਣੀ ਦੀ ਪਾਤਰ ਮਸਤਾਨੀ ਦੀ ਪਰੇਮ ਕਥਾ ਨੂੰ ਅਧਾਰ ਬਣਾਕਿ ਲਿਖੀ ਹੋਈ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਪਰੇਮ ਕਹਾਣੀ ਦੀ ਥਾਂ ਔਰਤ ਮਰਦ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਦੀ ਜੱਦੋ ਜਹਿਦ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਔਰਤ ਵੱਲੋਂ ਆਪਣੇ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਵਫਾ ਨਿਭਾਉਂਦਿਆਂ ਹੋਇਆਂ ਇੱਕ ਸੰਘਰਸ਼ ਹੀ ਹੋ ਨਿਬੜਦੀ ਹੈ ।
ਲੇਖਕ ਨੇ ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਨਾਲ ਜਿੱਥੇ ਪੰਜਾਬੀ ਪਾਠਕਾਂ ਦੀ ਸਾਂਝ ਮਰਾਠਾਂ ਇਤਿਹਾਸ ਨਾਲ ਪਵਾਈ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਹਿੰਦੂ ਇਤਿਹਾਸ ਅਤੇ ਧਰਮ ਦੀਆਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਗਿਆਨ ਪੂਰਵਕ ਜਾਣਕਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਵੀ ਸਾਂਝ ਪਵਾਈ ਹੈ । ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਨਾਇਕ ਖਾਲਸਿਆਂ ਦੇ ਜੰਗਾਂ ਯੁੱਧਾਂ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਸਮਕਾਲੀ ਮਰਾਠੇ ਯੋਧਿਆਂ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਵੀ ਬਹੁਤ ਹੀ ਦਿਲਚਸਪ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਲੇਖਕ ਨੇ ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਪਾਠਕ ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਨੂੰ ਪੜਦਿਆਂ ਹੋਇਆਂ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਕੁਦਰਤੀ ਤੌਰ ਤੇ ਹੀ ਆਪਣੇ ਮਨ ਦੀਆਂ ਡੂੰਘੀਆਂ ਤਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਦਾ ਲਈ ਸੰਭਾਲ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ।
ਯੂਰਪੀਅਨ ਮੁਲਕਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਇਤਿਹਾਸਕ ਪਾਤਰਾਂ ਨੂੰ ਨਾਵਲਾਂ ਅਤੇ ਕਹਾਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਹੀ ਰਵਾਇਤ ਚਲਦੀ ਆ ਰਹੀ ਹੈ ਪਰ ਭਾਰਤੀ ਅਤੇ ਖਾਸ ਕਰ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਇਸ ਤਰਾਂ ਨਿਰਪੱਖ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਇਤਿਹਾਸਕ ਪਾਤਰਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਹੀ ਘੱਟ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆਂ ਹੈ ਜਾਂ ਹਾਲੇ ਤੱਕ ਜੋ ਵੀ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਉਹ ਸਰਧਾਪੂਰਵਕ ਹੀ ਇੱਕ ਪੱਖੀ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ । ਬਲਰਾਜ ਸਿੱਧੂ ਇਤਿਹਾਸਕ ਪਾਤਰਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਲਿਖਦਿਆਂ ਹੋਇਆਂ ਪੂਰੀ ਤਰਾਂ ਨਿਰਪੱਖ ਹੋਕੇ ਉਹਨਾਂ ਪਾਤਰਾਂ ਦੀ ਅਸਲੀ ਕਹਾਣੀ ਨੂੰ ਬੇਬਾਕ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਚਿਤਰਨ ਦੀ ਕੋਸਿਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ ।
