ਕੈਨੇਡਾ ਦੀਆਂ ਫੈਡਰਲ ਚੋਣਾਂ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲੀ -ਸਾਧੂ ਬਿਨਿੰਗ
Posted on:- 06-10-2019
(ਇਹ ਲੇਖ ਪਹਿਲਾਂ ਛਪੇ ਹੋਏ ਲੇਖ ਦਾ ਅਜੋਕਾ (ਅੱਪਡੇਟਡ) ਰੂਪ ਹੈ। ਪਹਿਲੀ ਵਾਰੀ 2004 ਦੀਆਂ ਫੈਡਰਲ ਚੋਣਾਂ ਸਮੇਂ ਇਹ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਜਿੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕੈਨੇਡਾ ਵਿਚ ਕੇਂਦਰੀ ਪੱਧਰ ’ਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਨੂੰ ਮਾਨਤਾ ਦੇਣ ਦਾ ਸਵਾਲ ਹੈ ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਕਿਸੇ ਕਿਸਮ ਦੀ ਕੋਈ ਤਬਦੀਲੀ ਨਹੀਂ ਵਾਪਰੀ। ਭਾਈਚਾਰੇ ਵਿਚੋਂ ਸਮੇਂ ਸਮੇਂ ਅਤੇ ਖਾਸ ਕਰ ਚੋਣਾਂ ਵੇਲੇ ਇਸ ਮਸਲੇ ਨੂੰ ਉਠਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਕੋਸ਼ਸ਼ਾਂ ਜ਼ਾਰੀ ਰਹਿਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ। ਆਸ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਮਾਣਮੱਤੇ ਬਹੁਸਭਿਆਚਾਰਕ ਮੁਲਕ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਇਕ ਦਿਨ ਜ਼ਰੂਰ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦੇਵੇਗੀ। - ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੋਸਤਾਂ ਨੇ ਇਹ ਲੇਖ ਪੁਰਾਣੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾਂ ਪੜ੍ਹਿਆ ਹੈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਪਾਸੋਂ ਮੈਂ ਇਸ ਦੁਹਰਾਅ ਲਈ ਮੁਆਫੀ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ।)
ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਦੀ 21 (ਅਕਤੂਬਰ, 2019) ਤਰੀਕ ਨੂੰ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਫੈਡਰਲ ਚੋਣਾਂ ਲਈ ਹਰ ਪਾਸੇ ਚੋਣ ਪਰਚਾਰ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਵਧੀਆ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਹਮੇਸ਼ਾ ਵਾਂਗ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਲੋਕ ਵੀ ਪੂਰੀ ਸਰਗਰਮੀ ਨਾਲ ਇਸ ਵਿਚ ਜੁੱਟੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਕੈਨੇਡਾ ਦੀ ਤਕਰੀਬਨ ਹਰ ਪਾਰਟੀ ਵਲੋਂ ਚੋਣ ਲੜ੍ਹ ਰਹੇ ਪੰਜਾਬੀ ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਕਈ ਦਰਜਣਾਂ ਹੈ। ਜਿੱਥੇ ਜਿੱਥੇ ਵੀ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੀ ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਗਿਣਤੀ ਹੈ ਉੱਥੇ ਉਹ ਜਾਂ ਤਾਂ ਕਿਸੇ ਪੰਜਾਬੀ ਉਮੀਦਵਾਰ ਨੂੰ ਜਿਤਾਉਣ ਦੇ ਆਹਰ ਵਿਚ ਹਨ ਜਾਂ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨਾਲ ਨੇੜਤਾ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਉਮੀਦਵਾਰ ਨੂੰ।
ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਵਲੋਂ ਬੇਸ਼ੁਮਾਰ ਪੈਸਾ ਅਤੇ ਹਰ ਕਿਸਮ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਅਤੇ ਸੋਮੇ ਇਸ ਚੋਣ ਵਿਚ ਲਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਹ ਫੰਡ ਇਕੱਠੇ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਸੜਕਾਂ 'ਤੇ ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਦੇ ਬੋਰਡ ਲਾ ਰਹੇ ਹਨ, ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਘਰੀਂ ਜਾ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵੋਟ ਪਾਉਣ ਲਈ ਕਹਿ ਰਹੇ ਹਨ, ਫੋਨ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਲਿਸਟਾਂ ਬਣਾ ਰਹੇ ਹਨ, ਇਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਬਹਿਸਾਂ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਵੱਖਰੀਆਂ ਵੱਖਰੀਆਂ ਪਾਰਟੀਆਂ ਦਾ ਨਜ਼ਰੀਆ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਦੱਸ ਰਹੇ ਹਨ। ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀਆਂ ਅਖਬਾਰਾਂ, ਰੇਡੀਓ ਅਤੇ ਟੀ ਵੀ ਰਾਹੀਂ ਚੋਣ ਸੰਬੰਧੀ ਹਰ ਕਿਸਮ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪੇਸ਼ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਸਭ ਕੁਝ ਕਰਨ ਲਈ ਉਹ ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲੀ ਦੀ ਵੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਕਈ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ, ਜਿਵੇਂ ਸਰੀ ਦੇ ਕਈ ਚੋਣ ਹਲਕਿਆਂ ਵਿਚ, ਜਿੱਥੇ ਹਰ ਪਾਸੇ ਪੰਜਾਬੀ ਉਮੀਦਵਾਰ ਖੜ੍ਹੇ ਹਨ, ਉੱਥੇ ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸ਼ਾਇਦ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਬੋਲੀ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਕਿਤੇ ਵੱਧ ਹੋ ਰਹੀ ਹੋਵੇ। ਬੋਲੀ ਦੀ ਇਹ ਵਰਤੋਂ ਵੱਖ ਵੱਖ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਘੱਟ ਵੱਧ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ਪਰ ਇੱਕ ਗੱਲ ਸਾਫ ਹੈ ਕਿ ਕੈਨੇਡਾ ਦੀਆਂ ਫੈਡਰਲ ਚੋਣਾਂ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਕੈਨੇਡਾ ਦੀਆਂ ਫੈਡਰਲ ਚੋਣਾਂ ਦੌਰਾਨ ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲੀ ਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿਚ ਇਸ ਵਾਰ ਇਕ ਗੱਲ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਧੀਆ ਤੇ ਵੱਖਰੀ ਇਹ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿ ਸਿਆਸੀ ਲੀਡਰਾਂ ਦੀ ਟੀ ਵੀ ਤੇ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਬਹਿਸ ਦੂਜੀਆਂ ਬੋਲੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਚ ਵੀ ਸੁਣੀ ਜਾ ਸਕੇਗੀ।
Read More
ਕੀ ਮਿਸਟਰ ਟਰੂਡੋ ਦੁਬਾਰਾ ਸਰਕਾਰ ਬਣਾ ਸਕੇਗਾ? - ਹਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਪਰਹਾਰ
Posted on:- 05-10-2019
ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਮੌਜੂਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮਾਣਯੋਗ ਜਸਟਿਨ ਟਰੂਡੋ ਵਲੋਂ 10 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਅਗਲੇ ਚਾਰ ਸਾਲ ਲਈ ਚੁਣੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਸਰਕਾਰ ਲਈ ਸੋਮਵਾਰ 21 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਵੋਟਾਂ ਕਰਾਉਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।