Thu, 21 November 2024
Your Visitor Number :- 7252997
ਸਵਾਈਨ ਫਲੂ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ - ਗੁਰਤੇਜ ਸਿੱਧੂ
Posted on:- 18-02-2016
ਸਵਾਈਨ ਫਲੂ ਨਾਂਅ ਦੀ ਬੀਮਾਰੀ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਖੌਫ ਦੀ ਦਲਦਲ ‘ਚ ਧਕੇਲਿੳਆ ਹੈ।ਪਿਛਲੇ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਇਸ ਬੀਮਾਰੀ ਨੇ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਜਕੜ ‘ਚ ਲੈਕੇ ਮੌਤ ਦੀ ਨੀਂਦ ਸੌਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ ਹੈ।ਜਨਤਕ ਥਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਅੱਜ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਖੰਘਦਾ ਜਾਂ ਛਿੱਕਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਚੁਕੰਨੇ ਹੋ ਜਾਦੇ ਹਨ ਤੇ ਰੁਮਾਲ ਨਾਲ ਆਪਣਾ ਨੱਕ ਮੂੰਹ ਢੱਕ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਫਿਰ ਜਲਦੀ ਜਲਦੀ ਢੱਕਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੇ ਹਨ।ਇਸ ਸਹਿਮ ਦਾ ਕਾਰਨ ਸਵਾਈਨ ਫਲੂ(ਸਵਾਈਨ ਇਨਫਲੂਐਂਜਾ) ਬੀਮਾਰੀ ਹੈ।ਵਿਸ਼ਵ ਵਿਆਪੀ ਰੋਗ ਕਾਰਨ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਮਰਨ ਦੀਆਂ ਖਬਰਾਂ ਨਸ਼ਰ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਤੇ ਦਿਨੋ ਦਿਨ ਇਸ ਬੀਮਾਰੀ ਤੋਂ ਸੰਕ੍ਰਮਿਤ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਤਾਦਾਦ ਵੱਧਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਜੋ ਇੱਕ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਹੈ।
ਸਵਾਈਨ ਫਲੂ ਦਾ ਆਗਾਜ਼ ਵੀਹਵੀ ਸਦੀ ਦੇ ਅੱਧ ‘ਚ ਹੋਇਆ ਸੀ।ਸਵਾਈਨ ਫਲੂ ਇਨਫਲੂਐਂਜਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾਣੂ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਸੰਨ 1930 ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਸੂਰਾਂ ‘ਚ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਜਾਣ ਲੱਗਾ।ਸੰਨ 2009 ਵਿੱਚ ਮੈਕਸੀਕੋ ਵਿੱਚ ਇਸ ਬੀਮਾਰੀ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾਣੂ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਲੇ ਵਿਸ਼ਾਣੂ ਤੋਂ ਭਿੰਨ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਤਬਾਹੀ ਮਚਾ ਦਿੱਤੀ।ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ ਨੇ ਸੰਨ 2010 ਵਿੱਚ ਇਸਨੂੰ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਐਲਾਨਿਆ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਰੋਕਥਾਮ ਲਈ ਦਿਸ਼ਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ।
ਸਵਾਈਨ ਫਲੂ ਦਾ ਆਗਾਜ਼ ਵੀਹਵੀ ਸਦੀ ਦੇ ਅੱਧ ‘ਚ ਹੋਇਆ ਸੀ।ਸਵਾਈਨ ਫਲੂ ਇਨਫਲੂਐਂਜਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾਣੂ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਸੰਨ 1930 ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਸੂਰਾਂ ‘ਚ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਜਾਣ ਲੱਗਾ।ਸੰਨ 2009 ਵਿੱਚ ਮੈਕਸੀਕੋ ਵਿੱਚ ਇਸ ਬੀਮਾਰੀ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾਣੂ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਲੇ ਵਿਸ਼ਾਣੂ ਤੋਂ ਭਿੰਨ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਤਬਾਹੀ ਮਚਾ ਦਿੱਤੀ।ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ ਨੇ ਸੰਨ 2010 ਵਿੱਚ ਇਸਨੂੰ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਐਲਾਨਿਆ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਰੋਕਥਾਮ ਲਈ ਦਿਸ਼ਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ।