ਆਪਣੀ ਲਿਖਤ ਵਿੱਚ ਪਾਠਕਾਂ ਦੀ ਦਿਲਚਸਪੀ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਲਈ ਜਿੰਦਗੀ ਦੇ ਬੰਦ ਕਮਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਬੇਬਾਕੀ ਨਾਲ ਲਿਖ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਬਾਰੇ ਕਈ ਪਾਠਕ ਇਤਰਾਜ ਵੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਪਰ ਇਤਿਹਾਸ ਵਰਗੇ ਬੋਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵਿਸ਼ੇ ਨੂੰ ਪਾਠਕ ਲਈ ਦਿਲਚਸਪੀ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਇਹ ਤਰੀਕਾ ਕਾਫੀ ਸਹਾਈ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ ਪਰੇਮ ਕਹਾਣੀ ਦੀ ਸਾਰੀ ਕਹਾਣੀ ਨੂੰ ਛੱਬੀ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੱਖੋ ਵੱਖਰੇ ਹੈਡਿੰਗ ਦੇਕੇ ਕਹਾਣੀ ਕਲਾ ਦਾ ਰੂਪ ਦੇ ਕੇ ਅਤੇ ਹਰ ਭਾਗ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪੂਰੀ ਕਹਾਣੀ ਲਿਖਕੇ , ਹੌਲੀ ਰਫਤਾਰ ਨਾਲ ਪੜਨ ਵਾਲੇ ਪਾਠਕ ਵੀ ਪੜਨ ਵਿੱਚ ਰੁਚੀ ਬਣਾਈ ਰੱਖਦੇ ਹਨ ।
ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਦੀ ਸਾਰੀ ਕਹਾਣੀ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਜੁੜੀ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪਾਠਕ ਇਸਨੂੰ ਨਾਵਲ ਵਾਂਗ ਇੱਕ ਹੀ ਬੈਠਕ ਵਿੱਚ ਵੀ ਪੜ ਸਕਦੇ ਹਨ । ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ ਹਰ ਪਾਠ ਦੇ ਨਾਲ ਛਾਪੀਆਂ ਗਈ ਤਸਵੀਰਾਂ ਵੀ ਆਪਣਾਂ ਪੂਰਾ ਪਰਭਾਵ ਛੱਡਦੀਆਂ ਹਨ । ਕਿਤਾਬ ਪੜਦਿਆਂ ਪੁਰਾਤਨ ਸਮੇਂ ਦੀਆਂ ਯੁੱਧ ਨੀਤੀਆਂ , ਧਾਰਮਿਕ ਰਸਮਾਂ, ਸਮਾਜਿਕ ਰਿਸਤਿਆਂ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਬਹੁਤ ਹੀ ਦਿਲਚਸਪ ਅਤੇ ਗਿਆਨ ਵਧਾਊ ਹੈ । ਪਰਕਾਸ਼ਨ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸਾਮਲ ਹੋਏ ਨਵੇਂ ਪਰਕਾਸਕ ਸਾਹਿਬਦੀਪ ਪਬਲੀਕੇਸਨ ਭੀਖੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਮਾਨਸਾ ਦੀ ਇਹ ਉਸਦੀਆਂ ਪਹਿਲੀਆਂ ਪਰਕਾਸ਼ਨਾਂ ਵਾਂਗ ਇੱਕ ਹੋਰ ਤਕੜੀ ਪੇਸ਼ਕਸ ਹੈ ।
ਵਧੀਆਂ ਪੇਪਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਕਿਤਾਬ ਦੀ ਛਪਾਈ ਵਿੱਚ ਪਰਕਾਸ਼ਕ ਦੀ ਮਿਹਨਤ ਸਾਫ ਝਲਕਦੀ ਹੈ ਟਾਈਟਲ ਪੇਜ ਅਤੇ ਕਿਤਾਬ ਦੇ ਵਿੱਚ ਵੀ ਛਪੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਵੀ ਯਾਦਗਾਰੀ ਹਨ । ਚਿੱਤਰਕਾਰੀ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਵਰਤੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਦੀ ਵੀ ਮੰਗ ਅਨੁਸਾਰ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਆਪਣਾ ਵੱਖਰਾ ਹੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਛੱਡਦੀਆਂ ਹਨ । ਬਹੁਤ ਹੀ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਹਰ ਵਿਸ਼ੇ ਤੇ ਚੰਗੀ ਪਕੜ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਇਸ ਨੌਜਵਾਨ ਲੇਖਕ ਤੋਂ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤਕ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵੀ ਵੱਡੀਆਂ ਪਰਾਪਤੀਆਂ ਦੀ ਆਸ ਰਹੇਗੀ ਜਿਸ ਨਾਲ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਵੱਡੇ ਸਾਹਿਤਕ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸਾਮਲ ਹੋਣ ਵੱਲ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਪੁਲਾਂਘ ਪੁੱਟੇਗਾ ।