ਇਸ ਵਾਰ 40 ਦਿਨ ਚੱਲਣ ਵਾਲੀ ਚੋਣ ਮੁਹਿੰਮ ਵਿੱਚ ਅਨੇਕਾਂ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਉਤਰਾਅ ਚੜ੍ਹਾ ਆਉਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ।ਯਾਦ ਰਹੇ ਅਕਤੂਬਰ 2015 ਦੀ ਪਿਛਲੀ ਚੋਣ ਵਿੱਚ ਲਿਬਰਲ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਮਿ. ਸਟੀਫਨ ਹਾਰਪਰ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ 2006 ਤੋਂ ਰਾਜ ਕਰਦੀ ਆ ਰਹੀ ਕੰਜਰਵੇਟਿਵ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਭਾਰੀ ਬਹੁਮਤ ਨਾਲ ਹਰਾ ਕੇ ਮਿ. ਟਰੂਡੋ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰ ਬਣਾਈ ਸੀ।ਇਲੈਕਸ਼ਨ ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਮੁਤਾਬਿਕ ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ 37 ਦਿਨ ਦੀ ਚੋਣ ਪ੍ਰਕ੍ਰਿਆ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਵੱਧ ਦਿਨਾਂ ਦੀ ਕੋਈ ਬੰਦਿਸ਼ ਨਹੀਂ, ਇਸ ਵਾਰ ਇਹ ਚੋਣ 40 ਦਿਨ ਚੱਲੇਗੀ, ਜਦਕਿ ਪਿਛਲੀ ਵਾਰ ਹਾਰਪਰ ਸਰਕਾਰ ਵਲੋਂ ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀ 78 ਦਿਨ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਲੰਬੀ ਚੋਣ ਮੁਹਿੰਮ ਚਲਾਈ ਸੀ, ਪਰ ਕਾਮਯਾਬ ਨਹੀਂ ਹੋਏ ਸਨ।ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਸੰਵਿਧਾਨ ਮੁਤਬਿਕ ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੀ ਮਿਆਦ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ 5 ਸਾਲ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ਤੇ ਪਰ ਹੁਣ ਚੌਥੇ ਜਾਂ ਪੰਜਵੇਂ ਸਾਲ ਦੇ ਅਕਤੂਬਰ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਤੀਜੇ ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਇਲੈਕਸ਼ਨ ਕਰਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ 18 ਸਾਲ ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਮਰ ਦਾ ਕੋਈ ਵੀ ਕਨੇਡੀਅਨ ਸਿਟੀਜ਼ਨ ਆਪਣੀ ਵੋਟ ਆਪਣੇ ਇਲਾਕੇ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਉਮੀਦਵਾਰ ਨੂੰ ਪਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜੇ ਕੋਈ ਕਨੇਡੀਅਨ ਸਿਟੀਜ਼ਨ 5 ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਕੈਨੇਡਾ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਰਹਿੰਦਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਉਹ ਵੀ ਵੋਟ ਪਾਉਣ ਦਾ ਹੱਕਦਾਰ ਹੈ।ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ 152 ਸਾਲ ਦੇ ਚੋਣ ਇਤਿਹਾਸ ਮੁਤਾਬਕ 43ਵੀਂ ਵਾਰ ਹੋਣ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ 338 ਐਮ. ਪੀ. ਚੁਣੇ ਜਾਣਗੇ ਤੇ 170 ਸੀਟਾਂ ਜਿੱਤਣ ਵਾਲੀ ਪਾਰਟੀ ਬਹੁਮਤ ਨਾਲ ਸਰਕਾਰ ਬਣਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।
Read More
ਬਰਾਜੀਲ ਦਾ ਆਰਥਿਕ-ਸਮਾਜਿਕ ਸੰਕਟ ਤੇ ਐਮਾਜ਼ੋਨ -ਮਨਦੀਪ
Posted on:- 30-09-2019