ਸੰਨ 2009 ‘ਚ ਮੈਕਸੀਕੋ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ‘ਚ ਇਸ ਬੀਮਾਰੀ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾਣੂ (ਐਚ 1ਐਨ1) ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।ਕੁਝ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲੇ ਸਵਾਈਨ ਫਲੂ ਨੇ 18 ਹਜ਼ਾਰ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜਾਨ ਲੈ ਲਈ ਅਤੇ ਜੰਗਲ ਦੀ ਅੱਗ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਹ ਬੀਮਾਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ‘ਚ ਫੈਲ ਗਈ ਅਤੇ ਇਸਦਾ ਕਹਿਰ ਹੁਣ ਵੀ ਬਦਦਸਤੂਰ ਜਾਰੀ ਹੈ।ਹੁਣ ਤੱਕ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਬੀਮਾਰੀ ਕਾਰਨ 284500 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋਈ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਵਾਈਨ ਫਲੂ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਕੇਸ ਪੂਨੇ ਵਿੱਚ ਮਈ 2010 ਵਿੱਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਸੀ।ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਬਾਕੀ ਸੂਬਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਸਨੇ ਆਪਣੇ ਪੈਰ ਪਸਾਰੇ ਸਨ ਤੇ ਲੋਕਾਂ ‘ਚ ਇਸ ਬੀਮਾਰੀ ਨੂੰ ਲੈਕੇ ਹੜਕੰਪ ਮੱਚ ਗਿਆ ਸੀ।ਸਵਾਈਨ ਫਲੂ ਪੀੜਿਤ ਪਹਿਲੇ ਮਰੀਜ ਦੀ ਮੌਤ ਪੂਨੇ ਵਿਖੇ ਹੋਈ ਸੀ ਅਤੇ ਇਲਾਜ ਦੌਰਾਨ ਇੱਕ ਡਾਕਟਰ ਵੀ ਇਸਦੀ ਲਪੇਟ ‘ਚ ਆ ਗਿਆ ਸੀ ਤੇ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।ਸੰਨ 2010 ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਅੰਦਰ 10193 ਸਵਾਈਨ ਫਲੂ ਮਰੀਜਾਂ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਹੋਈ ਸੀ ਅਤੇ 1035 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋਈ ਸੀ।
ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਇਸ ਸਾਲ 83 ਸਵਾਈਨ ਫਲੂ ਮਰੀਜਾਂ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਹੋਈ ਹੈ ਤੇ ਢਾਈ ਦਰਜਨ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋਈ ਹੈ।ਇਸ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਲਾਗਲੇ ਸੂਬੇ ਹਰਿਆਣਾ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਸ ਰੋਗ ਤੋਂ ਪੀੜਿਤ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਧਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਜਿਸਨੇ ਨੇ ਸਿਹਤ ਵਿਭਾਗ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਦੀ ਇਸ ਘੜੀ ਵਿੱਚ ਹਰ ਇਨਸਾਨ ਦਾ ਫਰਜ਼ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣਾ ਬਣਦਾ ਯੋਗਦਾਨ ਦੇਵੇ।ਇਸ ਬੀਮਾਰੀ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ ਲਈ ਸਿਹਤ ਵਿਭਾਗ ਵੱਲੋਂ ਜਾਰੀ ਹਦਾਇਤਾਂ ਦਾ ਸਖਤੀ ਨਾਲ ਪਾਲਣ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਸਨੂੰ ਫੈਲਣ ਤੋਂ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਸਕੇ।ਉਸ ਲਈ ਇਸ ਰੋਗ ਬਾਰੇ ਪੂਰੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ।ਸੋ ਇਸਨੂੰ ਸਮਝਣ ਲਈ ਇਹ ਆਖਿਰ ਕੀ ਹੈ ਤੇ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਫੈਲਦੀ ਹੈ।