ਯੂਰਪੀਅਨ ਮੁਲਕਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਇਤਿਹਾਸਕ ਪਾਤਰਾਂ ਨੂੰ ਨਾਵਲਾਂ ਅਤੇ ਕਹਾਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਹੀ ਰਵਾਇਤ ਚਲਦੀ ਆ ਰਹੀ ਹੈ ਪਰ ਭਾਰਤੀ ਅਤੇ ਖਾਸ ਕਰ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਇਸ ਤਰਾਂ ਨਿਰਪੱਖ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਇਤਿਹਾਸਕ ਪਾਤਰਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਹੀ ਘੱਟ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆਂ ਹੈ ਜਾਂ ਹਾਲੇ ਤੱਕ ਜੋ ਵੀ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਉਹ ਸਰਧਾਪੂਰਵਕ ਹੀ ਇੱਕ ਪੱਖੀ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ । ਬਲਰਾਜ ਸਿੱਧੂ ਇਤਿਹਾਸਕ ਪਾਤਰਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਲਿਖਦਿਆਂ ਹੋਇਆਂ ਪੂਰੀ ਤਰਾਂ ਨਿਰਪੱਖ ਹੋਕੇ ਉਹਨਾਂ ਪਾਤਰਾਂ ਦੀ ਅਸਲੀ ਕਹਾਣੀ ਨੂੰ ਬੇਬਾਕ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਚਿਤਰਨ ਦੀ ਕੋਸਿਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ ।
ਆਪਣੀ ਲਿਖਤ ਵਿੱਚ ਪਾਠਕਾਂ ਦੀ ਦਿਲਚਸਪੀ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਲਈ ਜਿੰਦਗੀ ਦੇ ਬੰਦ ਕਮਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਬੇਬਾਕੀ ਨਾਲ ਲਿਖ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਬਾਰੇ ਕਈ ਪਾਠਕ ਇਤਰਾਜ ਵੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਪਰ ਇਤਿਹਾਸ ਵਰਗੇ ਬੋਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵਿਸ਼ੇ ਨੂੰ ਪਾਠਕ ਲਈ ਦਿਲਚਸਪੀ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਇਹ ਤਰੀਕਾ ਕਾਫੀ ਸਹਾਈ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ ਪਰੇਮ ਕਹਾਣੀ ਦੀ ਸਾਰੀ ਕਹਾਣੀ ਨੂੰ ਛੱਬੀ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੱਖੋ ਵੱਖਰੇ ਹੈਡਿੰਗ ਦੇਕੇ ਕਹਾਣੀ ਕਲਾ ਦਾ ਰੂਪ ਦੇ ਕੇ ਅਤੇ ਹਰ ਭਾਗ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪੂਰੀ ਕਹਾਣੀ ਲਿਖਕੇ , ਹੌਲੀ ਰਫਤਾਰ ਨਾਲ ਪੜਨ ਵਾਲੇ ਪਾਠਕ ਵੀ ਪੜਨ ਵਿੱਚ ਰੁਚੀ ਬਣਾਈ ਰੱਖਦੇ ਹਨ ।
ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਦੀ ਸਾਰੀ ਕਹਾਣੀ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਜੁੜੀ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪਾਠਕ ਇਸਨੂੰ ਨਾਵਲ ਵਾਂਗ ਇੱਕ ਹੀ ਬੈਠਕ ਵਿੱਚ ਵੀ ਪੜ ਸਕਦੇ ਹਨ । ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ ਹਰ ਪਾਠ ਦੇ ਨਾਲ ਛਾਪੀਆਂ ਗਈ ਤਸਵੀਰਾਂ ਵੀ ਆਪਣਾਂ ਪੂਰਾ ਪਰਭਾਵ ਛੱਡਦੀਆਂ ਹਨ । ਕਿਤਾਬ ਪੜਦਿਆਂ ਪੁਰਾਤਨ ਸਮੇਂ ਦੀਆਂ ਯੁੱਧ ਨੀਤੀਆਂ , ਧਾਰਮਿਕ ਰਸਮਾਂ, ਸਮਾਜਿਕ ਰਿਸਤਿਆਂ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਬਹੁਤ ਹੀ ਦਿਲਚਸਪ ਅਤੇ ਗਿਆਨ ਵਧਾਊ ਹੈ । ਪਰਕਾਸ਼ਨ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸਾਮਲ ਹੋਏ ਨਵੇਂ ਪਰਕਾਸਕ ਸਾਹਿਬਦੀਪ ਪਬਲੀਕੇਸਨ ਭੀਖੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਮਾਨਸਾ ਦੀ ਇਹ ਉਸਦੀਆਂ ਪਹਿਲੀਆਂ ਪਰਕਾਸ਼ਨਾਂ ਵਾਂਗ ਇੱਕ ਹੋਰ ਤਕੜੀ ਪੇਸ਼ਕਸ ਹੈ ।
ਵਧੀਆਂ ਪੇਪਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਕਿਤਾਬ ਦੀ ਛਪਾਈ ਵਿੱਚ ਪਰਕਾਸ਼ਕ ਦੀ ਮਿਹਨਤ ਸਾਫ ਝਲਕਦੀ ਹੈ ਟਾਈਟਲ ਪੇਜ ਅਤੇ ਕਿਤਾਬ ਦੇ ਵਿੱਚ ਵੀ ਛਪੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਵੀ ਯਾਦਗਾਰੀ ਹਨ । ਚਿੱਤਰਕਾਰੀ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਵਰਤੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਦੀ ਵੀ ਮੰਗ ਅਨੁਸਾਰ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਆਪਣਾ ਵੱਖਰਾ ਹੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਛੱਡਦੀਆਂ ਹਨ । ਬਹੁਤ ਹੀ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਹਰ ਵਿਸ਼ੇ ਤੇ ਚੰਗੀ ਪਕੜ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਇਸ ਨੌਜਵਾਨ ਲੇਖਕ ਤੋਂ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤਕ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵੀ ਵੱਡੀਆਂ ਪਰਾਪਤੀਆਂ ਦੀ ਆਸ ਰਹੇਗੀ ਜਿਸ ਨਾਲ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਵੱਡੇ ਸਾਹਿਤਕ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸਾਮਲ ਹੋਣ ਵੱਲ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਪੁਲਾਂਘ ਪੁੱਟੇਗਾ ।
ਸੰਪਰਕ: +91 94177 27245
Comments
ਕਿਤਾਬਾਂ
- ਪੰਜਾਬ ਸਟੂਡੈਂਟਸ ਯੂਨੀਅਨ ਦੇ ਅੰਗ ਸੰਗ
- ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਰਾਹਾਂ ’ਤੇ : ਸੰਘਰਸ਼ ਦਾ ਸਫ਼ਰ
- ਪੁਸਤਕ: ਜੀਵਨੀ ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ
- ਅਨੁਵਾਦ ਵਿੱਚੋਂ ਗੁਜ਼ਰਦਿਆਂ -ਡਾ. ਵਿਨੋਦ ਕੁਮਾਰ
- ਉੱਨੀ ਸੌ ਚੁਰਾਸੀ: ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਤੇ ਲੇਖ ਡਾ. ਹਰਿਭਜਨ ਸਿੰਘ
- ਜਾਗਦੀ ਜ਼ਮੀਰ ਵਾਲੀ ਕਲਮ ਦੀ ਘਾਲਣਾ: ''ਗੁਜਰਾਤ ਫ਼ਾਈਲਾਂ''-ਬੂਟਾ ਸਿੰਘ
- ਔਰਤਾਂ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਬੇਬਾਕ ਚਿਤਰਦੀ ਲੇਖਿਕਾ ਸੁਧਾ ਸ਼ਰਮਾਂ
- ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਹਰ ਪਿੰਡ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਸਤੌਜ ਦਾ ਨਵਾਂ ਨਾਵਲ - ਪ੍ਰੋ. ਐੱਚ ਐੱਸ. ਡਿੰਪਲ
- ਧੀਆਂ ਦੇ ਸਿਰਨਾਵੇਂ
- ਧੀਆਂ ਭੈਣਾਂ - ਵਰਿੰਦਰ ਕੌਰ ਰੰਧਾਵਾ