ਵਿਸ਼ਵ ਅਰਥਚਾਰਾ ਆਰਥਿਕ ਮੰਦੀ ਦੇ ਗੇੜ ਵਿਚ ਫਸ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। 2008 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸਦੀ ਦਸਤਕ ਦੀ ਆਹਟ ਹੁਣ ਆਮਦ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਚਪੇਟ ਵਿਚ ਆਏ ਮੁਲਕਾਂ ਵਿੱਚ ਚੱਲ ਰਹੀਆਂ ਧੀਮੀਆਂ ਆਰਥਿਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਹੁਣ ਵੱਡੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦੇ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਵਿਸ਼ਵ ਮੰਡੀ ਡਾਵਾਂਡੋਲ ਹੈ। ਅੱਜ ਸਾਰਾ ਸੰਸਾਰ ਜਪਾਨ, ਜਰਮਨੀ, ਯੂਕੇ, ਬਰਾਜੀਲ, ਅਰਜਨਟੀਨਾ, ਭਾਰਤ ਆਦਿ ਵੱਡੇ ਰਾਸ਼ਟਰਾਂ ਉੱਤੇ ਇਸਦੇ ਅਸਰ ਦੇਖ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਲਾਤੀਨੀ ਮਹਾਂਦੀਪ ਦੇ ਦੱਖਣੀ, ਉੱਤਰੀ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰੀ ਅਮਰੀਕੀ ਵੱਡੇ ਦੇਸ਼ (ਵੈਨੇਜ਼ੂਏਲਾ, ਅਰਜਨਟੀਨਾ, ਬਰਾਜੀਲ, ਮੈਕਸੀਕੋ) ਗੰਭੀਰ ਸੰਕਟ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹ ਅਮਰੀਕਾ-ਚੀਨ ਵਪਾਰਕ ਜੰਗ ਦਾ ਮੈਦਾਨ ਬਣੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਜਪਾਨ ਦਾ ਸਾਊਥ ਕੋਰੀਆ ਨਾਲ ਵਪਾਰਕ ਝਗੜਾ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਟਲੀ ਸਿਆਸੀ ਸੰਕਟ ਵਿੱਚ ਫਸਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਸੰਸਾਰ ਦੀ ਚੌਥੀ ਵੱਡੀ ਮੰਡੀ ਜਰਮਨੀ ਵਿੱਚੋਂ ਵੀ ਆਰਥਿਕ ਸੰਕਟ ਦੀਆਂ ਅਵਾਜਾਂ ਉੱਠ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਚੀਨ ਦੀ ਫੌਜੀ ਦਖਲਅੰਦਾਜੀ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਹਾਂਕਕਾਂਗ ਵਿਚ ਵਿਸ਼ਾਲ ਰੋਸ ਮੁਜ਼ਾਹਰੇ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਇੱਕ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਲਾਤੀਨੀ ਅਮਰੀਕੀ ਦੇਸ਼ ਸੰਕਟ ਵਿਚ ਫਸ ਰਹੇ ਹਨ। ਵੈਨਜ਼ੂਏਲਾ ਤੇ ਅਰਜਨਟੀਨਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਰਾਜੀਲ ਆਰਥਿਕ-ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਸੰਕਟ ਵਿੱਚ ਘਿਰ ਗਿਆ ਹੈ।
ਲਾਤੀਨੀ ਅਮਰੀਕੀ ਮੁਲਕਾਂ ਦੀ ਵਪਾਰਕ ਮੰਡੀ ਸਾਂਝੀ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਇਸਦੀ ਇੱਕ ਕੜੀ ਵੀ ਬਾਕੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਬਰਾਜੀਲ ਵਿਸ਼ਵ ਦੀ ਪੰਜਵੀਂ ਵੱਡੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਲਾਤੀਨੀ ਮਹਾਂਦੀਪ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਵੱਡੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਹੈ। ਬਰਾਜੀਲ ਗਵਾਂਢੀ ਲਾਤੀਨੀ ਮੁਲਕਾਂ ਨੂੰ ਵੱਡੀ ਪੱਧਰ ਤੇ ਨਿਰਯਾਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਬਰਾਮਦਾਂ ਇਸਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਦਾ ਵੱਡਾ ਸੋਮਾ ਹਨ। ਪਰੰਤੂ ਆਰਥਿਕ ਸੰਕਟ ਵਿਚ ਘਿਰੇ ਗਵਾਂਢੀ ਲਾਤੀਨੀ ਮੁਲਕਾਂ ਵਿਚ ਮੰਗ ਘੱਟਣ ਕਾਰਨ ਇਸਦੀਆਂ ਬਰਾਮਦਾਂ ਘਟੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਵੱਡਾ ਵਪਾਰਕ ਘਾਟਾ ਝੱਲਣਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸਦੀਆਂ ਬਰਾਮਦਾਂ ਜਿਆਦਾਤਰ ਅਰਜਨਟੀਨਾ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ ਤੇ ਅਰਜਨਟੀਨਾ ਦੀ ਮੰਦੀ ਦਾ ਅਸਰ ਇਸਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਉੱਤੇ ਵੀ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ।
Read More