ਸਵਾਈਨ ਫਲੂ ਕੀ ਹੈ?
ਸਵਾਈਨ ਫਲੂ ਸਾਹ ਦੇ ਰੋਗਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਇੱਕ ਬੀਮਾਰੀ ਹੈ, ਜੋ ਸਾਹ ਦੇ ਰਸਤੇ ਅਤੇ ਉਸ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਅੰਗਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ।ਇਹ ਬੀਮਾਰੀ ਐਚ1ਐਨ1 ਨਾਂਅ ਦੇ ਵਿਸ਼ਾਣੂ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਹਵਾ ਰਾਹੀ ਫੈਲਦੀ ਹੈ।ਇਹ ਵਿਸ਼ਾਣੂ ਸੂਰ ਦੇ ਸਾਹ ਅੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਜਿਸ ਤੋਂ ਇਹ ਮਨੁੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲਿਆ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਇਸਨੂੰ ਸੰਨ 2009 ਵਿੱਚ ਸਵਾਈਨ ਫਲੂ ਦਾ ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
ਫੈਲਣ ਦਾ ਕਾਰਨ:
ਇਹ ਬੀਮਾਰੀ ਲਾਗ ਦੀ ਬੀਮਾਰੀ ਹੈ ਜੋ ਇੱਕ ਮਨੁੱਖ ਤੋਂ ਦੂਜੇ ਮਨੁੱਖ ਵਿੱਚ ਹਵਾ ਰਾਹੀ ਫੈਲਦੀ ਹੈ।ਪੀੜਿਤ ਰੋਗੀ ਜਦ ਖੰਘਦਾ ਜਾਂ ਛਿੱਕਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਵਿਸ਼ਾਣੂ ਹਵਾ ਰਾਹੀਂ ਸਿਹਤਮੰਦ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਸਾਹ ਰਸਤੇ ਅੰਦਰ ਜਾਕੇ ਬੀਮਾਰੀ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਲੱਛਣ:
ਸਵਾਈਨ ਫਲੂ ਦੇ ਲੱਛਣ ਇਨਫਲੂਐਂਜਾ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੀ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਤੇਜ਼ ਬੁਖਾਰ(100 ਫਾਰਨਹੀਟ ਜਾਂ ਇਸਤੋਂ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾ), ਗਲਾ ਖਰਾਬ ਜਾਂ ਗਲੇ ਅੰਦਰ ਜ਼ਖਮ, ਨੱਕ ਰਾਹੀ ਤਰਲ ਪਦਾਰਥ ਦਾ ਵਹਾਅ ,ਖਾਂਸੀ।ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸ਼ਰੀਰ ‘ਤੇ ਖਾਰਸ਼ ਹੋਣੀ,ਸਰਦੀ ਲੱਗਣੀ,ਜੀ ਕੱਚਾ ਹੋਣਾ ਜਾਂ ਉਲਟੀਆਂ ਆਉਣੀਆਂ,ਟੱਟੀਆਂ ਲੱਗਣੀਆਂ ਆਦਿ ਲੱਛਣ ਵੀ ਨਜ਼ਰ ਆਉਦੇ ਹਨ।ਸਾਰੇ ਲੱਛਣ ਪੀੜਿਤ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਤੋਂ ਚਾਰ ਦਿਨ ਬਾਅਦ ਆਉਂਦੇ ਹਨ।ਅਗਰ ਇਹ ਲੱਛਣ ਇੱਕ ਜਾਂ ਦੋ ਹਫਤਿਆਂ ਤੋਂ ਹੋਣ ਤਾਂ ਬੀਮਾਰੀ ਦੇ ਭਿਆਨਕ ਪੜਾਅ ‘ਤੇ ਹੋਣ ਦੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।ਕਾਫੀ ਮਰੀਜਾਂ ‘ਚ ਸਾਹ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਲੱਛਣ ਵਜੋਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸਾਹ ਅੰਗਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਬੀਮਾਰੀ ਹੈ।
ਰੋਗ ਦੀ ਪਰਖ:
ਜਦੋਂ ਮਰੀਜ ਇਨ੍ਹਾਂ ਲੱਛਣਾਂ ਨਾਲ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਦਾਖਿਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਪਤਾ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀ ਮਰੀਜ ਨੂੰ ਸਵਾਈਨ ਫਲੂ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀ ਉਸ ਲਈ ਜਾਂਚ ਦੀ ਲੋੜ ਪੈਦੀ ਹੈ।ਜਾਂਚ ਲਈ ਨਮੂਨਾ ਮਰੀਜ ਦੇ ਗਲੇ ਅੰਦਰੋਂ ਜਾਂ ਫਿਰ ਨੱਕ ‘ਚੋਂ ਵਗ ਰਹੇ ਤਰਲ ਪਦਾਰਥ ਦਾ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਦੀ ਜਾਂਚ ਲਈ ਨਮੂਨਾ ਬਾਹਰ ਭੇਜਿਆ ਜਾਦਾ ਸੀ ਤੇ ਨਤੀਜਾ ਆਉਣ ਲਈ ਕਾਫੀ ਸਮਾਂ ਲੱਗ ਜਾਦਾ ਸੀ ਪਰ ਸੰਨ 2010 ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੀ ਜਾਂਚ ਦੀ ਵਿਵਸਥਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਚਾਰ ਘੰਟਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਨਤੀਜਾ ਪਤਾ ਲੱਗ ਜਾਦਾ ਹੈ।ਹੁਣ ਹੋਰ ਵੀ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਨਾਲ ਇਸ ਪਾਸੇ ਤੇਜ਼ੀ ਆਈ ਹੈ।
ਇਲਾਜ:
ਜਾਂਚ ਵਿੱਚ ਰੋਗ ਦੀ ਪਰਖ ਹੋਣ ‘ਤੇ ਇਸਦਾ ਇਲਾਜ ਕੀਤਾ ਜਾਦਾ ਹੈ।ਐਂਟੀ ਵਾਇਰਲ ਦਵਾਈਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕੀਤਾ ਜਾਦਾ ਹੈ।ਸਹੀ ਸਮੇਂ ਸਹੀ ਇਲਾਜ ਇਸ ਬੀਮਾਰੀ ਤੋਂ ਬਚਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।ਇਸ ਨੁੰ ਇੰਨਾ ਹਊਆ ਵੀ ਨਾ ਬਣਾਇਆ ਜਾਵੇ ਤੇ ਸਾਦੇ ਉਪਾਅ ਇਸ ਬੀਮਾਰੀ ਤੋਂ ਬਚਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।ਲਾਗ ਦੀ ਬੀਮਾਰੀ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਮਰੀਜਾਂ ਕੋਲ ਜਾਣ ਸਮੇਂ ਅਤੇ ਜਨਤਕ ਥਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਜਾਣ ਸਮੇਂ ਮੂੰਹ ਨੂੰ ਰੁਮਾਲ ਨਾਲ ਢਕਿਆ ਜਾਵੇ।ਛਿੱਕਣ ਜਾਂ ਖੰਘਣ ਸਮੇ ਰੁਮਾਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ।ਹੱਥ ਮਿਲਾਉਣ ਤੋਂ ਪ੍ਰਹੇਜ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।ਦਫਤਰ ਜਾਕੇ ਅਤੇ ਘਰ ਆਕੇ ਹੱਥ ਮੂੰਹ ਸਾਬਣ ਨਾਲ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਾਫ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ।ਉਪਰੋਕਤ ਲੱਛਣ ਉਤਪੰਨ ਹੋਣ ‘ਤੇ ਡਾਕਟਰ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਇਸ ਬੀਮਾਰੀ ਨੂੰ ਫੈਲਣ ਤੋਂ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਸਕੇ।
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਵਾਈਨ ਫਲੂ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਕੇਸ ਪੂਨੇ ਵਿੱਚ ਮਈ 2010 ਵਿੱਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਸੀ।ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਬਾਕੀ ਸੂਬਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਸਨੇ ਆਪਣੇ ਪੈਰ ਪਸਾਰੇ ਸਨ ਤੇ ਲੋਕਾਂ ‘ਚ ਇਸ ਬੀਮਾਰੀ ਨੂੰ ਲੈਕੇ ਹੜਕੰਪ ਮੱਚ ਗਿਆ ਸੀ।ਸਵਾਈਨ ਫਲੂ ਪੀੜਿਤ ਪਹਿਲੇ ਮਰੀਜ ਦੀ ਮੌਤ ਪੂਨੇ ਵਿਖੇ ਹੋਈ ਸੀ ਅਤੇ ਇਲਾਜ ਦੌਰਾਨ ਇੱਕ ਡਾਕਟਰ ਵੀ ਇਸਦੀ ਲਪੇਟ ‘ਚ ਆ ਗਿਆ ਸੀ ਤੇ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।ਸੰਨ 2010 ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਅੰਦਰ 10193 ਸਵਾਈਨ ਫਲੂ ਮਰੀਜਾਂ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਹੋਈ ਸੀ ਅਤੇ 1035 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋਈ ਸੀ।
ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਇਸ ਸਾਲ 83 ਸਵਾਈਨ ਫਲੂ ਮਰੀਜਾਂ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਹੋਈ ਹੈ ਤੇ ਢਾਈ ਦਰਜਨ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋਈ ਹੈ।ਇਸ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਲਾਗਲੇ ਸੂਬੇ ਹਰਿਆਣਾ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਸ ਰੋਗ ਤੋਂ ਪੀੜਿਤ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਧਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਜਿਸਨੇ ਨੇ ਸਿਹਤ ਵਿਭਾਗ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਦੀ ਇਸ ਘੜੀ ਵਿੱਚ ਹਰ ਇਨਸਾਨ ਦਾ ਫਰਜ਼ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣਾ ਬਣਦਾ ਯੋਗਦਾਨ ਦੇਵੇ।ਇਸ ਬੀਮਾਰੀ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ ਲਈ ਸਿਹਤ ਵਿਭਾਗ ਵੱਲੋਂ ਜਾਰੀ ਹਦਾਇਤਾਂ ਦਾ ਸਖਤੀ ਨਾਲ ਪਾਲਣ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਸਨੂੰ ਫੈਲਣ ਤੋਂ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਸਕੇ।ਉਸ ਲਈ ਇਸ ਰੋਗ ਬਾਰੇ ਪੂਰੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ।ਸੋ ਇਸਨੂੰ ਸਮਝਣ ਲਈ ਇਹ ਆਖਿਰ ਕੀ ਹੈ ਤੇ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਫੈਲਦੀ ਹੈ।
ਸਵਾਈਨ ਫਲੂ ਕੀ ਹੈ?
ਸਵਾਈਨ ਫਲੂ ਸਾਹ ਦੇ ਰੋਗਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਇੱਕ ਬੀਮਾਰੀ ਹੈ, ਜੋ ਸਾਹ ਦੇ ਰਸਤੇ ਅਤੇ ਉਸ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਅੰਗਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ।ਇਹ ਬੀਮਾਰੀ ਐਚ1ਐਨ1 ਨਾਂਅ ਦੇ ਵਿਸ਼ਾਣੂ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਹਵਾ ਰਾਹੀ ਫੈਲਦੀ ਹੈ।ਇਹ ਵਿਸ਼ਾਣੂ ਸੂਰ ਦੇ ਸਾਹ ਅੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਜਿਸ ਤੋਂ ਇਹ ਮਨੁੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲਿਆ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਇਸਨੂੰ ਸੰਨ 2009 ਵਿੱਚ ਸਵਾਈਨ ਫਲੂ ਦਾ ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
ਫੈਲਣ ਦਾ ਕਾਰਨ:
ਇਹ ਬੀਮਾਰੀ ਲਾਗ ਦੀ ਬੀਮਾਰੀ ਹੈ ਜੋ ਇੱਕ ਮਨੁੱਖ ਤੋਂ ਦੂਜੇ ਮਨੁੱਖ ਵਿੱਚ ਹਵਾ ਰਾਹੀ ਫੈਲਦੀ ਹੈ।ਪੀੜਿਤ ਰੋਗੀ ਜਦ ਖੰਘਦਾ ਜਾਂ ਛਿੱਕਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਵਿਸ਼ਾਣੂ ਹਵਾ ਰਾਹੀਂ ਸਿਹਤਮੰਦ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਸਾਹ ਰਸਤੇ ਅੰਦਰ ਜਾਕੇ ਬੀਮਾਰੀ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਲੱਛਣ:
ਸਵਾਈਨ ਫਲੂ ਦੇ ਲੱਛਣ ਇਨਫਲੂਐਂਜਾ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੀ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਤੇਜ਼ ਬੁਖਾਰ(100 ਫਾਰਨਹੀਟ ਜਾਂ ਇਸਤੋਂ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾ), ਗਲਾ ਖਰਾਬ ਜਾਂ ਗਲੇ ਅੰਦਰ ਜ਼ਖਮ, ਨੱਕ ਰਾਹੀ ਤਰਲ ਪਦਾਰਥ ਦਾ ਵਹਾਅ ,ਖਾਂਸੀ।ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸ਼ਰੀਰ ‘ਤੇ ਖਾਰਸ਼ ਹੋਣੀ,ਸਰਦੀ ਲੱਗਣੀ,ਜੀ ਕੱਚਾ ਹੋਣਾ ਜਾਂ ਉਲਟੀਆਂ ਆਉਣੀਆਂ,ਟੱਟੀਆਂ ਲੱਗਣੀਆਂ ਆਦਿ ਲੱਛਣ ਵੀ ਨਜ਼ਰ ਆਉਦੇ ਹਨ।ਸਾਰੇ ਲੱਛਣ ਪੀੜਿਤ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਤੋਂ ਚਾਰ ਦਿਨ ਬਾਅਦ ਆਉਂਦੇ ਹਨ।ਅਗਰ ਇਹ ਲੱਛਣ ਇੱਕ ਜਾਂ ਦੋ ਹਫਤਿਆਂ ਤੋਂ ਹੋਣ ਤਾਂ ਬੀਮਾਰੀ ਦੇ ਭਿਆਨਕ ਪੜਾਅ ‘ਤੇ ਹੋਣ ਦੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।ਕਾਫੀ ਮਰੀਜਾਂ ‘ਚ ਸਾਹ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਲੱਛਣ ਵਜੋਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸਾਹ ਅੰਗਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਬੀਮਾਰੀ ਹੈ।
ਰੋਗ ਦੀ ਪਰਖ:
ਜਦੋਂ ਮਰੀਜ ਇਨ੍ਹਾਂ ਲੱਛਣਾਂ ਨਾਲ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਦਾਖਿਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਪਤਾ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀ ਮਰੀਜ ਨੂੰ ਸਵਾਈਨ ਫਲੂ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀ ਉਸ ਲਈ ਜਾਂਚ ਦੀ ਲੋੜ ਪੈਦੀ ਹੈ।ਜਾਂਚ ਲਈ ਨਮੂਨਾ ਮਰੀਜ ਦੇ ਗਲੇ ਅੰਦਰੋਂ ਜਾਂ ਫਿਰ ਨੱਕ ‘ਚੋਂ ਵਗ ਰਹੇ ਤਰਲ ਪਦਾਰਥ ਦਾ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਦੀ ਜਾਂਚ ਲਈ ਨਮੂਨਾ ਬਾਹਰ ਭੇਜਿਆ ਜਾਦਾ ਸੀ ਤੇ ਨਤੀਜਾ ਆਉਣ ਲਈ ਕਾਫੀ ਸਮਾਂ ਲੱਗ ਜਾਦਾ ਸੀ ਪਰ ਸੰਨ 2010 ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੀ ਜਾਂਚ ਦੀ ਵਿਵਸਥਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਚਾਰ ਘੰਟਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਨਤੀਜਾ ਪਤਾ ਲੱਗ ਜਾਦਾ ਹੈ।ਹੁਣ ਹੋਰ ਵੀ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਨਾਲ ਇਸ ਪਾਸੇ ਤੇਜ਼ੀ ਆਈ ਹੈ।
ਇਲਾਜ:
ਜਾਂਚ ਵਿੱਚ ਰੋਗ ਦੀ ਪਰਖ ਹੋਣ ‘ਤੇ ਇਸਦਾ ਇਲਾਜ ਕੀਤਾ ਜਾਦਾ ਹੈ।ਐਂਟੀ ਵਾਇਰਲ ਦਵਾਈਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕੀਤਾ ਜਾਦਾ ਹੈ।ਸਹੀ ਸਮੇਂ ਸਹੀ ਇਲਾਜ ਇਸ ਬੀਮਾਰੀ ਤੋਂ ਬਚਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।ਇਸ ਨੁੰ ਇੰਨਾ ਹਊਆ ਵੀ ਨਾ ਬਣਾਇਆ ਜਾਵੇ ਤੇ ਸਾਦੇ ਉਪਾਅ ਇਸ ਬੀਮਾਰੀ ਤੋਂ ਬਚਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।ਲਾਗ ਦੀ ਬੀਮਾਰੀ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਮਰੀਜਾਂ ਕੋਲ ਜਾਣ ਸਮੇਂ ਅਤੇ ਜਨਤਕ ਥਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਜਾਣ ਸਮੇਂ ਮੂੰਹ ਨੂੰ ਰੁਮਾਲ ਨਾਲ ਢਕਿਆ ਜਾਵੇ।ਛਿੱਕਣ ਜਾਂ ਖੰਘਣ ਸਮੇ ਰੁਮਾਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ।ਹੱਥ ਮਿਲਾਉਣ ਤੋਂ ਪ੍ਰਹੇਜ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।ਦਫਤਰ ਜਾਕੇ ਅਤੇ ਘਰ ਆਕੇ ਹੱਥ ਮੂੰਹ ਸਾਬਣ ਨਾਲ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਾਫ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ।ਉਪਰੋਕਤ ਲੱਛਣ ਉਤਪੰਨ ਹੋਣ ‘ਤੇ ਡਾਕਟਰ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਇਸ ਬੀਮਾਰੀ ਨੂੰ ਫੈਲਣ ਤੋਂ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਸਕੇ।
ਸੰਪਰਕ: +91 94641 72783
** ਲੇਖਕ ਮੈਡੀਕਲ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਹਨ।Comments
ਹੈਲਥ ਲਾਈਨ
- ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਬਾਰੇ ਜਾਣੋ: ਉਪਜ ਬਣਤਰ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ - ਸ਼ੁੱਭਕਰਮਦੀਪ ਸਿੰਘ
- ਕੋਰੋਨਾ ਵਾਇਰਸ, ਇਕੱਲਾਪਣ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਰੋਗ : ਕਾਰਣ ਅਤੇ ਨਿਵਾਰਣ
- ਕਰੋਨਾਵਾਇਰਸ:ਡਰਨ ਦੀ ਥਾਂ ਸੁਚੇਤ ਹੋਣ ਦੀ ਲੋੜ -ਡਾ. ਸ਼ਿਆਮ ਸੁੰਦਰ ਦੀਪਤੀ
- ਮਲੇਰੀਆ ਤੋਂ ਬਚਾਓ ਲਈ ਹੋਈਏ ਜਾਗਰੂਕ -ਗੋਬਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ‘ਬਰੜ੍ਹਵਾਲ’
- ਪੰਜਾਬੀ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਦਾ ਬਾਲ ਜਰਨੈਲ ਸੀ ਸਰਾਭਾ - ਰਣਦੀਪ ਸੰਗਤਪੁਰਾ