- ਘੁਮੱਕੜ ਪੰਜਾਬੀ ਦਾ ਅਣਗਿਣਤ ਮੁਲਕਾਂ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਦਾ ਸਫ਼ਰਨਾਮਾ
- ਅਜਮੇਰ ਸਿੱਧੂ ਦਾ ਕਹਾਣੀ ਸੰਗ੍ਰਹਿ –ਸ਼ਾਇਦ ਰੰਮੀ ਮੰਨ ਜਾਏ
- ਚੌਮੁਖੀਆ ਇਬਾਰਤਾਂ : ਇੱਕ ਵਿਲੱਖਣ ਪ੍ਰਾਪਤੀ
- ਦਰਦ ਪੰਜਾਬ ਦਾ
- ਬਰਫ਼ ਵਿੱਚ ਉੱਗੀ ਨਿੱਘੀ ਕਲਮ: ਇਕਬਾਲ
- ਪੁਸਤਕ: ਉਚੇਰੀ ਸੋਚ ਚੰਗੇਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ
- ਪੁਸਤਕ: ਸੂਰਜ ਦਾ ਹਲਫੀਆ ਬਿਆਨ
- ਕਰਮਯੋਗੀ ਪ੍ਰਿੰ. ਹਰਭਜਨ ਸਿੰਘ ਤੇ ਮੇਰਾ ਪਿੰਡ ਮਾਹਿਲਪੁਰ
- ਪੁਸਤਕ: ਵਿੱਛੜ ਗਿਆ ਭਰਾਵੋ ਮੇਲਾ
- ਪੁਸਤਕ: ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ ਪਹਿਰਾਵਾ (ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਅਧਿਐਨ)
- ਪੁਸਤਕ: ਹਿੰਦੂ ਸਾਮਰਾਜਵਾਦ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ
- ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਕੈਨਵੈਸ ’ਚ ਉੱਭਰੀਆਂ ਬਹੁ ਪਰਤਾਂ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ:ਮੇਰੇ ਹਿੱਸੇ ਦਾ ਅਦਬੀ ਸੱਚ
- ਪੁਸਤਕ: ਸ਼ਬਦਾਂ ਦਾ ਜਾਦੂਗਰ ਐੱਸ ਅਸ਼ੋਕ ਭੌਰਾ
- ਪੁਸਤਕ: ਨੀ ਮਾਂ
- ਪੁਸਤਕ: ਕੰਢੀ ਦੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਵਿਰਾਸਤ
- ਪੁਸਤਕ: ਪ੍ਰਿਜ਼ਮ 'ਚੋਂ ਲੰਘਦਾ ਸ਼ਹਿਰ
- ਲਕੀਰਾਂ ਦੇ ਆਰ ਪਾਰ
- ਪੁਸਤਕ: ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਰਾਹਾਂ ’ਤੇ
- ਡਾ. ਤੇਜਵੰਤ ਸਿੰਘ ਗਿੱਲ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤਾਂ ਦੀ ਪੁਸਤਕ-‘ਸੰਵਾਦ ਦੇ ਪਲ’
- ਪ੍ਰਵਾਸ ਕੇਂਦਰਤ ਨਾਵਲਕਾਰੀ ਵਿੱਚ ਠੋਸ ਵਾਧਾ ਹੈ ਜਤਿੰਦਰ ਹਾਂਸ ਦਾ ਪਲੇਠਾ ਨਾਵਲ ‘ਬੱਸ ਅਜੇ ਏਨਾ ਹੀ’
- ਪੁਸਤਕ: 'ਓਥੇ'
- ਨਿੱਕੀਆਂ ਕਰੂੰਬਲਾਂ-ਰੁੱਖ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਅੰਕ
- ਪੁਸਤਕ: ਕੌਣ ਵਿਛਾਏ ਬਹਾਰ - ਤਾਰਿਕ ਗੁੱਜਰ
- ਪੁਸਤਕ: ਭੌਰੇ ਦੀਆਂ ਗੁੱਝੀਆਂ ਰਮਜਾਂ
- ਜੁਗਨੀ: ਬਲਰਾਜ ਸਿੱਧੂ ਦੀ ਵੱਖਰੀ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ
- ਲਾਲ ਝੰਡੇ ਹੇਠਲੇ ਦਲਿਤ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੀ ਕਹਾਣੀ: ਦਾ ਜਿਪਸੀ ਗਾਡੈਸ
- ਪੁਸਤਕ: ਵਧਾਈਆਂ ਬੇਬੇ ਤੈਨੂੰ
- ਪੁਸਤਕ: ਝਾਂਜਰ ਛਣਕ ਪਈ
- ਪੁਸਤਕ: ਪੰਜਾਬੀ ਬਾਲ ਸਾਹਿਤ (ਸਥਿਤੀ, ਸੇਧਾਂ ਅਤੇ ਮੁਲਾਂਕਣ)
- ਅੱਗ ਦੀ ਲਾਟ: ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਅਤੇ ਅਮੀਰ ਰਾਜਿਆਂ ਮਹਾਰਾਜਿਆਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਚਿੱਤਰਦੀ ਕਿਤਾਬ - ਗੁਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਪੱਖੋਕਲਾਂ
- ਪੁਸਤਕ ‘ਗੋਲਡਨ ਗੋਲ’ ਦੀ ਗਾਥਾ
- ਪੁਸਤਕ: ਗ਼ੁਸਤਾਖ਼ ਹਵਾ
- ਪੁਸਤਕ: ਔਰਤ ਮੁਕਤੀ ਦਾ ਮਾਰਗ
- ਪੁਸਤਕ: ਸਮਕਾਲੀ ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ : ਨਾਰੀ ਪਰਿਪੇਖ
- ਪੁਸਤਕ: ਅੰਗੂਠਾ
- ਪੁਸਤਕ: ਅੰਤਰ ਨਾਦ
- ਪ੍ਰਿੰ. ਹਰਭਜਨ ਸਿੰਘ: ਲਾਸਾਨੀ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤ
- ਧਰਤੀ ਸਵਰਗ ਕਿਵੇਂ ਬਣੇ?
- ਮਜ਼ਦੂਰ ਇਤਿਹਾਸ ’ਚ ਔਰਤ ਵੀਰਾਂਗਣਾਂ
- ਲੋਕਪੱਖੀ ਤੇ ਅਗਾਂਹਵਧੂ ਸਾਹਿਤ ਘਰ-ਘਰ ਤੱਕ ਲਿਜਾਣ ਦਾ ਇੱਕ ਯਤਨ
- ਪੁਸਤਕ: ਸਾਡਾ ਸੰਵਿਧਾਨ ਨਾਗਰਿਕ ਅਤੇ ਬਾਲ ਅਧਿਕਾਰ
- ਸਕੂਲੀ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਚੋਣਵੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ
- ਪੁਸਤਕ: ਕਸਮ ਨਾਲ... ਝੂਠ ਨ੍ਹੀਂ ਬੋਲਦਾ
- ਪੁਸਤਕ: ਟੁੱਟਦੇ ਤਾਰੇ ਦੀ ਬਗ਼ਾਵਤ
- ਮੇਰੀ ਵਾਈਟ ਹਾਊਸ ਫੇਰੀ: ਵਾਈਟ ਹਾਊਸ ਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਥਾਹ ਪਾਉਣ ਦਾ ਯਤਨ
- ਪੁਸਤਕ ‘ਗਾਥਾ ਗ਼ਦਰੀਆਂ ਦੀ…’: ਕੁਝ ਵਿਚਾਰ
- ਮਨੁੱਖਤਾ ਦਾ ਭਲਾ ਮੰਗਦੀ ਅਤੇ ਸਾਂਝਾਂ ਦਾ ਸੁਨੇਹਾ ਦਿੰਦੀ ਪੁਸਤਕ ‘ਆਲ੍ਹਣਾ’
- ਪੁਸਤਕ: ਸੰਗੀਤਾਚਾਰੀਆ: ਭਾਈ ਕਾਨ੍ਹ ਸਿੰਘ ਨਾਭਾ
- ਪੁਸਤਕ: ਮਸਤਾਨੀ
- ਪ੍ਰਦੇਸ ਨੂੰ ਦੇਸ ਬਣਾਉਣ ਤੋਂ ਲੈਕੇ ਪੂੰਜੀਵਾਦ ਵਿੱਚ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਚੂਹੇ-ਦੌੜ ਤੱਕ ਫੈਲੇ ਵਿਸ਼ੇ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ‘ਬੰਦ ਘਰਾਂ ਦੇ ਵਾਸੀ’
- ਮਿਹਨਤ ਦਾ ਰੰਗ
- ਪੁਸਤਕ: ਇੱਕ ਗੰਧਾਰੀ ਹੋਰ -ਨਿਰੰਜਣ ਬੋਹਾ
- ਕਿਸਾਨੀ ਜੀਵਨ ਦੇ ਯਥਾਰਥ ਬੋਧ ਦਾ ਬਿਰਤਾਂਤ: ਖ਼ਾਲੀ ਖੂਹਾਂ ਦੀ ਕਥਾ - ਡਾ. ਮਿਨਾਕਸ਼ੀ ਰਾਠੌਰ
- ਮਨੁੱਖੀ ਮਨ ਦੇ ਸੁਪਨਿਆਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦਾ ਕਹਾਣੀ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ‘ਸੁਪਨੇ ਸੱਚ ਹੋਣਗੇ’- ਬਲਜਿੰਦਰ ਸੰਘਾ
- ਪੁਸਤਕ ਸਮੀਖਿਆ: "ਕਸਤੂਰੀ"