- ਏਡਜ਼ ਤੋਂ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਹੀ ਬਚਾਅ ਦੀ ਕੁੰਜੀ ਹੈ - ਗੋਬਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਢੀਂਡਸਾ
- ਸੀ-ਸੈਕਸ਼ਨ ਭਾਵ ਸਿਜੇਰੀਅਨ ਜਣੇਪਾ - ਗੋਬਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਢੀਂਡਸਾ
- ਕਲਮ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਹੱਕ ਲਈ ਆਵਾਜ਼ ਉਠਾਓ -ਜਸਪਾਲ ਜੱਸੀ
- ਕੀ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੇ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਨਾਲ ਹੀ ਆਰਥਿਕ ਸਥਿਤੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੋਵੇਗੀ ? - ਜਗਸੀਰ ਸਿੰਘ ਟਿੱਬਾ
- ਕਈ ਮਾਨਸਿਕ ਵਿਕਾਰਾਂ ਦਾ ਸੁਮੇਲ ਹੈ : ਐਂਗਜ਼ਾਈਟੀ
- ਚੱਲ ਪਰਤ ਚਲੀਏ -ਡਾ. ਅਮਰਜੀਤ ਟਾਂਡਾ
- ਕਦੇ ਵਿਸਾਖੀ - ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਰੰਗੀਲਪੁਰ
- ਦੁਨੀਆਂ ਦਾ ਹਰ ਚੌਥਾ ਸ਼ੂਗਰ ਪੀੜਤ ਭਾਰਤੀ
- ਸਵਾਈਨ ਫਲੂ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ - ਗੁਰਤੇਜ ਸਿੱਧੂ
- ਕੈਂਸਰ ਤੋਂ ਬਚਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ… -ਵਿਕਰਮ ਸਿੰਘ
- ਸਿਹਤ ਵਿਭਾਗ ਦੀ ਨਵੀਂ ਯੋਜਨਾ: ਜਨਮ ਸਾਥੀ ਯੋਜਨਾ
- ਸ਼ਹੀਦ ਕਿਰਨਜੀਤ ਕੌਰ ਮਹਿਲਕਲਾਂ ਦੀ ਮਨਾਈ 18ਵੀਂ ਬਰਸੀ
- ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਸਭਾ ਮਾਹਿਲਪੁਰ ਵੱਲੋਂ ਸ਼ਾਇਰ ਬੀਬੀ ਬਲਵੰਤ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰੀ ਦਾ ਸਨਮਾਨ
- ਥੈਲਾਸੀਮੀਆ: ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਹੀ ਬਚਾਅ ਹੈ –ਹਰਜੀਤ ਸਿੰਘ
- ਬਲਬੀਰ ਸਿੰਘ ਦੀ ਜੀਵਨੀ ‘ਗੋਲਡਨ ਗੋਲ’ ਪੜ੍ਹਦਿਆਂ
- ਨਿਊ ਯਾਰਕ ਟਾਈਮਜ਼ ਦਾ 6 ਫਰਵਰੀ 2015 ਦਾ ਸੰਪਾਦਕੀ: ‘‘ਮੋਦੀ ਦੀ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਖ਼ਾਮੋਸ਼ੀ’’
- ਸਵਾਇਨ ਫਲੂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਅਤੇ ਬਚਾਓ
- ਕੁੜੀਆਂ ਤੇ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਦੇ ਬਿਨ - ਮਲਕੀਤ ਸਿੰਘ ਸੰਧੂ
- ਸਿਹਤ ਵਿਭਾਗ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸਿਹਤ ਯੋਜਨਾਵਾਂ-ਵਿਕਰਮ ਸਿੰਘ ਸੰਗਰੂਰ
- ਏਡਜ਼: ਸਿਰਫ਼ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਹੀ ਇਲਾਜ -ਵਿਕਰਮ ਸਿੰਘ
- ਸ਼ੂਗਰ: ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਹੀ ਇਲਾਜ -ਵਿਕਰਮ ਸਿੰਘ ਸੰਗਰੂਰ
- ਕੰਢੀ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਹੋਈ ਦੁੱਖਾਂ ’ਚ ਤਬਦੀਲ
- ਤਿੰਨ ਰੋਜ਼ਾ ਵਿੱਦਿਅਕ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਸਪੰਨ
- ਭਾਰਤ ਤੇ ਚੀਨ ਦਰਮਿਆਨ ਨਿੱਘੇ ਸਬੰਧ ਦੋਹਾਂ ਮੁਲਕਾਂ ਲਈ ਲਾਭਕਾਰੀ - ਸੀਤਾਰਾਮ ਯੇਚੁਰੀ
- ਅੱਖਾਂ ਦਾਨ, ਮਹਾਨ ਦਾਨ -ਵਿਕਰਮ ਸਿੰਘ ਸੰਗਰੂਰ
- ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਹੁੰਦੈ ਮਾਂ ਦਾ ਦੁੱਧ –ਵਿਕਰਮ ਸਿੰਘ
- ਤਨ ਮਨ ਰਹੇ ਤੰਦਰੁਸਤ -ਪਵਨ ਉੱਪਲ
- ਚਮੜੀ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ -ਡਾ. ਰਜਤ ਛਾਬੜਾ
- ਰਾਤ ਦੇ ਖਾਣੇ ਮਗਰੋਂ ਬੁਰਸ਼-ਡਾ. ਸ਼ਿਵ ਕੁਮਾਰ ਸਰੀਨ
- ਲਾਇਲਾਜ ਨਹੀਂ ਮਿਰਗੀ -ਡਾ. ਸੁਮੇਸ਼ ਹਾਂਡਾ
- ਵਾਲ ਰੰਗਣ ਦਾ ਖਤਰਾ -ਡਾ. ਪ੍ਰਮੋਦ
- ਹੈਪਾਟਾਈਟਸ ਦੀ ਜਾਣ-ਪਛਾਣ, ਬਚਾਅ ਸਕਦੀ ਹੈ ਪ੍ਰਾਣ -ਵਿਕਰਮ ਸਿੰਘ ਸੰਗਰੂਰ
- ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ -ਡਾ. ਜਤਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗੁੰਬਰ
- ਮਨ ਨਾਲ ਬੇਰੁਖੀ -ਡਾ. ਟੀਐਲ ਚੋਪੜਾ
- ਔਲਾਦ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਦੇ ਰਾਹ ’ਚ ਅੜਿੱਕਾ -ਡਾ. ਲਖਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ
- ਕੁਦਰਤੀ ਨਿਯਮਾਂ ਉਪਰ ਆਧਾਰਿਤ ਇਲਾਜ ਪ੍ਰਣਾਲੀ - ਡਾ. ਜਗਮੇਲ ਸਿੰਘ ਭਾਠੂਆਂ
- ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਲਈ ਯੋਗ -ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ
- ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਮਿਆਂ ’ਚ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੀ ਸਿਹਤ -ਡਾ. ਧਰਮਵੀਰ ਗਾਂਧੀ
- ਸਿਰਦਰਦ ਹੋ ਸਕਦਾ ਬ੍ਰੇਨ ਟਿਊਮਰ ਦਾ ਲੱਛਣ -ਡਾ. ਨਵੀਨ ਚਿਤਕਾਰਾ
- ਲੜਕੀਆਂ ਅਤੇ ਗੋਰੇਪਨ ਦੀਆਂ ਕਰੀਮਾਂ -ਡਾ. ਰਿਤੂ ਦੀਪਤੀ
- ਕੰਗਾਰੂ ਕੇਅਰ: ਨਵਜਾਤਾਂ ਲਈ ਵਰਦਾਨ -ਡਾ. ਗੁਰਦੇਵ ਚੌਧਰੀ
- ਬਾਰਡਰ ਲਾਈਨ ਪਰਸਨੈਲਿਟੀ ਡਿਸਆਰਡਰ -ਡਾ. ਗੁਲਬਹਾਰ ਸਿੰਘ ਸਿੱਧੂ
- ਜੋੜਾਂ ਦੇ ਦਰਦ ਯੂਰਿਕ ਐਸਿਡ 'ਤੇ ਰੱਖੋ ਨਜ਼ਰ -ਡਾ. ਦਿਲਬੰਸ ਸਿੰਘ ਪੰਧੇਰ
- ਯੂਰੀਨਰੀ ਬਲੈਡਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਕਰੋ ਬਚਾਅ -ਡਾ. ਰਘੁਵਿੰਦਰ
- ਸਿਹਤ ਨਾਲ ਸਮਝੌਤਾ ਕਦੀ ਨਹੀਂ -ਡਾ. ਰਾਜਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ
- ਕੰਜਕਟੀਵਾਈਟਿਸ ਤੋਂ ਰਹੋ ਸਾਵਧਾਨ -ਡਾ. ਨਵਨੀਤ ਗਰਗ
- ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ ਤੋਂ ਡਰੋ ਨਹੀਂ -ਡਾ. ਨਵੀਨ ਚਿਤਕਾਰਾ
- ਦਿਲ ਦੀ ਤੰਦਰੁਸਤੀ -ਡਾ. ਕਪਿਲ ਗੁਪਤਾ
- ਡਾਇਬਟੀਜ਼: ਸਿਹਤਮੰਦ ਕਿਵੇਂ ਰਹੀਏ -ਡਾ. ਐਸ ਪੀ ਐਸ ਗਰੋਵਰ
- ਸਾਇਨਸ ਦੇ ਵਾਰ ਕਰੋ ਬੇਕਾਰ -ਡਾ. ਸੰਜੀਵ ਸ਼ਰਮਾ
- ਸਰਵਾਈਕਲ : ਕਿਵੇਂ ਬਚੀਏ -ਡਾ. ਅਨਮੋਲ ਗੁਲਾਟੀ
- ਕੰਪਿਊਟਰ ਤੇ ਯੋਗਾ -ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ
- ਪੇਟ ਦੀ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ -ਡਾ. ਅਮਿਤ ਸਿੰਗਲ
- ਨੀਮ-ਹਕੀਮ ਦੇ ਚੱਕਰ 'ਚ ਫਸ ਰਹੇ ਨੌਜਵਾਨ -ਡਾ. ਸ਼ਿਆਮ ਸੁੰਦਰ ਦੀਪਤੀ
- ਦੰਦ ਰਹਿਣ ਚਮਕਦੇ -ਡਾ. ਸਿੰਮੀ ਖਨੇਜਾ
- ਜਦ ਸਾਲ 40ਵਾਂ ਚੜ੍ਹਦਾ ਹੈ -ਡਾ. ਸੰਦੀਪ ਜੁਨੇਜਾ
- ਸੀ.ਓ.ਪੀ.ਡੀ. 'ਚ ਰੱਖੋ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ -ਡਾ. ਐੱਚ.ਜੇ. ਸਿੰਘ
- ਅੱਲ੍ਹੜ ਉਮਰ 'ਚ ਕਿਲ ਮੁਹਾਸੇ -ਡਾ. ਰਜਤ ਛਾਬੜਾ
- ਟੀ.ਬੀ. ਪ੍ਰਤੀ ਸੁਚੇਤ ਹੋਣ ਦੀ ਲੋੜ -ਡਾ. ਅਜੇ ਯਾਦਵ
- ਪ੍ਰੋਸਟੇਟ ਕੈਂਸਰ -ਡਾ. ਰਾਜੇਸ਼ ਅਗਰਵਾਲ
- ਸਿਹਤ ਦਾ ਦੁਸ਼ਮਣ ਗ਼ੁੱਸਾ -ਡਾ. ਸੁਮੇਸ਼ ਹਾਂਡਾ
- ਹਾਰਟ ਅਟੈਕ ਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਬਚੀਏ?
- ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੀ ਪੋਲ ਖੋਲਦੀ ਬਾਇਓਪਸੀ -ਡਾ. ਲਖਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ
- ...ਜੇ ਹੋਵੇ ਟੈਨਸ਼ਨ -ਡਾ. ਸੰਦੀਪ ਗੋਇਲ
- ਯੋਗ ਨਾਲ ਪਾਓ ਦਹਿਸ਼ਤ ਤੋਂ ਮੁਕਤੀ -ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ
- ਬਣੋ ਬਿਹਤਰ ਮਾਪੇ -ਡਾ. ਗੁਰਦੇਵ ਚੌਧਰੀ
- ਸਿਹਤ ਸੇਵਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰ -ਡਾ. ਸ਼ਿਆਮ ਸੁੰਦਰ ਦੀਪਤੀ
- ਸਿਜ਼ੇਰੀਅਨ: ਕਿੱਥੇ ਖੜੇ ਅਸੀਂ -ਡਾ. ਸੋਨੀਆ ਕੰਬੋਜ
- ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਤੇ ਕਿਡਨੀ ਰੋਗ -ਡਾ. ਸੋਨੀਆ ਕੰਬੋਜ