- ਵਿੱਦਿਆ ਤੇ ਵਿਦਿਅਕ ਪ੍ਰਬੰਧ ਪ੍ਰਤੀ ਫਿਕਰਮੰਦ ਹਰ ਸ਼ਖ਼ਸ ਦੇ ਪੜ੍ਹਣਯੋਗ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ -ਗੁਰਮੀਤ ਸੁਖਪੁਰਾ
- ਕਿਰਤੀਆਂ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ : ਸੰਤ ਰਾਮ ਉਦਾਸੀ
- ਚੁੱਪ ਵਿੱਚੋਂ ਬੋਲਦੇ ਸ਼ਬਦ ‘ਚੁੱਪ ਨਦੀ ਤੇ ਮੈਂ’
- ਗੁੰਬਦ: ਜਸਬੀਰ ਕਾਲਰਵੀ ਦੇ ਅੰਤਰਮਨ ਦੀ ਰਮਜ਼ ਦੀ ਕਵਿਤਾ -ਸੁਰਜੀਤ
- ਪੰਜਾਬੀ ਵਾਰਤਕ ਦਾ ਉੱਚਾ ਬੁਰਜ ਸਰਵਣ ਸਿੰਘ
- ਖ਼ੁਸ਼ਕ ਅੱਖ ਦਾ ਖ਼ਾਬ
- ਵੱਖਰੇ ਖ਼ਿਆਲ ਤੇ ਵੱਖਰੀ ਸੋਚ ਦਾ ਨਾਵਲ ‘ਚੰਦਰਯਾਨ-ਤਿਸ਼ਕਿਨ’ - ਬਲਜਿੰਦਰ ਸੰਘਾ
- ਹਿਟਲਰ ਦੀ ਵਾਪਸੀ { Timur Vermes ਦਾ ਨਵਾਂ ਨਾਵਲ He’s back} -ਤਨਵੀਰ ਕੰਗ
- ਕਿੱਸਾਕਾਵਿ `ਚ ਵਿੱਲਖਣ ਛਾਪ: ਕਿੱਸਾ ਬਾਗ਼ੀ ਸੁਭਾਸ਼ (ਕਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਪਾਰਸ) -ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਬਿਲਿੰਗ
- ਦੁਨੀਆਂ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵਿਵਾਦਤ ਨਾਵਲ ‘ਦਾ ਵਿੰਚੀ ਕੋਡ’ - ਤਨਵੀਰ ਕੰਗ
- 'ਸੜਦੇ ਸਾਜ਼ ਦੀ ਸਰਗਮ' ਅਨੂਠੀ ਤੇ ਅਦੁੱਤੀ ਵਾਰਤਕ -ਵਰਿਆਮ ਸਿੰਘ ਸੰਧੂ
- ਪਰਮਜੀਤ ਸਿੰਘ ਕੱਟੂ ਦੀ ਪੁਸਤਕ : ਵਿਦਰੋਹੀ ਕਾਵਿ (ਪਾਸ਼, ਉਦਾਸੀ, ਮੁਕਤੀਬੋਧ ਅਤੇ ਨੇਰੂਦਾ ਦੇ ਸੰਦਰਭ ’ਚ) -ਡਾ. ਰਾਜਿੰਦਰ ਪਾਲ ਸਿੰਘ ਬਰਾੜ
- ਬੇਹਤਰੀਨ ਨਾਵਲ ਦੀ ਭਾਲ ਵਿੱਚ : The Shadow of the Wind
- ਮੌਲਿਕ ਕਾਵਿ-ਮੁਹਾਵਰੇ ਦਾ ਸਿਰਜਕ : ਜਗਤਾਰ ਸਾਲਮ
- ਨਾਵਲ ‘ਅਣਪਛਾਤੇ ਰਾਹਾਂ ਦੇ ਪਾਂਧੀ’ ’ਤੇ ਇੱਕ ਪੇਤਲੀ ਜੇਹੀ ਝਾਤ